Suðri - 03.03.1883, Blaðsíða 4

20
smán keisarans, keLarastóllinn valt um
koll af sjálfu sér, og þjóðveldi var skip-
að á Frakklandi. Allur falsljómi keis-
arastjórnarinnar slokknaði á einni nóttu;
slíkur feigðargustur stóð af körmung-
unum og svívirðingunni við Seðan.
Nokkuririnir helztu þingskörungar tók-
ust á hendur hráóabirgðastjórn trl land-
varna. £>ar var Gambetta fremstur og
framkværndarmestur allra. f>jóverja her
ruddist um mikinn hlut Frakklauds,
rænti og ruplaði, sem í styrjöldum er
títt, setti heikví um eina borg eptir
aðra, þar á meðal París, og höfðu slík
fádæmi eigi dunið yfir landið í margar
aldir. Frakkar fengu eigi rönd við
reist, því heriun var tekiun höndum
og dottinn úr sögunni með keisaranum
og eigi voru aðrir eptir til landvarna
en menn, er eigi kunnu vopnahurð og
lítt voru búnir að vistum og klæðum.
Felmtri og skelfingu sló yfir landslýð
allan og landvarnarstjórarnir á Frakk-
landi sunnanverðu fengu við ekkert
ráðið. Ein borgin stóö gegn annari
eitt hérað gegn öðru; sumir vildu fyr
láta lífið en vægja fyrir fjandmanna-
hernum, en aðrir vildu þegar leggja
vopnin niður og hætta allri vörn. Eigi
var annað sýnna, en að allt Frakkland
mundi liðast sundur í ótal smáríki. J>á
kom Gambetta með loptfari frá París
suðue þangað. Skipti þá skjótt um.
Hönn kippti öllu í lag á skömmum
tima. Mátti svo að orði kveða, að
hann ynni bæði dag og nótt, og svo
var afrek hans mikið. að öllum þótti
hann eigi einhama. Svo var málsnilld
hans frábær, að allir kváðust hans ráð-
um hlýta vilja; svo var kjarkur hans
óbifanlegur, að öllum óx þrek og dug-
ur við. Allir risu upp til landvarnar.
Ein hersveitin eptir aðra óð-móti í>jóð-
verjum, svo hundrað þúsundum skipti.
t>ótti fjandmönnunum fádæmum sæta,
hve drottinlaus þjóð varðist frækilega.
Mátti stundum nær því ei í miiii sjá,
hver bera mundi hærri hlut, f>jóðverj-
ar eða Frakkar. En svo lauk, að mönn-
um leiddist ófriðurinn; varð Gambetta
þá að leggja niður völdin og friður var
saminn við {>jóðverja ; Gambetta greiddi
atkvæði móti því. En tvennt hafði
hann afrekað í ófriðinum, frelsað heild
FrakMands og heiður þess. þaðan af
til dauðadags var hann ástsælastur
allra manna á Frakklandi. — — —
Pegar Mac Mahon hafð þjóðveldis-
forstöðu á hendi, var mjórra muna vant,
að einveldi kæmist aptur á á Frakk-
landi. Kona Mac Mahons var rík í
skapi, skörungur mikili og holl mjög
klerkum og kennimönnum, því hún var
trúkona mikil; mjög hafði hún ráð
fyrir þeim hjónum. Klerkar og ein-
valdssinnar bundu ráð sín saman og
fyrir fortölur konu sinnar lét Mac
Mahon hneigjast til við þá, tók ráða-
neyti úr þeirra flokki, rauf fulltrúa-
deildina og lét efna til nýrra kosninga.
En Gambetta lá eigi á liði sínu. Hann
fór um land allt og hét á menn að
duga nú og láta eigi þjóðvaldsstjórn-
ina gangá sér úr greipum; minntihann
menn á allar þær rauuir og allt það
fár, sera einvaldsstjórn hefði leitt yflr
Frakkland, og bað menn eigi gleyma
meinsæri Napóleons III., glapræðinu í
atförinni við þjóðverja og hrakförinni og
smáninni viðSedan. Svofórað þjóðvalds-
sinnar unnu mikinn sigur við kosn-
ingarnar og áttu menn það mest og
bezt Gambetta að þakka. J>á frels-
aði hann þjöðvaldsstjórn á Frakk-
landi, sem hann áður manna bezt
hafði komið fótum undir. f>aðan af
til dauðadags var hann talinn bæði
sverð og skjöldur þjóðveldisins, fremst-
ur allra landa sinna, bæði að vitsmun-
um og skörungskap.--------------
Skammt fyrir utan París stendur
skemmtihöll ein, er skáldið Balzac átti.
|>á höll eignaðist Gambetta fyrir nokkur-
um árum og var vanur að leita sér þar
hvíldar eptir þingstörf og aðrar annir
íyrir þjóðveldið. Höllin er lítil, her-
bergin smá og húsbúnaður allur frem-
ur fátæklegur, því að Gambetta var
enginn auðmaður. I>ar lá Gambetta
banaleguna. Mjög liggur hulda yfir
því, á hvern hátt Gambelta fékk sár
það í höndina, er leiddi hann til bana.
En sennilegust er sú saga, er nú skal
greina: Með Gambetta og ekkju einni,
er Léonie Léon hét, voru kærleikar
miklir; hún var kona fríð sýnum og
unni Gambetta af alhug. fau gátu
son, sem nú er sagður kominn á 18.
árið og talinn mesti efnispiltur.
Léonie vildi mjög giptast Gambetta,
einkum vegna sonar sins, en Gambetta
þótti eigi hentugur tími til þess nú,
þar sem hann vissi, að óvinir sínir og
og öfundarmenn mundu leggja allt
út á verra veg fyrir sér. En þessi
dráttur á giptingunni fékk Léonie svo
mikils hugarangurs, að hún greip
skarambyssu, er þau Gambetta hittust
eitt sinn, og vildi veita sér bana.
Gambetta greip um handlegg henni
til að bægja skotinu frá henni, en við
það reið skotið af og kom í hönd
Gambetta. Gambetta varð að leggjast
í rekkju og af legunni og sárinu í
hendinui risu sjúkdómar þeir, er leiddu
hann til bana. Léonie stundaði hann
í banalegunni með ástríki miklu og
stakri nákvæmni og vakti yfir honum
svo að segja dag og nótt. Og þegar
hann var dáinn, varð hún nær örvita
af sorg. ---------
(Niðurl. í næsta blaði)
Óveitt prestaköll.
Stóruvellir í líangárvalla-prófasts-
dæmi (Stóruvalla- Skarðs- og Klofa-
sóknir). Veitist frá fardögum 1883.
Uppbót úr landssjóði 300 kr. Metið
auk uppbótarinnar 710 kr. 47 a. Aug-
lýst 16. jan. 1883.
Laufás í Suður-pingeyjar-prófasts-
dæmi (Laufás- og Svalbarðssóknir).
Prestsekkja er í brauðinu, sem nýtur
llio af föstum tekjum þess. Svo skal
og samkvæmt lögum 27. febr. 1880
greiða 400 kr. árlega í landssjóð af
þessu brauði, og sá, er það ;fær, að
öðru leyti sætta sig við breytingar þær,
sem á því kunna að verða gorðar.
Brauðið er metið 1382 kr. 70 a. Aug-
lýst 29. jan. 1883.
Bx*éí íéá Siiéra.
Grein sú af Vatnsleysuströnd, sem
send hefir verið "Suðran og «sjdnar-
vottur» stendur undir, getur eigi tek-
izt í blaðið, nema höfundurinn sctji
skírnarnafn sitt undir hana, því rit-
stjórinn sér sér ekki fært að bera á-
byrgð á sögum, sem honum eru al-
veg ókunnar, en sjálfsagt er að mál
rísi af.
Allar greinir og bréf sem send eru
til birtingar í blaðinu eiga að sendast
ritstjóranum en eigi útgefendunum.
A.mg-lýsiiigai'*.
Til leigu fást 2 herbergi frá 14.
maí þ. á., með útidyrum fyrir sig og
not af eldhúsi, ef þarf. Ritstjórinn
vísar á herbergin.
Bardéleben: Chirurgie und Operati-
onslehre 1—4., í gylltu velsku bandi og
Ulile und Wagner: Allgemeine Pat-
hologie í gylltu velsku bandi, fást til
kaups. Ritstjórinn visar á seljanda.
Ný komin á prent er snotur ridd-
arasaga af Sigurði þögula, hún er vel
út gefin eptir gömlu handriti. Málið
á sögunni er fallegt, og sumstaðar lið-
ugt sagt frá. Sagan fæst hjá prentara
Einari pórðarsyni, hún kostar 1 kr.
12 a. Henni hefur verið vel tekið þar
sem [hún hefur komið. pegar ferðir
falla verður hún send til bókasölu-
mannanna.
Reykjavík 28. febr. 1883.
Einar pórðarson.
Iljá Einari þórðarsyni prentara fæst
skrifpappír og skrifbækur með óvanalegu lágu
verði, þykkar, strykaðar, vel innbundnar á 1
kr.; bækur í kvartbroti 14 aura; bækur í
átta blaða broti 10 aura og í litlum kvart 5
aura; stórir papplrspakkar strylcaðir undir
bréf og reikninga 50 aura; þetta alt á góðum
pappír. Kassar með allskonar skriffærum í og
pappír og reikningsspjöldum og pennum á 1
kr. 12 aura; þeir hafa gengið vel út og þykja
hvervetna góðir. Hér að auki fást fleiri
sortir af pappír.
þeir, sem vilja panta skrifbækur hjá
Einari, fá þær með þessu góða verði.
Húspostilla
Helga biskups Thordersens.
Hér með tilkynnist, að það afar-
væga verð, sem ég í boðsbréfinu heti
sett á postillu þessa, gildir að eins til
maí-loka, þannig að þeir einir, sem ég
verð búinn að fá boðsbréf frá innan
þess thna, fá hana með áskriftar-verði.
Eptir þann tíma hækkar verð hennar.
Keykjavík, 13. febr. 1883.
Kr. Ó. porgrímsson.
Nú með sjómönnum að vestan
hef jeg fengið dálítið af ágœtu kofna-
fiðri. Flýtið ykkur að kaupa það.
Kr. Ó. porgrímsson.______
Næsta blað laugardag . 17. rnarz
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Gestur Pálsson.
Reykjavik. Prentari; einar þÓRÐABSON.