Fjallkonan - 24.03.1900, Blaðsíða 4

4
FJALLK'ONAN.
Háskólapróf. Embættiapróf í lög-
um hefir tekið við Mskólann Magnús
Arnbjarnarson (frá Selfossi) með 1.
einkunn, og próf í verkfræðum (po-
lytekniskt próf) Knud Zimsen með
2. betri einkunn.
Verð á saltliski hefir stórum
lækkað, og er mælt að íslenzkir
kaupmenn, sem seinastir urðu að
selja fisk sinn, hafi stórskaðast á
honum, svo sem Fischer o. fl., og
ihafi varla fengið meira en 40 kr.
fyrir skippundið.
Skipstrðntl. 15. þ. m. strasidaði
suður í Hraunum fiskiskúta af Pat-
reksfirði, eign verzlunar- og fiski-
féiagsins sem hefir þar aðset-
ur, en skipstjórinn Edílon Gríms-
son, sem einnig á eitthvað í skipinu.
Mannbjörg varð með naumindum, en
skipið brotnaði í spón.
Sama dag strandaði í Njarðvíkum
skipið „Sleipnir11 héðan úr Beykja-
vík, eign Tr. Gunnarssonar banka-
stjóra; komst út aftur brotinn.
Bókmentafélagsfundur. Á fundi
Reykjavíkurdeildarinnar 20. þ. mán.
skýrði forseti dr. Björn M. Ólsen
frá, að 500 kr. ársskatturinn tilHafu-
ardeildariunar væri nú burtfallinn,
af því að deildin hér hefði tekið að
sér útgáfu Fornbréfasafnsins. Skuid-
ir félagsins við árslok 1890 vóru um
470 kr., sem núeru greiddar (lækk-
uðu líka um 500 kr. árið sem ieið).
Hefir f járhagur félagsins þannig kom-
ist í gott horf undir stjórn hins nú-
veranda forseta. Ekki er gert ráð
vandlega auglýsingarnar í blöðunum.
Það var því ekki fyrri en núna ný-
lega, að eg af tilviljnn fór að lesa
ofan í kjölinn auglýsingu síðan í
sumar um eitthvað, sem nefnt er
Þyril skifvindurnar.
Jafnvel þótfc hvorugur paríur
þessa orðs sé nýr, þá vsr orðið þann
ig samsett nýtt fyrir mig, og eg var
fyrst í efa um þýðir.gu þess. Eftir
dálitla íhugun og rannsókn v?rð mér
þ&ð Ijóst, 3.ð þyril-skilvindm er það
sama, sem með óbreyttu útleada
nafni var einusinni í íslenzku blaði
nefnt „Rronseparator“. Eigi veit ég
hversvegna hinn útlendi smiður hefir
sett þetta orð í samband við sína
rjómavél, en ííklega hefir það verið
af því, að hann hefir álitið hana bezta
og fullkomnasta allra rjómavéla —
að húa kórónaði þær aiiar — frem-
ur en af því, að í henr.i sé eínn
hluti sá, er likist kórónu ?.ð lögun.
Orðið kóróna — og króna — hefir
lengi verið um hönd haft í íslenzku
og eg skoða það se n íslenzkt orð,
jafnvel þótt eg viti að það er
útlent að uppruna. Sá er auglýs-
inguna samdi hefir ekki viljað nefna
rjómavél þessa „krónu-skilvindu".
Lesandinn gæti skilið það svo, að
hún kostaði ekki nema eina krónu,
og það væri leiðinlegur misskilningur,
því að jafnvel þótt rjómavél þessi
sé miklu bdýrari en allar aðrar slík-
ar vélar, sem auglýstar hafa verið,
þá fæst sú ódýrasta ekki fyrir minna
en 70 krónur. Höfundurinn þurfti
þvi að finna nýtt orð í staðinn fyrir
krónu. Hann hefir valið orðið þyr-
ill og var það mjög vel valið, sem
síðar mun skýrt.
Eins og áður var sagt, er þetta
orð „þyriil“ gamait oið, en þessi
merking þess — króna — er ný.
Orðið: þyril-skilvinda er því hreint
og beint nýyrði í ísienzku máli.
Það sem eg vildi einkum taka
fram með þessum línum er það, sem
áður er minst á, nefnilega hve heppi-
leg er hin íslenzka þýðing þyrill á
útlenda orðinu króna. Það er svo
margt líkt með krónu og þyrli
— hvorttveggja hringsnýst, þyrill-
inn í höndum þess er á heldur, krón-
an veltur ýmist til eigandans eða frá
honum. Hún er eins óstöðug og
flautaþyrill — svo er og hamingja
auðsins. — Þyriil og króna þurfa
bæði jafnt að vera á þessari hreyf-
ingu til þess að ná tilgangi sínum,
vinna gagn. — Nú er eftír að fiana
nýtt heiti fyrir eyri, því að þótt
það sé góð og gömul ísienzka, er
alls ómögulegt að láta það þýða
Vioo þyrli- Eigi veit eg hvað
angar þeir eða endar heita, sem eru
á þyrlinum, en sama nafn ættu aur-
arnir að fá. Ef eg man rétt, þá er
það vel mögulegt að á flautaþyrlin-
um hafi verið 100 slíkir endar, en
talan hefir líklega ekki verið fast
ákveðin.
Krónan eða kórónan, höfuðfat kon-
unganna, hefir oft reynst eins óstöð-
ug eign og silfurþyrlarnir, eða ham-
ingja auðsins; þær hafa oltið af höfð-
um þeirra þegar minst varði Þyr-
ill getur því átt vel við, einnig í
þessari merkingu. Eftir þetta má
því nefna keisara og konunga „hin
þyrluðu höfuð“. Margt fleira mætti
nefna þessu líkt, ef rúmið leyfði.
Af öllu þessu má sjá, að „þyril-
skilvindau“ getur komið öðrum
og iieiri breytingum til leiðar
heldur en því að auka og bæta
smjörið á íslandi. a.
fyrir, að deildin gefi annað út en
hinar venjulegu bækur í ár. — For-
seti las upp fuudargerð Tímarits-
nefndarinnar frá 30. maí t. á. sem
sönnun í ritdeilu þeirri, sem orðið
hefir milli eins ritnefndarmannsins
(E. H.) og forseta, og lýsti forseti
yfir því að hann vildi ekki vinna
saman við hann framvegis. Út af
því var samþykt með 15 samhljóða
atkvæðum þessi tillaga frá fundinum:
„Fundurinn lýsir yfir trausti sínu
á forseta og lýsir óánægjuyfir þeirri
árás, sem gerð hefir verið á hann á
síðastliðnu ári, en sakir heilla félags-
ins biður það forseta að fresta að
öðru leyti úrslitum þessa máls, þar
til sumarfundur getur útkljáð það“.
noylij avíli
Skipabomur: 9. marz Eliodesia (64.37
smál., skipstj. Eobert Staff) botnyörpuskip frá
Grimsby. — 16. s. m. Kateleen (54.13 smál.
skipstj. C. Johnson), botnvörpuskip frá Grims-
by. — S. d. King Athelstan (Aðalsteinn)
(66.09 smál. skipstj. Flaurner), botnvörpu-
skip frá Grimsby. — 18. s. m. Farvn (63.97
smál., skipstj. Nosworthy), botnvörpuskip frá
Grimsby. — S. d. Undaunted (82.57 smál.,
skipstj. Ealp Eolfe), botnvörpuskip frá Grims-
by. — 20. s. m. Stabil (324.76 smáh, skipstj.
P. Lindtner) gufuskip frá Stafangri; kom
paðan með saltfarm til kaupmannanna G.
Zoega og Th. Thorsteinsson.
21. þessa mán. gufuskipið „Mjölnir11
337.23 smál. (skipstj. C. E. Hansen) eign
kaupm. Thor B. Tulinius, frá Kaupmanna-
höfn með kolafarm handa „Heimdal11 og
eitthvað lítið eitt af vörum til kaupmanna.
Lagði út frá Kaupmannah. 10. þ. m.
Nýy r ði.
Það er ekki vani minn, að leaa
Ifelagspienismiðjan í legkjavík.

Muniö eftir því, aö 1
gélagsprcntsmiðjunni
fæst prentun vönduð, eins og bezt
verður hér á landi, og að verðið er
eins og ódýrast er hér á landi.

Yerzlun
H. Th. A. Thomsens
hefir hús bæði SHlÐOrrÍ og
til sölu nú þegar,
einnig herbergi til leigu frá 14. maí
næstkomandi.
Söluskilmálar ágflRti t».
Nánari upplýsingar gefur
H. Th. A. Thomsens verzlun.
Komið! skoðið! kaupið!
Stór útsala!
Hreinsunarsala
byrjaði í verzl. „EDINBORG“ þ. 12.
þ. mán. og er þar seld allskon-
ar kram- og vefaaðarvara með mjög
niðursettu verði. Þetta er gert til
að gera rúm fyrir nýju vörurnar,
sem koma með vorinu.
Útsalan stendur héðan af að eins
yfir í
eina vi]s.u
Með 15-50°|o afslætti
er allskonar vefnaðarvara seid í
verzl. „EDIÍIBORGr“
þessa daga. Útsalan stendur að eins
yfir í 3 vikur frá 12. þ. mán.
Miklar birgðir af eftirtöldum vör-
um eru á boðstóium.
G-ardmutau marg-
ar tegundir
Sirts Ijós og dökk.
Lasting fig.
do. Theater.
Hörléreft.
Bómuilarléreft bl.
og óbl.
Handklæðadúkur.
Damask.
Merino.
Ennfremur:
Sjöl, Rúmteppi og
FATATAUI með
Mussehn fl. teg.
Moren.
Flonel hvít og
mislit.
Pilsatau.
Tvisttau.
Klæði.
Handklæði.
Bomesie.
Moleskinn.
Nankin o. m. fl.
jög margar teg. af
0—20°/o afslætti.
Að eins ein vika eftir
af útsölunni.
:J&~ Notið tækifærið.
og verða þá þessar vörur settar upp
aftur í sitt upprunalega verð.
Notið tækifærið
meðan það býðst.
Þetta er kostaboð, og mun kaup-
andanum hagnaðarmeira að verzla
á þennan hátt, en að kaupa með
uppskrúfuðu verði á uppboðum.
£tí>cfreiv §>\<^mðoooYi.
Til kaupenda Kvennabl.
og Barnablaðsins.
Um leið og eg þakka heiðruðum
kaupendum Kvennablaðsins og
Barnablaðsins, sem staðið hafa í skil-
um hingað til, leyfi eg mér að minna
alla á söluskilmálana, að eg áskil
að þriðjungur af andviðri Kvenna-
blaðsins sé borgaður fyrirfram.
Sömuleiðis bið eg þá, sem enn hafa
ekki borgað andvirði fyrirfarandi
árgangs eða érganga Kvennablaðs-
ins eða Barnablaðsins, að borga það
svo fljótfcsem þeim er unt.
í>eir kaupendur úr nærsýslunum,
sem verzla hér í Reykjavík, mega
greiða andvirði blaðanna inn í reik-
ing minn við verzlun Jóns kaup-
manns Þórðarsonar í Reykjavík.
Þeim af kaupendum, sem verða
búnir að borga fyrirframborgun
blaðsins 1900 fyrir maílok eða þá
alfc andvirði árgangsins, verður sent
með júní-ferðum nýtt Standarð
móðlblað ókeypis.
Bríet Bjarnhéðinsdóttir.
fyrir marz 1900, nr. 3,
er útkomið, og er þar í:
Frá Noregi III. (eftir H. B.), — Beta (saga,
þýdd). — Viðhald fríðleikans I. Böð II.
Hörundsfegurð. — Eldhúsbálkur.
Vottorð.
Eftir að ég í mörg ár hafði þjáðst
af magaveiki og árangurslaust leit-
að margra lækua til að fá bót á því
meini, hugkvæmdist mér fyrir rúmu
ári að reyna hinu heimsfræga Kína-
lífs-eiixir frá Valderaar Petersen í
Friðrikshöfu. Og það var eins og
við manninn mælt. Þegar ég hafði
tekið inn úr 4 glösum, fór mér að
batna til muna. Með því að neyta
þessa ágæta heilsulyfs að staðaldri,
hefi ég verið fær til allrar vinnu,
en það finn ég, að ég má ekki án
þess vera, að nota þennan kosta-
bitter, sem hefir gefið mér aftur
heilsuna.
Kasthvammi í Dingeyjarsýslu.
Sigtryggur Kristjánsson.
Kína-lífs-elixírinn fæst hjá flest-
um kaupmönnum á íslandi.
Til þess að vera viss um, að fá
hinn ekta Kína-lífs-elixír, eru kaup-
endur beðnir að líta vel eftir því, að
standi á flðskunum í grænu
Iakki, og eins eftir hinu skrásetta
vörumerki á flöskumiðanum: Kín-
verji með glas í hendi, og firmanafnið
Waldemar Petersen, Nyvej 16, Kjö-
benhavn.
Ósk um atyinnu. Maður,
sem er alþektur hér í bænum að
reglusemi og hæfileikum, óskar
atvinnu nú strax eða í vor, við skrif-
stofustörf, afgreiðslu, umsjón&r- eða
innanbúðarstörf eða eitthvað því um
líkt. Svar merkt: „Atvinna“ legg-
ist ian á skrifstofu þessa blaðs.
Útgefandi: Vald. Ásmundarsoon.
Félagsprentsmiðjan.