Skuld - 31.01.1882, Blaðsíða 2

6
lags og ekki er það manns-nafn, og eru hjer
því sífeldlega brotin fyrirmæli laganna. — Vjer
leyfum oss hjer með að minna herra bæjarfó-
getann (sem sent verður espl. af grein þessari i
á, að vanhirða eigi lengur að gjöra það, sem
vjer ætlum að sje skýlaus skylda hans, nl., að
draga tafarlaust þá, er hjer eiga hlut að máli,
til ábyrgðar eftir fullum strangleika laganna.
Brjef frá Færeyjum.
(Framlialcl.) Jeg veit nú ekki hvernig
astandið er á Íslandí, en hjer er pað svo,
að vjer höfum nógar samgöngur við önnur
lönd á sumrin auk póstskipsferðanna; á
vetrum eigum vjer ]>ar á móti alt undir
póstskipsferðunum og er pað mjög bagalegt
fyrir kaupmenn vora og handiðnamenn að
missa pessa ferð, sem vjer höfðum gjört
oss vísa von um. Beyndar hefi jeg heyrt
einstaka embættismann hjer láta í ljósi
ánægju sína yfir pví, að geta haft frið
allan veturinn og vera lausir við ónæði
pað, er af póstunum leiddi; en fáir al-
pýðumenn geta vorkent peim. pótt peir
fengju dálítið meira að gjöra, on peir hafa,
og veitti ekki af pví að stjórnin í Dan-
mörku ræki dálítið betur á eptir sumum
af peim, en hún gjörir nú; og pótt peir
sje ekki eins vel launaðir eins og „peir
iiálaunuðu" ]ijá ykkur, sem jeg hefi sjeð
að „Skuld-1 kallar svo, pá er pað auðsjeð
á öllum lotiun að peir fá verk sín fullvel
borguð.
pað mun vera langt síðan að lög
voru um pað sett á íslandi, að enginn
gæti orðið par embættismaður, nema liann
kynni íslenzku, en slík lög vantar hjer
á Færeyjum og einungis örfáir peirra
skilja mál vort, og peir, sem skilja
pað, pora ekki að hafa pað um hönd, og
eru dæmi til að prestur, sem eitt sinn
hjelt kvöldsöng á færeysku, fjekk fyrir
pað ofanígjöf frá sínum dönsku yfirboður-
um. Flestallir embættismenn vorir hafa
til pessa verið danskir; peir skoða dvöl sína
hjer sem útlegð, reyna að komast hjá öllum
fjelagsskap um almenn fyrtiræki, og pegar
peir hafa dvalið hjer nokkur ár fara peir
að sækja í gríð um embætti 1 Danmörku,
enda tekst flestum að komast úr útlegðinni
eftir 5 til 10 ár, eða um pað bil peir
fara að verða svo kunnugir landsháttum
og atvinnuvegum, að von færi að verða
til, að peir gætu farið að vera vorri litlu
pjóð til uppbyggingar.
Embættismönnum vorjam er nú samt
nokkur vorkunn pó peir hugsi ekki um að
■eflafæreyskt pjóðerni, pví pjóðin sjálf hefir,
pví miður, mjög litla tilfinningu fyrir pví.
Eins og pjer vitið, höfurn við ekki nema
eitt blað, og pað er skrifað á dönsku, enda
munpaðlítið keypt fyrir utan pórshöfn og
aðra verzlanstaði fijer á eyjunum. Á lög-
pingi voru hefir hingað til verið einsdæmi
að heyra færeysku.
011 ávörp til pingsins verða að vera
á dönsku, og eru gjörðir pess einnig skrá-
settar á pessu máli. í gagnfræðaskólanum
hjer í pjórshöfn er livorki kend færeyska
nje íslenzka, og hefir hingaðtil heldur ekki
færeyskan getað náð rjetti sínum í barna-
skóla vorum, prátt fyrir pað að nú eru
meira en 30 ár síðan að danskur maður,
S. Fredcriksen (Svend Grundtvíg?) gaf út
ritling, par sem hann leiddi rök að pví, að
Danir færu með málið á Færeyjum á líkan
liátt sem pjóðverjar hefðu farið með dönsk-
una á Suður-.Jótlandi. J>rátt fyrir petta
liefir pjóðin enn pá varðveitt norræn-
una tilltölulega lítið skemda, Eg tala
ekki um málið í p>órshöfn og öðrum verzl-
anstöðum vorum; pví að pað er hvorki
Danska nje Færeyska; en hvervetna par
sem danskir embættismenn eða kaupmenn
hafa ekki borið ægishjálm yfir alpýðuna,
er tunga landsmanua svo, að hver Færey-
ingur eftir örskamma dvöj á Islandi getur
talað íslenzku; en skilið liana getur hver
maður svo að segja pegar í stað, svo sem
yður mun kunnugt vera, en inar íslenzku
sögur skilur hver Færeyingur í stað, peg-
ar pær eru hægt upp lesnar og með fær-
eyskum framburði á samhljóðöndunum.
Danskan er oss par á móti alt eins sein-
lærð eins og íslendingum, og enn pann
dag í dag er livervena töluð færeyska lijer
á eyjúnum, pótt danska sje bæði skóla og
kyrkju-mál. Afleiðingin af pessu er sú,
að hjer á landi er miklu meiri stjetta-
munur á „lærðum“ og „ólærðum“, heldur
en hjá ykkur íslendingum. Yarla 20.
hver bóndi er sendibrjefsfær. Og jafnvel
af peím bændum, er á lögpinginu sitja hjá
oss, munu flestir eiga mjög örðugt með að
skýra skriflega frá hugmyndum sínum eða
taka saman nefndarálit. J>að stoðar lítt
pótt danska sje kend á barnaskólum, pegar
börnin hugsa og tala alt á færeysku. En
með pví peim er ekki kent að rita móð-
urmál sitt, verður hugsunin eins og í fjötr-
um. Alpýðumenn eiga pví miklu meira
hjer undir embættismönniun sínum, en á
Islandi. p>að sem peir eða Hafnarstjórnin
bjóða, er nálega sem guðsorð fyrir
aumingjana, og slík samtök sem pau, er
pjer íslcndingar höfðuð, er pjer voruð að
ná fjarveitingar og löggjafafarvaldinu inn í
landið, væru varla hugsandi hjer á Fær-
eyjum. [Niðurl.]
Embættismannalauii á Færeyjum og á
íslandi.
Til samanburðar við laun embættismanna
vorra hjer á landi setjum vjer hjer (með fram
nt af því sem stendur í brjefinu frá Færeyjum
hjer að framan) launa-upphæðir nokkurra em-
bættismanna á Færeyjum.
1. ) Landshöfðinginn («Amtmanden») á
Færeyjum hefir að launum 3600 kr., og hækka
laun þessi eftir hver 5 þjónustu-ár með 200 kr.,
iar til þau eru orðin 4800 kr. Auk þessa befir
hann 800 kr. borðfje, embættisjörð og bústað.
A íslandi hefir landshöfðingi, auk bústaðar,
jarðnæðis og skrifstofugjalds, alþingisárin 12000
kr., hin árin 10,000 kr.]
2. ) Landfógetinn þar hefir 2400 kr. árs-
laun, er geta hækkað upp í 3000 kr., auk bú-
staðar og jarðnæðis. [Á ísl. auk jarðnæðis
4700 kr.]
3. ) Yfirdómarinn (<■ Sorenskriveren»). Til
hans má áfrýja dómum sýslumanna, er þar
hafa talsvert takmarkaðra dómsvald, en sýslu-
menn hjer á landi j en dómum yfirdómaram er
áfrýjað beint til hæstarjettar, eins og yfirdim-
um hjeðan af landi. Yfirdómarinn hefir í liun
3700 kr., er eftir 10 ára þjónustu eru hækiuð
upp í 4200 kr. [Á ísl. hefir yfirdómsstjórnn
5800 kr.; allir yfirdómendurnir 13800 kr.]
4. ) Landlœhnirinn hefir á Færeyjum aik
jarðnæðis og bústaðar 1400 kr. árslaun, sm
hækka svo, að þau eftir 15 ára þjónustu ná 220
kr. [Á ísl. hefir landlæknir 4800 kr.!!]
Ný lög.
(Niðurl.).
9. 4. Nóvbr. f. á. Lög um gagnfrœðaskólaWí
á Möðruvöllum (1. gr. — Fræðigreinir þær,
er kenna skal í skóla þessum, eru þessar:
íslenzka, danska og enska, saga og land-
fræði, einkum þó iandfræði og saga lands-
ins, ásamt yfirliti yfir löggjöf þess í lands-
rjetti og landsstjórn; reikningur, rúmfræði
og landmæling, einföld dráttlist, og í nátt-
úrufræði meginatriðin úr mannfræði, dýra-
fræði, grasfræði, steinfræði, jarðfræði, eðl-
isfræði og efnfræði, söngur og leikfimi. —
2. gr. — 3 skulu kennarar við skólann; er
einn þeirra skólastjóri og hefur hann að
launum 3000 kr. og leigulausan bústað
í skólanum, fyrri kennarinn 2000 kr., en
hinn 1600 kr. — 3. gr. — Landsstjórnin
hefur á hendi yfirumráð og yfirumsjón
skólans. — 4. gr. — Kostnaður allur til
skólans greiðist úr landssjóði»).
9. 4. Nóvbr. f. á. Lög’ um breyting á 1. gr.
í lögum 27. febr. 1880 um skipun presta-
kalla. (1. — Garpsdalsprestakalli leggjast
300 kr. á ári úr landssjóði. — 2. — Á-
kvörðun um að Hvítanes skuli keypt af
landssjóði til að vera ljensjörð Ugurþinga-
prests, numin úr lögum. í þess stað kall-
inu lagðar 200 kr. árl. úr landssjóði og
jörðin Hestur tii leigulausra afnota, þegar
prestaskifti verða í Vatnsfirði. — 3. —
Holtastaðasókn sameinast Höskuldsstuðum.
Frá því brauði greiðast 200 kr. í landssjóð.
Prestssetur fyrir innan Laxá, eigi innar en
á Breiðavaði. — Hjaltabakkasókn og ping-
eyraklaustursbrauð sameinist; prestssetur í
Steinnesi. Frá brauði þessu g/eiðist 300
kr. í landssjóð. — Undii fellsprestakall
heldur sjer eins og það hefir verið að und-
anförnu).
10. 4. Nóvbr. f. á. Lög’ um breyting á tilsk.
um póstmál 0. s. fr.
1. gr. Sendingar, sem eiu prevAað. m.41
í krossbandi eða einbrugðnu bandi, rnega
vega allt að 5 pd.
2. gr. Böggulsendingar, sem sendar eru
með póstskipunum hafna á willi á Islandi
og ekki þarf að senda neitt yfir land,
mega vega allt að 10 pd.
3. gr. Burðareyrir fyrir krossbandssend-
ingar þær, sem getið er um í 1. gr., skal