Austri - 19.11.1886, Blaðsíða 1

1 8 8 6.
S: £
<3 ®
P J3
QC
O:
3’ aq —
>-j p
cr?
cr=? ^
zl: p
P- 3
>
c
3. árg.
Scyðisfirði. föstudag 19. nóvember
Nr. 28.
LTm laxa og silungaklak.
(Niðurlag).
Hér ber svo vel til veiði, að eg
þekki dálítið til „geograffiu“ ísl., og
par að auki hef eg einu sinni hérna
á árunum liaft pá æru, að ferðast um
mest alla sjávarströnd Isl., svo eg man
vel eptir hvernig iandslagi er háttáð
á öllum peim stöðum, sem eg fór um,
en á flestum peim stöðum er um mest-
ar laxa- og silungaveiðar að gjöra.
En nú ætla eg fyrst að byrja á pví
landsplássi, sem eg hefi ferðast ná-
kvæmlega um og rannsakað eptir minni
litlu pekkingu. fetta pláss er Fljóts-
dalshérað1, pað er viðlent ogeptirpví
endilöngu falla tvö aðalfljót, Lagar-
fljót og Jökulsá, bæði jafnsíða til sjáv-
ar, og liið priðja á nokkru stykki,
Selfljót. í Lagarfljót og Jökulsá falla
margar pverár. Auk pveráa og aðal-
fljóta eru mörg stöðuvötn. A Fljóts-
dalshéraði hefi eg ákveðið klakstað
við búnaðarskólann á Eyðum. J>essi
staður liggur svo vel, að hann má
með öllum guðs rétti álítast sem
„Centrum11 alls Héraðsins, og stærra
svæðis ef vel er gáð að öllu. Auk
pess hvað pessi staður liggur vel fyr-
ir mjög stóru svæði, mælir pað eigi
alllítið fram með honum, að par er
búnaðarskóli, og piltum skólans gæti
pví gefizt kostur á að læra klakað-
ferð, með pví móti útbreiddist pað
miklu fyrr en ella. Eg er líka á sömu
skoðun og H. Z. Holmberg fyrsti
klakmaður Rússa, að klök ættu að
vera við hvern pann búnaðarskóla
sem pví yrði við komið. — Hrogn til
pessa fyrirhugaða klakstaðar, erhægt
að fá gnægð af í Fljótum, en pað er að
segja silungahrogn. Laxahrogn norð-
an úr Laxá við Fossvelli. J>að er að
búast við að ekki fengist gnægð af
laxhrognum fyrst um sinn, en pess
yrði ekki lengi að bíða, að lax yrði
víðar að fá. Lax er í Jösulsánni, en
pað er ekki víst að honum sé auð-
náð. Lax hefur líka náðzt í Selfljóti.
Síðan eg fór að vekja máls á pví, að
y koma klaki á fót á Eyðum, pá hef-
ur komið upp úr kafinu, og pað
ekki á svo fáum stöðum, að vart hafi
1) Eg- hefi skrifað ritg. um ferð mína á
Eljótsdalsheraði, og sendi hana Bókmennta-
felaginu, hvort sem hún kemur nokkurntíma
út eða aldrei.
orðið við lax. Skortur á hrognum
yrði pví ekki uppdráttarmein klaks-
ins á Eyðum, ef pað kæmist nokkurn-
tíma lengra en á pappírinn. Ef hér
yrði komið á fót svo stóru klaki, að
pað gæti byrgt allt Héraðið og Yopna-
fjörð með veiði, pá væri víst ekkert
kraptaverk, að útbreiða seiðin upp í
Fljótsdal, Skriðdal og Völlu; yfir í
Tungu Hlíð og Fell, og byggðarlögin
í kringum klakstaðinn; niður til Seyð-
isfjarðar og norður til Vopnafjarð-
ar o. s. frv. Eigi væri með öllu
óhugsandi að hægt væri að flytja seiði
víðar um en sleppum pví, og vitum
til hvort petta svæði jafnast ekki við
klaksvið erlendis, sem einn klakstað-
ur á að byrgja með seiði, eg tek t.
d. pað svið, sem klakið í Vebjörgum
á að byrgja, pað verður miklu minna,
og pó er Vebjargarklakið hið helzta
í Danmörku. Heyndar er nú ekki
að miða við klök par, pví Danir eru
mjög eptirbátar annara pjóða í allri
fiskirækt, og svo verðum vér eptirbát-
ar aptur úrpeim. Eg hefi gjört reikn-
ing fyrir, að petta fyrirhugaða klak á
Eyðum, mundi kosta hér um bil 300
kr. og hef eg pá gjört ráð fyrir, að
tóptin væri hlaðin úr grjóti og torfi,
en risið úr tré; klaktrogin kaliforn-
isk. Eg ætlast svo til að petta klak
gæti klakið út frá 6—800,000 hrogn-
um, laxa og silunga árlega. Skyldi
nú á pessu svæði eiga að vera klök
eptir skoðun Feddersens, pá pyrftu
pau minnst að vera 6—7, og eptir
klakinu á Iteynivöllum, mundi pau
kosta 980 kr. eða 680 kr. meir, en
pað klak, sem eg hefi gjört ráð fyrir.
j^ess utan pyrfti miklu fleiri menn,
svo við pað margfaldaðist kostnaður-
inn, en eg efa stórlega, að pessi 6—7
klök gjörðu meira eða annað eins
gagn og ef eitt klak væri haft eptir
pví, sem eg hefi talað um, og pað
væri rekið almennilega og skynsam-
lega. jpetta klak, sem eg hefi gjört
ráð fyrir, ætlast eg til að sé aðal-
klak. 2. aðalklakstaður ætti að vera
við Láxá í J>ingeyjarsýslu, einhvers-
staðar par sem hentugast pætti t. d.
við Laxamýri. þetta klak mætti vera
stórt, pví eigi er pað neinuin efa
bundið, að miklu meiri og vissari
laxveiði gæti verið í Laxá en er nú,
J>etta klak ætti að byrgja með seið-
um norður að Mývatni og vestur að
Ljósavatni ef vildi, án pess nokkrum
erviðleikum væri um að kenna, að
petta klak gæti ekki fullnægt pörfum
og kröfum veiðivatna-eigendanna. 3.
aðalklakstöðin yrði að vera við Eyja-
fjarðará í Eyjafirði, pað væri nóg fyr-
ir pá sýslu. 4. aðalklakið pyrfti að
vera í Skagafírði einhverstaðar við
Héraðsvötnin. j>að nægði Skagafirði.
5. aðalklakstöð ætti að vera einhvers-
staðar nálægt Hnausum, par sem
hentast pætti. J>að ætti með allra
mestu hægð, að geta dugað sviðinu
frá Miðfjarðarhálsi og til Langadals,
án nokkurra vandræða. Svo væri
bezt að hafa tvö auka klök, annað
við Miðfjarðará en hitt við Laxá á
Skaganum. 6. aðalklakið jmði að vera
við Laxá hjá Hjarðarholti. J>að dyggði
suður að Snæfellsnesfjallgarði. 7. að-
alklakstöð yrði pá í Borgarfirði ann-
aðhvort við Hvítá eðaNorðurá. |>etta
klák ætti að nægja fyrir helztu hluta
Borgarfjarðar- og Mýrasýslu, en pá
væri bezt að hafa aukaklak annað
hvort við Haffjarðará eða Laxá í Mikla-
lioltshreppi, ef að hægt er að efla
veiði í peim, svo tilvinnandi væri að
hafa klak við pær. Aukaklak við
Laxá í Ivjós. 8. aðalklak við Elliða-
árnar hjá Iteykjavík, á pað klak liefi
eg minnst hér að framan, hvernig pað
ætti að vera að fyrirkomulagi. Auka-
klak á þingvöllum. 9. aðalklakstöð
pyrfti að vera einhversstaðar í Arnes
eða Rangárvallasýslu, og pá mest eítt
aukaklak með.
Hér að framan hefi eg gjört ráð
fyrir, að á öllu landinu nægðu 9 að-
alklök og fáein aukaklök, sem auð-
vitað mættu vera svo mörg, sem vera
vildu, pau yrðu aö eins einstakra
manna eign, og fengju hvert sem er,
engan árlegan styrk eða tillag frá
hinu opinbera. ]?eir, sem kæmi peim
upp, ættu að fá einu sinni viðurkenn-
ingn fyrir framtakssemi sína, öðrum
til uppörfunar og eptirdæmis.
Eptir pví, sem að framan er drep-
ið á, pá vonast eg eptir, að hver sem
annars nokkuð vill kurina eða íhuga
mál petta, sjái, að framanskrifað fyr-
irkomulag, sem eg hefi farið fram á,
hljóti að verða hið allra bezta, hent-
ugasta og ódýrasta, en mundi pó vinna
miklu meira gagn, en ef farið yrði að
hrúga upp einhverjum aragrúa af smá-
stofnunum hingað og pangað við liverja
ársprænu, sem veiði er í. f>essar smá-
stofnanir eins og reynslan hefur sýnt