Fjallkonan - 04.02.1892, Blaðsíða 2

18
FJALLKONAN.
IX, 5.
ýmsar ljótar sögur um ástandið á skólanum. í
fyrsta lagi, að hin eldri sjóforingjaefni misþyrmi
hinum yngri, án þess að þeim sé hegnt, í öðru
lagi að forstjóri skólans Oarstensen haíi i sumar, er
foringjaefhi eitt kærði fyrir hermálaráðaneytinu illa
meðferð á sór, hagað rannsókninni þannig, að sjó-
foringjaefnin, sem hann kvaddi til vitnis, þorðu
eigi annað enn að svara eins og Carstensen sjálfr
æskti. Enn fremr þótti nefndinni það algerlega ó-
sæmilegt að forstjóri skólans hefði í veislu í skólan-
um, sem var haldin í haust, veitt herforingjaefn-
unum meira enn góðu hófi gegndi af vínum. Car-
stensen var látinn segja af sér stjórn skólans
og gerðr að konungkjörnum þingmanni. Máli
þessu hefði aldrei orðið hreyft, ef blöðin hefðu
ekki skrifað jafnmikið um það sem þau gerðu. Sá
heitir Bardenfleth, er nú er orðinn forstjóri skól-
ans. Kosningar til ríkisdagsins hafa farið fram á
tveim stöðum nýlega. í Kolding, í stað Bergs, var
kosinn vinstrimaðr Henriksen, enn í Lyngby, sem
jafnan hefir haldið trygð við stjórnina, hlaut hægri-
maðr kosningu. Hann heitir Colding og er her-
foringi. Sá hót Jensen er kepti við hann og er
sósíalisti. Fókk hann allmörg atkvæði. — Æðsti
prestr Gyðingja hór í Danmörku, 'W’olff prófessor,
er nýlega dáinn. Hann var merkr maðr og vís-
indamaðr mikill.
Noregr. Skáldið Kjelland, sem er lögfræðingr,
sótti um borgmeistaraembætti í Stafangri, þar sem
hann er fæddr og uppalinn, og var veitt það.
Eigihöfðu „kanínurnar“, lærisveinar Oftedals, fagn-
að því. — Kosningum til þingsins lyktaði þannig,
að á þingi sitja 65 vinstrimenn: í fyrra voru það
88. Þar eru 35 hægrimenn, í fyrra 51, og auk
þess eru nokkrir miðlunarmenn. Hin frjálslynda
stjórn virðist því að eiga langan aldr fyrir hönd-
um. Samkvæmt beiðni óðalþingsins hefir stjórnin
á ýmsan hátt kynnt sór álit manna um aðgöngu-
rétt kvenna til embætta til jafns við karlmenn.
Háskólinn í Kristjaniu hefir svarað því svo: Guð-
fræðisdeildin var málinu mótstæð. í náttúrufræðis-
og tölvísisdeildinni fóllu atkv. jafnt (5 á móti 5).
í sögu- og heimspekisdeildinni var meiri hlutinn
hlyntr málinu, og í lögfræðisdeildinni og læknis-
fræðisdeildinni voru allir á því, að konur ættu að
hafa jafnan rétt til embætta sem karlmenn.
Svíþjóð. Krónprins Svía ætlar að fara á fund
Rússakeisara.
Bússland. Níhilistar hafa við og við látið heyra
til sín í vetr. Sendu þeir til allra blaða á Rúss-
landi grein, og bera þeir þar harðar sakir á hendr
stjórninni. Segja þeir, að hungrsneyðin stafi af fá-
fræði alþýðu. Stjórnin, segja þeir, drepi niðr
alla mentun og menningu, og láti drykkfelda bisk-
upa leiðbeina þjóðinni. Til þess að bæta úr ástand-
inu og koma í veg fyrir uppreisn ráða þeir að kaila
saman fulltrúaþing. Bréf þeirra endar svo: „Timinn
er kominn og vei þeim er skellir skolleyrunum við
ráðleggingum þessum“.
Nú hafa menn komist að hvernig stóð á járnbraut-
arslysinu við Borki (1888). Eins og lesendr Fjallk. mun
reka minni til, þá var umsjónarmönnum járnbrautar-
innar kent um það, og þeiin vikið frá embætti. Nú
er það orðið uppvíst, að matreiðslusveinninn, sem var
einn af nihilistum, hafði tekið að sér að sprengja keis-
aravagninn með keisaranum og skylduliði lians i loft
upp. Morðvélina, sem var full af dynamíti, hafði hann
af óaðgætui sett skakt, og varð það keisaranum og
skylduliði hans til lífs, enn margir sem voru í vögn-
um fyrir aftan keisaravagninn biðu bana af.
Það komst upp, að þeir sem tóku að sér útvega
mjöl handa hinum nauðstöddu hafa svikið mjölið,
blaudað það með saudi og ýmsu fleira. Hefir mönn-
um svo tilreiknast, að þeir hafi selt svo þúsundum
puuda skiftir af sandi. Hungrsneyðin breiðist meir
og meir út um Rússlaud, og ástand er voðalegt, þrátt
fyrir allar þær tilraunir, sem gerðar hafa verið til
þess að lijálpa fátæklingunum. Þar við bætist og
sótt, sem jafnan fylgir hungrinu.
Þýskaland. Það vakti í vetr allmikla eftirtekt, að Yilhjálmr
Þýskalandskeisuri skrifaði í haust í ferðamannabókina í Miinchen
nafn sitt og aftan við það þessi orð: „suprema lex regis voluntas11
(vilji konungsins er hið æðsta lögmál). Þau blöð sem voru stjórn-
inni velviljuð þýddu orð þessi þannig, að keisarinn hefði að eins
gefið í skyn með þeim, að vilji konungsins væri hið æðsta lög-
mál innan þeirra endimarka er stjórnarskráin setti sér. Bn
„Hamburger Nachrichten", málgagn Bismarcks, hélt því fram að
keisarinn ætlaði sér ekki að taka tillit til stjórnarskrárinnar
fremr enn honum sýndist, því annars mundi hann ekki hafa
þannig breytt latneska orðtækinu: „salus populi suprema lex“
(velferð þjóðarinnar er hið æðsta lögmál). Keyndar segist blað-
ið ekki trúa þessum orðum keisara, enn auðvitað er, hve mikil
alvara því er í því. Vilhjálmr keisari hefir stundum haft lík
orð, enda sést það í mörgu, að hann er ráðrikr, eins og
margir dugnaðarmenn eru, enn ekki verðr séð, að hann hafi
nokkurn tíma gert tilraunir til þess að rjíifa stjórnarskrána, og
fáir þjóðhöfðingjar munu nú vera uppi, er á jafnstuttum tima
hafi komið fram með jafnmargar endrbætr, eða tilraunir til endr-
bóta enn hann. Enn hann er ráðríkr og ef til vill nokkuð 6-
varkár í orðum. Hinn 23. nóv. sóru nýir liðsmenn keisaranum
hollustueið í Potsdam. Sagði þá keisarinn meðal annars: „Ný-
liðar, þér hafið svarið mér hollustu. Þér eruð minir hermenn
með lífi og sál. Mínir óvinir eru yðar óvinir. í sósíalistaæs-
ingum þeim, sem nú eiga sér stað, getr komið að því, að
ég skipi yðr að skjóta ættingja yðar, bræðr og jafnvel foreldra;
ég vonast eftir að guð gefi, að ekki komi til þess, enn þér verð-
ið samt að hlýða mér án þess að mögla“. — Það var hvað eft-
ir annað i haust og snemma i vetr borið á stjórnina, að bún
væri reikul í ráði og rýrði með þvi virðing Þjóðverja í augum
annara ríkja. Hörðustu greinarnar komu þó i blaði Bismarcks,
enn svo kom að því, að lokið var verslunarsamningunum við
Austrriki og vóru þeir lagðir fyrir þingið til samþykktar. Gerðu
menn þá ráð fyrir að Bismarck mundi nota rétt sinn sem full-
trúi og mæta þar og segja Caprivi til syndanna. Verslunar-
og tollsamningarnir á milli Þýskalands og Austrrikis vóru lagð-
ir fyrir ríkisdaginn hinn 7. des. Sömuleiðis verslunarsamningr,
tollsamningr og sjóferðasamningr við Ítalíu, enn fremr verslun-
ar- og tollsamningr við Belgi. Samkvæmt fylgiskjölum þeim, er
vóru með samningunum, þá vóru þeir gerðir til að vega á móti
verndunarpólitík Frakka í verslunarmálum og verndunartolllög-
gjöf Rússa. Þannig kom Yilhjálmr keisari og hin nýja stjórn
vilja sínum fram. Hefir hann með því sýnt dugnað mikinn.
Árið 1890 fór Vilhjálmr keisari hina seinni Eússlandsför sína,
og þykir sanni næst, að hann hafi ætlað að efla vináttu á milli
Rússlands og Þýskalands. Eins og kunnugt er, var Vilhjálmr
alls ekki ánægðr með viðtökur þær er hann fékk. Á heimleið-
inni hitti hann Austrríkiskeisara í Rohnstock og þar mun hann
þá þegar hafa fengið hann til að verða hlyntr tollfélagi. Upp-
haflega var það ætlun Vilhjálms, að allar Evrópuþjóðir gerðu
með sér verslunarfélag að Rússum undanteknum. Hann bauð
jafnvel Frökkum það, enn ekki munu þeir hafa gefið neitt á-
kveðið syar, og eyddust þau mál svo. Tollfélag þetta átti að