Fróði - 15.12.1880, Síða 4

28. bl.
F R ö Ð I.
1880.
334
335
33«
vjer íslendingar tækjuin oss fjelag ]>etta til
fyrirmyndar, og stofnsettum fjelag í lík-
ingu við það, náttúrlega miklu minna að
minnsta kosti í fyrstu ]>ar eð erfitt mun
að fá fje safnað, ]>ó efast jeg ekki um,
að margir mundu ganga í fjelagið, ef
landsjóður legði árlega til dálítinn skerf.
J>annig lagað fjelag gæti pá og orðið til
ofni
liefði meiri
kostað 2 menn til ferðalags og leiðbein
ingar bændum i skógbirðingu og vatns
voitingum. Fjelagsmenn mundu pá lík:
smáfjölga, ef peir sæju að tillag peirr:
ekki væri árangurslaust, en bæri beilla
ríka ávexti. Af pví jeg ímynda mjei
að pað verði nokkur dvöl á, að fjelag
líkingu við pað, sem bjer er rætt uir
komist á fót, svo æskilegt sem pað p
væri, og af pví birkið er svo að segj;
bið eina trje, sem vjer höfum nokka
eptir af, pá ætla jeg að fara nokkrun
orðum um viðurhald pess.
(Frambald.)
bann samtals 781.920 kr.
búð og afnotum jarða og
ári. Nú er ætlað á í fjárlögunum, að skattur á á
á lausafje, tekjuskattur og búsaskattur nemi allir ti
samans 75,500 kr. á ári, og lirykki peir eptir pví ekki meira enn til að borg?
tólfta part af berkostnaðinum, eða með öðrum orðum: ef leggja ætti nýjan skati
á landið til berkostnaðar, er væri tiltölulega jafnmikill eptir manntali sem berkostn
aður Frakka, pá pyrfti skattur sá að vera 12 sinnum bærri enn allir peii
skattar til samans, er nefndir voru.
Skýrsla um herafla og herkostnað i nokkrum löndnm.
— Nú er sú öld í Norðurálfu, að bver
pjóð keppist við aðra að hafa sem mest-
an herafla. þetta á, eptir pví sem stjórn-
armennirnir prjedika, að
vera
Kostnabur til Tala Kostnabur ti
. laudhcrs & ári, Tala horli^sins furingja laudhersius
Lönd. Ibúatala. þegar frii'nr er. á fribar- á ófrifcar- á fritiar- ab metaltali
Krómir. tímn. tíma. tfma. hvert mannsb
1 Frakkland 37,000,000 401.800,000 498,000 1,000,000 26,000 10 kr. 86 a
2. England 34.500,000 308,700,000 164,000 -c1 9,600 8— 95-
3. þýzkaland 42.700.000 308,000,000 428,000 700,000 18,500 7-22-
4. Svíaríki 4,500.000 29,820,000 13,000 38,000 2,000 6-63-
5. Holland 4,000.000 26.250,000 14,000 60,000 1,600 6 — 57 -
1 6. Rússlund 80.000.000 498,400,000 840,000 1,500,000 30.000 6— 23
, 7. Belgía 5,500,000 33.250,000 46.000 107,000 3,000 6-05-
, 8. Spánn 16.600,000 86,100,000 90.000 300.000. 18,000 5-19-
9. Grikkland 1,700,000 8.400,000 V 35,000 4— 94-
10. Austurríki 38,000,000 183,400.000 268,000 800,000 17,000 4-82-
11. ítaba 28,000.000 123,900,000 164.000 698,000 14,000 4— 43-
12. Danmörk 2,000.000 8,680.000 5,600 36.000 727 4-34-
13. Portugal 4.700.000 17,710.000 32,000 75,000 1,500 3-77-
14. Svissland 2.800,000 10,360,000 105,000 3— 70-
15. Noregur 1,800.000 6,160,000 4,000 18.000 650 3 — 42
303,800,000 2,050,930,000 6 — 75
Blaðið „New York Herald" í Ameríku er eitt binna stærstu dagblaða, ei
stærðin á pví númeri blaðsins, er út kom sunnudaginn 18. april í vor „tók pó yfi
allan pjófabálk “ og er líklega bið stærsta tölublað, sem nokkru siuni befir komit
út á einum degi. J>etta eina dagblaðsnúmer er á 6 geysistórum örkum og inni
pykir bvert land purfa að vera svo vopn-
að, að nágrannamir pori ekki að ráðast
á pað. þessi kenning kann að vera
sönn að nokkru leyti, pví ei' sum löndin
á annað borð auka ber sinn svo fjarska-
lega, pá er varlegra og byggjulegra fyr-
ir bin að gera pað einnig; „ekki parf j
nema eitt fífl í hverri veiðistöðu“. En \
auðsætt er pó, að almennum friði er
sízt betur borgið fyrir pað, pó allar pjóð-
ir sjeu berklæddar frá bviríii til ilja og
gráar fyrir járnum, heldur enn ef allar
pjóðir væru vopnlausar og notuðu pað
ógrynni fjár og tíma, sem eyðist í ber-
búnað og heræfingar, til annara friðsam-
legri og parfari liluta. Hjer fylgir á
eptir töluskýrsla, sem sýnir berafia og
herkostnað í belztu löndum Norðurálfu,
og svo íbúatölu landanna og bversu
heldur 144 pjett prentaða dálka með bjer um bil 250 líuum í clálki. Af blaðinr
eru prentuð 130,000 exemplör, og gengu til pessa eina tölublaðs pann daginn
sem nefndur var, 20’A smálestir af pappír, eða hjer um bil 264 átta fjórðung;
vættir. J>að ræður að líkindum, að ekki kosti lítið að prenta slíkt blað, og með
al annars var kostnaðurinn til að setja letrið til tölublaðsins um 2000 krónur. Ei
með pví mikill hluti af blaðinu var auglýsingar, og að taka pær í blaðið kosta
um 1 kr. 55 aura fyrir hverja linu, pá hafa tekjurnar beldur eigi verið svo litlai
Auglýsingar í blaðinu penna dag voru talsins 4,437 og tóku upp 1057» dálk
Hafa eptir pví komið inn fyrir pær einar 40,000 krónur.
JL
i
pung útgjöld lcggjast á bverja pjóð og
sjerstaklega á bvern einstakan mann í
landinu að jafnaðartali upp og ofan, ung-
an og gamlan, auðugan og snauðan, karl
og kouu, til að balda við pessum fjarska-
lega herbúningi. Hjer er pó að eins
talinn sá kostnaðui-, er nú gengur á ári
til landbersins. sem haldinn er á frið-!
artímum, en ekki tillit tekið til berskipa :
og sjóliðs, sein allífestar pessara pjóða
kosta pó stórfje til.
Menn geta ef til vill bezt gert sjer j
bugmynd um álögur pær, er pjóðirnar j
verða að búa undir fyrir pessar sakb,
ef menn reikna, bvað vort eigið land!
yrði til að kosta, ef pað befði berlið ept-
ir tiltölu við önnur lönd. Setjum, að á
Islandi sjeu nú 72,000 manns, og her-
kostnaður Islendinga á mann bvern í
landinu væri jafn pví sem er í Frakk-
laadi, pað er 10 kr. 86 aur., pá yz-ði [
J>að befir pví miður dregizt of lengi að geta opinberlega láts merkis
konunnar Jórunnar Bjarnadóttur frá Hamri í Svarfaðardal, er andaðist binn i
febrúar pessa árs, og skal bjer getið belztu æfi-atriða bennar.
Jórunn sál. var fædd á Bæ í Hrútafirði árið 1820; foreldrar bennar vor
Bjarni stúdent Friðriksson, J>órarinssonar sýslumanns frá Grund í Eyjafirði, o
Anna Jónsdóttir, bverja bún missti pá er bún var á sjöunda árí, og fluttist p
til Beykjavikur til ömmusystur sinnar, frú í>uriðar Gröndal, og dvaldi par bj
benni pangað til bún dó. Eptir pað flutti Jórunn til Kagnhildar dóttur sinnai
er gipt var Stefáni sýslumanni Gunnlögsen, og flutti síðan með peim hjónum up
að Belgsholti í Borgarfirði, par dvöldu pau í fá ár og fiuttu síðan ásamt bem
aptur til Beykjavíkur, og par dvaldi bún bjá peim allt pangað til fóstra benna
— er bún svo kallaði — dó; síðan var bún 2 eða 3 ár ráðskona bjá fósturföðn
sínum. Eptir pað flutti hún suður að Eyvindarstöðum á Alptanesi til rektoi
Sveinbjarnar Egilssonar og fi-úar bans, er var systir fóstru bennar sál., og dvak
par 2 eða 3 ár. Síðan fór bún til Reykjavíkur á ný til doktors Jóns Tborsteii
sens. faðan flutti bún norður að Tjörn í Svarfaðardal til bróður síns síra Jór
Bjarnasonar Thorarensens, og giptist par pann 1. janúar 1853 trjesmið |>orsteii
|>orsteinssyni, ættbornum par í sveit, og liíði með bonum í hjónabandi 27 ái
bvert Drottinn blessaði með 5 börnum, af hverjum að 3 dóu ung, en 2 lifa e
bljóta nú ásamt eptirhíandi manni bennar að sjá á bak sártsaknaðri og elskað
móður. — Jórunn sál. var bin mesta gerðar- og sómakona; bún var greind ve
og mjög vel að sjer til munns og handa; skyldurækin, vandlætiiigarsöm fyrir al
konar ósiðum og óregln, guðbrædd, trú og hollráð, ástrík eiginkona, breinskili;
en pótt nokkuð stórgerð í lund, bin viðkvæmasta og bezta móðir barna sinn
gestrisin og gjöfid fátækum. — Minning bennar lifir pví í blessun og beiðri epti
preyjandi ástvina og allra peirra, er viðkynning henuar náði til.
Svarfdœlingur.
— Austanpóstur kom bingað 11. p. m., og bafði fengið vonda færð báði
leiðir. Síðan um miðjan október befir veðrátta verið fremur börð eystra.
titgefandi og prentari: Björn Jónsson.