Skuld - 09.09.1880, Blaðsíða 3

IV., 122.]
SKULl).
[% 1880.
223
indisfélagi lýsir yfir pví mcð mikilli á-
nægju, að 12 reykháfalireinsendr (en
peirra iðn er einliver sú rírasta) ætli
að segja frá bindindisreynslu sinni
næsta mánudagskvöld (o: sjálfsagt
á fundi).
Ræðumenn inir tólf hafa verið í
bindindi fann tíma, er nú skal greina:
Einn prjú ár, annar sex ár, þriðji
níu ár, fjórði tíu ár, fimti, sjötti og
sjöundi (þrír) l'imtán ár, áttuudi
tuttujgu ár, níundi tuttugu og tvö
ár, tíundi tuttugu og fimm ár,
ellefti tuttugu og sjo ár, tólfti
tuttugu og átta ár.
A t h. 1> ý ð . Eftir 1>VÍ scm menn cru
lengr í bindindi, verðr bindindið eigi að eins
léttara og rétt jafnlétt sem andardráttrinn
(1>. e. ef bindindi er með öllu launblótalaust,),
holdr og sýnir |>að æ betr og betr blessun
sína, svo l>að virðist varla slciljanlegt, hvernig
nokkur, sem vel hefir reynt farsæld bindind-
isins, skyldi vilja fara eitt liænufet af braut
jiess. f>ess vegna virðist það án allrar efa-
semdar, að in sanna bindindisvinátta, bind-
indistrúmenska og bingindisfesta getr af sér
lífstíðarbindindi sem n a u ð s y n og
er fugurt til frásagna dæmi þeirra manna, er
slíkan áeetning hafa og eru þeir menn nokkrir
hér á landi og munú þeir að likindum fjölga.
15. Bæða flotaforingja Sir Will. King Halls.
K. 1. B.
Inum bláklæddu liðsmönnum í
sjóher vorum blýtr <að vera kærkomin
myndin, sem stendr á fyrstu blaðsíðu
(o: myndiu af Sir Wm. K. H.). Eng-
inn flotaforingi verðskuldar meiri lieiðr
af landi sinu heldr en flotaforingi
Sir Wm. King Hall. Vér höfðum ný-
lega pá ánægju, að heyra hann flytja
ræðu að Grænaskógi og í þeirri von, að
þessi orð leiði aðra yfirmenn í sjóhern-
um („officora") og skipshafnir þoirra
til að i’ylgja góðu dæmi Sir Williams,
þá setjum vér licr nokkurn kaíia ræðu
þeirrar, er nú var nefnd.
„J>á er ég réði fyrir „Russel“,
skipi hennar hátignar í Falmúþ, þá
var mikill drykkjuskapr á skipinu og
af honum leiddu mikil afbrot og hegn-
ingar. jpetta var að kenna inum mörgu
og miklu freistingum í þessum bæ,
því Falmúþ er skyldu-hafnarstaðr,
þar sem skip verða að koma við vegna
skipananna; og einhverju sinni taldi
ég þar meira en 400 skip fyrir akker-
um í oinu. |>ar var fjarskinn allr af
veitingalmsum og bjórbúðum og inar
mörgu ginningar leiddu menn í íreistni
og olli það mikilla lagabrota. Á önd-
verðu öðru ári yfirmensku minnar, næsta
dag eftir nýár, rctti ég upp hendrnar og
hélt á afbrotabókinni og las liegningar
ins liðna árs og böfðu verið innfærð af-
brotin við Bodmin Goalprísundir &c.&c.
J>essu bafði valdið víndrykkja meira
en að tveim hlutum og vakti slíkt mikla
undrun manna. Tók ég þ á til máls á
þessa leið: „Ég lieíi ekkert til bind-
indis að segja, en þér sjáið alla þossa
\ óhamingju, liegning og eymd til handa
1 náungum yðrum. liún er víndrykkju að
224 |
kenna. Ef vér liættum að drokka, þá
getr þetta eigi fyrir komið. Ef þér
fallizt á, að sleppa skámti yðrum af
groggi og forðizt veitingahús og bjór-
búðir og drekkið ekkert nema vatn
næstu þrjá rnánuði og skrifið nöfnyð-
ar og færið mér svo listann, þá vil ég
hætta við mitt vín og vera fyrstr á
blaði með yðr. Ég gef yðr tveggja
sólarhringa umhugsunartíma, en þegar
þér bafið vel skoðað huga yðar, þá á-
kvarðið yðr;‘“.
Eftir fáar stundir liðnar skrifuðu
sig á listann 46 af þeim, sem oftast
hafði verið hegnt og með það stofnuð-
um vér bindindisfélag. J>egar menn-
irnir voru í landi, urðu veitingamenn
hissa á því, að sjá suma af beztu heim-
sækjendum sínum fara fram hjá hús-
dyrum sínum og var mér dillað að
vera vottr að þeiri undrun. Eftir þessa
þrjá mánuði rétti ég aftr upp hendr
mínar uppi á þiljupallinum og mælti;
,,„Ég liefi lialdið bindindisheit mitt;
liversu margir af yðr hafa brotið sitt ?
J>ér þekkið vel liver til annars, svo
hér er ekki hægt að hafa nein brögð
í tafii““. Mér til mikillar ánægju
sögðu þeir allir hver með öðrum, að
enginn befði brotið og þrjátiu meiin
komu fram úr hópnum og sögðu: ,,„Ég
vil líka ganga í félagið með yðr““.
Ég get líka sagt það, að ég er því
vel kunnigr, að nokkrir hafa haldið
bindindi, þangað til nú og eru 12 eða
13 ár siðan þetta var. Einn sagði
mér fyrir nokkrum árum (þá er næm
gulusýki geisaði á Jamaica), að hann
befði verið fastr í roglum ins algjörða
bindindis og hefði sér verið það að
þakka, að margir hefðu gengið í bind-
indi með sér.
Skömmu síðar fór ég til S b e e r-
n e s s Dockyard (o: við Thames-
fljót), sem yfirsjónarmaðr og þar þókti,
eins og víða á sér stað, mörgum inna
beztu verkmanna gott í staupinu. En
við burtför mina sá ég það, mér til
mikillar ánægju, — af frásögn þeirra
í grein nokkurri frá þeim oða ávarpi
til mín, er meðfylgdi Kitto’s biflía að
gjöf, — að áhrif mín og dæmi hefðu
orðið, með guðs hjálp, tilefni til þess,
að þeir liættu að drekka og að af
þessu leiddi mikla blessun á heimilum
þeirra. Sem flotaforingi varð ég bráð-
um yfir umsjónarmaðr við D c v o n s-
p o r t Dockyard og studdi cg að
því með dæmi míuu og kenningu, að
margir, sem loituðu lijálpar minnar,
liættu drykkju-vana sínum; og svo sem
sjerliver gjörir áhrif annað livort til
ils eða góðs, þá finst mér það eitt-
hvað svipað einkarétti, að mér lietir
verið stjórnað til þess, að taka þetta
mál að mér til blessunar mörgum
vesölum meðmönnnum mínum, er á-
fengr drykkr var inn versti óvin þeirra.
Ef að eins vesalings drykkjumennirnir
skrifuðu sig í bindindi. þá ga'tu þeir
225
orðið vitrir menn. En þeir sem standa
móti freistingunni, þeir veita traust
(o: styrk) og huggun hinum. som eins
er ástatt fyrir (drykkjumönnum); (o: trú-
menska bindindismannsins, er var
drykkjugjarn, sýnir öðrum drykkju-
mönnum, hvað þeir geta). Ég geng
eigi inn á neina röksemdaleiðslu um
kraftaverkið, sem frelsari vor gjörði í
Kana í Galílea, eða um ráð Páls við
Thimotheus eða inn á slitna lærdóma
um notkun og misbrúkun „„innagóðu
guðs gáfna““, (eiginlega: ,,„hluta““).
Ég sé og finu, að það á ser stað fjarska
rnikið af glæpum, eignamissi, heimilis-
böli, konubarsmíði barnayfirgefningu,
sem alt er að kenna víndrykkju,
og að binu leytinu veit ég að mikil
gnægð af hamingju, heilbrigði og á-
nægju hefir orðið afleiðingiu af bind-
indi; en ef ég með vesalum tilraunum
mínum get stutt að því, að eyða inu
fyrra og efla ið síðara, þá finust mér
það sem einkaréttr fyrir mig, heiðr og
skylda, að vinna að þessu, og ég hefi
þá trú, að guði sé það geðþekt og að
hann blessi alla þá, sem fyrir hans
sakir starfa í þessu máli. Áðr en vér
fórum burtu úr D e v o n s p o r t (o: við
suðrströnd Englands), stofnuðum vér:
„Vonarfélag“ og gengu í það synir
iðnaðarmanna þar við iðnarstofnunina
og eru nú í því 300 meðlimir, og er
ég hætta sjóforystu-embætti mínu, þá
naut ég þoirrar ánægju, að komast að
raun um það, að tilraunir minar liöfðu
eigi verið árangrslausar. Margir yfir-
menn í hernum („officerar") hafa og,
eins og ég, vegna undirmanna sinna,
tekið fyrir sig algjört bindindi, og
meðal þoirra vil ég nefna skipslags-
mann minn og vin, inn ágæta og kristi-
lega sinnaða horsveitarforingja, liann
Commodore heitinn Goodenough“
(1. Gúddnöff).
A t h. þ ý ð, Hér þarf eigi að segja, a ð
leiðum sé að líkjast. Höfðingjar vorir,
landsins, héraðanna, sveitanna, ættu að ganga
á undan, ekki sízt þingmennirnir, likt og
margir hafa sagt og segja enn, ekkert síðr
þótt svonefndir hófsmenn sé; þvíþá sést bezt,
að þeir vilja lifa fyrir aðra. þjóðólfr talaði
nýlega (30. árg. 8. blaði) um, hve mannkær-
leikinn væri nú stiginn hátt á þessari öld og
tekr þar dæmi af háum þjóðhöfðingjum. Hvað
hátt er hann þá stiginn í lijörtum þjóðhöfð-
ingja vorra og allrar alþýðu manna, það sem
bindindi snertir? — Dæmið er æðra og á-
hrifameiri kenning en lærdómrinn sjálfr, þó
er dæmið ófullkomið, ef lærdómr og keuning
fylgir eigi með, það er útbreiðsla. hoðun, fram-
kvæmd, BINDiNIHSFÉLAGASTOFNUN og
trútt viðhad þeira og efling. — Ymsir
góðir og vitrir menn hafa kappsamlega bar-
izt fyrir kvennamálinu; nú hefir Framf. ný-
lega fagrlega sýnt náið ætterni þessara tveggja
mála. Sá sem því talar fyrir öðru með, hita,
hann ætti oigi að sýna hinu kulda. — það er
lítið um það, að dregin sé hér fram lijá oss
dæmi orlendra höfðingja og höfðingskvenna
bindindi Islands til eflmgar, en þetta ætti
þó helzt að hafa áhrif á vora höfðingja og
höfðingskonur, sem allir og allaf ættu að