Skuld - 23.10.1878, Blaðsíða 2

II. ár, nr. 30.J
S K U L D.
L28Ao 1878.
353
____________ 352__________________
ÚR OJJiUM ÁTTUM.
íteyðarfirði, 17. októb. 1878.
Góði ritstjóri minn! — Mig langar
til að biðja þig, bæði sem blaðamann
og sveitarstjóra, að vekja máls í blaði
pínu á þeim einstöku vanskilum 4
fé voru Reyðfirðinga, sem vér þykj-
umst hafa reynt úr Norðfirði í haust.
— Hvernig stendr á því, að nú eftir
allar prjár löggöngur skuli fjöldi fjár
úr possari sveit vera enn í Norðfirði
ósóttr, par sem ég sá skýrlega tekið
fram í gönguboði pínu um útsveit,
að menn skyldi lagðir héðan frá á-
kveðnum bæjum í hverri göngu til að
sækja Reyðarfjarðarfé í Norðfjörð?
Hafa pessir menn eigi hlýtt boði
hreppsnefndarinnar, að sækja féð, eða
hafa Norðfirðingar eigi viljað láta pað
af hendi, eða hvernig stendr á pessu?
Bórnli Reyðörðingr.
Svar: Eftir pvi, sem vér höfum
getað bezt eftir komizt, hafa peir bú-
endr á útsveit, er pað var á herðar
lagt, hlýtt fyrirmælum vorum og sent
menn norðr í hverri göngu. — Samt
sem áðr munu peir, sem norðr fóru í
síðustu göngu, eigi hafa komið með
neitt fé til baka úr Norðfirði, ogkom
pað til, að pótt peir færu norðr ákveð-
inn dag og biðu að sögn 2—3 sólar-
hringa, var pó eigi gengin í Norðfirði
síðasta lögganga fyrri en síðar, og
var borið fyrir vont veðr, pótt ólíklegt
megi virðast að veðr hafi verið verra
í Norðfirði en hér, par sem gangan
var gengin sumstaðar á föstudag, sum-
staðar á laugardag eða sunnudag. —
farámóti var víst eigi gengið íNorð-
firði fyrri en á mánudag, en pá voru
sendimenn héðan farnir suðr aftr, sem
von var.
En að svo margt fé héðan úr
gráir, lengd 16 þuml., augun hvít, og þar af
mun nafnið dregið.
Stóra toppönd (Mergus merganser),
höfuð dökkgrænt eða eirrautt, háls eins litur
niður til miðs, nef og fætur rauðir, spegill
hvítur, augun hárauð; framantil á bakinu svört,
annars hvít og grá; lengd 26 þuml., egg 12
rauðgul; kafar og syndir ágætl.
Litla toppönd (M. serrator), minni,
20 þuml., með hvítu hálsbandi, spegill hvítur
með dökkum þverröndum, annars mjög lík
stóru toppönd í æði sem öðru.
Kría, þerna (Sternahirundo)hefursvarta
kollhúfu, ijósblágrá ofan, hvít neðan, vel klofið,
fætur rauðir og nef eins með svörtum broddi;
egg venjulega 2 dökkdröfnótt, annars með
sveit, sem sagt er að nú sé, skuli
koma fram í Horðfirði eftir tvær
fyrstu löggöngur, bendir óneitanlega
til pess, til pess, að par hafi ver-
ið óforsvaranlega linlega gengnar
fyrstu tvær göngur, eða pá (og pað
kannske sé eigi síðr), að Norðfirðing-
ar sé óforsvaranlega skeytingarlausir
um að draga utansveitarfé írétt-
um. En með pví slíkt kemr að eins
af agaleysi réttarmanna eðr aðhalds-
leysi og umsjónarleysi frá hálfu hrepps-
nefndarmanna par, ímyndum vér oss
að sökin hé lijá hreppsnefndinni í
Norðfirði; og væri æskilegt að nefnd-
armenn vildu sýna sömu rögg af sér
í fjárskilum, sem peir sýna sumir af
sér í ýmsu öðru, er eigi mun parfara
né sennilegra en góð fjallskil eru; og
pessa mætti pví fremr vænta, sem
nefndarmenn flestir eða allir eru svo
atkvæðamiklir og röggsamir menn, par
sem peir vilja pví beita.
Ritstj.
BÓKMENTIR.
[Framh..]
[Brslcv: Landafræði. — Melateð: Ágrip
af mannkynssögu. — Snót, 3. útg. —•
Hamlcth. — Machbcth. — Jón Borgfirð-
ingr: Æfi Sigurðar Breiðfjarðar. — Ferða-
saga Eiríks á Brúnum. — Sagan afHéðni
og Hlöðvi. — G-ull-póris saga. — Drop-
laugarsona saga. — K. Gíslason: Om hel-
rim &c. — Eiríkr Magnússon: A Kunic
Calendar. — Magnússon &Palmer: Rune-
bergs Lyrical Songs. —• Y accination Tracts.j
„Ágrip af Landaíræði44.
Reykjavík 1878. (Isafoldar-prent-
smiðja).
|>að er að vísu eigi svo alllangt
síðan Landafræði Haldórs (er hann í
2. útgáfu eignaði s ér, en eigi frum-
höfundinum) kom út. En bæði er
pað, að landafræðisbækr mega aldrei
gamlar verða, sízt á vorri liraðfleygu
byltingaöld, og svo var Haldórs bók
fjarri pví að vera góð bók, er hún
ýmsum litbreytingum og mjög ljúffeng, á enga
óvini aðra en mennina; hijóð „kríc“ (og af
því mun nafnið dregið) og þegar hún verður
hrædd: „krckk, krekk“; lengd 16 þuml.; þessi
fugl er óþreytandi að fljúpa og gagnsamur í
æðarvarpi, því að hann rekur burt flesta rán-
fugla; krian er steypikafari, en syndir lítið.
St. macrura er önnur kríu-tegund hjer
við land en minni en hin, lengd 14 Va þuml.
Grámávur (Larus glaucus) lengd 29
þuml., nef gult, fætur blárauðir, blágrár ofan
en hvítur neðan. Allar mávategundir eru
ákaflega grunnsyndar og taka kjóar optlega
af Jieim vciðina.
Hvítmávur (L. Levcopterus) minni en
grámávur, 22 þumh, en eins litur.
___________________354_________________
kom út, bæði ópýðlega löguð og als
eigi áreiðanleg, heldr allauðug af rang-
hermum og villum. — ]>að mátti pví
með sanni segja, að pað væri orðin
full pörf á nýrri og betri bók, oghún
er boðin hér. Snið pað, sem er á
Erslevs bókum, er miklu hagfeldara
en pað, er áðr tíðkaðist á skólabók-
um, og pví má eigi neita, að pað
var að mörgu leyti vel valið, að taka
bók eftir liann til að íslenzka, pótt
nú orðið megi finna bækr í líku sniði,
sem pessa, bæði á dönsku og einkum
á öðrum málum, er oss virðist mundu
fult svo tilkjósanlegar verið hafa. Eink-
um og sér í lagi eiga Ameríku-menn
ágætar bækur í pessari grein, eins og
pað er yfir höfuð viðrkent, að peir
eigi í öllum greinum beztar kenslu-
bækr til alpýðu-uppfræðingar. — Kafl-
inn um ísland í bókinni (saminn af
ritstj. ,,ísafoldar“) virðist og mjög lag-
legr og að ætlun vorri rétthermari, en
í eldri bókum. — Málið á bókinni má
kallast gott yfir höfuð. Vér kunnuni
að vísu eigi við í bókmáli ýmis orða-
tiltæki, sem pó bæði vér og aðrirlát-
um flakka í blaðagreinum og pvílík-
um slcyndiskriftum; t. d.; „kúlu- eða
hnattmy nduð “ 1 staðinn fyrir: „kúlu-
rnynduð eða hnattmynduð11. „Af pví
pær eigi virðast breyta" ætlum vér
pýzk-dönskulega orðsetning, í staðinn
fyrir: „virðast eigi breyta“.— |>að er
varla tiltökumál, pótt oinstaka atriði
úr fjarrum heimsálfum og lítt pekt-
um hér sé eigi sem réttast eða ná-
kvæmast; pannig (á bls. 5.), að inn í
Asíu skerist (úr Kyrra hafi) Kamt-
sjaka-haf og úr pví aftr Berings-
sund. J>etta er pannveg sett og sýiít
á mörgum dönskum landabréfum; en
ameríksk, ensk og flest in nýjustu
pýzk kort sýna hér ið rétta. Kamt-
sjatka-haf heitir nl. flóinn (eða hafið
með landi fram), fra suðr-tá Kamt-
sjatka (Lopatka-liöfða) og norðr að
Olutorski-nesi; úr pessu hafi gengr
Svartbakur, veiðibjalla (L. marinus)
dökk ofan, hvít neðan, lengd 29 þumh, nef
gult, fætur grágulir, augun silfurgrá, hljóð
»agg. agg“.
Bita, skegla (L. tridactylus), lengd 16—18
þumh, vantar apturtá, nef gulgrænt, fætur mó-
rauðir, blágrá ofan og hvít neðan; mávarnir
heyra undir svonefudan bjargfugh
Kjóar (Lestres) eru harðsnúnir fuglar
og illskiptnir, og teljast hjer á landi 4 teg-
undir.
1. L. pomarina hefur gullgnlan hnakka
og háls, livítleitur noðan, eu að öðru leyti mó-
dökkur, vel breitt, hljóð óviðfeldið: „je, jc,
eva, eva“.
2. L. parasitica hefur 2 svartar vel-