Austri - 20.05.1886, Blaðsíða 2

50
nýju. |>etta er ekki mjög ólíkt fyr-
irkomulaginu á alpinginu íslenzka.
J>ó er sá höfuðmunur, að pessar 2
deildir eiga að öllum jafnaði að vinna
saman og greiða atkvæði um málin
saman, pó geta deildirnar einnig skil-
izt að, og greitt atkvæði sérstaklega.
j^ing petta hefur ekkert atkvæði um
hermál, flotamál, nýlendumál og utan-
ríkisstjórn, heldur ekki um tollmál,
verzlunarmál, skipaferðir og seðlamál.
J>að má heldur ekki gera nokkra
kirkju að ríkiskirkju. Dómarar á Ir-
landi skulu skipaðir af írsku stjórn-
inni, en lögregluliðið á fyrst um sinn
að vera undir umsjón ensku stjórnar-
innar. Irlendingar eiga ekki að leggja
neitt fé til herkostnaðar. Til aðalút-
gjalda ríkisins hafa peir áður horgað
Y12 part; eptir pessu lagafrumvarpi
eiga peir að borga V15 part. Irareiga
ekki að fá pingsetu á pingi í Lund-
unum nema í peim málum sem sér-
staklega varða Irland.
Fari nú svo að petta fyrirkomu-
lag reynist illa, er enska pinginu heim-
ilt að a f n e m a írska pingið aptur,
ef pví svo póknast.
Nú er fyrstu umræðu um málið
lokið. Onnur umræða byrjar ekki fyr
en 10. d. maím. J>að er ómögulegt
nú að segja, hvort frumvarpið verður
sampykkt. Stjórnin vonast pó eptir
sigri. En hvernig sem fer, má telja
pað víst, að atkvæðtala með og mót
verði mjög lík.
En vinni Gladstone sigur í petta
sinn, pá hefur hann unnið meiri sig-
ur en nokkurn tíma áður á æfi sinni.
Kaupmannaliöfn 2. d maím, 1886.
Eilgland. Eg gat pess síðast, er
eg ritaði „Austra“ útlendar fréttir,
að Gladstone hefði skýrt pinginu frá
pví að von væri á lagafrumvarpi frá
stjórninni, er færi pví fram, að enska
pingið legði fé nokkurt til jarðakaupa
á írlandi. J>egar Gladstone lagði frum-
varpið fyrir pingið talaði hann í 2l/2
klukkntíma og pótti ræða hans enn
fegurri og snjallari en í fyrra skiptið.
Hann sagði pað afdráttarlaust, að ír-
ar ættu pað Englendingum að pakka
hvað illa væri komið peirra málum,
og væru Englar pví sjálfkjörnír að
bæta úr pví. Aðalorsökin til flestra
peirra glæpaverka er framin hafa ver-
ið á írlandi sagði hann væri sú, að
jarðeigendurnir hefðu kúgað leigulið-
ana. Hann lagði pað pví til að ping-
ið veitti 50 milliónir punda til pess
að kaupa jarðir af jarðeigendunum
írsku, og fá landið leiguliðunum í
hendur. 10 milljónum punda skyldi
varið næsta ár, en 20 milljónum punda
árlega tvö næstu ár á eptir. Jarðirn-
ar skulu svo afborgast smátt og smátt,
uns Englar hafa fengið sinn síðasta
pening endurgoldinn. Fyrir hverjajörð
vill stjórnin bjóða jafnmikið fé og
landskuld jarðarinnar hefur verið mik-
il síðustu tuttugu árin; telja menn
petta sæmdarboð, og lítið efamál að
flestir jarðeigendur taki pví fegins
hendi, pví jarðir peírra hafa fallið
mjög í verði á seinni timum vegna
óaldar peirrar sem á Irlandi hefur
verið; en pó eru jarðeigendur að öllu
sjálfráðir, hvort peir vilja piggja boð-
ið eða ekki. Gladstone sagði að upp-
haflega hefði pað verið tilgangur sinn
að biðja pingið um svo sem 113 mill-
jónir punda, en hann vildi láta sér
nægja með pessar 50 í bráðina, en
síðar væri bezt að færa sig upp á
skaptið og smátt og smátt kaupa all-
ar jarðir af írsku jarðeigendunum.
Hvort Gladstone tekst að fá vilja
sínum og máli framgengt, er enn pá
óséð, en sennilegt er pað að hann
sigri. Hartington lávarður, sem ef
til vill gæti orðið honum hættulegast-
ur, ber of mikla virðingu fyrir Glad-
stone, til pess hann vilji eða geti ris-
ið með odd og egg á móti honum,
Chamberlain hefur hlotið lítinn heið-
ur af sinni framkomu, og pað ber að
tiltölu mjög lítið á Salisbury. J>að
er sagt svo, að um engan mann sé
talað jafnmikið í Englandi nú eins og
Gladstone eða öllu heldur, pað sé um
engan mann talað nema hann. Bæði
fylgifiskar og andvígismenn eru á eitt
sáttir um að undra hann og lofa, pví
andlegt og líkamlegt prek hans bug-
ast ekkert, pó lífið lengist; miklu
fremur færist hann í ásmegin með
ellinni. J>etta vex pjóðinni í augum
og pað töfrar hana. Fari svo að mót-
stöðumönnum Gladstones takist að
fella frumvarpið, segja menn pó, að
peim muni ekki takast að koma máli
pessu svo á kné, að pað verði ekki
upp tekið að vörmu spori aptur, og
sennilegast sé að málið nái fram að
ganga, pví pað styðji nú tveir peir
menn, er hafa sterkastan vilja í brezka
ríkinu, Gladstone og Parnell.
|>egar umræðan um irsku lögin
var á enda, lagði fjármálaráðgjafinn
Harcourt fjárlögin fyrir pingið, pað
var 16. d. f. m. Síðasta fjárhagsár
höfðu tekjurnar verið 25/8 milljónar
punda minni enn útgjöldin. Hann
gerði ráð fyrir að útgjöldin mundu
verða næsta ár 90 y2 milljón punda,
en telcjurnar 897/8 milljónir. J>að er
allstórfenglegur búskapur efberaskal
saman við fjárlögin á Islandi. Síðustu
11 árin hafa Englendingar afborgað
af ríkisskuldunum 900000000 króna
og 560000000 af pví fé nú 5 síðustu
árin. Bikisskuldirnar eru nál. 15
milljördum króna. Harcourt sagðist
svo frá, að eina ástæðan til pess, að
tekjur ríkisins hefðu ekki hrokkið til
síðasta árið væri sú, að alkoholnautn-
in færi svo minnkandi í landinu og
við pað drægist fé frá ríkissjóði, tekj-
ur rikissjóðsins af alkoholi væri nú
81 milljón króna
minni en fyrir 10 árum síðan. En
jafnframtpví sem nautn áfengra drykkja
hefur farið minnkandi í landinu, hef-
ur te og tóbaksbrúkun vaxið til muna.
Hann sagði, að ýfir höfuð nytu Eng-
lendingar nú hollari og betri fæðu en
peir hefðu áður gjört.
Italía. J>ar gaus upp kólera fyrir
skömmu. |>að var i Brindisi. Sýkin
hafði flutzt með skipi frá Indlandi.
Margir urðu pegar sjúkir, og dálítið
breyddist hún út, en fréttapráðurinn
hefur nú litlar sem engar frettir af
henni að segja, og lítur pví út fyrir
að hún sé að deyja út aptur, pó ekki
sé hægt að segja pað með vissu enn pá.
Spánn. Biskupinn í Madrid var
myrtur hérna á dögunum. J>að varð
einn af prestunum hans sem varð hon-
um að bana. Svo stóð á að prestur-
inn hafði misst hempuna, af pví hann
hafði haft unga og laglega ráðskonu,
en slíkt pykir ekki sæma kapólskum
prestum. Svo ritaði hann biskupi
hvað eptir annað og bað hann ásjár
og um að hann mætti fá embætti sitt
aptur, en árangurslaust. Út úr
pessu varð presturinn svo hálfsturl-
aður. Biskup söng messu í kapedreal-
kirkjunni í Madrid og skaut prestur
pá á hann prem skotum. Yið ann-
að skotið féll biskup dauður á gólfið.
Lögregluliðið varð að flýta sér burt
með prestinn í fangelsið, pví við sjálft
lá, að skríllinn tætti hann í sundur í
bræði sinni.
Balkanskaginn. J>að er svo að
sjá sem stórveldin séu á eitt mál sátt
um að leyfa ekki Grikkjum nokkurn
ófrið við Tyrk.i. Nú sem stendur er
líka góð von um að Grikkir láti undan.
BASKI5K
Ávarp til íslendinga.
Arás Doktors Gríms Tliomsens
á mig fyrir bankaritgjörðir mínar hef-
ur neytt mig til að sýna og sanna að
bankinn eins og hann er, sé stofnað-
ur til pess, að geta enga hjálp léð
íslenzkri verzlun. Enn sem fyrri verð-
ur pví verzlun landsins að búa undir
hinu gamla drepi okrandi peninga-
manna í Höfn. Enn sem fynri verða
íslendingar að gjalda samvöldum fá-
um okrurum í Höfn svo sem 20°/0 af
öllum lifsnauðsynjum sínum. Enn væri
almennilega frá bankanum gengið, pá
gætu íslendingar sjálfir lánað' eigin
verzlun eigið fé og tekið allan ábata
í aðra hönd. Til pessa pyrfti ekki
annað enn hafa bankaseðlana innleys-
anlega. J>etta hefur höfundur banka-
laganna og stjórnin séð, ogpessvegna
er íslandi settur banki með óinnleys-
anlegum seðlum, sem verzlun aldrei
treystir að gangi í fullu verði ári