Fjallkonan - 11.05.1897, Side 1

Kemr út um miðja yiku.
Árg. 3 kr. (erlendis 4 kr.)
Auglýsingar mjög ódýrar.
FJALLKONAN.
2-*-
Gjalddagi 15. júlí. Upp-
sögn skrifleg fyrir 1. okt.
Afgr.: Þingholtsstrœti 18.
XIV, 19.
Reykjavík, 11. maí.
1897.
Ótíð. Nú í fulla viku heflr verið fádæma
norðanrok með frosti og hefir fallið talsverðr snjór
upp til sveita. — Þetta áfelli hefir verið um alt land,
með raeiri snjókomu fyrir norðaustan, eftir því sem
fréttist með farþegum af nYestu“, enn víst minna
frosti. í Norðr-Þingeyjarsýslu og í Múlasýslum hefir
fé fent á nokkrum stöðum.
Heyskortr og fjárfeilir. Heyskortr er orðinn
almennr hér austr um sveitir, einkum í Rangárvalla-
sýslu og í Flóa. — Þó mun ástandíð vera verst í
Mosfellssveitinni. Þar er sagt, að allr þorri bænda
sé heylaus og jafnvel fyrir kýrnar. — Horfurnar eru
því hinar verstu, ef þessi ótíð helzt, sem ekki virð-
ist enn afléttileg.
Hafíslaust var er síðast fréttist fyrir Norðrlandi,
enn is sagðr ekki lengra enn 15 mílur norðr und-
an Horni.
Norskt hvalveiðaskip (gufuskip), sem halda átti
úti frá Siglufirði, strandaði fyrir skömmu við Langa-
nes.
Landseimskipið „Yesta“ kom 9. þ. m. úr Aust-
fjarða för og með henni allmargir farþegar að austan,
þar á meðal Halldór prófastr Bjarnarson á Presthól-
um, Scheving læknir, kand. theol. Geir Sæmundsson,
frú Ingunn Loftsdóttir frá Hofteigi, fröken Helga
Austmann o. fl.
Skilvélar.
Rjómavélar og strokkvélar,
í fyrra haust skýrði ég í „Fjallkonunni" frá
rjómavél (Alfa Laval Colibri), sem hentug mundi vera
fyrir íslendinga; hafði ég keypt tvær af þeim, aðra
fyrir séra Magnús Helgason, enn hina fyrir Magnús
kaupmann Sigurðsson á Grund. Ég réð bændum að
spyrja þessa menn, hvernig vélar þessar reyndust,
því eflaust gætu íslendingar haft meiri gróða af mjólk-
inui, enn nú gerist, og leiddi ég nokkur rök að því.
Nokkrii 8Íðar, 11. nóv., var í sama blaði bent á
skilvélar, „radiator“ að nafni, er væru gerðar í Sví-
þjóð, eins og Lavalsvélarnar. Þær aðskildu og strokk-
uðu 650 potta á klukkustund; var þar og drepið á
aðra samskonar vél og þess getið, að gefnar yrðu
upplýsingar um þær síðar.
Af því nokkrir menn hafa spurt mig um vélar
þessar og eigi hefir verið skýrt nánar frá þeim í
Fjallk., skal ég geta þess, að ég hefi spurzt fyrir um
þær. Hefir mér verið sagt, að „radiator" væru menn
nú hættir að nota, af því að vélar þær væru nú úr-
eltar og dýrar (um 12—1400 kr.), og segir það sig
sjálft, að slík vél er eigi hentug fyrir bændr á ís-
landi.
Þær vélar, sem mest eru notaðar víðsvegar um
lönd, eru skilvélar þeirra Burmeister og Wains, Koe-
foed og Hauburgs, og Lavals, sem búið hefir til Alfa
Colibri.
Ég er enginn vélafræðingr og get eigi dæmt um
þetta af eigin þekkingu, enn það virðist mér þó ljóst,
að vélar þær, sem bændr á íslandi kaupa, verða að
vera við þeirra hæfi bæði að stærð og dýrleika. Það
er hægt að benda á vélar, sem vinna tíu sinnum
meira á klukkustundunni, enn „radiator“ sá er nefndr
var í Fjallk., enn þær eru ekki við vort hæfi.
Þeim, sem vilja fá sér skilvélar, kann ég eigi að
gefa betra ráð enn kaupa rjómavélina Alfa Colibri
og strokkvél er heitir Alfa. Hún kostar af minstu
gerð 55 kr.; hefir hún verið búin til í vetr og ástæð-
ur íslendinga þá hafðar fyrir augum. Hún tekr 34
merkur eða pund, enn strokkar 16 pd. Hin næsta
að stærð tekr 66, enn strokkar 24 merkur, kostar
65 krónur.
Rjómavélina hefir séra Magnús Helgason nú reynt
töluvert, og væri óskandi, að hann skýrði almenn-
ingi frá, hvernig hún hefir reynzt, svo að menn fengju
fulla vissu í þessu máli.
Frú Elín Eggertsdóttir ætlar að fá Bér báðar þess-
ar vélar á hússtjórnar- eða matreiðsluskólann, sem
hún er að koma á stofn, svo menn geti kynzt þeim
þar. Er vonandi að fyrirtæki það verði styrkt, svo
sem nauðsyn krefr, því það munu menn sanna, að
slíkr skóli kemr að miklu gagni. Enn það er hin
mesta heimska að ætla, að ungar stúlkur þurfi eigi
að læra að matreiða, og að það skipti eugu, þótt
menn éti matinn illa reiddan, úldinn og óhreinan,
sangan og brendan, eins og margr gerir enn þann
dag í dag á íslandi. Á þessu verðr aldrei ráðin veru-
leg bót, fyr enn vér eignumst góðan matreiðslu-
skóla.
Maðrinn þarfnast fyrst og fremst, í þrem orðum
sagt, matar, klæða og húsnæðis. Að læta vel að búa
þetta þrent til, og jafnframt að nota þau gæði, sem
landið gefr af sér, er oss hin mesta nauðsyn. Enn
beint í þessu erum vér eftirbátar annara siðaðra þjóða.
20. apríl 1897.
Bogi Th. Melsteð.
Y e rzlunarmál.
VII.
Fjárverzlunin o. fl.
(Frh.). Ritstj. Dskr. talar í þessu sambandi um kost-
naðinn er leiði af flutningi, ábyrgð og fyrirhöfn á
vörunum, og segir, að hanu þurfi kaupmenn að fá
borgaðan. Hvernig þið getr verið sönnun fyrir því
að of mikið sé veizlað, skil ég ekki, nema svo sé,
að ritstjórinn ætli kaupmönnunum svo rífiegan kaup-
mannshagnað, að viðskiftin geti ekki borið hann nema