Suðri - 20.10.1885, Blaðsíða 1

Af Subra koma 3-4 blöð út
á mánuði. Uppsögn með
3 mán. fyrirvara frá ára-
mótum.
Argangurinn 40blöðkostar
3 kr. (erlendis 4 kr.), sem
borgist fyrir júlílok ár
hvert.
3.
ara;.
Reykjavík 20. október 1885.
33. blað.
Forngripasafnið opið hvern miðviku-
dag og laugardag kl. 1—2 e. h.
Landsbókasafnið opiö hvern rúmhelg-
an dag kl 12—3 e. h.; útlán á mánu-
miðvikn- og laugardögum kl. 2—3 e h.
S p a r i sj ó ð u r i n n opinn hvern miðviku-
dag og laugardag kl. 4—5 e h.
Stjórnarskrármálið
í útlendum blöðum.
IV.
Grein sú, er hér fer á eptir, stendur í
„Politiken" 23. f. m. með yfirskriptinni „hin
íslenzka stjórnarba.rátta“. „PoIitiken“ er
annað helzta blað vinstrimanna í Danmörku,
prýbilega ritað blað, eldfjörugt og hið frjáls-
lyndasta. Ritstjóri þesss er Hörup, einn af
lielztu pingskörungum Dana. Af frcmstu
mönnum Dana, sem við blað þetta eru riðn-
ir og í það rita, má nefna bræöurna Edvard
og Georg Brandes Georg Brandes, hinn
heimsfrægi skáldfræðingur, er lesendum Suðra
áður kunnur. Yfir höfuð þykir það ein-
kenna „Politiken", að hún fylgir danskra
blaða bezt með menntunarstraumum þeim i
pólitík, skáldskap og vísindum, sem eru að
ryðja sér braut í þeim löndum Noröurálf-
unnar, sem frjálslyndust eru talin. pað er
fróðlegt að sjá af grein þessari, hvernig
framfaramenn Daiia líta á stjórnarskrár-
endurskoðun vora. — Greinin er svona:
«Yér fáum eigi séð, að Danir haíi
neitt að sýsla á íslandi sjálfra sín
vegna. Vér eigum par hvorki fjár né
frama né veldis að leita og langar
öldungis ekkert til nð standa í vegi
fyrir farsæld íslendinga. f>egar peir
geta bjargast upp á eigin spýtur og
annars eru á eitt sáttir, getum vér ekki
séð, hvers vegna þeir mega okki ráða
öllu sínu sjálfir.
Að landinu hafi eigi orðið mikilla
framfara auðið undir hinni dönsku
stjórn, pað er víst; en að pví megi
verða hetri framtíðar auðið, það full-
yrða peir sjálfir að minnsta kosti;
eptir að vér loksins höfum fengið
peim í hendur málefni sjálfra peirra,
pá á að veita peim fullt ráðrúm til að
reyna gæfu sína.
En pað hafa peir eigi, meðan peir
hafa löggjafarvaldið heima hjá sér,
en umhoðsvaldið í Kaupmannahöfn.
j>að purfti ekki mikla speki til að
sjá pað fyrir, að slíkt fyrirkomulag
mundi ekki eiga sér langan aldur.
j>að er auðvitað leiðinlegt, að vér
skulum purfa að skipta oss af þeim
aptur, ekki nema 11 árum eptir að
þeir eru búnir að fá stjórnarskrá sína,
pegar vér par á ofan höfum nóg af
stjórnarbaráttu heima fyrir; en pað
situr pó naumast á oss, að fara að
halda langa föðurlega kapítula yfir
þeim, pegar vér gætum pess, hvernig
vér sjálfir höfum farið með vora
stjórnarskrá og hvað lengi vér vorum
að liafa á henni endaskipti. íslend-
ingar geta pó hælt sér af því, að
peirra byltingar stefna í rétta átt —
fram á leið; það væri viðkunnanlegra,
að vér gætum sagt pað sama um
byltingarnar hjá oss.
j>egar nú Islendingar vilja liafa
sérstakan verzlunarfána, pví mega peir
pá ekki fá hann ? Látum pá fá liern-
aðarfána ofan í kaupið, ef peir kæra
sig um hann. j>egar þeir nú heldur
vilja hafa fálka í merki sínu, pví á
pá lir. Nellemann að vera að troða
upp á pá fiatta þorskinum, sem peir
ekki vilja sjá? j>ví á lir. Nellemann
yfir liöfuð að sitja í Kaupmannahöfn
og spila íslending? j>að væri synd
að kasta þungum steini á íslendinga
fyrir pað, pó peir séu orðnir leiðir á
honum eptir 10 ár; við sjálfir þurftum
livergi nærri svo langan tíma til
pess.
j>að liggur í augum uppi, að eigi
peir sjálfir að hera ábyrgðina á for-
lögum sínum, pá stoðar pað ekki að
láta pá fá ping og síðan að öðru leyti
setja Kaupmannahafnarprófessor til að
stjórna þeim, sem aldrei hefur um
ísland hugsað nema petta um fiatta
porskinn. Eigi peir að stjórna sér
sjálfir í raun og veru, pá mega þeir
til að hafa stjórn sína heima hjá sér
og hana skipaða sínum mönnum. Hún
verður að vera pannig löguð, að öll
sú framtakssemi, sem til er í landinu,
komi fram hjá henni; peir mega til
að eiga kost á að herja inn í hausinn
á stjórninni þeim hugmyndum, sem
þeir hafa um velferð landsins.
j>að er svo að sjá, sem Nelle-
mannsráðaneytið sé eklci með öllu til-
finningarlaust fyrir slíkum skoðunum,
par sem eitt af blöðum pess («Dagens
Nyheder*) hefur lagt pað til í gær, að
skipaður sé «virkilegur landshöfðingi
á íslandi með yiirgripsmiklu umboðs-
valdi og sérstakur ráðherra fyrir ís-
land í Kaupmannahöfn». Fyrra at-
riðið er einmitt samkvæmt pví, sem
alþingi nú hefur samþykkt. Hvort
ráðgjafinn eigi að vera einn eða þeir
skuli vera prír, er naumast svo mikils-
vert atriði fyrir íslendinga sem hitt,
að hið íslenzka ráðaneyti eigi heima á
íslaudi. Blaðið («Dagens Nyheder»)
játar, að hann eigi að vera par með-
an á pingi stendur; en ráðaneytið á
yfir höfuð að hafa aðsetur í pví landí,
sem pað á að stjórna.
Látum ísland fá liinn bezta mann,
sem pjóðin á til, til pess að standa
fyrir stjórninni. Sá maður, sem allt
landið ber traust til, er rétti maður-
inn og hann á að bera ábyrgðina. Úr
pví að alþingi hefur í báðum deild-
um, að atkvæði eins konungkjörins
pingmanns undanteknu, verið á einu
máli um pá leið, sem pað telur bezta,
pá er eigi gott að vita, hvað í orðinu
s'jálj'sforrœöi ætti að liggja, ef pýð-
ingin væri eigi sú, að landið haldi pá
braut eptirleiðis.
Yér fyrir vort leyti óskum íslend-
ingum ekki nema alls góðs og hvað
þeim er til góðs, ímyndum vér oss,
að þeir hafi bezt vit á sjálfir. Að hin
íslenzka skrifstofa. í Kaupmaunahöfn
hafi betur vit á pví, er víst mjög lítil
ástæða til að gera ráð fyrir».
Utlendar fréttir.
Stjórnarbyltiugin í Austur-Rúme-
líu. Eins og kunnugt er, endaði síðasta
styrjöldin með Rússum og Tyrkjum
svo, að pegar Rússar loks höfðu kom-
ið Tyrkjum fyllilega á kné, kúguðu
þeir pá til friðargerðar í San Stefanó.
En stórveldunum póttu Rússar vera
helzt til harðir í kröfunum, svo pau
héldu fund ineð sér í Berlín 1878 og
breyttu par ýmsu í friðargerðinni.
Meðal annars, sem par var ákveðið,
var pað, að Bolgurum var skipt í
tvennt; Bolgaraland fyrir norðan Bal-
kanfjöll var gert að sérstöku jarlsdæmi
og tók parsá jarlsdóm er Alexandir heit-
ir, pýzkur prins en tengdur keisaraætt
Rússa. Fyrir sunnan Balkanfjöll var
myndað nýtt fylki, er Austur-Rúmelía
var nefnt og skipaði soldán par lands-
stjóra. Bolgarar og aðrar slafneskar
pjóðir undu mjög illa pessum mála-
lokum, en urðu þó að láta við svo
búið sitja. Alltaf hefur pó brytt á
pví, að Suður-Bolgurum mundi heldur
en elcki í mun að sameinast bræðrun-
um fyrir norðan fjöllin. Nú um hríð
hafa pó ekki verið mikil biögð að
pessu, svo að mönnum hafi verið kunn,
en auðséð er pað af pví, sem nú er
framkomið, að Suður-Bolgarar hafa
ekki legið á liði sínu með að undir-
búa allt, pó lágt færi. Sáheitir Gav-
129