Leifur - 07.05.1885, Síða 1

LEIFUR.
2. ár.
Wiimtpeg, Manitoba, 7. mai 1885.
Nr. 51.
Vikubladiá „L E ImF U /£“ kemur fit á hverjum fistudegi
ad forfallalausu. • Árgnngurinn kostnr $2.00 í Ameríku,
en 8 krónur í Nordurálfu. Silulnun einn úttundi. Uppsógn
á hladinu gildir okki, nema med 4 mánada fyrirvura.
Uppreistin.
er illur vindur, sem blæs engum íil
góSs”, segir máltækið, og sannast pað nú á
Indlánum vestra. Fjrir pessa uppreist, er kyn-
blendingar gjörðn, eru menn farnir að veita
Indiánum meiri eptirtekt enn peim hefir nokkru
sinni verið veitt áður I Cansda. Fýrst pegar
óeirðirnar byrjuðu var gjört ráð fyrir að reyna
af fremsta megni að leita sætta við kyublend-
inga með pvi að lofa peim nýjum samningum,
en pá grunaði engan að peir mtindu verða eins
harðir í horn að taka, eins og nú er rauu á
orðin. pvi siður grunaði menn að Iudiánar
par norðvesturfrá irnndu taka pað fyrir, sem
peit' gjörðu, sem sje: að fara úm byggðina með
gripdeildum og ráni; myrða* saklausa meun og
jal'nvel kouur og börn. Eptir petta alltsaman
er ekki að vænta að kynblendiugum verði boð-
inn friður, heldur kúgaðir til að leggja niður
voptiiu, áður enn farið verður að ræða um
friðarsamninga. En hvað á að gjöra við Indlána,
eptir að pessari uppreist er lokið? þetta er sú
spuruing, sem margir vilja fá svarað, en pað
er ekki anítgjört.
Jarðyrkjumenu eru peir hreint ekki, og ekki
fleiri enn einn af tlu, og ef til vill ekki svo
margir, sem gcta eða vilja læra akuryrkju.
pess vegna eí til lítils, pó stjórniu láfx pað
eptir peini að geft peim enn nteira laud enn
áður. peir aö vísu kunna að vera við pað
par til eignarrjetturiun er fenginn, pá cr
peitra fvrsta veik að selja pað fyrit Itvað sera
byðst, og evða svo peningunum, og livað pá?
Sjálfsagt að heimta meira.
pað er óneitanlejít að peir eiga lieimtingu
á hjálp hjá stjórninui, Hvitir meun kontU til
Ameriktt, pessa viðlenda rikis ludlána, og tóku
af peitn landið, sem var eigu peirra. prátt
fyrir pað er ekki hægt að meta rjett peirra til
landsius til jafns við hið mikla gagti. sem heim-
tirinn i heild sintii hefir af starfsemi og fram-
firum norðnrálfumánna, sem nú byggj.t pessi
auðugu Indiátmlönd. Indíánar hafa heldur ekki
orðið af með lönd slu fyrir ekkeit. peir liafa
fengið peniogt og ýmsar nauðsynjavötur meira
og mintia á hverju ári, og sem fyrir pá or
mest 1 varið. peir liafa fengið að búa óá-
reittir af öllunt 1 frumbyggðalönditnuin, og hafa
ótakmarkaðan rjett til allra dýra, fugla og
fiskiveiða. Auk pese hafa peir og fengið út-
mæld svæði af landi hjer og par, optast ágætis
land, en sem peir ekki hafa haguýtt sjer, prátt
fyrir tilraunir stjórnarinnar mcð að kenna peim
akuryrkju og landbúnað.
par sem byggð hvitra manna er urðin
pjett umhverth hin útmældu svæði Indiána,
pá fara hvitir menn að kvarta yfir ranglæti
ítjórnarinnar, með pví hún lætur pe«sa ÓBytjunga
halda landinu, sem atinars væri upptckið af
Norðurálfumönnuip. pá tekur til nýtt a'ríð
fytir stjóininni. Auuaðhvort verður liún að
semj* við In-líína á ný og flyíja pá á burt,
eða láta pá sitja kyrra í trássi við bina Uvitu
menn. sent pá ælið veldur óánægju og end-t*
Iau<um deilum. Et lndlánar löguðu sig eptir
siðum anuara, og sýndu vilja og viðleilni að
feta i fótspor hiuna, pá gengju ekki pessar
*) Morá hnfa Indíánnr cklti frainit) sídar cu í l*’ort I'itt
Krf)|{ Lake, off euginn vissa f.vríi’ ful cins mJti'cir tmíl verlá niyrtir
es su "I. licflr vcrij.
klaganir um að landið lagi ónotað, og eru
pvi klagauir pessar órækur vottur t:m að Ind-
lánar hafa ekki enn pá reynt að fylgja fram
farastraumnum
f tillili til Indiána og kynblendinga hjer
i Norðvesturlamlinu, pá er pað ekki pröng
býli nje klaganir annara, sem hefir knúið pá
til að gjöra uppreist, heldur purrð á visundum
og dýrurn. sem peir eru uú vel á veg komnir
með að eyðileggja, og par af leiðandi sultur og
seyra, sem beinlinis kemur af viljaleysi peirra
og lsti að vinua að akuryrkju, pó kennararnir
sje einlægt að berjast við áð sýna peim hinu
rjetta veg, til pess peir geli orðið sjálfstæðir
menn.
En pessi eiginlegu tildrög ófriðarins hylja
foringjarnir, eu I pess stað bera peir fyrir
rangsieitni stjómarinnar í viðskiptum við kyn-
blendinga, livað land og landtökuskilmála
áhrærir. Hversu rjett peir kunna að mæla er
ekki gott að segja. þeir að likindum hafa
rjett að eiuhverju leyti, en hreint ekki að öllu
leyti. pað er t. d, efalaust að meiri hluti
peirra hefir engan rjett á og gotur ekki heimtað
»ð fa 240 ekrur af landi gefins par vestra,
eius og peir kyublendiugar scm voru i Mani-
toba og sem (æddir voru fyrir orið 1870.
Eu Orsökin til pess að peir geta nú ekki fengið
pað er sú. að nteiri hluti peirra flutti úr Mani-
toba eptir að liafa fengið landið hjer, og eiga
tnargir peirra pað lard paim dag i dag. og
pað ekki alllangt fiá Wimiipeg, en sem nú er
að öilu lcyti arðlaust.
þá er pað atriöi, sexn lýtur að pvi, að
kynbleudingar par vestia fái ekki eiguar-
rjett fyrir landi sinu, sem peir liafa tekið
sem heimilisrjettarlönd eins fljótt og skyldi. 1
pessu atriði muntt peir hafa rjettast fyvir sjer,
pvi útbýting eiguarbrjefannn meðal landtakenda
par uorðvestra hefir gengið seiut, som kemur
til af pvi, að landiö til skainms tima hefir
verið ómælt. pó má geta pess að á siðastl,
ári var 320 landnemum á pvl svæði gefin
eignarbref peirra, og öllum peim, seut ciguar-
brjofiu feiigu, kunngjört að poir gætu, ef poir
vildu, fengíð kevpfar 160 ekrur fyrir eimi og
tvo doll. ekruua.
Nú er tælt um að ekki myjidi úr vugi að
gjöra enn eiuu tilrauu með að keuua iauð-
skinnum að vera sjálfstæðir. pað soui uú er
ráðgjört er, að stjórnin gefi peim ofurlitinu
gripastól af bættu kyni, og kenni peira svo
að stunda gripauekt, Er pað álit margra að
peir mundu fúsari til að nema hana, heldur
enu nokkrá aðra atvinnu vegna pess að peir
væru pá að vissu leyti frjálsari, með að peir
mættu fara ríöandi út um sljetturnar á hverj-
um dcgi til pess; að annast um hjarðirnar, en
pyrftu okki að vinna með höndum sínum frá
morgni til kvelds, eins og peir purfa við akur-
yrkju. pessi vinna ætti óneitaulega betur við
Indiáua, hélduv enn nokkur önuur vinua, og
væri pess .vegna. ef til yill, tilvinnandi að
reyna það Auðvitað er að tilrauniu ef hún
mis'cþpuáði.-t, yiði tilfinnank'ga koatn.iðarsöm,
pvi paðkcstar ærið ntikla peuínaa að kaupagripi
svo utaiga, að Imlíáuar gætu byrjað á pessn í
polank'ga stóruin stýl. Aptur u móti, ef til-
raunin beppnaðist, pá væri paningunum vel
vaiið, pvi pá fyrst væri von tii að hin árlegu
útgj dd til fæ'is Indiánum kynnu uð miunka;
pá iiiii leið yiðu peir rólegri og ekki svo að
seeja eingöngu komnir upp á dýraveiðar til að
dtaga fram lifið, eptir að hafa lokið við
stjórnarstyikinu, sem sjaldati ciT.iist peiín lciVgi,
pvi ekki erti peir eptitbátar íivitra manna
með óregiu, og mjðg fáir fe.n geta jafimzt á við
pá að eyða peningum
Sumir áilta heppilegast að afmarka vist
svæði af landi, sein yrði eitt' af fylkjum ríkk-
in<; kaupa siðau að peiin liina afmöiknðu
bletti peirra scm nú eru og flytja aila Indiáira
í petta fylki, byggja par siðau kirkjur og
skóla bæði til baruatippfræðslu og akuryrkju-
lærdóms, Með pessu móti vsero Indiínar, rf
til vill, frjálsastir, par eð peir gætn pá tekið
fyrir pað eitt. sem h'ver um sig væri hneigð-
tir fvrir að læra, og værn pá jafnframt óá-
reitfir af öllum. -áuðvitað er að á takmöikmu
svona lagaðs fylkis pvrfti að vera óslitinö ber-
vörður árið uni kring.
Hvað helzt sem stjóruin ræður af að gjöra
við pá, eptir að pessi uppreist er um garð g*ng*
in, pá ei pað eitt vist, að svo verður búið uui
hnútana. að peir gjöra ekki svona mikla npp-
reist optar jafn auðveldlega. Hið fyrsta verk
stjórnaiinuar verður að fjftlga varðntönnum
nærri um helming, óg er nú pagar byrjað á
pvl vorki; i stað pcss sern peir hafa að
undanförnu ekki verið fleiri eno 5 -600, pá er
nú ákvarðað að peir eptirleiðit! verði ekki
færri enn 1000, Mörgum pykir pað allt öf
litið lið, og segja að ekki dugi færri eun 30^0
hermenn. Ætti einn fjórði af pvl að vera ridd.
arar, en einn tiundi að vera flutningslið. pað
er að segja, vera ætlð reiðubúið með hesta og
vagna. til að flytja fótgöBgulið fram Og apfnr,
par sem ekki eiu járnbrautir. Er stungíö upp
á að pessuui promur púsundum sje »kipt rdðtir
panuig: í Qu’Appelle 500 uteim; t Medieiue
Hat, eða par nálægt, 300; I Calgarv 500; í
Edmoiiton 500; 1 Battleford 300, og I Frince
Albert 500, í hverjuin pwsum bæ skvldi
flutningsliðið liafa 20 trausta hestavagna og t
hesta fyrir hverjum einum vagni; gæti pað pá
farið 40 milur á dag og haft með sj^r uwglk-g
skotfæri yfir 20 dagn.
Kostuaðuiinu yrði auðvitað takvert melri.
heldur enn hann verður. pó varðmean verði
1000 að tölu, et) peiui, sem stuugið hafá
upp á hermöuiiuin í stað vaiðmBiiuamm. bykir
ljett verk að minnka útgjöldin pykiö peim
pað ullt of mikið að bver varðinaenr <knli
kosta ríkið flOOO- 1200 ári, eða allir til sain-
aus meira enn núlióh doll. á hverju ári. Er
ráfgjört að hver og einn af hermönnuuum
pyrfti ekki að kosta nteira enn 2 doll. á dag,
fæði og klæði, ásamt hestafóöri, sem með er
talið, Yrði pað uin áriö rúmar 2 millóuir
fyrir 3000 inenn, tæpum heimingi meira fyrir
3000 hernten, heldur enn fyrir 1000 varð-
menn,
Launin sent gjört er ráð fyrir eru: fyrir
riddaraliðið, hver maður frá $1,50 til 2 doll. 4
dag; flutningdiðið. hvor maður $2,00 til 2,50 á
dag og fótgönguliðið, hver maður $1 til 1 25
4 dag. Stjóiuin að gefa hverjum oiuum oiuu
best, og eptir að tnaðuriun væri búiuo að viuua
sin 5ár pá skyldi hann eiga hestinn, og tf bain
pi vietaði sig á ný, pá að stjóinin gofi heuum
100 doll. fyrir bestiuu. Mcð pewu ntóti niyndi
kvér og eiun sji siuu hagims 1 aft fara vel
með hcst sinn og hirða hanu sem bezl.
pegar flokkaruir pyrftu að ferðast. pá
ættu peir að fá meiri laun, par eð fæði yrði
pá dýrara; fótgönguiiðsmeun skyldu pá fá $2
á dag hver, en riddarar og flutniugiliðsuionn
$2,50 hver.
Til pess að flokkununi yrði laudið kunn-
I ngri livervelna, og peir pc;s Vtgna Aæí.u