Leifur - 21.08.1885, Blaðsíða 1

3. ár. Wiíinijieg;, Manitoba, 21. ágúst 1885,
Vikublaðið „L E I F U /2“ kemur út á liverjum föstudeg
«i ð for fa 11 a 1 au su. Argangurinn kostar $2.00 í Ameríku,
en 8 krónur í Norðurálfu. Sölulaun einn áttundi. Uppsögn
á blaðinu gildir ekki, nema með 4 inánaða fyrirvara.
Einusinni enn knýr fíórfin öss
til að áminna hina heiðrnðu kaupendur Leifs um
að borga fyrir blaðið hið alira bráðasta að mögu
legt er. það er nú þegarkonunin út % afþess
uin árgangi, og hefir útgáfan eðlilega haft tölu
verðau kostuað í för með sjer. en á pessum tlma
hefir sáralitið innborgast, þö útgjöldin hafi verið
mikil. Vjer leyfum oss því vinsamlegast að
skora á kaupendur Leifs. að senda oss borguu
fyrir blafi'1, að svo miklu leyti sem þeir gcta,
fyrir lok þessa mánaðar.
Ritst.
”Hji}'lu?u tveir i liúsi forðum”.
Haraldur: llvað heldur þú Gvendur að
Eggerí Ólafsson hefði sagt um mál vort hjer
vestra, ef hann hefði verið nú á dögurn? Haun
liefði sjálfsagt sezt niður sem forðurn, og kveð-
iö „um sótt og dauða Llenzkunnar”.
Gvendur: þvl segir þú það eða spyr mig
að þessu? þvf nú stendur tungumál vort i þeim
blóma, að það hefir aldrei verið eins, bók-
meuntir auðgastá ári hverju og skólar eru reistir,
frá Möðruvaliaskólanum fær nú þjóðin, t. d. 25
leiknreun árlega, senr ættu að vera vei úr garði
gjörðir, þvl skólinn hefrr ágæta kennara.
Harafdur: þú evt þó eins og þú ert vauur
Gvendur, þú tekur ætfð það gagnstæða við það
sem þú átt að taka; jeg var að tala um útlit
tungumáls vors hjer, en ekki út á íslandi. Jeg
veit mikið vel, að nú er yfirstaudandi guflöld
tuugu vorrar þar, en aptur á nróti lrjer vestra,
lítur helzt út fyrir að lrún rnuni bráðlega sofna
svefninum langa!
Gvendur: Jegerbjerá gagnstæðri skoðun,
þvi sje gullöld málsins á íslandi, þá er bún engu
sfður bjer. Eða rnanstu ekki eptir, að vjer höf
um dagblað. setn (.Leifur” lreitir, og svo fram-
farafjelög f hverri sveit, presta og kirkjufjelög,
kallar þú þetta, að sofna?
Haraldur: þú ert eintr af þeim mörgu
Gvendur, sem álitur að hið ódýrasta sje bezt, þú
dæmir ætið eptir hinu ytra. en sleppir liinu er
mest á rfður. þú þarft ekki eð segja mjer frá
þvl að vjer höfum dagblað, þvf það veit jeg, og
tnn kringumstæður þess veit jeg betur en þú.
þetta er nú þriðja árið slðan blaðið byrjaði, og
er það enn í satna formi og það var i fyrstu, en
Kvers vegna, getur þú sagt mjer það?
Gvendur: Já, það er sökurn þess að ritst.
vill hafa það svo!
Ilaraldur: það grunaði mig að þú mundir
þannig svara. En liið rjetta er gagnstætt þvf er
þú sagðir, orsökiu erbjá almeuuingi. Hin fvrsta
er: að fáir kaupa blaðið og að margir af þess-
uin fáu borga seint og illa, Annað: að alinemi-
ingur lijer er svo sofaudi og skeytingailaus i til-
liti til viðurluilds þjóðeinis og máls; þeir vita
ekki eða rjettara sagt. vilja ekki vita nje játa,
að án dagblaða er ekkert mál, ekkert þjóðlif!
Gvendur: þú tekur þig ofgeist Haraldur,
þú er of mikill viuur þessa islenzka sem þú talar
al!t af um. Jeg fyrir rnitt leyti vildi að allt
íslenzkt lijer, livirfl senr fyrst, svo vjer gætum
sem Hjótast orðið anrerikanskir.
Haraldut: ((Einn er aukvisi ættar liverrar” og
sannast það á þjer, þú ert, sannnefut viðundur;
i tjölmemn ertu þjóðarvinur, en i fámenni þvert
á móti. þú segir að jeg fari of geyst og uuui of
mikið hinu Islenzka, en það segir þú vegna þess
að þú þolir ekki sannleikann, Sem jeg segi þjer.
þú segist vilja að sem fyrst hverfi allt islenzkt og
umhverfist i amerikanskt, Enn hvernig hugsar þú
þjer að láta það gjörast? Hvað ællar þú t. rl.
að gjöra við þig og þina llka, sem ekki kunna
eitt orð i euskri tungu. þú ætlar þó vænti jeg
ekki að ganga iyrir Ætternisstapa með allau
hópinu?!
Gveudur: Nei, jeg ætla að reyna að
gleyma, gleynra þessu, sem mest tefur framfarir
lijer, en að læra. læra allt bjerlerrt.
Haraldur: þú ætlar að gleynra!! þú ætlar
að læra!! það er það sem þú lærir, að skemma
þitt móöurmál og hitt, með þessunr fögru setn-
ingum, sem bæði þú og aðiir bæta inn i nráiið.
t. d.: Slough slúin, i staðin fyrir mýri, Rctilway
reilvegnr, járnbraut, Storage stórin, stórinnar.
sölubúðir. Prairie, Prerian, sljettlendi, Yard,
jarðurinn griparjett, Iíarness, har/resið, aktýgi,
Train. treinið, járnbrautarlest, Office Oífsið.
skrilstofa. Lumber, lomberinn. trjáviöur, Field,
flll, akur, sáðland, Fence fensið, girðing. Claim
kleimur, eignarjörð, Barley, barlíið, bygg. Oats
ótU, hafrar. Boiler, baulerinn, þvottakelill,
Crojis, kroppur, rippskeruafrakstur, Saloon, sal-
úuið, vinsölubúð, o. s. frv., seir. jeg nenni ekki
að telja, þetta er að eius lítill partur af þvi,
er þje« takiö úr ensku og setjið rangsuúiö inn i
ykkar urál; svo er þar að auki ailt sem ykkur
legzt til bjálpar úr norsku, senr allt til samans
komið, myndar mjög fagurt mál!!
Gveii■j'i.r: Vjer höfum einmitt hina rjettu
aðferð, því með að bæta smámsaman inn i nrálið
en sleppa aptur úr lslenzkunni 1' staðinu, þá smá
eyðist húu og verður um siðir e k k i n e i 11,
neraa tóm enska.
Haraldur; Nei. ef þjer lialdið þessu áfrarn.
þá verður hjer uin slðir mál, sem eDgin þekkir,
og ekki við sjálfir, og mun verða óhætt að nefua
mál það: eusk norsk-íslenska tungu. þegar þeir
fímar koma (sem ekki verður laugt að blða ept-
ir xrú veraudi útliti), þá verðið þjer á likustigi
í tnálfræðiskgu tilliti senr villtar þjóðir.
Gvendur: IJvað stoðar oss þetta islenzka
viðliald? Hjer i landi eigutn vjer aðgang að öll-
utn visitidmn sein oss eru gagnleg, eti að lralda
islenzku, er eiuungis byrði, er vjer að óþöifu
leggjum á oss, en sein aldrei endurborgast.
Haraldur: Ilvaða bag sjá hinir mörgu þjóð
flokkar, sem búa hjer i iandi, 1 þvi. að við-
haldasinui þjóðtungu? Sjái þeir hag I þvi, þvl
skyldum vjer þá ekki sjá voru bag, og þó aldrei
væri uema þetta eina, að það er menutun þá
er það vel til viunandi, þvi eins og verið hefir,
mun enn verða, að menntuuin er fullkoinnun
mannsins, "en ekkert anuað. Ef vjer sleppíuni
máli voru og gætnm ukki, áð einum 60 árurn
bjer frá liðnutn. mælt vora egin tungu, livað
mutidum vjer íslandingar veiða álitnir að liafa
veríð. senr hingað fluttum? Sjálfsagt úrhrak
þjóðar vorrar, til oinkis nýtilegir, (eius og nú
er orðtak um oss á íslandi).
Gvendur: Hver er þá beinasti vegurinn til
viðhaldsins?
Háfaldui: Menntunin, því með henni et-
máliuu borgið, enánhennar tapið. Hið fyrsta
er vjer þurfum að koma á fót bjá oss. eru barna
skólar og nreð timauum hærri skólar, eptir þvl
sem fólkið fjólgar og arðurinn eykst. eirinig að
koma kirkju og trúarlifi i gott horf. þriðja er:
bókaverzlun, án hennar getum vjer ekki lengur
verið. því þar 1 er allt iunifalið, að vjer eigum
kægau aiigaug aö bókuienntuui vorurn, Hið
Kr. 14
fjórða er: góður fjelagsskapur og sambeldni á
meðal vor.
Gvendur: Já. þú talar um samheldui og
fjeiagsskap. eu hvernig á að fara með þá seiu
þykir skönirn að játa að þeir sje íslendingar, þeir
rnunu almenningi lítið gagn gjöra.
Haraldur, þeir eru vist fáir sem eru og
þessir fáu minu ílestir af kvennþjóðinni, en þótt
vjer töpunr nokkiu af þeirri tegiind, þá tel jeg
það ekki nieð skaða vorum, pvi nóg ereptii!!
Ilefir þú Gvi ndur heyrt hvernig einn noisknr rit
höfundur iýsir þjóðtungu vorri? Hann segir svo:
íiþjóðpiál það, sem talað var um öll Noiðurlönd
þar til árið 1200 e. Kr.. cr af islenzkum sagna-
riturum Defnt hið norræna rnnl, á hinu af-kekkta
eylandi. íslandi, þar farin það friðland. það
var og er hart sem hetjuiómur, hljómmikið sem
vopnabrak á þingi, fast og óbifanlegt som norsk
rar lietju handarbögg. fagurt, setn nonæonar
meyjarauga. það var allt f öllu. vel samsvar-
ahdi liinni risavöxnu fjöibreyttu trorrænu náltúru”.
Vjer íslendingar lröfuni einir heiður af að hafa
varðveitt þetta rnál nú í 1010 ár. sem hæði
Norðmenn, Svlar og Danir hefðu fegnir viljað
lrafa og skyldum vjer þá ekki, sem húum
i þessu frjálsa íramfaialandi. kosta alls kapps um
að viðhalda þessari fögru, dýru eigu vorri, og
að sýna að en renni 1 æðum vorum, hið tigna
norræua blóð, og að vjer sjeunr niðjar og afkorn.
þeirrar þjóðar er varðveitt hefir allt norrent, og
þeirrar þjóðar, er fyrst fann Vfnland hið góða.
Ilingað til hcifum vjer veriðhjir 1 bernsku, en nú
erþað timabil að uokkru leyti yfirstaðið, og lrjer
eptir vona jeg að ['jóðtlokkur vor eigi fagra fraur
tlö fyrir lröndum, þvi nú er:
((Et duivakin.
Vætfur bjargráða
Uppaf gleymsku gröf,
Komin er að eins
A knje og olnboga.
llanrb-tr við að rlsa”.
(II, J. Bó!u),
A.
NÖFN BINDINDISMANNA.
f siðnsta tölublaði Leifs var lofað að aug.
lýsa I blaðinu tiöfn meðiima lrins íslenzka bind*
i ndisfjelags i Winuipeg, eru þan sem fylgir:
Lara Bjarnason. Kristrún Sveinungadóttir,
Helga Bjnrnson. Albina S. Sveinsdóttir, 1 þóra
Sæmundsdóttir, Vilborg Pálsdóttir, Guðleif Jóns
dóttir, Björg Jónsdóttir. Anna S. Jónsdóttir.
Margrjet Gnðmunclsdóttir, Guðlaugur G uðbrands
son, Jón Björnsson, Ingólfur B iðvarsson Sigtrý
Pálsdóttir, Guðrún Finnbogadóttir, Jón Bjarna-
sori, Jón Jónssoii, Sigurborg Pálsdóttir, Guðlaug
Einarsdóttir. Helga Magnúsd. Audrjes F. Reyk-
dal, Magnús Goodn an, Steinunn Arnad., Solla
Arnad. þórunn Jónsd. Jónas Jónsson, PállMagn-
ússon, Tngigerður Jónsd. Eleonóra Jónsd, Guðrún
Asmnndsd, Bjarni Jóns^on, Sigriðnr Jónsd. Olson.
Halldór Geir Jónsson, Tómas II. Jónsson,
þorbjörg Kjernested, Guðný Jóhanne<d., Ilelga
Sigurðard, Svafa Kaivelsd. Jóbanri Gottfreð,
Ilerborg Siguibjörnsd., Gnðný Jónsdóttir, Páll
Eyjólfsson, Kristjana Kristj und. Björg Olafsdóttir
Glsli Goodinan, Steinnnn S. Jónsd. Jólrauua
Guðmundsd, Kristin Sigurbjöttrsd. Benedikt
Pjetursson, Sigurbjörn Sigurjónsson, KiistjánSig-
urgeirsson, Guðmundur Einarsson, Eirikur GLla-
son. Guðrún Davi’sd, Sæmundur Friðiiksson,
Hildur Friðriksd., Jóhar n G. þorgeirsson, Jóu
Júllus, Jónfna Július, Guðmundur Sölvason,
llans Bjeriug, Runólfur Marteiussou, S:.æbjörn