Skuld - 23.09.1880, Qupperneq 3

TV.. 123.]
S Iv 11 L I).
[”/» 1880.
235
mnlaskoðanir lians álítum vér aftr á
móti í mörgu úreldar og ókollar.
— ]>að er nii skoðanamunr vor. sem
veldr pví — en lirakyrðum datt oss
eigi í kug að beita og það gjörðum
vér keldr eigi, enda hefði það veri^
mjög sjálfu sér gagnstætt að krak-
yrða jiann mann, er vér ulikils-
virt'um. Hitt er satt, að vér fórum
um sumar skoðanir köf.s nokkrum al-
veg græskulausum spaugs- eða gaman-
yrðum, sem vér eigi getum séð að eigi
neitt skilt við „krakyrði“.
J>ar sem köf. pykist kenna kjá
oss, „enda á káu stigi, anda sameignar-
manna og gjöreyðanda“ — af pví vér
álítum eigi við eiga, að stjórua rnanu-
eskjum eftir sömu reglum sem skyn-
lausum gripum — pá erum vér kræddir
um, að liöf. liafi eigi kynt sér nægi-
lega kenningar sameignar-manna (kom-
munista) og gjöreyðenda (sem er illa
valið orð yíir ,,nikiiista“).1) Hvað
„kommunista“ snertir sérstaklega, pá
skulum vér kenda köf. á, að pað er
svo íjarri pví, að peir vilji afnema
öll bönd og lög (ejns og höf. virðist
ætla), að peir miklu framar vilja kinda
alt mannlegt líf með svo ótal böndum,
að vér eruin vissir um, að jafnvel höf-
undinum, kvað pá keldr oss, mundi
pykja alt of mikið um ófrelsið.
[>að virðist kenna misskilnings kjá
liöf., er liaun ætlar, að vér köfum ritað
nokkuö pað um séra jpórarinn, er vér
höfum purft að „friðmælast“ við liann
fyrir. Hvað ummæli vor um dauða
menn snertir, pá liöfum vér aldroi
„klórað yfir“ pau. Höf., sem er svo
gamall og æruverðr, ætti að vera kaf-
inn yfir að kúa sér til pvílík brigsl-
yrði, sein hann veit að enginn iotr er
fyrir. Yér vonuin enginn kalli pað
að „klóra yfir“, pó vér í ummælum
vorum um séra Hanues koitinn fylgd-
uin sannfæring vorri (o: pví scin
vér álitum sannleika), og pó vér síðar
sýndum pá réttlætistilfinning að skýra
frá, að vér kefðum fengið ástæðu
til að breyta skoðun vorri. Yér álit-
um (og pað gerir séra Gr. E. ugglaust
líka), að pað sé skylda hvers mans
að kyggja skoðanir sínar á ástæðum,
og pví að breyta peim, pegar ástæður
lcoma til pess; eu hitt sé litil dygð að
lianga eins og kundr á roði við hvað
eina, sem maðr einu sinni kefir sagt,
pótt maðr síðar sjái að pað kafi verið
rangt. Svo lengi seni menn eru ófull-
komnir, klýtr peim að geta skjátlað;
en vér álítum pað purfi meira sið-
ferðislegt prek til að kannast við pað
sjálfr, en til að berja höfðinu við stein-
inn.
Að ending pölckum vér inum heiðr.
liöf. fyrir hans kógværu og mannúð-
1) „Socialistum“, „kommunistum11 og „ni-
liilsitum,, er annars vanaloga hér á landi slengt
saman af vanþekkingu manna, þóhvaðséöðru
eins ólíkt og fugl, fiskr og hestr.
236
legu andmælagrein, sem er sannarlegt
sýnishorn pess, að menn getr greint
á í skoðunum án pess að atyrða livorir
aðra. Af peim piugmönnum, sein grein
vor beindist að, hafa tveir látið til sín
heyra, Dr. Grímr og séra Guðmundr,
hvorápann hátt sem honum var lagið;
erida rnun ritkáttr séra Guðmundar
konum að sarna skapi til sóma, sem
doktorsins ritkáttr verðr doktornum
til vansæmdar.
Fumla-höld. 13. p. m. var
kjörfiMidr Suðr-Múlasýslu kaldinn í
|>ingmúla. J>ar greiddu 43 kjós-
eiulr atkvæði. Alpingismeun urðu peir
Tryggvi Gunnarsson með 37
atkv. og J ó n Ó 1 a f s s o n með
27 atkv. Hin atkvæðin klaut Jón
sýslumaðr Johnsen. Aðrir gáfu eigi
kost á sér. Jón Pótrsson hafði gefið
kost á sér eftir áskorun í fundar-
kyrjun, en tók pað aftr, áðr gengið
væri til atkvæða. — Hávaði kjósenda
í sýslunni átti enga von á framboði
sýslumannsins, sem flestum kom á
óvart, og með pvi menn töldukosning
peirra Tryggva og Jóns ritstjóra vísa
fyrirfram, höfðu svo fáir sótt fundinn,
og liefði liann pó orðið enn fásóttari, ef
framboð sýslumannsins hefði eigi dregið
nokkra[pantaða?]kjósendr pangað, sem
varla kefðu annars komið. Ætti petta
að vera mönnum kending eftirleiðis,
til að reiða sig aldrei svo á vissu
neinnar kosningar, að peir forsómi
fyrir pað að sækja fund. Að fundrinn
liefði orðið miklu meir sóttr, ef menn
kefðu búizt við, að nokkur tvímæli
gæti leikið á, hverjir kosnir yrðu. pað
er vafalaust. — J>au tvö píngmanna-
efni, sem við voru á fundinum, voru
spurðir um skoðanir sinar á ýmsum
málum, og létu peir pær í ljósi; virt-
ust skoðanir peirra að vera lilcar mjög,
nema um pingsetu konungkjörinna
manna. Jón ritstjóri áleit pað óeðli-
legt, að konungr kysi nokkra fulltrúa
á löggjafarping pjóðarinnar; ensýslu-
maðr sá eklcert vera á móti pví og
vildi pví kalda pví fyrirkomulagi.
— 14. s. m. var á sama stað hald-
inn prófastsdæmis-fundr presta
og safnaðafulltrúa úr Suðr-Múla-pró-
fastsdæmi. ];>að var að sjá sem ein-
kver faraldr gengi í prestum prófasts-
dæmisins; að minsta kosti inættu eigi
á fundinum nema 4: prófastrinn séra
Bergr, séra |>orsteinn í Beruíirði,
séra Jónas á Hólmum og séra Jón
Bjarnason á Seyðisfirði. Safnaðarfull-
trúar mættu 8. Einn söfnuðr (Beru-
ness-sóknar) hafði hvorki viljað kjósa
sóknarnefnd né safnaðarfulltrúa. —
Séra Jón Bjarnason stakk upp á, að
fundrinn léti í ljósi álit sitt um potta
tilfelli, og pá sérstaklega uiu pað,
kvort söfn. kafi eigi verið skyldugr til
að kjósa. Var séra Jóc peirrar skoð-
237
unar, að lögin um stjórn safnaðamála
skylduðu sóknarmenn til aðkjósa. Safn-
aðarfulltrúinnúr Hólmasókn (Jón Ólafs-
son, ritstj. og alpm.) fylgdi fram gagn-
stæðri skoðun. Hann áleit, að kosn-
ingarréttr í pessum málum væri réttr
en engin skylda, svo liver maðr hefði
fylsta rétt til að láta vera að neyta
kosningarréttar síns. En ef svo væri,
að enginn kjósandi sérstaklega yrði
neyddr til að neyta kosningarréttar
síns, pá leiddi par af, að ef enginn af
kjósendum vildi kjósa, pá yrði söfnuðr-
inn eigi neyddr til pessa í heild sinni.
Einn viðstaddr maðr úr söfnuðinum
skýrði frá peim ástæðum, er hann ætlaði
að keíði ráðið tiltæki safnaðarins: 1.
kefði söfn. svo mikla tiltrú til prests-
ins, að kann áliti óparft, að kafa full-
trúa við könd honum til að stýra
safnaðamálum; 2. pætti mönnum pað
of pung byrði að leggja neinum pessi
störf á herðar fyrir ekkert; 3.
kefði sóknar-fundrinn verið kaldinn í
júlí en elcki í júní, eins og vera ber.
Kom pað af pví, að bréf byskups til
prófasts hér að lútandi kom of seint
austr. [>ó hafði fundrinn verið sóttr
af sóknarmönnum. — Eftir nokkrar
umræður bar safnaðarfulltrúinn úr
Hólmasókn upp svo liljóðandi frumv.
til fundarályktunar, er sampykt var:
Fuiulrinn álítr, að Beruness-
söfnuðr hafi kaft r é 11 til að
kafna að kjósa sóknarnefnd
og safnaðarfulltrúa, eins og á
stóð [samp. með 10 atkv. gegn
1], en pykir pað miðr farið, að
söfnuðir taki potta ráð [samp.
með 10 samklj. atkv.]
Af pví, sem gjörðist á fundinum,
voru pað annars helzt tvö mál, er
mestu mun pykja varða. Annað var
pað, er fundrinn, samkvæmt ósk ]>ing-
múla-safnaðar og meðmælum pró-
fasts, sampykti að sækja um staðfest-
ing byskups og landsköfðingja á pví.
að Skriðdalshreppr verði eftirleiðis
sérstakt prestakall og að jarð-
irnar Mýrar og Geirúlfsstaðir leggist
sem kyrkjujarðir til kallsins. Yar
stungið upp á, að afgjald af Yallaness
og Hallorinsstaða sameinuðu sóknum
yrði pá fært niðr úr 1000 Kr. í 600 Kr.;
en Hallormstaðakyrkja leggist niðr1).
Hitt málið var pað, er séra Jón
Bjarnason lagði fyrir fundinn pá spurn-
ing, livaða álit fundrinn kefði á 7.
grein safnaðarlaganna, par sem söfn-
uðum er 1 e y f t (!) að mæla fram með
einum umsækjanda, er prestakall er
laust. Yoru allir á pví, aðgreinpessi
eins og kún stæði, og sérstaklega með
tilliti til pess, að veitingarvaldið hefir
1) Eins og vór sem safiiaðarfulltrúi bent-
um á á fundinum, mun í þessu tilfelli þurfa
að leita samþykkis alþingis, af því hér verðr
um breyting á tekjum landssjóðs (afgj. af
Yallanesi') að gjöra frá þvi, sem fastsett er
með löguui. Kitstj.
Lþ