Fróði - 12.07.1881, Síða 1

II. ÁR.
47. blttð. ákureyri, þriðjudaginn 12. júlí. 1881.
197 168 199
Úílcndar Irjettir. j annað vænnn enn láta aö orðuin hans.
| En er þeir íundust, lagöi foringi Frakka,
Kaupmannahufn, 30, nuú. j er Bréart er nefndur, skjal eitt fyrir
deg gat þess í síðasta brjefi raínu j jarlinn ; það var samningur milli Frakk-
að þjóðþingina danska var hleypt j lands og Túnis, og hafði Frakkastjórn
upp þann 7. þ m. og hverjar voru. tekið sainan ; hað Bréart jarlinn að
orsakir til þess. Þann 24. fóru nýjar j rita nafn sitt þar á, ef liann vildi svo
kosningar fram ogþann'27. var gengið j vel gera : jarl bað ura frest nokkum
á þing- Kosningar fóru svo. að vinsti- j til að hugsa inálið, og var þar á
racnn (radicale) eru nokkrir fleiri í þessu engin fyrirstaða. En nú er jarl hug-
leiðir hversu liag hans er kotnið, að
annarsvegar er Frakkaher, boðinn og
þingi enn í því, sem næst á undan fór ;
þar var fjórðungur þingraanna (eða2ó)
af vinstra ílokki, en nú er þriðjungur
þinglieiras vinstrimenn (33 eða 34) ; ! skildi, en liins vegar er liöfað hans
aptur á móti varð sá flokkur þingraanna sjálfs og peningaleysi, og með því hann
nokkuð út undan, er kailar sig „de i vissi, að valt er að treysta á vinina,
moderate*4 (þeir þykjast fara bil beggja j,á tók hann það ráð sein hyggilegast
og gæta sanngirni við stjórnina, en eru j var, að hann gengur aö þeira kostura,
raunar harðari í horn að taka enn Berg j Cr lionum voru. settir, og ritar undir
og hans flokkur; að rainnsta kosti var j sainninginri. Ekki þykir hjer viö eiga
svo á síðasta þingi). Hægriinenn Ijetu i að telja ujip allt það, er í saraningi
og nokkur sæti fyrir vinstrimiinnura j þessum stóð, en það raá fullyrða, að
Frakkar eru enn í hernaði suðui j ef hann fær að standa óhaggaður, þá
í Túnis, og vinnst þeitn lítt sóknin gegn
Krúinírura, því landið cr hið versta
yíirferðar, tórn fjöll og (irnindí, og lopts-
lagið er svo íarið, að ymist er úrhellis-
rigning eða ofsahiti, cnda er herinn
farinn að sýkjast.
Krúuiírar ekki út
Frakka, heldur setjast þeir á fjallstigu
þá, er Frakkar veiða uin að fara og
skjóta á þá; verða Frakkar því að fara
raeð inestu varúð; en þá sjaldan, er þeim
lendir saman að inun, hafa Frakkar
búinn til að taka höfuðborg hans her-
eru Frakkar einráðir í Túnis Þetta
er nú var frá sagt, gerðist þann 12.
inaí. þegar þessar tiitektir Frakka
spuiðust í útlönd, mæltust þær all-
sigur og bera þeir Krúmírum svo
söguna, að þeir taki iil fótanua óöara
enn þeir hcyri fallbissuskot, en rajög
lofa Frakkar hreysti sinna manna.
Ekki er getið um hvernig Krútnírar
segja frá fundum, en líklega er það
nokkuð áþekkt. Af Túnisjarli (bey)
er það að segja, að hann var í iyrsíu
Frökkum hinn torveldasti og bannaði
þeiin leið inn í land sitt; mun hann
hal'a búizt við hjáJp frá útiöndum, helzt
frá Itölum, því þeir hafa að sögn
eggjað hann til móþróa, enda eiga þeir
raest í húfi, ef Frakkar veröa einráðir
í Túnis En er sú hjálparvon brást,
varð jari að taka þeim kostuin, er
Frakkar buöu, raeö því hann haíði ekki
einn sainan styrk til að veita viðnám
slíku ofurefli, sem þeir eiga yfir að
ráða. Ein herdeild Frakka var látin
stefna til höfuöborgar landsins, sem
líka heitir Túnis ; í námanda við borg-
ina cr höll, sem Bardo heitir, þar sit-
ur jari öðru hvoru; þegar Frakkar
komu tii Bardo, gerði foringi þeirra
jarlinum orð ug bað hann að veita sjer
misjafnlega fyrir, Tjóðverjar ijetu vel
Hins vegar ieggja j yfir þeim, enda Jiggur það í augutn
í stórbardaga við j uppi, að þaö er þeim í hag en ekki
óhag, að Frakkar haíi sera mest að
vinna í Afríku , bæði er það, að það
dregur lið héiman að úr Frakklandi,
og svo er hætt við, að af því kunni
að spillast vinfengið rnilli Frakka og
vjþtal í þölljnni, og sá jarl sjer ekki
þeirra, er annars inundu líklegastir til
bandaiags við þá í Evrópu. Hið sama
er að segja um Austurríkismenn og
Rússa, að þeir eru Frökkum hiynntir í
þessu máli. Öðru ináli er að gegna
uin Englendinga og einkum ítali. Ymsir
þinginenn í enska parlamentinu völdu
Frökkum ómjúk orð fyrir ofríki þeirra,
og kváðu þá for farna til rána, er
þeir hefðu ráðizt inn í Túnis, en Giads-
tone bar í bætifláka fyrir Frakka, og
kvað þá hafa verið nijög aðþreytta,
er þegnar jarls böfðu svo opt gert
á liluta þeirra; líka iriinnti hann
mcnn á langan vinskap Frakka
og Englendinga, og kvað ekki hæfa,
að annað eins lítilræði kærai þar upp
á milli. Italir urðu uppvægir og vildu
sumir, að þegar væri farið að búast
til stríðs, en þingmenn Ijetu í ljós
vantraust sitt til stjórnarinnar (Cairoli),
og sagði Iiún því af sjer þegar í stað;
þetta var þann 16 þ. m., en ekki
hefir enn þá tekizt að mynda nýtt
ráðaneyti. Tyrkjasoldán hefir lengi
viljað láta telja sig yfirhoðara Túnis-
n auna. en aldrei hafa Frakkar viljað
kannast við þau yfirráð; núna á
diigunum ætlaði soldán að sýna rögg af
sjer, ritaöi Frakkastjórn og bað hana
hyggja af herferð í Túnis, kvaðst mundi
sjálfur senda uokkur herskip þangað
og koma þar á reglu og spekt, en Frakk-
ar skyldu fá skaða þann borgaðan, er
Krúmírar hefðu gert þeim. Frakkar
þökkuðu soldáni fyrir gott boð, enn
báðu hann að hafa skip sín til annars ;
ef þau kæmu til Túnis, mundi verða
skotið á þau. Svo gagnorðu svari
hafði drottinn rjetttrúaðra manna ekki
búizt við, og hefir hann ekki hreyft
niálinu síðan. Fann 19. þ. m. náði
nýmælí eitt fram að ganga á fulltrúa-
þingi Frakka; það er um kosningar til
þingsius, hverriig þeim skuli haga
íramvegis. Svo sem kunnugt er, er
Frakklandi skipt í 86 departement
(sýslur), en þeim aptur í arrondisse-
ment (hreppa); hingað til hefir liver
hreppur kosið einn fullírúa á þing;
en eptir þessuin lögum skal hver sýsla
í heild sinni kjósa vissa tölu fulltrúa;
þessi kosningamáti er nefndur skráa-
kosning (scrutin de liste), af því að
nöfn þeirra inanna, er bjóða sig fram
til kosningar í sýslu iiverri, eru sett
á skrár og þar eptir er kosið. Það
sem menn teija þessari aðferð til
gildis frara yfir hina er, að hún geri
lulltrúana óháðari Kjósendum sínuiri;
hréppapólitík, eða að þingmenn líti
fremur á hag kjósenda sinna enn lands-
ins í lieild sinni, á sjer stað hjá Frökkum
ekki síður enn hjá öðrutn þjóðum, enda
er inörgum nauðugur einn kostur, ef
menn vilja vera vissir um endurkosningu.
Fessu á nú skráakosningin að bæta
úr, því eptir henni getur satni inaður
i boðið sig frain í svo mörgum kjördæm-
! um, er vill, og er þannig ekki
i við eina fjölina feldur. Sá heitir
I Bardoux, er fyrstur vakti máls á því
í þinginu, en Gambetía er frumkvöðull
að. Máiinu var vísað í nefnd, og kvað
hún upp álit sitt þann i 9. þ m. og
rjeð meiri hlutinn þinginu frá að
aöhyllast uppástungu Bardoux. Ríkis-
forseti Grévy og meiri hluti ráðaneytis-
ins voru og mötfallnir hinni nýju aðíerð,
og sama máli mun hafa gegnt uin
ailan þorra þinginanna En er nefndar-
áiitið kom til umræðu, stje Gambetta
úr forsetasæti og gekk niður á þing-
mannabekk og hjclt þrumandi ræðu;
lofa Frakkar mjög ináisnilld hans, og
fór nú svo sem optar að mörgum
snerist hugur við fortölur haus, og var
uppástunga Bardoux samþykkt, þó með
litlum atkvæðamun.