Austri - 22.12.1883, Blaðsíða 2

Austri - 22.12.1883, Blaðsíða 2
1. árg. AUST 111. [nr. 1. ■i vér ætlumst til að blaðið flytji lesendum sínum, og stefnu þess i landsmálum. Austri mun verða fréttablað; mun hann færa mönnum innlend- ar og útlendar fréttir, svo sann- ar og nýjar, sem kostur er á. Hefur ritstjórn hans í því skyni þegar gjört ráðstöfun til að fá sér fréttaritara erlendis; svo mun hún og hafa fréttaritara víðsvegar út um landið. Helztu æfiatriða dá- inna merkismanna mun og verða minnst í blaðinu að svo miklu leyti, sein unnt er. Austri mun einnig verða skemmtiblað; mun hann í því skyni færa að jafnaði neðanmáls meinlausar og fræð- andi skemmtisögur, svo vel vald- ar, sem kostur er á. En sér í lagi mun Austri verða pölitískt blað í víðari merkingu. Skal hann gjöra að umtalsefni sérhvað það, er snertir menntun, atvinnuvegu, stjórn og löggjöf landsins. Að því er menntunarmál þjóðarinnar snertir, mun sérstaklega verða lögð áherzla á, og hvatt til aukninga á upplýsingu þeirra, er stunda eiga atvinnuvegi landsins. þ>að er kernur til atvinnumála, mun verða leitast við, að láta blaðið færa fræðandi og leiðbein- andi ritgjörðir um það, er lýtur að búskap til lands og sjávar, og alls konai’ iðnaði, að verzlunar- máli landsins ógleymdu. Jætta tvennt, vaxandi upplýsing og batn- andi atvinnuvegir var það, sem þjóðforingjanum Jóni Sigurðssyni lá ríkast á hjarta næst stjórnar- bótinni, og hann hvatti svo mjög til i ritum sínum, af þvi að hann sá það, sem satt var, að það var hinn bezti styrkur til að fá unnið sigur í stjórnarbaráttunni, og nauðsynlegt skilyrði fyrir því, að geta fært sér stjórnarbótina í nyt, þá er hún væri fengin. Nú höf- um vér fengið stjórnarbót að nafn- inu til með innlendu þingi.er hefur löggjafarvald, svo sem að hálfu við það, er samskonar þing hafa í öðrum löndum, þar sem þingbundin konungsstjórn er, og með lítilli ögn af innlendu fram- kvæmdarvaldi. Hefir því fieira og færra gengið á tréfótum í lög- gjöf og stjórn landsins, þrátt fyrir þessa fengnu stjórnarbót, eins og vonlegt er. Austri mun því fá nóg efni að ræða um í þessa átt- ina framvegis; mun hann að sínu leyti styðja að umbótum á stjórn- arlögum landsins, og innanlands- stjórninni. Mun hann fastlega mæla með, að héraða- eður fjórð- ungastjórn landsins verði sem styrkust og óháðust,og yfirstjórnin sem óbrotnust og ódýrust, og sér í lagi mun verða ráðið frá, að löggjöfin, eins og verið hefur, hneigist svo mjög að því, að mynda þessar eilífu ráðgefandi en vald- vana stjórnarstofnanir og stjórn- arnefndir, einsogsveitastjórnarlög- in, safnaðarlögin og allskonarlög eru svo full af, að varla nokkur ólögfróður maður í landinu getur fengið botn í, livað hann á eður má gjöra. Að endingu felum vér yður, góðir landar, blabið og framtíð þess meb öllu því, er kann að verða of eður vantalað í því, og segjum eins og þar stendurr „Hælumsk minnst i máK, metumsk heldr at val feldair“. Með því að svo Iangt er Iiðið frá pinglokum og hin blöðin flest hafa pegar fiutt mönnum hin almennustu tíðindi af pinginu, er háð var í sumar er leið, pá sjáum vér eigi ástæðu til, og viljum eigi preyta lesendur Austra á pví, að taka pað upp aptur, er peir pegar fyrir löngu hafa lesið í hinum hlöðunum; en af pYÍ góð vísa er ald- rei of opt kveðin, pá skulum vér geta pess, að flestum mun koma sam- an um, að petta síðasta alping hali verið einna afdrifaminnst, síðan pað varð löggefandi. Skulum Vér í pví efni benda á ummæli ísafoldar um pinglokin síðustu, sem flestum munu pykja á rökum byggð. En pað er eptirtektavert, pó einna minnst kunni að pykja til pessa pings koma, hvo snilldarlega pví hefir tekizt að herma eptir pinginu 1881 í einu, pað er að segja í pví, að hætta við 2 stærstu ÁGrEIP AF SÖGU AUSTFIUÐIÍÍGA. eptir Jón prófast J Ö n s s o n í B j a r n a r n e s r Austfirðir' kallast svæðið milli Langaness og Breiðamerkursands* 1) pegar orðið er tekið í rýmstu merk,- ingu, en í prengri merkingu svæðið Hornafjöfður er hinn: syðsti fjörður Austuríands, og er vanalega talin til hans byggðin frá Almannaskarði til Breiðamerkursands, pó að Eells- hverfi (fyrir sunnan Hreggsgerðis- múla) sé að visu nokkuð útúr Horna- fjarðarbyggðinni sjálfri. „Ldn“. virðist láta Austfirði enda. við Hornafjörð. milli Langaness og Lónsheiðar1). Áust. ') Eg pori að vísu eigi að fullyrða, að.pessi prengri merking sé eigi eldri en amtaskiptingin frá 1770 og 1783, en víst er pað, að firðirnir í austurhluta Skaptafellspings voru í fornöld og lengi fram eptir taldir til Austfjarða. (Sbr. Bisk.. sög. I, 364: ,,í Papós (o: Papa-)tirði á Áusttjörðum^, og Safn til sögu fsl. I, 675: „Stafafell i Austfjörðum“). En alíir firðir fyrir sunnan Beru- fjörð hafa likan svip, og eru eigin- lega fjarðarlón með sandrifjum fyrir utan. Má vel vera, að peir hafi ýmist verið taldir til Austtjarða, og ýmist til Síðunnar, sem pá hefir tekið yfir alla Skaptafellssýslu og 'syðstahluta Suður-Múlasýslu. pví al- kunnugt er, að Hallur þorsteinsson, er bjó að þvottá í Álptaíirði, er jafnan nefndur í sögunum Hallur af Síðu eða Siðu-Hallur. En nú er ekki köllúð Síða nema ein sveit í Yestur-Skaptafellssýslu, er mun hafa verið kölluð Skógahveríi í fornöld (sbr. Landnámu,. Njálu og Iteyk- dælu). firðinga-fjórðungur er sá hluti lands- ins, er liggur milli Langaness og Eúla- lækjar (eða Jökulsár á Sólheimasandi), nefnilega Austíirðir og Síða (í fornri merkingu) eða Múlasýslur og Skapta- fellssýslur. Svo segir í Landnáma bók, að Austfirðir haíi fyrst hyggst á íslancli og á pað sjálfsagt að skiljast svo, að par haíi fyrst orðið albyggt, pví að hitt er vist, að landnám hófu st fyr víða annarstaðar álandinu, enpar Ieið opt langur tími frá pví land var fyrs-t nurnið, pangað til pað var orðið albyggt. Austfirðir munu a.ptur hafa byggst á. skömmum tíma, eptir að farið var að nema par land. þeir liggja næstir Noregi af öllum lands- hlutum, og blasa við skipagengdinni paðan; pví var líka eðlilegt, að marga ba’ri pangað, er fluttust út hingað beint irá Noregi, en síður liina, sem

x

Austri

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Austri
https://timarit.is/publication/120

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.