Austri - 08.07.1885, Page 1

1 8 85.
2.
Seyöisíirði. uiiÖTÍkudag 8. júlí.

U.
— Kaupendur og útsölumenn
„ Austra“ eru minntir á að gæta
að borgunarskilmálum, og að
greiöa andvirði blabsins í tæka
tíð til hlutaðeiganda.
Ritstjórnin.
— Ritstjórn „Austra“ tekur
með þökkum á móti fréttapistl-
um, hvaðan af landinu sem vera
skal, svo og laglega sömdum rit-
gjörðum, að eins að þær séu ekki
meiðandi fyrir einstaka menn eða
persónulegar.
Ritstjórnin.
y
Um tÓTÍnnu og' fleira.
það er þungt til pess að liugsa
íyrir sveitabóndann, hvað ullin hans
hefur verið og er nú í lágu verði. kyrir
þann sem af landhúnaði lifir, er ullin,
að frátöldu sláturfénu á haustin, nær
pví hið eina og að minnsta kosti aðal-
innlegg hans til kaupstaðar. Fyrir
nokkrum árum fékkst fyrir ullar pd.
hjá kaupmönnum hérum bil 1 kr. og
flest útl. nauðsynja vara— en partil
má. helst neíha rúg, mjöl, baunir og
bankabygg —var pá í svipuðu eða að
eins litlu hærra verðiennú er. Ogpá
pótti pó íullerfitt að lifa og flestir
söfnuðu skuldum sem nú verður af'að
súpa.
Hversu miklu erfiðara mun pó
sveitabóndanum nú pykja að komast
af? Ullin hefur nú um nokkurn tíma
verið árlega að lækka í verði. I fyrra
var liún komin ofan í 64 aura, og enn
sköðuðust kaupmenn á henni erlendis,
urðu að selja hana par undir innkaups-
verðihér, svo að ganga má aðpví vísu
að hún falli enn og að hún nái ekki
60 aura verði í sumar í búðunum.
það er ekki gott að sjá, hvernig
landbóndinn á að fara að komast af>
hvernig hann á að geta fengið allar
nauðsynjar sínar úr kaupstað ogjafn-
vel minnkað eldri skuldir, par sem aðal-
vara hans ullin er í svo afarlágu
verði.
það liggur í augum uppi, að sveita-
bóndinn getur varia lifað með sama
búnaðar og verzlunar fyrirkomulagi
sem hefur verið og er enn.
Bóndinn verður eitthvað til bragðs
að taka, að einhverju leyti að breyta
út af gamalli venju, og pá liggur bein-
ast við að segja að hann verði fyrst
og fremst að minnka kaupstaðarvöru
kaup sin.
|>að er hægra ort en gert að tak-
marka kaup sín í kaupstað, og úr pví
pað var ekki tilgangur vor i pett.a sinn
að brýna slíkt fyrir mönnum, pótt full
nauðsyn sé til pess, og vér kunnum
að koma að pví efni einhvern tima
seinna, pá förum vér nú ekki mörgum
orðum um pað. Að eins viljum vér
minnast á pau kaupstaðarkaup, er
helzt ætti að takmarka og af að leggja,
pegar litið er á pað hvorttveggja hvað
ulfin er í lágu verði og hvað vinna
má úr henni.
J>að eru lérepts og klæða kaupin
sem allir ættu að ininnka sem mest,
og jafnvel að hætta við að pví leyti
sem mögulegt er.
það er mart sem bendir á, að
lérepta og klæða kaupin útlendu séu
ekki holl fyrir menn og útdráttar-
söm fyrir vasa almennings.
Á jafnköldu landi sem Island er
ættu menn að búast sem hlýjustum
fötum. 011 léreptsföt eru fjarska
köld, og paraf leiðandi mjög óholl að
minnsta kosti fyrir allt erfiðisfólk.
það á ekki við að við sem búum í
kuldanum, öpum klæðaburð eptir út-
lendum og búumst léttum sólskins-
fötum.
Léreptin og klæðin útlendu er
nær pví undan tekningarlaust ónýt til
slits, pau drafna fljótt sundur er
nokkuð er við pau komið. Áð minnsta
kosti má petta segjaum hávaða peirra
lérepta og klæða er kaupmenn fiytja
hingað. J>ótt útlent fataefni geti
verið sterkt og haldgott, kemur pað
varla hér til greina. J>að er nú
orðinn siðurinn að kaupmenn flytja
næstum eingöngu hið ódýra sem
menn kalla og ónýta. Og kaupmönn-
um er vorkunn pótt peir geri pað.
Eólk vill vanalega kaupa einungis
hið ódýra og pá um leið liið ónýta.
Almenningur gætir sjaldnast að pvi
að gæða munur á fataefnum er
iðulega meiri en svarar verðsmuni
peirra, svo að affara sælla verður að
kaupa hið dýra og vaudaða en hið
ódýra og óvandaða-
Og dýr eru útlendu léreptin og
klæðin, pegar að gætt er hvað pau eru
köld og óholl og ónýt til slits fyrir crfið-
isinanninn, í samanburði við hin hlýju
og hollu og haldgóðu föt sem vinna
má úr islenzku ullinni.
Að skipta ullinni við lérept og
tau sem nú er altítt, er hin mesta
fásinna, og pað gegnir furðu að sá
ósiður sknli lengi hafa haldizt og
jafnvel einatt fara vaxandi og versn-
andi.
En til pess bera pær sakir að
iðjuleysi og áhugaleysi manna með
tóskap sem með aðra vinnu fer eins
og vaxandi; menn geta ekki komið
upp nægilegum fötum á sig og sína,
og par afleiðir að margir neyðast til
að fara í búðirnar og lcaupa par ó-
nýt fataefni. Og í annan stað eru
nú hinir „fínu tímar“ ; mörgum pykja
vaðmálsfötin of dónaleg, peir geta
ekki verið pekktir fyrir að ganga á
peim; til sparifata hæfir að oins út-
lent efni. Svona hefur pað gengið í
kaupstöðunum, og paðan hefur pessi
ósvinna sem næmur sjúkdómur breiðzt
út upp til sveitanna, svo að sá pyk-
ist nú opt mesti maðurinn, sem méstu
getur tildrað utan á sig af útlendu
glingri.
|>etta má ekki svo búið standa,
petta verður að breytast. Menn verða
að fara að leggja meira kapp við tó-
skapinn en verið hefur. J>að eru
sorgleg sannindi að á voru landi, ís-
landi, rildr sú skoðun meðal almenn-
ings: vinnufólksins og henni er viða
rækilega fylgt að ekki purfi að vinna
nema vissa tíma af árinu p. e. um
lieyskapartímann til sveitanna og um
vertíðina við sjóinn. Allan annan
tíma árs vilja menn hafa næðissamt
og láta sér liggja í léttu rúmi hvert
nokkuð vinnst eða ekkert.
J>að er pví að eins í einstöku
sveitum og á einstöku bæjum að tó-
vinna só sótt af nokkru kappi. Jafn-
vel á Austurlandi, par sem sá ósið-
ur er, að húsbændur verða að láta
hjú sín fá auk kaups árlega nokkur
föt sem kölluð eru skylduföt, á sami
slóðaskapurinn sér stað með tóvinn-
una. Bæði vinnumenn og vinnukon-
ur ganga opt með hangandi hendi
að pví starfi. Og jafnvel sumir vinnu-
menn sem pó opt mestu fötin eiga að