Fjallkonan - 04.10.1892, Page 1

IX. ár.
Nr. 40.
FJALLKONAN.
Árjf. 3 kr. (4 kr. ericndis). Gjaiddagi is. júií. Reykjavík, 4. október 1892. Skrifst. og afgreiðslust.: Þingholtsstrsti 48.
Ástæöur almennings. Verslunin.
Kuldinn og ofþurkrinn framan af sumrinu, sem
stafaði af hafísnum, olli því, að grasvöxtr varð víð-
ast rýr, einkum á túnum og þurengi, og heyskapr-
inn því í minsta lagi, víðast hvergi nærri í meðal-
lagi, á mörgum stöðum ekki meira enn þriðjungr
á við heyskapinn í fyrra, sem að vísu var víðast
í bezta lagi. Einkum eru töðubirgðír alment mjög
litlar nú, og er því hætt við að almenningr verði
að farga nautgripum sér til stórskaða. Hins vegar
er sauðfénaðr nú eflaust með flesta móti, vegna
þess að fjármarkaðirnir hafa brugðist; því þótt heyrst
hafi, að Zöllner kaupmaðr i Newcastle muni selja
um 40,000 fjár í umboði bænda norðan lands og
austan, munar það ekki svo miklu, þar sem fjársal-
an brást einnig að mestu leyti í fyrra. — Hve
ráðleg slík umboðssala sé, mun síðar verða athug-
að í blaði þessu.
Það er því ekki vanþörf á að brýna fyrir al-
menningi, að setja varlega á hey sín í haust, og
farga heldr meiru af sauðfénu, 'fremr enn að farga
nautgripum, og er hvötin til þess enn meiri fyrir
það, að kornvörur eru enn í háu verði, þrátt fyrir
það þótt þær sé stöðugt að lækka í verði erlendis
fyrir hina góðu uppskeru. — í fyrra færðu kaup-
menn óðara upp verð á kornvöru, þegar fréttist um
verðhækkun erlendis, og seldu með þessu hækk-
aða verði birgðir þær sem þeir höfðu keypt áðr
enn verðið hækkaði. Þá gátum vér þess, „að eftir
sömu reglu ætti kaupmenn að færa niðr verð á út-
lendum vörum, óðara enn þeir frétta um slika ]ækk-
un á heimsmarkaðinum, enn þeir mundu oftast draga
það nokkuð“. Þetta kemr nú fram, og sýna þessi
dæmi ljóslega, að kaupmenn fara svo langt sem
komist verðr í því að reyna að hafa sem mestan
hagnað af versluninni, og eiga þeir hægra með aðra
eins hnykki og þennan sem hér er um að ræða,
meðan samgöngurnar eru svo illar og almenningr
svo gersamlega ókunnr gangi vöruverðsins á út-
lendum mörkuðum sem nú á sér stað. — Af þessu
má einnig skilja, hvernig á því stendr, að íslenskir
kaupmenn láta sér ekkert umhugað um samgöngu-
bætr hér við land eða fréttaþráðarlagning til lands-
ins, sem hvorttveggja eru lífsskilyrði fyrir verslun-
inni hvarvetna annarsstaðar í heiminum.
Þar sem tvær aðalgreinar íslensku verslunarinn-
ar, fjárverslunin og saltfisksverslunin, hafa brugðist
svo mjög í tvö ár, er von að þess sjáist merki á
efnahag almennings, enda hefir peningaskortr í
mörg ár ekki verið jafntilfinnanlegr sem nú. Yersl-
unarskuldirnar eru víst enn að aukast, og er þó
ekki ábætandi. Fyrir 20 árum, eða áðr enn fjár-
verslunin hófst verulega, mun efnahagr almenn-
ings hafa verið fult svo góðr sem nú. Hvað er
orðið af öllum þeim peningum, sem komið hafa
inn í landið fyrir fénaðinn, og hvar er hinn inn-
lendi arðr af þessari fjárverslun? Peningarnir hafa
sópast jafnharðan úr landinu, og menn eyða nú
miklu meiru enn áðr (þótt ekki sé eytt meiru i
vörur þær sem venjulega eru nefndar (munaðar-
vörur1), svo ekki sér á efnahagnum, þótt menn hafi
meira handa á milli.
Yonandi er að saltfisksverslunin komist í gott
horf næsta ár, ef menn þá ekki spilla henni með
óvandaðri vörUverkun. Enn hætt er við, að fjár-
versluninni eða kjötversluninni verði örðug sam-
kepnin á keimsmarkaðinum, þar sem kjötflutningr
frá Ástraiíu er stöðugt að aukast, og það kjöt lækk-
ar meir og meir í verði. Yæri hægt að koma því
við, að flytja nýtt kjöt héðan af landi til Englands,
á sama hátt og gert er frá Ástralíu og Danir byrj-
uðu á í haust, væri helst líkindi til, að meiri hagn-
að mætti hafa af fjársölunni.
Útlendar fréttir.
Frá Bolgaríu. í miðjum ágústmánuði dæmdu
dómstólarnir i Sofia fjóra menn til dauða fyrir
hluttöku í Beltschefsmorðinu í fyrra, og allmargir
vóru dæmdir til fangelsis. Eins og kunnugt er,
þá var Beltschef skotinn til dauða eitt kveld, er
hann ásamt Stambulow gekk út úr kaffisöluhúsi þar
í borginni. Kúlan var ætluð Stambulow, og leið svo
langa stund áðr morðingjarnir fundust. í vor vóru
ýmsir menn handteknir. Þar á meðal hinn gamli
ráðaneytisforseti Karaweloff. Fyrst í júlímánuði
hófst málið, enn eigi er málsgangrinn kunnugr;
þó hafa ýmsir, einkum Frakkar og Kússar, haldið
því fram, að margir af hinum dæmdu hafi
verið dæmdir án saka, og hafi Stambulow að eins
rutt þeim úr vegi, af því þeir vóru óvinir hans.
Karaweloff var dæmdr til fjögra ára fangelsis. Sagt
er, að ótti og hatr hafi einkum verið' tilefni til
þess að Stambulow fékk hann dæmdan. Kara-
welofif var framan af mótstæðr Bússum, enn seinna
breyttist það svo, að hann vildi að Bolgarar ving-
uðust við þá. Það var hann sem kom því til leið-
ar, að Valdemar Danaprins var boðið ríki í Bolg-
aríu. Hugði hann, að Rússakeisari mundi þá verða
Bolgurum hlyntr. Valdemar þáði ekki boðið, og
Stambulow hrifsaði undir sig völdin. Frá þeim
tíma hefir Stambulow með öllu móti reynt að koma
Karaweloff fyrir kattarnef. Sakargiftir þær, sem
Stambulow eða hans menn komu með máli sínu til
sönnunar, ætla menn að ekki séu mikils virði, og
virðast ekki neinar sannanir fyrir þvi, að Kara-
weloff hafi verið að nokkru i vitorði með morðingj-
unum. Dómr þessi mæltist illa fyrir. Enn Stam-
bulow var ekki af baki dottinn. Hann lét opin-
bera í blaði sínu skjöl, sem hann hafði komist yfir
frá Rússlandi. Stöfuðu þau sumpart frá hinni
rússnesku stjórn og sumpart frá Boigarafélögum í