Norðlingur - 04.11.1880, Blaðsíða 3

* 'l
91
og pótt það farast Vel. — Svíar vilja að allar prjár aSTorð-
urlandaþjððirnar ráðist í petta fyrirtæki í smneiningu, —
svo Iiver hla.upi eigi í kapp við aðra. — setji sig svo í
samhand við annað jafnstórt rússneskt hlutafólag, er kaupi
vörurnar uppi á meginlandi Siberiu og flytji pær pfaneptir
Ob og Jenisei til Skandinava. J>að eru allar horfur á
pvi að petta fyrirtæki yrði til mikilla hagsmuna fyrir
Norðuríönd, er liggja. bezt við pessari verzlun, og svo eru
norskir sjómenn allra manna vanastir sjóferðum par norð-
urfrá, pví peir halda pangað fjölda skipa til sela- og
hvalaveiða á hverju vori, en eru vanalega, heim komnir úr
peim ferðum pá er Kariskahafið er íslaust, sem eigi verð-
ur fyrren um hásumar eða siðari hluta sumars, sem er
éin af hinum miklu uppgötvunum á ferð Nordenskjölds.
í Noregi hefir liinn aldraði ráðaneytisforseti Stang
loksins sagt af ser, en eigi ætla menn að par með sé
lokíð deilu ríkispingsins við stjóminá og konung um setu
ráðgjafanna á pingi, sem Norðmenn hafa heimtað á hverju
pinginu eptir annað með miklum atkvæðamun. Hinn
.skæðasti mótstöðumaður stjórnarinnar, skáldið B. Björn-
son, er nú reyndar fyrir vestan haf; fylgdi hann ekkju
Ola Bulls heirn til föður síns og ætlar svo að halda par
fyrirlestra, en ekkert. hlé mun verða á deilu pings og
stjórnar fyrir pað, — Drottning' Oskars konungs er
veik og fór hún í haust sér til heilsubóta suður í lönd. —
Konungur vor og drottning eru og erlendis, og gegnir
Friðrik krónprinz stjórnarstörfum í stað föður sms.
A JB'rakklandi íæra hinir æstari lýðveldismenn sig
altaf rneir og meir uppá skaptið og fylgir Gambetta
peim nauðugur viljugui', pví hann parf peirra með til pess
að ráða úrslitum málanna á pjóðpinginu, par sem að hann
er forseti og eigi síður, ef að hann yrði bráðum ráðaneyt-
isforseti, sem allar horfur eru á. jpess hefir áður verið
getið í Norðlingi, að Jules Ferry gat eigi fengið þá á-
kvörðun inní lcenslulög sín, að banna peim kirkjulegum
íélögum (Congregationer), sem vantaði leyfi ríkisins, að
kenna, pví öldungaráðið vildi eigi á pað falla.st, en pá
gjörðu vinstrimenn sér hægt um hönd og skipuðu eptir
æfagömlum ákvörðunum útrekstur Jesúíta úr Frakklandi
og að öll önnur félög skyldu hafa tilsagnarleyfi hjá stjóm-
inni. Nú eru Jesúítar reknir burt að nafninutil, pví sagt
er að farið sé í kringum lögin, og prívatmenn séu nú
aðeins taldir fyrir skólunum, sem séu eins eptir sem áður
uudir stjórn hinna „heilögu feðra“. Sá frestur er nú lið-
inn, er hinum öðrum félögum var skipað að sækja um
kensluleyfi hjá stjórninni á, á pá að loka skólum félaga
pessara samkvæmt pví sem pingið hefir fyrirskipað. |>etta
pótti Freycinet, ráðaneytisforseta nokkuð hart að geng-
ið og óttaðist hami að ilt rnundi af hljótast, samdi pví á
launjjum pað við páfa og formenn félaganna, að hann skyldi
láta sér nægja að peir vottuðu lýðveldinu að peir skyldu
hylla pað og hvergi vera á móti pví. Keyndar voru
nokkrir af ráðgjöfunum á pví, að ganga harðar að fé-
lögunum, en pó leit út fyrir samkomulag í ráðaneytinu;
en ]>á, kom Ganibetta til sögunnar og aftók hann allan
miðlunarveg í pessu máli. Yið pað stældust mótstöðu-
menn Freycinets í ráðaneytinu, svo að hann sá ekki annað
ráð heldur en segja af sér, 0g vildi pó ríkisforsetinn (frevy
feginn halda honum, en peir treystust eigi til pess að etja
kappi við Grambetta um málið. Jules Ferry, sem áður
hetír rerið kenslumalaraðgjafi a Frakklandi varð nú stjórn-
arforseti, en utanríkisráðgjafi Barthelemy St. Hilaire
aldavinm' Thiers hins mikla stjórnvitrings, gamall niaður
og reyndur að vizku og drengskap, pví mikils pótti nú við
purfa til pess að friða. hin ríkin, sem hugsuðu að hér byggi
meira undir cn innanríkismal ein; hefirjhinn nýji utanrikis-
ráðgjaíi sent pegar friðarpistla í allar áttir, en sanit er
öllu til haldið að honum sé trúað; ætla margir að Gam-
betta hafi neytt Freycinet, ráðaneytisforseta, til pess að
segja af sér í hefndarskyni fyrir ræðu nokkra er Freycinot
hélt í Montauban; er haldið að tfambetta ha.fi pótt ræð-
an altof friðsamlcg og tekið hana jafuvel sem ofanígjöf
fyrir ræðu pá er hann hélt í sumar í Cherbourg og
sem þjóðverjum pótti mjög ófriðleg, En hvað sem ræðum
pessurn líður, pá er pað víst, að enn er mjög grunt á pví
góða á milli p>jóðverja og Frakka og fremur óviss friður-
inn í Norðurálfunni nú sem stendur. Ganga margar sög-
ur af væntanlegum félagsskap og sambandi rikjanna ef
| til ófriðar kæmi. Er ein pessara saga sú, er pýzkur ráð-
j gjafi, góðkunningi Bismarcks, Warbuhler að nafni, sagði
! fyrir skemstu á kjörpingi, að i fyi'ra hefði verið rétt að
| pví komið að Frakkar og Rússar réðust í sameiningu á
j J>ýzkaland; og pó pað hafi veriö horið ofaní Warnbuhler
! aptur pá hafa aðrir merkir rnenn á J>ýskalandí haft
j dylgjur um hið sama, svo fár veit hverju trúa skal.
| Önnur sagan fer í gagnstæða átt; hím segir að peir Bis-
marck og St. Yallier, sendiherra Frakka íBerlin, séu að
makka um að Frakkland vg |>ýzkaland sameini sig á móti
yfirgangi Rússa og' Englendinga á Tyrklandi og í Asíu.
En petta er allólikleg saga, pví pá yrðí ]>jóðvcrjar að láta
Frakka fá a,ptur Rinlöndin, en pað mun fjarri vilja peirra.
En báðir eru peir Frakkar og J>jóðverjar að dorga við
Ítali til pess að hafa pá með sér ef til öfriðar kæmi. A
meðan á öllunl pessum bollaleggingum gengur vestantil í
Norðurálfunni halda Riissar eigi kyrru fyrir eystra; búa
peir alt undir sem bezt og víggirða á laun skörðin í
Balkanfjöllum og byrgja landsmenn par að vopnum og
fjTÍrliðum, er enn mjög svo hætt við stórtíðindum á Balkan-
skaga, ef til pess kemr að stórveldin neyðast til að skjóta
á Dulcigno, pví pá hugsa flestar pjððir sér til hreifings
par eystra, og pannig lítur Bismarck á málið sem hætt
sé við að eitthvað beri bráðum til tíðinda og hefir hanh
pví nýlega boðað á sinn fund stjórnarforseta Austurríkis-
manna, bandamanna J>jóðverja, barún Hayvnerle til skrafs
og ráðagjörða, en náttúrlega vita menn eigi ráðagjörð peirra,
pó nógar séu tilgáturnar.
Tvö stórslys hafa nýlega orðið á Englandi: annað við
Seaham, par lirundi kolanáma og fórust 165 menn niðri í
henni, on hitt í sjálfri Lundúnaborg, par rákust járn-
brantarlestir á í preifandi myrkri, og týndust nokkrir
menn en miklu fleiri limlestust.
A Spáni fór hersveit á ferju yfir Ebrofljót nálægt bæ
peim er Lugrano heitir, hvolfdi ferjan og fórust par 11
yiirmenn og 110 dátar.
Kafli úr brefi frá Eiríki Magnússyni, M. A.
Tíðindalítið þótt til stórtíðinda horfl. Floti stórveld-
anna liggur seglbúinn, að reka Albana og Tyrki úr Dulcigno,
tyrkneskri höfu við Adríahaf, er Berlínarsamningurinn til-
kynti Svartfellingum (Montenegro). Tyrkir hafa sperst við
á allan hátt að smokka sór út úr þessari skylðuhvöð samn-
ingsins; en Gladstone heflr enn lúnast að halda stórveldun-
um einlægum við keipinn að lieimtu skildaganum fullnægt
og nú stendur að eins á vígbúnaði Svartfellinga að hinn
sameinaði floti leggi til atlögu. Tyrkir hafa dregið mál þetta
svo lengi að Albanar hafa fengið tíð til að satna her í Dul-
cigno og vígbúast þar. En skamt þaðan situr tyrkneskur
her, sá er átti svo sem að afhenda Svarlfellíngum bæinn og
landið eptir samningnum, og er fyrir honum hershöfðingi er
lliza pasja heitir. jþegar hann kom til Dulcigno til að af-
henda bæinn samkvæmt samþykki Tyrkjastjórnar sjálfrar,
hafði hún búið svo vandiega um sína vandræða hnúta, að
Albanar voru þegar f bœnum með nægan liðsstyrk til þess,
að Riza pasja gæti engu fram komið; lét hann svo síga
hægt uudan í nágrennið, en lætur nú uppi, að hann muni
lita á það svo sem ófriðarboð, ef Svartfellingar stígi fæti
yflr landamærin og muni hann þá slást á band með liði Al-
bana. Alt er með ráðum gjört frá Miklagarði. En þar
verður nú engu tauti komið við Soldán, og vita menn það
með vissu, að hann er nú kominu i þröng mentunarlausra
trúaræðinga og siðlausra hirðkvenna sem hamast kringum
hátignina að láta eigi upp eitt fet af ríki sínu nema blóði
sé keypt. Jessa viku mun þó skriða til skarar, og er eigi
hægt að sjá, hvernig Albanar og Fyrkir fá lengi varizt Svavt-