Austri - 22.12.1883, Blaðsíða 1

18 8 3.
1. árg. |j Seyðlsfirði, laugardag 22. deseaiber. || Nr. 1.
1 2 | 3
Á v a i! r.
Heiöruöu landar! í>egar
blaöiö „Skuld“, sem var hið
fyrsta blað, er geíið va-r út á
Austurlandi, byrjaði vorið 1877,
var skýi't tekiö fram af ritstjóra
þess hvað með því mælti, að xVust-
firðingar helðu prentsmiðju út aí
fyrir sig og héldu út svo sem
einu blaði. Við þetta könnuðust
íillir eða — að minnsta kosti —
fiestir þá, og er þvi óþarfi að
rifja þær ástæður upp aptur. En
— eins og kunnugt er — Skuld
liætti sem aústfirzkt blað eptir 3
ár, ritstjórinn fiuttii annan lands-
fjórðung og prentsmiðjan lá ónot-
uð á Eskifirði; en tilfinningin
fyrir þörfinni á prentsmiðju og
blaði lifði eptir i huga margra
Austfirðinga. Og þar kom, að
nokkrir menn hér eystra bund-
ust i félag um, að kaupa prent-
smiðjuna af fyrrverandi eiganda
hennar, Jóni alþgm. Ólafssy-ni í
því skyni — ásamt fieiru — að
gefa út blað, eða halda áfram
austfirzku blaði. Af þessum rót-
um er „Austri" runninn, og
vonum vér að þér takið lionum
vel landar göðir! Oss er ljúft
að geta þess, að eins og Austri
er afkvæmi þeirrar sjálfstæðis-
og jafnréttishugmyndar, sem á síð-
ari árum hefir rutt sér til rúms í
brjóstum Austfirðinga um það, að
þeir hefðu þörf á og i'étt til að
vera fjórðungur sér, og hafa yfir-
stjörn héraðsmála eða fjórðungs-
ráð út af fyrir sig. þannig ber
nú byrjun tilveru Austra og lag-
anna frá næstliðnu alþingi „um
(afnám amtmannaembættanna og)
skipun fjórðungaráða“ þ. e. a. s.
um endurreisn Austfirðingafjórð-
ungs upp á sama árið. Vér get-
um þessvegna litið svo á, sem
Austri hafi fengið lög jiessi að
afmælisgjöf, og þott forlög þeirra
kunni að verða liin sömu, sem
svo margra frumvarpa frá alþingi
að nndanförnu, að þau nái eigi
staðfestingu konungs, þá er oss
það fyrir mestu að fulltrúar þjóð-
arinnar hafa viðurkennt, að þessi
jafnréttiskrafa vor gagnvart hin-
um fjörðungum landsins sé á rök-
um byggð, og muni verða oss
vísir til framfara. ]>á getum vér
Austfirðingar nú heilsað nokkuð
djarfmannlegar en áður upp á
vður, landa vora í hinum fjörð-
ungunum, og þar sem vér vonum
að verða bráðum að sjálfstæðari
en áður, þá vill ritstjörn Austra
leitast við að sjá um, að hann
vinni að því eptir beztu kröptum,
aö efla með sjálfum oss félags-
skap til framkvæmda og sam-
keppni í því, að verða eigi eptir-
bátar annara í að styðja að fram-
förum landsins í heild sinni. Oss
kemur eigi til hugar að lofa þvi,
að Austri verði „bezta“ eða „ödýr-
asta“ blað á landinu, en hitt von-
um vér aö verði honum til með-
mæla — ef yður á annað borð
fellur stefna hans — að hann er
íjórðungsblað, að hann er nýtt
blað úr nýjum fjörðungi, að hann
er liið eina blað, sem lit er gefið
á Austurlandi. þvi að oss þykir
það eiga vel við og jafnvel nauð-
synlegt, nð á voru fámenna,
strjálbyggða og torfæra landi sé
að minnsta kosti eitt blað gefið
út í hverjum fjorðungi, svo að
allir landsmenn í heild sinni geti
fengið ljösari þekkingu um það
en áður á hverju stigi andlegar
hreyfingar og líkamlegar athafnir
eru hjá hverjum fyrir sig, svo að
hverjum gefist kostur á að velja
það hjá liinum, er betur má fara,
og svo hver geti vitað hvað hin-
um má treysta til að vinna að
liinu eina og sama takmarki, and-
legum og líkamlegum þrifum
liinnar islenzku þjóðar. Yér ætl-
um það eigi sizt mæla með íjórð-
ungsblöðum, að full ástæða er til
að álíta svo, að þau veki liina
betri og skynsamari menn í hverju
byggðarlagi til íhugunar og fram-
kvæmda á málefuum þjóðarinnar
og að þá er síður liætt við, að
margir hinir beztu kraptar þjöð-
arinnar liggi ónotaðir. — Vér
vorium því einnig að Austri verði
meðal til þess, að vér á þessu
landshorni getum lagt drýgra
bæði til einstakra og almennra
málefna eptirleiðis en liingað til,
og getum með tímanum sýnt, að
vér höfum borið nokkurn ávöxt
þess, að réttur vor til að vera
sjálfstæður fjórðungur hefur verið
viðurkenndur af þjöð og þingi.
Og þött vér liöfurn komið nokkru
minna við söguna fyr og síðar,
en hinir fjórðungarnir, sökum
fjarlægðar frá þingi og stjórn
landsins, J)á vonum vér að Austri
kunni að verða nokkur vísir til
þess að þetta breytist eptirleiðis;
og fyrir því liefur oss eigi þótt
eiga illa við, að láta fyrstu blöð
Austra flytja lesendum sínum lítið
ágrip af sögu austfirðinga. Aust-
firðingar! sér í lagi er Austri
stofnaður fyrir yður; sér í lagi á
hann að verða talandi vottur Jiess,
hvort í brjóstum yðar lifir sú
sómatilfinning, J)að þrek og þol,
sem er skilyrði fyrir andlegum
og líkamlegum framförum hverr-
ar Jæirrar Jijóðar, sem vakna vill
og vaknað getur af svefni lang-
vinnrar áþjánar, armóðs og dáð-
leysis. |>ess vegna ætlumst vér t-il
að þé r takið Austrabezt, notið
liann bezt og styrkið hann bezt;
að þér eigi að eins látið yður
þykja vænt um liann í orði, lield-
ur einnig ritið í hann og kaupið
hann betur en aðrir.
Að svo mæltu skulum vér
í fám orðum minnast á það, er