Austri - 29.09.1886, Blaðsíða 1

1 8 8 6.
S cs “ «
o •*» •
* .8
c Æ
° S í
CC c3 »*
- fl
B C3
C
‘S ^
c p
tc p
2 *o
c3 C
t£
c *ce
*S ^3
•W
S”i
S
- co
r* .*
04
’tb
3|
1 S
's cc « OJ
C-
g'ð-
p c '
£. O'
p pv
«* § cr?
5* 5. ‘
œ 0
^ P' orq_
2. p S
2 ^S. 5
p o
3 *•
d “
S 3
■o- cc
O o:
co í—■
2. c
— CD
?r
— 3»
g 3
2- p*
§ %
^ í>
?r g
P C-*-
c ^
* p*
3. árg.
Seyðisfirði. iniÖTÍkudag 29. september.
Nr. 24.
B a n k i n n.
Nú fyrst, ári eptir að bankalög ís-
lands urðu til og framkvæmdarstjóri
og gæzlustjórar voru settir, faraíslend-
ingar að vakna. Nú hafa tvær rit-
gjörðir byrzt í fjóðólfi hvor ofan í
aðra, önnur eptir hr. Signrð Briem
sem hægfara telur allar líkur á að
seðlafyrirkomulag bankans blessist
naumast; hin eptir hvassyrtari mann,
sem nefnir sig „Geir“, og beinir að-
finningum sínum að Lárusi banka-
stjórá, og skorar á þing að fáútlend-
an mann til „að hafa eptirlit með
bankastjóranum og kenna honum“.
fetta ætlar Geir að myndi „eyða hinu
mikla vantrausti“ á bankanum, „sem
nú er farið að bóla á“. J>essi sami
höfundur sér nú að bankastjórnin „er
algjörlega í höndum höfcíingjanna í
Reykjavík og landshöfðinginn sem hinn
æðsti og efsti hefur par bæði töglin
og hagldirnar“. Og maðurinn hefur
meira fyrir sér enn hann enda lætur
uppi. ]pvi landshöfðingjaskrifarinn er
einn af starfsmönnum bankans, svo
að landshöfðingi, ef hann væri hnýs-
inn maður og eptirgöngull um viðskipti
manna við bankann, getur allt af vit-
að allt er hann vill um slík efni, og
blandað sér í pau á allar lundir, ef
hann er svo gjörður. þetta er nú í
sjálfu sér öidungis ópolandi fyrir-
komulag; pví að pað hlýtur að fæla
menn frá viðskiptum við bankann og
pað einkum pá, sem mest ríður á að
hæna að bankanum, svo sem kaup-
menn og alla stærri lántakendur.
Bankastjórnin sjálf viðurkennir hversu
nauðsynlegt er að öll viðskipti manna
við bankann sé vernduð fullkominni
pögn allra starfsmanna bankans, er
hún tilskilur að peir vinni eið að pagn-
arskyldu sinni í pessu efni. En
hvaða pýðingu hefur pessi eiður fyr-
ir landshöfðingaskriíarann? — þá að
eins, sem landshöfðingi telur honum
trú um að hann (eiðurinn) hafi. Hver j
veit, nema regla bankastjórnarinnar,
að gefa lánbeiðendum að eins innnn-
leg úrslit upp á lánbeiðslur peirra,
skýrist nægilega af sambandi skrif-
arans við landshöfðingja eins vegar
og bankann hins vegar? En hvernig
sem menn nú vilja velkja pessu fyrir-
komulagi fyrir sér, er pað og verður
bankanum til bölvunar.
J>að er auðséð á ritgjörð „Geirs“
að hann hyggur að bót verði ráðin á
ólagi bankans með pví að fá útlend-
an mann til að setja Lárus áknésér,
að kenna honum. jpetta ætla eg sé
pýðingarlaust kák: pað er eins og að
ætla sér að bjarga skútu, sem er að
sökkva af leka, með pví að setja tvo j
kapteina við stýrið. J>að sem á ríð-
ur, er að breyta bankalögunum svo,
að vér höfum banka í raun ogveru.
Enginn bankastjóri gjörir úr íslands-
banka, meðan lögin eru eins og pau
eru, nokkuð pað, er svarl tilgangi
landsbanka. Enginn bankafróður út-
lendingur, sem nokkuð er í varið og
nokkra virðingu hefur fyrir mennt
sinni og nafni, ljær sig til pess að fara
að káka við petta viðrini eins og nú er
komið lögum banka og reglugjörð hans.
Og |>að er sorglegur vottur iéttúðar
og hyggjuleysis að játa eins og „Geir“
gjörir, að „sumar“ (hví ekki allar?)
„af breytingum peim“, er eg vil „fá
fram mundu verða til bóta, og hljóta
sjálfsagt að komast inn í bankalögin
, síðar meir“, en vinda i sömu andránni
i pví máli fram af sér, með pví að segja
út í bláinn, að pað sé „mjög óvíst
hvort pær nú í svipinn hafi nokkra
verulega pýðingu eða tryggingu í för
með sér“! Hvað ? reglur, sem sjálf-
sagt er að setja í lögin, pegar skað-
inn er búinn að gjöra menn hyggna,
pær skuli ekki mega setja í lögin í
tima til að afstýra skaðanum? J>að
cr sannarlega nýstárleg fínanzkenn-
ing. Eg get vel skilið pað, að menn,
sem gefið hafa lögunum atkvæði sitt,
kveinki sín við, að fara að breyta
peim frá rótum, eins og eg fer fram
á, og vilji svo heldur „sjá hvað set-
ur“ í peirri von að ekki fari allt eins
illa og eg tel víst að gjöri, og að
j>etta fyrirkveði að nokkuð verði sinnt
tillögum mínum að sinni. En pað er
allt annað en að tillögur mínar, ef
pær væru teknar, hafi enga verulega
pýðingu né tryggingu. J>eir um petta.
|>eir eru fulltrúar lands; peim hefur
landið fengið umboð að bæta úr sinni
sárustu neyð; peir stefndu alveg rétt,
sem seðilbankann vildu liafa á pingi
1883, en á pingi 1885 breyttu peir
grundvallarreglu sinni, eða gengu
frá henni, eptir bendingu stjórnarinn-
ar, og pvert ofan í óskir landsmanna,
sem aldrei datt annað i hug, en að
fá banka með innleysanlegum seðlum;
og einmitt fyrir pað hafa menn nú
pann banka sem peir hafa. |>að má
sjá pað á ritgjörð „Geirs“ að snmar
spár mínar hafa ekki átt sér langan
aldur; hinar koma á eptir öldungis
eins víst og sól rennur upp að morgni.
|>að sem bankalögin létu ógjört til að
drepa landsbanka á Islandi. pað hef-
ur reglugjörð bankans séð vandlega
um að gjört yrði. Enda er nú alvið-
urkennt, að bankinn sé úrlandsbanka
orðinn að klíkubanka fyrir Reykjavik.
Hér á nú véluð pjóð um sárt að
að binda. En skóli hörmunganna hef-
ur verið íslands hlutskipti um langa
tíma, og hefur pjóðin pó enn eigi orð-
ið að auðsveipum prælafans, og svo
er vonandi, að fari í pessu máli. |>að
er auðséð að mönnum pykir málið enn
eigi rætt svo til prautar að pýðingar-
laust sé, að skrifa um pað. |>að virð-
ist enda sem menn nú fyrst sé f'arið
að óra fyrir pví, að peir sé valdir en
ekki taldir, sem skilji nokkuð í banka-
málinu heima; og pað er enginn draum-
ur heldur allt of glögg vissa. En
auðskildar eru hverjum heilvita manni
aðalundirstöðureglur pess; enda get
eg ekki betur seð, en að eg hafi tek-
ið pær svo ljóslega fram í blöðunum
pegar, að menn ættu að geta grund-
vallað á peim öflugar bænarskrár til
næsta pings. Og pað er sannarlega
vonandi að pjóðin láti ekki undir höf-
uð leggjast.
Eiríkur Magnússon.
Y F I 11 L 1 T
yfir mál pau, sem hafa verið til með-
f'erðar á alpingi 1886.
I. Lagaf'rumvörp.
A. Afgreidd sem lög.
1. Frumvarp til laga um breyting
á lögum 8. jan. 1886 um lán úr við-
lagasjóði til handa sýslufélögum til
æðarvarpsræktar.
2. Frumvarp til laga um breyting
á lögum um ýmisleg atriði, er snerta
fiskiveiðar á opnum skipum, 14. des.
1877.
3. Frumvarp til laga um löggild-
ing nýrra verzlunarstaða.
4. Frumvarp til laga um að stjórn-
inni veitist heimild til að selja pjóð-
jörðina Höfðahús í Fáskrúðsfjarðar-
hreppi í Suðurmúlasýslu.