Suðri - 10.08.1886, Blaðsíða 3

83
landsbúum ærins fjártjóns, verði sem
allrafyrst afnuminn*.
Grímur Thomsen var flutningsmað-
ur hennar, og höfðu alls komið áskor-
anir til pingsins um petta efni frá
1600 mönnum, víðsvegar um alltland
(sjá síðasta hlað). Tvær pingsályktan-
irnar hafa verið felldar; önnur var um
lenging á fresti með vaxtagreiðslu og
afborganir í Dalasýslu, að minnsta
kosti um eitt ár; hin var um að fjölga
sumarpóstferðunum (frá Jak. Guðm.),
og um breyting á póstferðum nákvæm-
ar í líka átt (frá Jóni Ól.); póttu ó-
nægilega undirbúnar, enda sýslaði
pingið nú ekki um fjárlög, en stjórn-
inni og landsmönnum næg hvöt gefin
pessu til framhalds næst. Ein pingsá-
lyktunartill. var tekin aptur; hún var um
nefnd milli pinga, til pess að undirbúa
alpýðumenntunarmálið undir næsta
ping (frá J>órarni Böðvarssyni og Jóni
J>órarinss.). Ein er um rannsókn í
Eensmarksmálinu; í hana kosin nefnd;
|>orleifur Jónsson, Sig. Stef., |>orvarð.
Kjerulf, Ólafur Briem, Lárus Halldórs-
son. Ein er um að mæld verði upp-
sigling á Hornafjörð og könnuð skipa-
lega við Ingólfshöfða, og ein, að mæld-
ur verði Húnaflói og uppsigling á
Hvammsfjörð.
Af lagafrumvörpunum, sem eru und-
ir umræðum á pinginu, má fyrst og
fremst nefna hina endurskoðuðu stjórn-
arskrá frá 1885. Nefndin lagði til að
samþykkja hana óhreytta nn; frumv.
var á dagskrá í neðri deild 7. p. m.
til framhalds 1. umr.
Framsögumaður nefndarinnar, Bene-
dikt Sveinsson, gerði grein fyrir skoð-
un nefndarinnar gagnvart stjórnar-
skrártrumvarp. Landshöfðingi kvað
enga von um staðfestingu stjórnar-
innar, fyrst frumv. væri óbreytt. Grím-
ur Tliomsen kvað nefndarálitið stutt,
og fann pví næst ýmislegt að frumv.,
pótti pað breyta stöðulögunum í á-
kvæðunum um hæstarétt, upptalning
hinna sérstöku mála o. fl., en pað
mætti pingið ekki; frumv. fyrirbyggði
eigi lagasynjanir, pví að landstjóri
væri ábyrgðarlaus og gæti pagað lög-
in í hel, og vildi (Gr. Th.) pví jafn-
vel láta landstjóra hafa að eins frest-
andi neitunarvald; bráðabirgðalög
mætti gefa út eptir sem áður; mót-
sagnir póttist hann finna í frumv., en
sagðist pó að öðru leyti vera með inn-
lendri stjórn; hún yrði sjálfsagt heppi-
legri fyrir úrslit allra staðarlegra mála
hjá oss. En gjörsamlega væri hann mót-
fallinn 2 ástæðum stjórnarinnar í augl.
2. nóv., að ríkiseiningin raskaðist við frv.
og að ekki mætti hreyfa við stjórnar-
arskránni frá 1874, pví hún gerði
sjálf ráð fyrir breytingu síðar; petta
væri pví mótsögn. Framsögum. (B.
Sv.): Stöðulögunum væri ekki breytt,
endagæti pingið pað ekki. IJm bráða-
birgðalögin ætti alls ekki að ákveða neitt
í stj.skrá, heldur í sérstökum lögum
(ráðgjafaábyrgðarlögum). Að gera ráð
fyrir, að landstjóri pegði lögin í hel
væri fjarstæða; slíkt kæmi eigi fyrir
í pingstjórnarlöndum og mundi eigi
koma hér fyrir. Að láta landstjóra
hafa frestandi neitunarvald væri sama
og láta konung hafa pað, og að koma
með slíkar breytingar mundi eigi
mæla með staðfestingu frumv. —
Frumv. var svo vísað til 2. umr. í
einu hljóði.
Af öðrum lögum, er stjórnarskrár-
frumv. fylgja og fá eiga gildi við stað-
festingu hennar, hafa pessi verið upp
borin nú: 1. Lög um kosningar til
alpingis (borin upp í efri deild; flutn-
ingsm. Jón Ólafsson); til kosninga til
neðri deildar er landinu skipt í 24
kjördæmi, er kýs einn pingmann hvert,
en til efri deildar er landið eitt kjör-
dæmi og kosið svonefndum hlutfalls-
kosningum. 2. Lög um afnám em-
bætta (landshöfðingja, landritara, amt-
manna, landfógeta og um að aðgreind
skuli verzleg störf biskupsins frá hin-
um öðrum); landstjórnin nýja (samkv.
endursk.stj.skr.) skal leggja fyrir næsta
reglulegt alpingi frumv. um skipun
framkvæmdar- og umboðs-valdsins,
(flutn.menn: Sig. Stef., Sig. Jensson,
Árni Jónsson). 3. Lög um laun
landsstjórnarinnar: Landstjóri 14000
kr. á ári; hver ráðgjafi 5000 kr. á
ári; 3 skrifstofustjórar 3000 kr. hver
á ári. Til skrifstofukostnaðar á ráð-
gjafaskrifstofunum allt að 8000 kr.;
(flutn.m.: J>orlákur Guðm.s., Sveinn
Eiríksson, J>orv. Björnsson). 4. Ráð-
gjafa-ábyrgðarlög (flutn.m.: Benidikt
Sveinsson, Einar Thorlacius, Ólafur
Briem).
Felld frumv.: 1. Um sameining
Mosfells og Klausturhóla brauða, en
Úlfljótsvatnssókn leggist til |>ingvalla;
pótti ekki pörf, enda eigi liggja á.
2. Um farmgjald skipa (frá B. Sveinss.):
Greiða 1 kr. af smálest hverri af skip-
um frá útlöndum. J>ótti leggja band
á verzlunina, einkum pöntunarfjelögin
og Slimonsverzlun.
Tekin aptur.: 1. Frv. um að
nema úr gildi lög 16. des. 1885,
er banna niðurskurð á hákarli í sjó
milli Geirólfsgnúps í Strandas. og
Skagatár í Húnav.s. frá 1. nóv. til 14.
apr. (Frá Páli Ól.). 2. Frv. um lán
úr viðlagasjóði til verndar æðarvarpi á
Breiðafirði og við Strandaflóa (í stað-
inn fyrir lögin frá 8. jan. p. á.); flutn.
m. voru: Arnlj. Ól., Jón Pjet., Sighv.
Árnason.
Bænarskrár til pingsins hafa komið
auk peirra, er síðast voru nefndar:
Tvær frá séra M.Jónssyni í Laufási,önn-
ur um að verða frá fardögum 1884
leystur frá 400 kr. árgjaldsskyldu af
hrauði sínu til landssjóðs um sína
embættistíð, (og er lagafrumvarp pess
efnis nú fyrir í efri deild); hin er um,
að hann fái 600 kr. styrk til að standast
kostnað af útgáfu bindindisfræði hans.
Enn fremur bænarskrár úr Múlasýslu
úr 5 sóknum, par sem hin svonefndu
Maríu- og Péturslömb eru, frá 51
manni, um að verða losaðir við pessi
lömb; pau munu alls 42 á landinu; (er
lfrv. pess efnis fyrir í efrideild). Bæna-
skrá úr Eyjafirði um, að prestinum í
Grundarpingum verði útveguð jörðin
Hrafnagil til leigulausrar ábúðar.
Undirbúniugsíundir uudir alþing.
(Frh. frá síðasta blað). Einn var hald-
inn í Dalasýslu, og óskuðu fundar-
menn eindregið, að sumarpóstferðun-
um væri fjölgað, svo að póstar gengi
að minnsta kosti í hverjum hálfum
mánuði. En frá sýslunefndinni var
bænin pannig, að sumarpóstferðirnar
yrðu að minnsta kosti jafnmargar og
vetrarferðirnar. Fundarmenn aðhyllt-
ust hina endurskoðuðu stjórnarskrá
óbreytta. Skattamálið kom til um-
ræðu og hneigðust fundarmenn að pví,
að lagður yrði tollur á kaffi. Áhugi
var í fundarmönnum með að koma
upp gufubátum, helzt 3 eða 4 kring-
um landið; pó einkum fyrir vestur-
land og suðurland. Um hallœrismál
var mikið rætt: pörf á nýju láni og
nauðsyn á fresti á vaxtagreiðslu og
afborgun af eldri hallærislánum fyrst
um sinn. — Fundur í Suður-ping-
eyjarsýslu vildi ekki að breytt yrði
hinni endurskoðuðu stjórnarskrá í
sumar, pó fram kæmi tillaga um pað
á fundinum. Ný kosningarlög var
álitið sjálfsagt að semja í sumar á
pingi. Einn fundarmaður vildi, að
til efri deildar yrði kosið sem að
undanfornu, en pað var fellt. Enn
aptur á móti var fallizt á pá tillögu,
að landinu skyldi skipt í 12 kjördæmi,
sem hvert kysi einn pingmann (til
efri deildar) með tvöföldum kosning-
um, pannig að einn kjörmaður yrði
valinn fyrir hverja 10 kjósendur. Enn
fremur launalög, álitið nægilegt, að
landstjóri fengi 10,000 kr. á ári auk
leigulauss bústaðar, en ráðgjafar 5000
kr. hver. Enn fremur var sampykkt
áskorun til pingsins, um að semja
ráðgjafa-ábyrgðarlög, og að Fens-
marksmálið yrði ýtarlegar rannsakað.
Við skólamál vildu fundarmenn ekki,
að nú yrði fengizt.
Brauð veitt 7. p. m. |>ykkvabæj-
arklaustur séra Brandi Tómassyni að
Ásum í Skaptártungu. — Óveittir:
Ásar í Skaptárt., metnir 998 kr. 25 a.
Mannslát. 30.apr.p.á.andaðist að Kálfa-
tjörn fyrrum hreppstjóri Jón Erlends-