Fjallkonan - 08.09.1891, Page 1

Kemr ftt á.triðjudögnm
Árg. 3 kr. (4 kr. erlendiS)
U pplag
3500.
Gjalddagi i júli.
FJALLKO
1
Uppsögn ógild nema
akrifleg komi til fltgof-
anda I'yiir 1. október.
Skrifetofa ogafgreiðBla:
Þingholtestræti 18.
VIII, 86. REYKJAYÍK, 8. SEPTEMBER. 1891.
Yeðriö. Um 25. ágúst brá til norðanáttar og hef-
ir síðan verið kaldara og nokkuð regnsamt. Snjór
hefir fallið á fjöll.
Heyskapr hefir í sumar verið óvenjumikill og
góðr sunnan og vestan lands og sömuleiðis allgóðr J
í Húnavatns og Skagatjarðar sýslum. A austrhluta
Norðrlands var grasvöxtr í minna lagi, enn hin
góða nýting hefir eflaust bætt það að miklu.
Miltishruni drap í f. m. fjórar kýr á Hraðastöð-
um í Mosfellssveit. Ekkert sérlegt eftirlit mun
hafa verið haft þar til varnar útbreiðslunni.
„Sunnanfari“ heitir nýtt blað, sem dr. phil. Jón
Þorkélsson í Khöíh gefr út. í því eiga að vera
myndir, og verðr það að frágangi svipað „Heim-
dalli“ sáluga, enn sjálfsagt minna fyrir nýbreytn- I
ina, enda var það einmitt það sem gerði „Heim-
dall“ óvinsælan, einkum meðal presta og hinna
skriftlærðu. „Sunnanfari“ mun meira byggja á j
gömlum merg, og halda sér við forn fræði, enda er
útgef. einkanlega sögufróðr maðr. Myndin af Pétri
byskupi þykir oss ekki góð, og hefði hún verið
prentuð í Ejallk. hefði hún þótt Ijót; enn það er
oftast glæsilegra í augum „fólksins“, sem útlendr
svipr er á. — Pappírinn er góðr í blaðinu og letr
skírt.
Báin 31. ágúst hér í bænum Kristín Bjarna-
dóttir, ekkja Bjarna Bjarnasonar, er lengi bjó á
Esjubergi og móðir frú Ingibjargar, sem er gift
kaupm. Þorláki 0. Johnson. Hún var 77 ára, dugn-
aðarkona mikil.
Dáinn er í Ameríku Þorsteinn Skúlason, sonr
Skúla prófasts Gíslasonar á Breiðabólstað (j* 1888).
Hann var fáein ár í latínuskólanum, enn útskrifað-
ist ekki þaðan, heldr fór til Ameríku. Hann var i
dugandi mannsefni, fjörmaðr og talsvert skáldmæltr. j
80,000 kr. er talið að eignir biskupsins sál.. Dr.
Pétrs Pétrssonar hafi verið, og mun það ekki of
mikið i lagt. Þetta sýnir, að hinir hálaunuðu em-
bættismenn hér á landi geta safnað miklum auð,
eftir því sem hér er talið, enda þótt þeir sýni
mikla rausn og örlæti.
Bókmentafélagslbæbr þetta árið eru: Skírnir
65. árg., Eréttir frá Islandi’Tímaritið, Sýslumanna-
ævir II. b., 9. h., Norðrlandasaga eftir PálMelsteð,
Islenskt fornbréfasafn, III. b., 2. h.
Skírnir virðist oss vera betr ritaðr enn í fyrra;
málið á honum hefir verið mjög óvandað síðustu
árin, enn er nú dálítið skárra.
í Timar. er: Minningarritgerð um ævi og vís-
indaleg störf Konráðs Gislasonar, eftir Björn Ól-
sen, i löngu máli. — Þjóðtrú og þjóðsagnir, eftir
Sæm. Eyjólfsson. — Um kynslega æxlun blóm-
plantnanna, eftir gagnfræðakennara Stefán Stefáns-
son. — Rökfræði effcir Arnljót prest Ólafsson. —
Bókfregnir (réttara orð væri: ritdómar) um tvær
bækr (Dansk biogr. Lexikon og Sýnisbók Boga
Melsteðs), hin fyrri eftir kand. Hannes Þorsteins-
son og hin síðari effcir dr. Yaltý Guðmundsson. —
Islensk áhrif á enskar bókmentir, eftir dr. Jón Ste-
fánsson. Ritgerðin um Konráð Gíslason er rækilega
samin og smásmuglega, enn ýmisiegt er í henni,
sem fremr á heima í ævisögum annara manna. —
Ritgerð Sæmundar Eyjólfssonar um þjóðtrúna er
skemtilegasta ritgerðin í Tímaritinu. Hann hefir
lagt mikla stund á slíka alþýðufræði, sem nú er
talin vísindagrein og kend við suma háskóla, al-
ment nefnd ensku nafni „folklore“ (fóklór). Hún
er heldr ekki ómerkilegri enn goðfræði fornþjóð-
anna, sem kend eru við alla lærða skóla. Höf.
þessarar ritgerðar segir í niðrlagi hennar: „Vér
hljótum að sjá, að þekkingin á þessu er nauðsyn-
leg til þess að sjá og skilja hugsunarhátt, trú og
siðu, líf og lífskjör manna á ýmsum tímum. Yér
hljótum að sjá, i þessu efni sem öðru, að ýmislegt,
sem kallað er ómerkilegt, verðr merkilegt og mik-
ilsvert, þegar vér kunnum að meta það réfct. Það
er að vísu satt, að eins og draugar og aðrar ó-
myrkrinu, eins bendir þjóðtrúin og þjóðsagnirn-
ar, sem eru svo auðugar af þessum vofum og ó-
freskjum, oft og tíðum á andlegt myrkr — andlegt
svartnætti, enn alt þetta er þó nokkurs konar
haugaeldr, sem brennr og logar í myrkrinu
yfir fólgnu gulli, — bendir á fólgna fjársjóði,
sem vert er að grafa rpp“. — Rifgerð Ste-
fáns Stefánssonar um bíómplönturnar virðist vera
samin að alþýðu hæfi. — Enn naumast verðr það
sagt um Rökfræði séra Arnljóts. Það sem einkum
gerir hana óalþýðlega eru hin mörgu nýju orð
um heimspekilegar hugmyndir, sem úir og grúir
af í henni. Þó eru sumir af þessum nýgervingum
heppilegir, er líklegt þykir að nái festu í málinu,
enn um aðra mun fara sem venja er til um marg-
ar slíkar nýmyndanir, að þær lifa ekki höfundana.
— Að öðru leyti mun ritgerðin vera vel samin og
víðtæk, sem við er að búast. — Ritdómarnir eftir
þá Hannes og Yaltý eru með hinum betri rit-
dómum, sem vér höfum séð um tíma, segja bæði
kost og löst, enn venjan er hjáossýmist að skjalla
eða skamma. — Ritgerð Jóns Stefánssonar um sam-
band enskra og islenskra bókmenta þykir oss of
stutt, og hefði eflaust mátt fara lengra út í það efni.
Ljððmæli Gísla Brynjólfssonar komu í sumar út
í Khöfn, gefin út á kostnað Schultz prentara, enn
síðan hefir bóksali Th. Lind keypt upplagið. Bók