Suðri - 20.10.1885, Blaðsíða 2

130
ril Crestovich og er pasja að tign, er
soldán hafði skipað landsstjóra í Aust-
ur-Kúmelíu. Um miðjan fyrri mánuð
varð það til tíðinda einn góðan veður-
dag í höfuðborg landsins, Filippópel,
að hermenn tóku sér stöðvar allstaðar
par sem gott vígi var í borginni og
drógu upp fána Bolgara á hverri stöng.
Landsstjóri vaknaði við vondan draum,
er nokkrir liðsforingjar stóðu við rekkju
hans og sögðu honum pau tíðindi, að
hans landsstjórn væri lokið, en kváðu
hann pó mundu hafa lífs grið og iima,
ef hann tæki öllu með spekt og still-
ingu; sá hann sinn kost pann vænstan
og var hann og ráðherrar hans færðir
1 dýflissu, en menn voru pegar gerðir
á fund Alexanders Bolgarajarls til að
biðja hann að taka við landsstjórn í
Austur-Rúmelíu og sameina pað land
við ríki sitt. Tók hann pví vel, enda
mun pessi fregn eigi hafa komið hon-
um með öllu á óvart. Tókst hann
pegar ferð á hendur suður um Balk-
anfjöll. í öllum bæjum í Austur-
Rúmelíu urðu liin sömu tíðindi sem í
Filippópel; menn drógu upp' fána
Bolgara, lýstu pví yfir, að landsstjóra
soldáns og ráðherrum hans væri vikið
frá völdum og að landið væri sam-
einað Bolgaralandi. Sama daginn og
tíðindin urðu í höfuðborginni, höfðu
ýmsar liðsveitir af her Austur-Rúmelíu
tekið sér stöðvar á landamærunum og
búizt par til varnar gegn Tyrkjum.
Alexander jarli var tekið með hinum
mesta fögnuði, pegar hann kom suður
í Austur-Rúmelíu og fór hann par
sæmdarför mikla úr einni borg í aðra
og kvaðst fyr skyldi jarldóm sinn láta
en bregðast illa við peim óskum
Austur-Rúmelíumanna, að sameinast
Bolgaralandi. Lét hann nú boðskap
útganga til hinna nýju pegna sinna
og nefndist «jarl yfir Norður- og Suð-
ur-Bolgaralandi». Kvaddi liann hersinn
til vopna og bauð út öllum almenningi
til að verja hið nýja ríki sitt. Drifu
nú hersveitir Bolgara suður um Balk-
anfjöll og hittu pær í Sjifkaskarði lið
Austur-Rúmelíu, er pangað hafði sótt
að sunnan, til að ryðja um koll landa-
merkjasteinum peim milli Bolgaralands
og Austur-Rúmelíu, sem Tyrkir höf'ðu
reist par á fjöllunum. Urðu par fagn-
aðarfundir miklir.
Tyrkjasoldán varð allófrýnn við, er
honum kom pessi hersaga norðan af
Bolgaralandi. En svo pótti honum
ríki sitt standa á veikum fótum, að
ekki porði hann að bregða pegar við
og bæla niður uppreist pessa með
vopnum. Hann var hræddur um, að
færi hann að beita vopnum, pá stæði
mikill hluti Balkanskaga í björtu ó-
friðarbáli áður en nokkur vissi af og
ragnarökkur dyndi yfir ríki sitt í Ev-
rópu. Hann tók pví pað ráð, að
spyrja stórveldin ráða, en pau voru
ekki síður en hann smeik við allan
öfrið á Balkanskaga og réðu honum
pví til að fara varlega að öllu. En á
liinn bóginn gerðu Suður-Bolgarar
menn á fund Alexanders Rússakeisara,
«föður og verndara» allra slafneskra
pjóða og báðu hann ásjár. Og í ann-
an stað sendi Alexander Bolgarajarl
soldáni pau skeyti, að Bolgarar hefðu
alls ekki í huga að leysast með öllu
undan drottinsvaldi soldáns, heldur
koma pví aptur í heilt lag, sem að
var skilið í friðargerðinni í Berlín
1878
þegar tíðindin fréttust frá Bolgara-
landi, brugðu peir við konungarnir á
Grikklandi, Serbíu og Rúmeníu og
kvöddu her sinn til vopna, til pess í
orði kveðnu að sjá ríkjum sínum borg-
ið, en í raun réttri til pess hver um
sig að ná í landsskika, ef dánarbú
Tyrkjans yrði loks tekið til skipta-
meðferðar. Sömuleiðis bryddi á óeirð-
nm nokkrum 1 Albaníu og Macedoníu.
Allt petta mun heldur styrkja að pví,
að stórveldin reyni nú til að stilla
til friðar milli soldáns og Austur-
Rúmelíu, af ótta fyrir pví, að verði
eigi friði og sáttum á komið innan
skamms, pá komizt allt í bál og brand
á Balkanskaga. Eru pví heldur líkur
fyrir pví, að sameining Austur-Rúm-
elíu við Bolgaraland nái fram að ganga.
Reyndar eru sumir að spá pví, að við
petta muni hreifing komast á aust-
ræna málið og sé ekki hægt að sjá
fyrir endann á henni, en tæplega muni
petta ganga af stórslysalaust fyrir frið-
inn milli stórveldanna,
Voðalegt slys og manntjún í
Stokkhólmi. Kristin Nilsson heitir
söngkona ein ágæt, sænsk að ætt og
uppruna, fræg um víða veröld fyrir
himneska fegurð hljóða sinna. Hún
ferðast um stórborga milli og sýngur
fyrir mönnum og hefur grætt á pví
stórfé. Nú í septembermán. fór hún
til Noregs, söng í Bergen og Kristjaníu
og pótt.i mönnum hið mesta yndi að
hlýða á söng hennar. J>aðan fór hún
til Svíaríkis, til Stokkhólms, og var
henni fagnað par hið bezta. Söng hún
par prem sinnum; hvert kvöld er hún
kom heim eptir sönginn til gistihallar
peirrar, sem hún bjó í, var par múg-
ur og margmenni saman komið til að
sjá hana og fagna honni. Seinasta
kvöldið hafði hún lofað að syngja fyrir
almenningi nokkur lög. Mannsöfnuð-
urinn pað kvöld var líka fjarskalegur;
sumir segja að par hafi yerið um 60
púsundir manna saman komnir. Kristin
Nilsson gat ekki ekið heim að gisti-
höllinni í vagni sínum, svo var mann-
pröngin rnikil; komst liún loks heim
til sín gegnum bakdyr einar og gekk
pegar fram á gluggsvalir gistihallar-
innar og söng fyrir múginn hið und-
urfagra pjóðkvæði Svía «Fjorton ár
tror jag visst att jag var» og annað
lag til «Ack Vermaland du sköna».
J>akkaði mannfjöldiun sönginn með
margteknu «lifi Kristin Nilsson» og
húrraópi, sem aldrei ætlaði enda að
taka. Að pví búnu pakkaði Kristin
fyrir heillaóskir lýðsins, sagðist vera
preytt og elcki geta sungið meira í
petta sinn og bauð góða nótt. |>á
sneri mannfjöldinn frá gistihöllinni og
ætlaði að halda heim; varð pá troðn-
ingurinn og prengslin svo mikil, að
eins dæmi mun. Skammt frá gisti-
höllinni var verið að byggja nýtt hús
og lá par steinahrúga eigi mikil; kona
ein féll ofan á hrúguna og peir sem
ætluðu að reisa hana á fætur urðu
undir mannstrauminum líka; par tróð-
ust margir til bana; við petta sló
felmtri miklum og skelfingu á mann-
fjöldann, konur og börn hljóðuðu há-
stöfum, hálfdauðir menn æptu í and-
arslitrunum og lemstraðir menn kvein-
uðu, svo engri reglu varð á komið,
prátt fyrir ötula framgöngu lögreglu-
liðsins. Urðu nú enn fleiri slys í
mannpyrpingunni. Alls létu par líf
sitt 20 menn, flest konur og börn, en
um 30 særðust eða lemstruðust meira
eða minna. Atburður pessi sló sorg
mikilli á Stokkhólmsbúa, Kristin Nils-
son varð óhuggandi, neitti hvorki svefns
né matar um stund og gaf óspart fé,
púsundum króna saman, meiddum og
lemstruðum mönnum.
Rússlaml og England. Vér gátum
pess í seinustu útlendu fréttum, að
sættir væru að komast á með Rússum
og Englendingum út úr deilunum
eystra, í Afghanistan. Nú eru samn-
ingar með peirn undirskrifaðir í Lund-
únaborg, en pó eru sumir rnenn
hræddir um að hér verði ekki nema
stundarfriður, pó annað sé látið 1 veðri
vaka ofan á.
pýzkalaml og Spánn. Á Spáni
urðu hinar mestu dylgjur með mönn-
um út úr Karlseyjum, sem vér gátum
um í seinustu fréttum. Einkum urðu
mikil brögð að pessu í Mádríd, höf-
uðborginni. Skrýllinu gerði par aðsúg
að höll sendiherrans pýzka, klifraði
upp á höllina, reif par niður hið pýzka
ríkismerki og brenndi síðan. Stjórnin
gerði hvað hún gat til að stilla óró-
ann, hepti allmarga menn og beiddist
afsökunar í Berlín. Einna mest kvað
kveða aðgremjunni til J>jóðverja í her
Spánverja. Ýmsir fyrirliðar hafa látið
sér um munn fara, að pó Jpjóðverjar
séu sprækir, pá sé ekki til neins fyrir
pá að fara í hendurnar á Spánverjum.
í pessuin óeirðum og prasi liefur geng-
ið um stund, en ekkert var útkljáð
um Karlseyjar pegar síðast fréttist.
Hraðfregn hafði komið um pað, að
fundizt hefði í skjalasafni utanríkis-
stjórnarinnar í Madríð skjal eitt pess
efnis, að eyjarskeggjar á Karlseyjum