Skuld - 12.10.1877, Síða 3

I. ár, nr. 11.]
SKULD.
[12. októb. 1877.
luinar, virðast muni fi gott færi á ]iví
í tíðindum pessum. |>að kemr út af
peim 1 Nr. (24 dálkar) á mánuði og
verðið er 3 Kr. um árið. (TJtgefandi
Alfred Hellemann, Kobenhavn.)
Hest-TÍsa.
[Úr brófi til kunningja gíns.]
Dráttvakur er hann
og fram úr peirn fer hann,
pó frosinn sé mellinn;
mölina’ og frerann
með sköflunum sker hann,
pví skratti’ er hann hnellinn.
Dýr pótti mér hann,
en dsemalnust ber liann
mig djarft yfir svellin.
|>egar pú sér hann,
pá ljæ ég pér hann,
pó pú sért brellinn.
j A th.: „mell“=„melr“; sbr. „kjöll“=
))kjölr.“]
Púll Ólafsson.
Fjárkláðamálið á alþingi.
(Niðrlag). Arnljótr Ólafsson kvaöst nú
eiga svo langt hcima ft'á kláöasvæöinu, að banu
væri löngu kominn út úr öllum kláðahugsun-
um. Ræða þingmanns Reykvíkinga hefði þó
“nnuf.. *•*- »IK xlzrL' að iiauftsynlogt ví. ri að gcfa
málinu gaum, og vildi hann leggja það til, að
íhuga það. Hér vsri raunar okki um það að
ræða, hvort stjórnarfrumvarpiö eða frumvarp
efri deildarinnar væri hyggilegt eða tiltækilegt
eða eigi, hcldr hitt, hvort málið sjálft væri í
því ástandi, að nauðsynlegt va>ri að löggjafar-
valdið skipti si’r nf þvi. Sér virtist eigi ha-’gt
að skilja tillögur sumra þingmanna hér i dcild-
inni um, að fella mnlið, öðruvísi en svo, að þeir
væru hjartanlega ánægðir með, hvað málinu
liði, að þeir álitu kláðann nú orðinn svo lít-
inn, að in eldri kláðalög og kláðastjórn væri
einlilít ;til að vinna á honum að fullu, og að
þess vegna þyrfti engar lagareglur um kláð-
ann framar. í öðru veifinu væru þeir þó að
tala um, að npg kæmi- af tilskipunum (frá
umboðsstjórn), en það vantaöi lög fyrir þeim.
Hann kvaðst ætla, að hvað sem segja mætti
um frumvarp þetta, og þótt það heföi ef tij
vildi marga og mikla galla, þá gæti hann eigi
annað en talið því til gildis hækkunina á sekt-
unum. Háar sektir væru þó óneitanlega meira
aðhald, en lágar eða engar sektir. pví yrði
eigi á móti borið, að kláðatilskipanirnar, sem
nú giltu, væru ekráðar í þeim anda, að hlyuna
sem mest að þeim, sem ala kláðann, en halla
sem nitíst á hina. peir ættu að smala fyrir
kláðafjár-eigendrnn, ög ekki mætti drepa neina
kind, sem kæmi inn i lieilbrigðu sveitirnarúr
kláðasveitunum, liversu kláðug og skaðvæn scm
hún væri. pær væru friðlielgar, en eigendr
heilbrigða fjárins ófriðhelgir eða að minsta
kosti eigur þcirra. pað mundi flestum í fersku
ininni, hvernig gengið hefði hér fyrri ár kláð.
ans. pá hefði eigi vcrið gjört amiað en að
yfirvöldin hefðu altaf verið að skrifa stjórn-
inni, að hér væri enginu kláði, potta væri
ekkert, og því væri öldungis önauðsynlegt, að
vera að húa til kláðalög. pessi friðarsönn
hefði gongið þing eftir þing, og ckkert hcfði
verið gjört. pcgar þingið hefði verið búið að
— 105 —
fá löggjafarvald, hefði það undir eins tekið í
strenginn, og meðal annars lagt mjög mikla
áherzlu á, að aöhaldið að kláðaeigendunuin
væri hert. pað hefði í þvi skyni stungið upp á
3 tilsjónarmönnum, og útaf þessari uppástungu
þingsins hefði kotnið þessi eini, lögreglustjór-
inn í kláðamálinu, sem væri þó mun kostnað-
arminna. En nú væri aftr kvartað um, að
aðhaldið væri of mikið. „ílt er svöngum, ílt
cr fullum.“ Hann kvaðst leggja það tilj að
nefnd væri kosin i málið, og væri hezt að
hafa i hana greinda og gætna menn af kláða-
svæðinu eða úr nærsýslunum; að minsta kosti
vildi hann ekki mæla með, að 1. þingmaðr
Norðr-Múlasýslu yrði fyrir kjöri. pingmenn
gegndu eigi skyldu sinni við kjósendr sína,
ef þeir gæfu eigi málinujgóðan gaum og gjörðu
eitthvað við það, er til bóta horfði, svo fram-
arlega sem það væri eigi skoðun innar heiðr.
uðu liingdeildar, að málið væri nú komið í
svo gott horf, að eigi þurfi að skifta sér af
því framar.
Landshöföinginn sagði, að sér væri
ekki neitt kappsmál að frumvarp þetta fongi
framgang, og vildi hann óska, að þingmcnn
gætu rætt það án hita eða kapps. En hann
sæi að þingmanni Keykjavíkr ætlaði að verða
þaft um megn. Hann kvaftst kannast við lof-
orð sitt á alþingi 1875: að útrýma kláðanum
með inum gildandi lögum, ef mögulegt væri;
að það hefði mishepnazt, væri að kenna mót-
þróa manna gegn fyrirskipunum síuum, og
]iað frá þeim mönnum, er hann hefði sízt hú-
izt við slíku af.
Útaf rœðu H. Ivr. Friðrikssonar
skrifáði lögreglustj. í fjárkláðamálinu
Qárkláðanefnd neðri deildar bréf, og
höfum vér fengið að sjá pað, og sotj-
um hér úr pví kafla, með leyfi höf-
undarins:
„Sérstaklega loyfi ég mér, hvað
pau einstöku atriði, sem Halldór tók
fram ígær, snertir, að geta pess:
1. að ég hafi ckki slcipað mönnum
að drepa fé sitt af pví peir hefðu ekki
nóg liey handa pví, en að ég sam-
kvæmt fyrirmælum landshöfðingja í
auglýsingu 30. septbr. 1875 2. gr. liafi
haldið pví fram að peir hafi annað-
hvort átt að útvega sér hús og hey
handa pví að liaustinu til, eða skera
pað, og liefi ég pví síðr pótzt fylgja
fram neinu gjörræði, pegar ég hlýddi
pessari skipun yfirhoðara minna, sem
öllum góðum búmönnum liingaðtil hefir
komið saman um að „liollr sé haust-
skurðr,“ að nauðsvn gæti verið á eftir-
liti með heyásetningu bænda pó urn
engan kláða væri að ræða og nú virt-
ist mér pví einmitt slík ákvörðun stefna
að pví, að „bæta hirðingu á sauðfénu
og mcðferð á pví.“ (sbr. fyrri ræðu
Gríms Thomsens á pinginu ígær).
2. Eg hefi aldrei dróttað pví að
mönnum, að peir hyldu fyrir mér kláða-
grunað fé, nema pví að eins, að ég
liefði um petta sannar sögur eins og
í Krísuvík í fyrra vetr, eða fjáreigendr
á kláðasvæðunum neituðu mér um að
fá fé sitt til skoðunar eins og átt liofir
sér stað fleirum sinnum liér í greiul.
3. Bæði í fyrra og nú í sumar
hefir verið skipað bændum, scm búa
næst fyrir sunnanHvítá í Borgarfirði,
— 106 —
að hafa fé sitt í heimagæzlu, en um
leið að halda pví sem lengst frá Hvítá,
og eiga peir allir liægt með pað, pví
livergi standa bæir par fast að ánni
og allir eiga land talsvert upp frá
lienni.
Hvað ummæli Halldórsjum kostn-
aðinn við ráðstafanir mínar snertir, leyfi
ég mér loksins að taka fram, að pó
ég hafi orðið að borga fyrir mig al-
staðar og víða mætt mótpróa og illum
viðtökum, lief ég aldrei gjört tilka.ll
til hærri fæðispeninga en 3 Kr. og
engan fylgdarmann liaft nema par, scm
ég var ókunnugr eða veðr og færð
slæm. Ég hef orðið að halda 4 liesta
árið í kring, en aldrei ferðazt með fieiri
en 2 hestum og haft í leigu af hverj-
um hesti 50 Au. — 1 Kr. á dag; en
hér í Reykjavík munu hestar í mörg
ár ekki hafa fengizt fyrir minni dag-
leigu en 2 Kr. sízt á haustum eða
vetrum.
Til
fjárkl.nofndar neðri deildar alpingis.“
íslands-vinir medal bræðra-
þjóða vorra.
Allir peir, sem lesið liafa „]>jú3-
ólf“ frá síðari árum, munu kaimast
við hlað eitt, er kallast „Göthehorgs
Ilandels- oeli Sjöfarts - Tidning;.**
|>að er ið stærsta dagblað, er kemr
út í Svípjóð, og ið merkasta áKorðr-
löndum. Ritstjórar pess eru S. Á.
lledlund, inn mest virti ritstjóri í
Svipjóð, og skáldið og vísindamaðrinii
Dr. Vietor Itydhcrg. — |>etta hlað
er ið frjálslyndasta og liefir pað gefið
íslandi meiri gaum, en blöð bræðra-
pjóða vorra annars eru vön, og ávalt
tokið vorum málstað.
Vcr viljum, eftir „|>jóðólfi,“ gcta
fyrir lesendum.vorum pess, er hér fylgir;
„Vér liöfum áðr getið pess, að
peir H. og dr. V. Rydberg eru miklir
vinir íslenzkra bókmenta og íslonzks
pjóðernis; hefir V.Rydberg haldið fyr-
irleslra í vetr sein leið um hókfræði
vora á seinni tímum, en Hedlund er
að stofna íslenzkt bókasafn í Gauta-
borg. Og enn er citt fyrirtæki, sem
íslandi viðkemr, byrjað af Hedlund.
sem vér af vissum ástæðum liöfum
dregið að geta um, en gjörum nú.
Svo er mál með vexti — eftir pví sem
oss er bréflega frá skýrt - að á fundi
nokkrum, sem ýmsir merkir framfara-
menn (p. á meðal skáldið Björnstjerne
Björnson) áttu með sér í fyrra haust,
lagði Hedlund fram svolátandi spurn-
ingu:
Hvað munu inar prjár frsend-
pjóðirKorðrlanda geta gjört og
eiga að gjöra fyrir ísland?
Samkvæmt tillögum Hedlunds sam-
pvktu fundarmenn, að fyrst og fremst
skyldi stofna
— 107 —