Fróði - 10.03.1884, Blaðsíða 1

126 blað. AKUREYRI, MÁNUDAGINN 10. MARZ 1884.
61 62 63
Ifltð kouiiiiglega riaiiska
laiidlmnaðai’í'jcJa^.
(Framh.) Fjelagið veitir einatt ferða-
styrk ymsum mönnum til að kynna sjer
búnaðarefni í öðrum löndum og innan-
lands. J>að heldur og menn til að gera
ymsar vísindalegar rannsóknir, svo sem
til að sundurliða frumefni í ymsumjarð-
tegundum, áburðartegundum og ávaxta-
tegundum. jpað styrkir og styður marg-
ar búnaðsýningar i landinu, og hjálpar
til að landsmenn geti haít gago af er-
lendum sýnmgum. |>egar sampjóða sýn-
ingar eru haidnar, gengst íjeiagið íyrir
pví, að Danir geti tekið sem beztan
og heiðariegastan þáttí peim. I stuttu
máli: Fjelagið heíir sí og ae vakanda
auga á ölium búnaðarháttum og búnað-
íramíörum utanlands og ínnan, og gerir
allt hvað í pess valdi stendur tii að eiia
vísindalegar og verkiegar framfarir í
búnaðinum í Danmörku.
Frá upphaii sinna vega hetir petta
heiðarlega ijelag viijað og reynt tii á
ymsan veg að hiynna að framförum bún-
aðarins á Isiandi. En par er við ramm-
an reip að draga iynr íjelagið. Is-
land er mjög ijariægt Danmörku og
mjög ólíkt í mörgu tiiiiti. Jpað er pví
engm von tii að hjer sjáist eða geti
sjezt mikili árangur ai hinum góða viija
og hmum góðu tilraunum pessa danska
ijelags. Ei Isiendingar sjálíir hefðu átt
fljer almennt búnaðarijelag fyrir alit iand-
ið, og pvi fjelagi hefði verið stjórnað
með hyggindum og dugnaði, pá hefði hið
danska landbúnaðarfjelag bezt getað
komið sjer við að styrkja framfarir bún-
aðsins hjer á landi með pví að rjetta
pessu almenna íslenzka fjelagi hjálpar-
hönd, og pað mundi landbúnaðarfjelag-
ið sannarlega hafa gert með gleði og
örlæti.
í ritum hins íslenzka Lærdóms-
listafjelags, er síðari hlut æh sinnar
einnig var „konunglegt11, er talið upp
allmargt af verðlaunaveitingum landbún-
aðarfjelagsins danska á árunuin 1781 —
1794. J>essi verðlaun voru fyrir fram-
skurð mýra, túngarðahleðslu, púfnasljett-
un, bygging eyðijarða, garðyrkju, húsa-
byggingar, útgræðslu túna, áburðarauka,
mótak, hýsing málnytupenings að sum-
ailagi, notun selstöðu, hestarækt, dýra-
lækningar, aðhlynning æðarvarpa, refa-
veiðar, selveiði, laxveiði, hákarlsveiði,
bátasmíði, vefstólasmíði, vefnað, sjer í
lagi ljereptavefnað, hannyrðir, litun, til-
búning á kvarnarsteinum, vatnsmillum
og vindmillum, salthsksverkun, strengja-
spuna, duglega hreppstjórn, langa og
trúa vinnumennsku í sömu vist, barn-
fóstur, formennsku á hskibát og svo fyr-
ir nokkrar ritgerðir.
J>ó landbúnaðarfjelagið hah fyrir
löngu hætt að veita pannig einstökum
mönnum á Islandi verðlaun fyrir hvað
eina smávegis, eins og pað gerði fyrr-
um, pá h*hr jjelagið jafnt og stöðugt
varið nokkru fje til ehingar búnaði hjer
á landi, og skal hjer skýrt frá pví, er
fjelagið hehr gert í þessu skyni 10 hin
allra síðustu ár.
1873:
Yeitti Landbúnaðarfjelagið Svoini
Sveinssyni, sem lært hafði búfræði í
Noregi, 100 ríkisdala styrk til að ferð-
ast um á íslandi til þess að segja bænd-
um til við jarðabætur. J>á gaf og fje-
lagið dálitlu búnaðarfjelagi, sem síra
Jakob Guðmundsson á Kvennabrekku
hafði stofnað, landhallamæli og 6 spaða
til þúfnasljettunar, og útvegaði pessu
fjelagi í Dalasýslu yms heiri verkfæri til
kaups. j>að sendi pá einnig búnaðar-
fjelagi Suðuramtsins nokkuð af fræi, sem
haft er til að sá í foksand í pví skyni
að hepta hann og græða upp.
1874 :
Eins og árið á undan veitti fjelagið
Sveini Sveinssyni styrk til að ferðast
um á Islandi og leiðbeina bændum í
jarðabótum. j>essi styrkur var 100 rd.,
og aðra 100 dali veitti fjelagið Sveini
til að kynna sjer um veturinn alla að-
ferð sem höfð er á mjólkurbúum i Dan-
mörku. j>á útvegaði og fjelagið danskan
engjaræktarmann, Madsen að nafni, til
Suðurlands og borgaði að hálfu leyti
kostnaðinn, sem pessi ferð hans hafði í
för með sjer, auk pess sem pað lagði
honum til talsvert af varkfærum. Enn
fremur útvegaði fjelagið og borgaði að
nokkru leyti búnaðarfjelagi pví er síra
Ferðir Serpa P into’s i Afriku.
eptir
þorvuld Tlioroddsmi.
(Niðurl.) „íllir kristniboðar eru þeir,
sem halda að það sje nóg íyrir tím-
anlega og eilíía velierð inanna, að
kuuna utanað kalla úr heilagri ritningu
og bænir, og geta þulið það upp skiln-
ingslaust; þeir nota öll tækilæri og
meðul til þess, að ná í villumenn, til
að kristna þá, svo þeir í Evrónu geti
hælt sjer af dugnaöi sínum, en kæra
sig ekkert um það, þó kristnin sje að
eins nafnið eitt. f’eim er mest um það
hugað, að komast í seiu bezt viniengi
við villumenn, og smjaðra fyrir þeim
í sífellu, segja þá jafn snjalla og jafn
fullkoinna og hvíta menn, ef þeir að
eins gerisí kristnir. Pegar svertingjar
eru búnir að heyra þetta lengi, þykir
þeim það hart að lúta í lægra haldi
fyrir Evrópumönnum, gera síleldar
uppreisnir, ræna og etela því, sein þeir
geta, því þeim hnnst þeir vanskiptir,
og hinir hvítu jafningjar þeirra eiga
oímikið í samanburöi við þá. í þess
stað ættu þeir heldur að gera þeim
skiljanlegann þann inismun, sem er á
ómenntuðuni svertingjaskríl og mennt-
uóuni mönnum, og brýna fyrir þeim,
að ef þeir væru dyggðugir, starísamir
og nárnfúsir gætu þeir komizt á sama
stig; en nú þykjast þeir ekki þurfa
að læra neitt, þeir halda að þeir sjeu
hinum jafngóðir ef þeir að eins halda
kristna siði útvortis. Svertingjar í Al-
ríku eru ótrúlega latir, og hata hina
rr.innstu áreynslu, fávizka þeirra og
vankunnátta er ótrúleg, allir góðir
inannkostir sofa hjá þeiin, en dýrsleg-
ar girndir og hvatir sitja í fyrirrúmi.
Pegar nú þessir rnenn íá þá ímyndun,
ai þeir sjeu í sjálfu sjer eins góðir og
iniklir, og framast má unnt verða, þá
verða þeir alvcg óviðráöanlegir.“ Pinto
segir því, að kristniboðar í Suðuraíríku,
standi ölluin frainförum þar fyrir mikl-
uin þrifum. Pegar bændur höfðu lagt
landiö undir sig, stóðu margir kristni-
boðar hart á móti því, að landið yrði
ræktað og æstu villumenn móti þeim,
kom þá brátt fjandskapur milli bænda
og kiistniboða; kristniboðar skrifuðu
í tímarit í Evrópu ósaunar og rang-
færðar sögur af framferði bænda, svo
menn hjeldu alit illtum þá. Aðalstefna
og mið bænda er ekki annað, enn að
lifa í friöi og frelsi, og í bardöguin
sínum við Englendinga hafa þeir sýnt,
að þeir voru menn til að verja freisi
sitt. Englendingar biðu fyrir þeiin
hvern ósigurinn eptir annan.
I aprílmánuði 1879 komst Serpa
Pinto að sjó, og 19. apríl stje hann á
skip í Durhan, sigldi síðan til Zúes