Fróði - 22.01.1887, Page 1

22. bliið.
ODDEYRI, LAUGARDAGrlNN 22. JANÚAR
1S87.
222
223
224
Sýslufundur.
—O —
í>að er skylda hvers íjelagsliras að
játa sig varða íuálefni pau, er fjelagið
snerta, hvort sem það er stórt eða lítið.
J>að er og skylda fjelagsmanna, hvers
íyrir sig, að sem bezt verði ráðið úr inál-
efnum fjelagsins. Fjelagslimir hafa eigi
unnið allar sínar skyldur í því efni, pótt
peir hafi kosið þá menn, er peir álíta
hæfasta, til að ráða málefnum fjelagsins,
pótt mikið sje í það varið. J>eir eru líka
skyldir til að styðja ráðagjörð peirra með
pví að láta i ljós pað, er peir álíta bezt
henta. Eins og pað er skylda fulltrúa
hvers tjelags að taka pað tillit til vilja
fjelagsmanna, sem framast er unnt, eins
er pað skylda kjósendanna að láta í ljósi
skýlausan vilja sinn, áður en til ráða-
gjörðauna kemur; pví að ekki má finna
iulltrúum pað til saka, að peir hafi eigi
farið eptir vilja kjósenda, ef peir hafa ekki
látið hann í ljósi. En pað er verra en ekk-
ert et menn skipta sjer ekkert af ráðagjörð-
um fuiltrúanna. fyr en alit er um garð
gengið og fara pá að kvarta yfir pví, að
peir hati gjört petta eður hitt, og segj-
ast pá haía viljað allt annað. Hjer giid-
ir sama reglan og par, sem mönnum er
boðið „að segja til i tima, ella pegja
síðan“.
Sumum kann að sýnast sýslufundir
svo pýðingarlitlir, að eigi sje ómaksins
vert að búa menn undir pá. En bæði ætl-
um vjer, að ekki að eins sýslufundir held-
ur og jafnvel hreppsfundir sje pýðingar-
miklir í eðii sínu, pví að sú tilhögun, er
peir eru byggðir á, eru greinar af sjálfs-
torræði voru. Og ef vjer viljum lítið
sinna pví sjálfsforræði, sem næst oss
stendur, pá er við að búast, að vjer höf-
um lítinn áhuga eða skynsemi til að taka
pátt í pví sjálfsforræði, sem fjær liggur;
enda hæpið, að oss sje trúandi fyrir pví
oss til gagns, f'yr en vjer höfum sýnt á-
huga og skynsemd á peim málum er
nær standa. Svo er pað og, að sýsiu-
íundir hafa yfir talsverðu fje að ráða, og
er alls eigi pýðingariaust hvernig pví er
varið. Einnig koma fyrir pá ýms mál,
sem mjög eru mikilsvarðandi fyrir sýslu-
fjelagið, svo sem um skólastofnanir og
skólastyrk, búnaðarmál, fiskiveiðasam-
pykktir o. fl.
Sýlunefndarmenn Eyfirðinga eiga nú
bráðum að eiga fund með sjer. Yjer
vitum að visu eigi um öll pau mál, sem
ívrir pá kunna að koma. En pað vitum
Úer; &ð peir eiga að fara með tekjnr
sýslusjóðsins og jafna niðurgjöldum peim,
sem til hans eiga að ganga. I pessu
efni er pað aðalbæn vor til sýslunefndar
manna að vera sem sparastir á fjenu.
þeir hafa stundum fengið orð fyrir, að
peir hafi verið offljótir á sjer að veita
styrk til hins og pessa, sem lítinn árang-
ur hefir borið. Sýslunefndarmönnum ætti
að vera kunnugt, og vjer efumst heldur
eigi um, að peim sje kunuugt, hve örð-
ugt mörgum hreppum veitir að greiða
sýslusjóðsgjald sitt. J>að er ekki nóg að
jafna pví niður; pað parf líka að ná pví
inn. Og til hvers eru útpantanir og sala,
ef enginn vill eða getur keypt pað sem
selja á? Bændur pola sannarlega ekki
miklar álögur i pessum árum. Enda er
pað í öllu tilliti rjettari vcgur, að ljetta
svo ámönnurc, að taka sem minnst af
peim, heldur en að taka mikil gjöld af
mönnum, og veita svo peim sömu mönn-
um hallærislán. Vjer vildum pví stinga
upp á pví boðorði við sýslunefndarmenn:
J>jer skuluð í pessu ári alls engan styrk
veita. Látið bvorki strokkbullur, rek-
sleggjur nje hverfisteina, hversu liðugt
sem peir svo kunna að snúast snúa yður
frá pessu boðorði; nje heldur nokkrar
aðrar nýjar nppgötvanir. Yjer erum
reyndar á pví að styrkja skóla, en oss
finnst nú ekki tími til að stofna nýa
skóla eður styðja pá með [styrkveitingum.
Vjer vitum ekki til, að sýslusjóður vor
hafi nú aðra skóla á brjóstum sjer en
kvennaskólann á Laugalandi, og mun
honum sú byrði nóg fyrst um sinn.
Sýslusjóðurinn befir fyrirfarandi ár
kostað nokkra búfræðinga, og er oss
kunnugt, að peir hafa gjört allmikið
gagn, og komið miklu af peim peningum
er peir hafa fengið í jörðina, og munu
peir bera ávöxt innan skamms. En bú-
fræðingarir hafa verið ærið dýirr, og vild-
um vjer skjóta pví til sýslunefndarmanna,
hvort peir ekki mundu fáanlegir fyrir
minna kaup. En petta er eigi alllítið
vandaraál, og mjög hæpið að setja reglu,
sem gilda á jafnt um alla, pH að mað-
ur getur verið vel kaupandi fyrir 4 kr.
um daginn, par sem annar er alls ekki
kaupandi fyrir prjár. Yjer pykjumst
heldur eigi hafa næga pekkingu til að
segja eindregið álit um pað, hvort rjett-
ara væri að veita jarðabótafjeíögum sýsl-
unnar pað fje, sem búfræðingarnir bafa
fengið, og láta pau svo semja við bú-
fræðingana, eða borga búfræðingunum
beinlínis úr sýslusjóði, eins og verið hefir.
J>á höfum vjer heyrt, að pað væri
eitt af ætlunarverkum sýslunefndarmanna
á pessum fundi, að kveða af eður á um
pað, hvort pessi sýsla eigi að ganga í
fjelag með Húnavatnssýslu og Skagafjarð-
arsýslu með að kosta búnaðarskólann á
Hólum. Eyrir fáeinum árum munu sýslu-
nefndar menn hjer hafa verið á pví máli,
að rjett væri, að sameining pessi fengi
framgang; en pá neitaði landshölðingi um
sampykki sitt til sameiningarinnar. iVljög
fáa böfum vjer nú heyrt telja pað með
skaða sýslunnar, að ekkert varð úr sam-
einingunni. Sá eini hagur, sem vjer get-
um sjeð, að sýslan hefði af sameiningunni
er sá, að búfræðisnemendur úr pessari
sýslu gæti fengið að vera á skólanum með
vægari kjörum en ella. En sje sá eini
hagurinn, pá mundi pað rniklu kostnaðar
minna fyrir sýsluna, að búfræðisnemend-
ur hjeðan úr sýslu fengi sjerstakan styrk
úr sýslusjóði til nárasins. En vjer búumst
við, að einhverir segi, að hjer megi eigi
líta á hag pessarar sýslu einnar, pví að
stofnunín hafi pýðingu miklafyrir allar sýsl-
ur norðanlands, ef ekki fyrir allt landið,
par sem búfræðingar geti farið frá henni
út um allt land. pessu væri vel sinn-
andi, ef sýslurnar prjár væri færar um að
standast pann kostnað, sem af stofnuuinni
leiðir, ef henni á að geta orðið haldið í
góðu lagi. En pað hefir verið sýnt ekki
alls fyrir löngu í pessu blaði, að pað er
langt fjarri, að pær geti pað, heldur mundi
eigí af pví veita, að Norðlendinga fjórð-
ungur og Austfirðinga fjórðungur samein-
aði sig um einn skóla, til pess að hann
geti orðið svo útbúinn, að hann gjöri veru-
legt gagn. — Vjer sjáum pví ekki betur
en að afleiðingin af sameiningunni yrði
sú, að pessi sýsla undirgengist að taka
pátt í ókleyfum kostnaði, en stofnuninni
væri ekki borgnara að heldur; og vjer
vonum, að sýslunefndarmenn vorir vilji
ekki leggja pað á sýslubúa sína að styrkja
skóla, sem ekki getur fullnægt tilgangi
sínum, hvort sem pað er sökum íjeleysis
eða af öðrum ástœðum. J>að er allt of
dýrt gaman. J>eim er og kunnugt, að
sýslubúar mega ekki við óparfa útgjöld-
um í pessum árum. Af pessum ástæð-
um verðum vjer eindregið að ráða til pess
að sýslunefndarmenn vorir hafni passari
sameiningu á næsta fundi sínum.
Vjer vitum eigi, hvort fiskiveiðasam-
pykktin muni koma fyrir sýslufundinn í
petta sinn. Hún hefir átt örðugt upp-
dráttar, en pó engu örðugra en hún átti
skilið, pví að vansmíði meiri í lagagjörð
höfum vjer sjaldan sjeð, heldnr en hún
var. Ætlum vjer, að par væri farið svo
mjög tram yfir pað, s^m leyft er í „Lög-