Skuld - 07.04.1880, Blaðsíða 1

Skuld - 07.04.1880, Blaðsíða 1
9 3 ‘<V 03 •s | S g, 3 a> o co cá g i s § . ^ rJ t-. I .« I 0> C -S - Ph O _oc Í3 ‘ðo S • I 2 ^ 5! K 00 Ph os p* *r jí-l 3 *“ í^» eð «4-. S ö0 p§ « k u I 1 8 8 0. ö; *• 3 k o &. o 3 P 3 co h- &• K & a- «» c- cf CR . oo * >1 ST S' " *■* p ^ g« 3 3« p o> v 3 3 £ » • >!£ *t ^ g* a SL B f: £ cr? ^ § CD er * 3 & yq o P 3 dD P 1 CF^ IV. árg. ESKIFIRÐI, MIÐYIKUDAGr, 7. APRÍL. Nr. 104. 37 38 39 Alpingis-kosningar. n. Pólitísk flokkaskipun. Eins og vér höfum pegar sýnt fram á, leiðir pað af inum nýju lög- um, að ólíklegra er nú en áðr, að menn „kaupi köttinn í sekknum“ að pví, er til skoðana pingmannsefna kemr. J>að er svo auðvelt nú, að bera svo spurning- ar upp fyrir pingmannsefnum, að svo miklu leyti sem peir eigi sj álfir ótil- kvaddir láta í ljósi skoðanir sínar, að enginn vafi sé á, hversu peir líta á aðalmál pau, er kjósendum leikr hugr á. En petta er líka nauðsynlegt, — miklu nauðsynlegra nú, en áðr envér fengum löggjafarvaldið og par með að miklu leyti stjórn vora í hendr sjálfir. Sjálfstjórn vor verðr pá fyrst sannar- leg sjálfstjórn, er alpýða manna gjörir sér hugmynd um pær aðalskoðanir, sem um er að gjöra á hverjum tíma, — pegar liver kjósandi reynir að mynda sér á skynsamlegum rökum hygt álit á meginmálum peim, sem eru á dag- skrá hjá pjóðinni, og lætr petta álit sitt ráða atkvæði sínu, er hann kýs pingmann. p»að er nú auðvitað, að vér höfum eigi pað kosningarform, sem eitt hæfir sannri sjálfstjórnarhugmynd,1) en vér höfum pó svofeld kosningarlög, að vér getum neytt peirra miklu hetr, en hingað til hefir átt sér stað. Eins og eðlilegt er, pá er pað ekki hver einstakr kjósandi, sem getr heimtað, að fulltrúinn fylgi einmitt hans skoðunum í hverju máli. Vér viljum enda segja að hver einstakr kjósandi geti als ekki haft fasta skoðun i h v e r j u máli. J>að gengr svo í stjórnmálum cins og öllum öðrum málum í heimin- um, að pað eru einstakir menn, er hera mannvit og pekkingu af múgan- Um sem sérlega leggja alla stund á þessi mál og verja enda öllu lífi sinu til að rannsaka pau og berjast fyrir 1) Yér eigum hér við lilutfallskjörháttinn (.,proportional“-kjörhátt). Vitrustu menn í finglandi, Schweisz, Belgíu o. s. frv. eru nú að herjast fyrir að innleiða hann. Andræ kom fionum inn í grundvallarlög Dana, að þvi, er hl landþingis-kosninga kom, en þjóðin var svo ®hamt á veg komin í pólitískum þroska, að 'lán slepti aftr þessu dýrindi að mestu, og það er fyrst nú in síðustu ár, eftir að aðrar þjóð- lr tóru að taka upp hugsun Andræ, að Danir ru farnir að s k i 1 j a, hvað þeir áttu og mistu. pví, er peir ætla rétt og gagnlegt. Undir eins og eitthvert land hefir fengið einhvern pátt í stjórn sinni, koma slíkir menn fram í stjórnmálum pess, og í stjórnfrjálsu landi hljóta að vera margir slíkir menn, sem eingöngulifa fyrir stjórnmál ættjarðar sinnar. Jþjóð- irnar purfa slíkra manna, og hvar sem pörfin er, par myndast mennirn- ir. Fjöldinn, sem eigi getr sjálfrvar- ið svo öllu lífi og magni til stjórn- mála, veitir pá fylgi sitt peim af pess- um stjórnmálamönnum, sem hafa pær skoðanir, er honum fellr bezt í geð, treysti hann annars hæfileikum manns- ins. Jþannig myndast p ó 1 i t í s k i r f 1 o k k a r. Vel vitumvérpað, að allr flokka- dráttr hefir ýmislegt misjafnt í för með sér. En pað getr nú eigi öðruvísi ver- ið í pessum lítið fullkomna heimi. Enda ætlum vér, að pað sé allr munr á flokkadrætti, sem lítið annað mark eða mið hefir, en að efla sundrlyndi og hatr, og hins vegar á eðlilegri póli- tískri flokkaskipun. Flokkadráttrinn kemr af pví, að pað eru eigi mótsetn- ingar í skoðunum á aðalmálum pjóðar- innar, sem skilja flokkana, heldr eftir- sókn eftir valdi og valdsins hagsmun- um. Flokkadráttrinn (í illri merk- ingu) kemr pá af skorti á eðlilegri pólitískri flokkaskipun. — Vér lcöll- um pað flokkadrátt (í illri merking), pegar menn með sundrleitum stjórn- ! málaskoðunum hindast í lag um að fylgjast að, til að verða við samein- inguna nógu sterkir til að seðja valda- löngun sina eða vinna sér aðra hags- muni. Slíkt er ávalt einskonar sala á sannfæring sinni. — J>ar sem sann- arleg og eðlileg flokkaskipun á sér stað, par bindast peir menn oft sam- an, sem eru ef til vill alt annað eu vinir í daglegu lifi, peir hindast sam- an til að fylgja frain peim stjórnmála- legum skoðunum, er peir álíta sannar, réttar og gagnlegar. Jp>ví pá erupað m á 1 i n, sem mynda flokkana. |>að mun auðsætt öllum, er hug- leiða eðli hlutarins, að ekkert pólitískt líf getr átt sér stað hjá nokkurri pjóð, án pessji? að pað lýsi sér í pólitískri flokkaskipun. Að pví er til vor Íslendinga kemr, pá er vort pólitíska líf ungt, pví pað er eiginlega vaknað með frelsinu, að svo miklu leyti sem pað yfir höfuð er vaknað enn. J>ví áhuginn, sem hér lifði meðan á stjórnardeilu vorri stóð, var kapp og fylgi með einu máli o: stjórnarskipunar-málinu, en ekki eig- inlegt pólitískt líf, sem sýnir sig í á- huga á framförum landsins og pjóð- arinnar í allar stefnur. J>etta var og að svo miklu leyti eðlilegt, sem pólitískt líf or ávöxtr stjórnfrelsisins hjá pjóðinni; ogpaðer eigi vonlegt að liún leggi mikinn á- huga á pjóðmál sin, meðan hún hefir lítil eða engin áhrif á pau, par sem slíkr áhugi yrði að verða að miklu leyti ónýtt ómak. J>að er frelsið, meðvitundin um, að vér getum haft áhrif á málin og tekið pátt í að ráða úrslitum peirra, sem vekr hjá oss á h u g a n n eða i ð pólitíska líf. Yér sögðum áðan, að pólitísk flokkaskipun væri nauðsynlegt lífsmark hjá stjórnfrjálsri pjóð. — Yér ætlum að pað hafi átt mikinn pátt i, hve ó- skipulegar kosningar til pings hafa viða orðið áðr, að vér höfum ekki haft pólitiska flokkaskipun. En nú h 1 ý t r hún að komast á. Hver, sá semkos- inn verðr á ping i sumair, hvar á land- inu sem er, hann gjörum vér ráð fyr- ir að Iiafi látið kjósendum í ljósi skoð- anir sínar á aðalmálum vorum, og pví má telja., að pau atkvæði, er hver pingmaðr hlýtr, séu gefin peirri póli- tísku skoðun, er hann fylgir. |>annig verðr pá, ef pað verðr hljóðhært, hverjar skoðanir hvert ping- mannsefni lætr í ljósi áðr en hann er kosinn, hægt að flokka pingmenn eftir skoðunum peirra. — í peim kosn- ingum, er nú standa fyrir dyrum, mun pjóðin gefa atkvæði sitt með og móti peiru helztu pólitísku skoðunum, sem nú eru uppi hjá henni. Síðustu kosuingar. sem fóru fram undir inum gömlu lögum, sem smíðuð voru ráðgjafarpings-kosningum og ó- samhoðin voru og ófullnægjandi pjóð, sem sjálf hafði fengið löggjafarvald, gátu engan veginn álitizt sem vottr um pólitíska flokkaskipun pjóðarinnar, pví pað er als ekki ljóst um hvern pingmaun fyrir sig, af hverjum á s t æ ð u m hann var kosinn, og margr pingmaðrinn mundi sjálfr í vanda staddr, hefði hann átt að leysa úr pví. J>að eru pessar nýju kosuingar, sem eiga að mynda vora pólitísku flokkaskipun, koma föstu lögulagi og

x

Skuld

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skuld
https://timarit.is/publication/109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.