Suðri - 16.06.1883, Blaðsíða 3

47
heppilega, að skólinn gat eigi óskað
sér betra. pórður Thoroddsen er,
eins og allir vita sem pekkja hann,
einstaklega vel að sér í stærðafræði,
bezti söngmaður, og sérstaklega
fimur í leikfimi, auk pess er hann
einstaklega lipur kennari, og ávann
sér ást og virðingu allra lærisveina;
við petta bættist, að hann var
læknir, og voru pað mestu lilunn-
indi fyrir skólann, pví ef einhverj-
um verður illt, er mjög örðugt að
ná til læknis af Akureyri í ófærð
og illviðrum á vetrum. p>að leit
pví svo út, sem skólinn hefði nú
fengið pað í fullum mæli, er hann
purfti og kom pví eigi neinum í
hug eða hjarta, að breyting mundi
verða á kennurum; allir hér
nyrðra töldu pað sjálfsagt, að
pórður mundi fá embættið, en
stjórninni leizt pó annað í sínum
órannsakanlega vísdómi, sem yfir-
gengur aJJan skilning okkar smæl-
ingjanna; hún sótti prest frá
Ameríku til pess að kenna okkur
leikfimi. 1 skólum hafði hann eigi
kennt áður, hann hafði ritað kennslu-
bók í ensku, og gefið út blað, en
önnur frægðarverk vitum vér eigi
til að liann hafi unnið. Embættið
var auglýst mcð peim skilmálum,
að sá er sækíi yrði að geta
kennt söng og leikfimi; nú
hófum vér aldrei heyrt, að kunn-
átta í ensku, blaðastjórn eða prest-
skapur gjöri menn góða í söng og
leikfimi. Að II. Briem vilai flýja
fátækt og vesaldóm í Ameríku og
sækja um embætti á Islandi, var
eigi undarlegt, cn hift var skrítnara,
að hann einmitt skyldi sækja um
petta cmbætti, sem oss pó sýnist
vera svo fjarstætt pcirri menntun.
sem hann líklega hefir; enn pá
síður skiljum vér, hvers vegna liann
fekk pað, pegar völ var á manni,
sem svo ágætlega vel hafði staðið
í stöðu sinni og hafði öll hin
beztu meðmæli frá öllum hlutað-
eigendum bæði á Norðurlandi og
Suðurlandi.
Svo fór sem við var að búast,
kennslan I peim greinum, er
nefndar voru. hefir I vetur verið
mjög léleg. Kennslan í stærðafræði
Iiefir verið nokkurn veginn polan-
leg, af pví að par fór kennarinn
eingöngu eptir fyrirlestrum pórðar
Thoroddsen frá fyrra ári; hann
reyndi líka allt sem hann gat til
pess, að setja sig inn í pá fræði-
grein, og sat kófsveittur við reikn-
ing allan seinni liluta dags, og
er pað allrar virðingar vert; pó
finnst okkur nú samt, að pað væri
viðkunnanlegra að sá, sem settur
er í kennaraembætti, kynni pað,
sem hann á að kenna, betur en
piltar, áður en hann fær embættið.
1 söng og leikfimi má svo heita að
enginn kennsla hafi verið í vetur.
Söngfræði var lesin, en æfingar í
söng voru svo sem engar. I fyrra
lærðum vér hér I skólanum mesta
fjölda af lögum (sálma- og skemmti-
lög ýmisleg) og sungum pau fjór-
rödduð, en í vetur ekkert nema
e i n a rödd í 2 eða 3 ameríkönskum
sélmalögum, enda á víst kennar-
inn eigi gott með að kenna raddir;
pegar sungið var, var ávallt sung-
ið cinraddað, nema pegar einhverjir
piltanna kunnu fleiri raddir og
gátu kennt skólabræðrum sínum;
hægt og stillilega var farið að
öllu, og dreginn seimur líkt og
gert er í sumum sveitakirkjum.
Kennaranum sjálfum er lítt sýnt
um söng, pví að hann er mjög
veikhljóðaður, stundum hjáróma og
preytist fljótt. í leikfimi gekk
ekki betur, par var ekkert lært
nema að ganga (marschera) og
gekk pó misjafnlega og eigi hvat-
lega. pegar sagt er t. d.: höT-
ö-o-ö-m eins langdregið og unnt
er með veikri rödd, er eigi von
að menn taki fljótt viðbrögðin.
Sá sem kennir leikfimi parf að
vera fjörmaður en engin rola, og
pað er eigi að búast við, að vér
piltar lærum fagran limaburð,
sem vér pó margir pyrftum að
temja oss, pegar kennarinn er eins
og staur. |>að er nú reyndar
eigi undarlegt pó kennarinn okkar
sé eigi æfður í leikfimi, ef satt
er pað, sem vér höfum heyrt á
skotspónum að hann í latínuskólan-
um Iiafi fengið læknisvottorð fyrir
p\í, að hann væri óhæfur til pess
að læra leikfimi.
Hjá piltum var megn óánægja
með pessa kennrrabreytingu, svo
að nærri horfði til vandræða, en
pó kom mönnum saman um að
sætta sig við pennan kross í vetur,
par eð eigi mundi hægt, að fá
pessu breytt í vetur, og eigi var
gott fyrir skólalífið að vekja óróa,
sem gat leitt mikið illt af sér fyrir
marga.
|>ó nú allir piltar sjái glöggt,
að reynslan í vetur ber órækan
vott um, að maðurinn er m e ð
ö 11 u ó h æ f u r til embættis pess
sem honum hefur verið veitt, pá
játa allir, að hann sé meinhægðar
maður í daglegri umgengni, stilltur
og einstaklega reglusamur, pví að
hann bragðar hvorki vín, te né
tóbak, ekkert nema blávatnið og
staklcga er hann kirkjurækinn. En
ósköp pykir okkur hann gamal-
dags í skoðunum sínum og kennslu-
aðferð. pað er almenn ósk og
von, að hann sækji nú urn brauð
í sumar og gerist klerkur, pví að
til pess mun hann miklu betur
laginn en að vera leikfimiskennari.
pað eru líka lítil líkindi til, að
allt gangi framvegis eins kyrlát-
lega og stórslysalaust af og í vetur,
ef hann situr kyr. J>að er skiljan-
legt, ef hann lxefur átt bágt í
Ameriku, að hann hafi langað til
að komast í einhverja stöðu hér á
landi, sem hann gæti lifað á, en
pað væri enn skiljanlegra og miklu
drengilegra af honum, ef hann
tæki pað ráð að breyta stöðu sinni
í tíma, pegar hann hefur daglega í
allan vetur getað sannfærzt um, að
enginn niaour getnr síðui* verio
yaxinn stööu sinni, en liann
peirri, sem hann nú stendnr í.
í laxafriðnnarmálunnin.
[I. pvergirðingamálið.
.,IIæstaréttaradvokat Niels Levin-
sen eptir kgl.boði g e g n ákærða
H. Th. A. Thomsen“.
[Dómur kveðinn upp í aukarétti
Kjósar- og Gullbringusýslu 30. des.
1879, í inum ísl. landsyfirrétti 3.
maí 1880 og hæstarétti 8. maí
1883].
Með konungsboði 19. nóvbr,
1880 er hæstarétti veittur myna-
ugleiki til að taka mál petta til
dómsúrskurðar, pó að málsefnið
skyldi reynast að nema eigi s u m m a
appellabilis.
pó að álíta verði, að ákærði
samkvæmt konunglegu afsalsbréfí
11. des. 1853 hefði rétt til að
leggja pvergirðingarnar í Elliða-
ána á nokkru svæði hennar, sem
nánara er takmarkað í afsalsbréf-
inu, án pess að eigendur jarða
peirra, er að ánum liggja að ofan,
gætu móti haft, en pannig er úr
skorið gagnvart einum jarðeigand-
anum með hæstaréttardómi 16.
febr. 1875, pá hlýtur pó lands-
stjórnin að eiga rétt á að heimta
að lionum, að hann hlýði banni
pví gegn pvergirðingum, sem 2. gr.
inna síðar útkomnu laga 11. maí
1876 inniheldur. Téð lagaboðnær
nefnilega með peim almennu orð-
tækjum, sem í pví cru höfð, einn-
ig til slíks tilfellis sem hér er urn
að ræða; og til pess, samt sem áð-
ur, að undan taka petta tilfelli
frá téðum ákvörðunum, brestur
næga heimild; og skal pað í pví
efni fram tekið, að sú niðurlagsá-
kvörðun greinarinnar, sem lands-
yfirréttardómurinn skýrskotar til,
mælir ekki með pví, lieldur miklu
fremur á móti pví, að skilja á-
kvörðunina á inn prengra veg, og
sama er að segja um fyrirsögn