Fjallkonan - 20.04.1901, Qupperneq 3

F J ALLKONAN.
3
Það kexnur vel heim, að neyzluvatnið í
Reykjavík hafi frá fornöld verið tekið úr
brunninum í Aðalstræti, enda segir Skúli
Magnússon, að harm té kallaður „Ingólfsbrunn-
ur“. Að öðru leyti virðist bæj&rstæðið valið
af því að þar hefir veríð túnstæði og allgóð
lending skamt frá. Þar hefir verið 12 kúa
tún í byrjun 18. aldar, eftir þvi sem Skúli
Magnússon segir, en engjarnar hafa aldrei ver-
ið neinar, og landþrengsli hafa verið 'mikil,
þar sem Arnarhóll, Hlíðarhús og Landakot
vóru sérstakar jarðir, og auk þess vóru nokkur-
ar hjáleigur.
Mjög er það merkilegt, að höfuðstaður lands-
ins rís bar upp eftir 900 ár, sem hinn fyrsti
landnámsmaður bygði, og merkilegt er það
líka, að aðsetur hinnar fyrstu landstjórnar
var í Reykjavíb, þó brátt væri orðið fjölbygð-
ara á öðrum stöðum. Þorsteinn sonur Ing.
ólfs bjó í Reykjavík og hann setti fyrstavísi
til landsstjórnar, þvi hann setti þingiðáKjal-
arnesi, sem var undanfari alþingis. Sonur
hans var Þorkell máni, og sonur hans Þor-
móður allsherjargoði. Hafa afkomendur Ing-
ólfs eflaust búið lengi í Reykjavíb, þó engar
sögur fari af þeim eftir kristni. Sögurnar
þegja gersamlega um Reykjavík frá þeim tíma
og menn vita ekki einu sinni neitt um það,
hverir þar hafi búið næstu fimm aluirnar. Frá
16. og 17. öld eru lítilsverðar sagnir um það,
og það er eiginlega ekki í’yrr en á síðara hlut
18. aldar, sem Reykjavík kemur alt í einutil
sögunnar. Fyrir 200 árum, eða um aldamót-
in 1700, bjó í Reykjavík, Magnús Sigurðsson
lögréttumaður, en prestur var hér þá Jón
Stefánsson. Hann var hér full 60 ár prestur,
og dó nær áttræður 1719 (ekki 1718, sem
stendur í Prestatalinu).
Annars kemur mér ekki til hugar, að fara
að segja hér sögu Reykjavíkur; það er efni
fyrir sagnamann, og mætti þá grafast eftir
því, að þvi leyti sem unt er, hverir hér hafa
búið á fyrri tímum, og segja sögu bæjarins
frá þvi á siðara hlut 18. aldar til aldarlok-
anna 1900. í þessari grein hafði eg að eins
ætlað að skrifa um Reykjavík, eins og hún
er nú, og um framtíðarhorfurnar.
Á Arnarhóli-vóru á 18. öldinni tveir bæir,
stærri og minni Arnarhóll. Fram hjá þeim að
sunnanverðu lá þjóðvegurinn ofan í Reykja-
vík og yfir lækjarósinn, og sór enn glögg
merki hans. Þar hefði hann átt að liggja
enn í dag, og það kom tii orða, þegar hinn
nýi vegur var Ugður upp Bankastræti og inn
eftir, að leggja veginn þ&rna, og hefði það
orðið kostnaðarminna og hentugra að dómi
vegfróðra manna, en fyrir undirróður þeirra
manna, sem að verkinu áttu að vinna. var
hann iagður þar sem hann nú er, af því þeir
þóttust vissir um, að bað veitti meiri atvinnu.
[Framh.]
Prestkosning. Nýkosinn prestur í Efri-
Holtaþingam séra Eichard Torfason á Rafns-
eyri.
Páskahretinu er nú ioks slotað, en þó ekki
orðið fuil-hlýtt aftar. Hafíshroði sagður fyrir
Yestfjörðam, eu líklega minni austur um.
í þessu hreti misti bóndinn á Ártúni á Kjal-
arnesi ær sínar 17 að tölu, í Ártúnsá og átti
að eins tvær eftir. Mun líklega háfa verið
tæpstaddur með hey og því látið út i veðrið.
Fiskaiii væri hér nú talsverður, ef nokkur
væri til að stuuda hann.
Dáinn er hér í bænum aðfaranótt 22. þ. m.
Brynjóífur Kúld kand. fil. 37 ára, soaur síra
Eiríks Kúlds og frú Þuríðar Sveinbjarnardótt-
ur rektors Egiissonar. Hann varð stúdent 1883
með 1. eink., fór síðan til háskólans og var
þar mörg ár, en dvaldi síðan í Stykkishóimi
og hér síðustu árin. Hann var gáfumaður og
skáldmæitur í góðu lagi, en átti þó við bágan
kost að búa.
Hann varð bráðkvaddur.
Seint í f. m. dó Ouðmundur Vernharðsson
verzluuarmaður á Stokkseyri, nái. hálfíertugur.
Eftir hann lifir ekkja hans og eitt barn. Hann
var vel að sér og vel látinn.
Druknan. 17. þ. m. druknuðu tveir menn
af bát á Skerjafiröi, Jbn Einarsson í Skildinga-
neai, faðir Sigurðar skipstjóra í Görðunum,
aldraður maður, og Guthnundar Ouðmundsson
frá Brúarenda, dugnaðarmaður.
Samsöngur var haldinn hér 13. og 14. þ. m. fyrir
forgöngu Brynjolfs Þorlákssonar söngkennara, og tókn
þátt í honum með honum frk. Elísabet Steffensen, frk.
Kristín Hallgrímsson og Þórður Pálsson stud. med.
Brynjólfur Þorláksson er alkunnur sem líkl. færastur maður
hér á harmoníum, en á fortepíanóið léku þær frk.
Haligrímsson og frk. Steffensen, og þótti það góð skemtun.
— Þó munu lögin, sem leikin voru, hversu falleg sem
þau eru, ekki hafa verið valin eftir. tilfinningum þorra
fólkBÍns, sem ekki verður vakið af drunga sínum nema
með vel fjörugum lögum, og kann því síður að meta
önnur lög. — Eröken Elísabet Steffensen syngur með til-
finningu, og hefir mikil og góð hljóð, en söng í þetta
skifti ekki nógu skírt. Þórðnr Pálsson söng Aldamóta-
ljóð Þorst. Erlingssonar, og var gerður gðður rómur að
söng hans.
(xarðyrkjufélagið. Ársrit þesa fyrir árið
1091 er uú út komið og eru í því: „Nokkrar
garðyrkjureglur“ eftir Eiuar Helgason, all-löug
ritgeið, og skýrsla um gerðir fólagsins árið sem
leið eftir formanninn, Þórhall Bjarnarson iektor.
Nú er gert ráð fyrir að Garðyrkjuféiagið
mu«i ef tii viii renna isn í Búnaðarfélag ís-
lands, og verður annaðhvort afráðið um það í
sumar.
Ársrit Garðyrkjufélagsins er handhægt rit. og
nauðsyulegt þeim sem garðyrkju stunda, og
það ætti hvert heimiii að gera. Víðast má
koma við matjurtarækt, ekki sízt tii sveita, og
sama er að segja um blómrækt og trjárækt.
Ársritið hefir komið út í 7 ár, og fyigir þessu
áisxiti efnisyfirlit fyrir öll árin. Kosta ritin
öil 1 kr., en hvert íyrir sig 20 aura.
Kosningarnar í Danmörku fóru svo sem
líklegt var, að hægri mönnum fækkaði í fólkd-
þinginu úr 14 ofan í 8. Eru þar þá að eins
8 hægrimenn eða 9 (ef Færeyingar hafa kosið
hægri mann) af 114, og að eins eitt aí kjör-
dæmum Kaupmannahafnar hefir nú hægri mann
á þingi. Bæjarstjórnarkosningar fóru fram
skömmu á undan og ráða vinstri menn þar
iögum og lofum. — Á öllu Sjáiandi hefir stjórn-
in alls einn þingmann með sér.
Leiðrétting-. Grímur Jón Stefánsson,
en ekki Hallgrímur Guðmundsson, hét einn
af þeim 3 mönnum, sem druknuðu hér á
höfninni 11. þ. m., og var frá Káranesi
(ekki Káraneskoti). Þessa missögn hafa
önnur blöð bíekst á að taka eftir því blað-
inu, sem fyrst kom með hana.
Nýkomið með „Hóiar“ í verzlun
Björns Kristjánssonar:
Kjólatau úr «11. fieiri tegiindir.
— — bómull margar íeg.
Tvisttau mikið úrval
Sirz, ekta að lit
Fíónelette, ýmsar tegundir sem
aldrei hefa komið áður
Miilifatatau í fleiri íitum
Millipils, óvanalega ódýrt eptir
gæðum
Fatatau óheyrt ódýr og vönduð
(Kr. 1,10—8,00 pr. al.)
Karlmaunafatnaðir af mismunandi
verði og gæðum (Kr. 12,00—34,00)
Ktrlmannayfirfrakkar (sumar-, vetr-
ar- og ferðafrakkar) kr. 10,00—
28,00, sérstakir jakkar kr. 10,00
—18,00; eérstakar buxur kr.2,60
—10,00.
Nærfataaður mjög vandaður.
Kveuvetliugar úr ull og bómull.
Karlmanuaskór, kvenskór, barna-
skór og margt fleira.
16
en það sem satt var, og eg vona að ríkiskirkjuprestur ávíti mig
ekki fyrir það“.
„Eg vil engar háðglósur heyra“, sagði prófessorinn, „því eg
tala í alvöru. Var það þá satt, að ykkur hjónunum hefði komið
saman um það, að hanu réði því sem haun vildi“.
„Alveg satt. Maðurinn minn sálugi skildi það fullvel, og það
hafði eg líka sagt hoaum, að sambúðiu miili okkar hefði orðið
óþolandi, ef hvort okkar fyrir sig heíði ekki mátt ráða mikiu,
því kjúskapur okkar var ekki stofa&ður af kærieika okkar
á milli“.
„Áttir þú þá engan þátt i prestkosningunni?“
„Nei, þess þurfti heldur ekki; maðuÞan miun gat ráðið því
sjálfur; hefði eg átt nokkru um það að ráða, þá hefði og verið á
móti því“.
„Hvað segiiðu? Hvers vegna hefðirðu verið á móti því?“
„Af því pabbi er ekki hæfur til að vera prestur. Hann er
of drotnunargjarn------—
„Þar kemurðu með það“, sagði prófessorinn, „drotnuuargjarn,
já. Veiztu af hverju eg fór af háskóiaaum? Hvað geta prófessor-
ar við háskólann drotnað yfir stúdeutafjöldauum, sem er gerspiltur
af frjálsræðisanda þessara tíma? En uppi í sveitunum meðal al-
þýðunnar er presturinu sjálfkjörinn drotaari, og það er satt, sem
Cesar sagði, að betra er að vera helzti maður í litlum bæ, eu
ganga næstur heizta manni í Róm. Því hefi eg fyrir löngu ætlað
mér að verða prestur, og því gaf eg þig gamla manniaum, sem
átti ráð á prestdæminu. Skilurðu mig nú?“
13
„Hvernig Var farið að því? segðu okkur það“, sögðu allir i
einu hljóði.
„Það var hérna um daginn, þegar eg hafði farið til sýslu-
mannsins, og fengið þar 300 ríkisdali, sem hann hafði tekið lögtaki
hjá honum Pétri Hofí skósmið hérna í bænum.
Eg hafði iæst peningana niður í skúfíu, háttað svo og lagst
til svefns. Þegar eg hafði sofið stundarkorn, vakuaði eg við það,
að mér heyrðist eitthvert hark. En af því eg hafði læst herherg-
inu vaudlega með lykli og slagbröudum, var eg óhræddur, og
áleit að enginn gæti komist þar inn. En þó var einhver inni, því
eg fann alt í einu hönd seiiast undir koddann minn, þar sem lykl-
arnir vóru. Eg reyndi til að setjast upp, en þá var eins og járn-
hendi legðist ofan á brjóstið á mér, og alt í einu fann eg undar-
iega iykt, sem gerði mig svo magnþrota, að eg gat hvorki hljóð-
að né hreyft legg né lið. Eg sá nú eins og í draumi, að kveikt
var ljós, og stór maður með grímu fyrir andiitinu lauk upp skúff-
nnni, og tók peningahrúguna, sem eg var nýbúinn að leggja þar.
Svo tók hann silí'urpaning, lagði hann á stólinn við rúmið mitt og
sagði í lágum og draugalegum róm : „Þessir peningar eru fá-
tækrafé, þeir hafa ekki #kostað yður nema 24 skildinga, og þá læt
eg þarna á stólinu11. Svo slökti hann Jjósið, en eg vissi ekki
hvernig hann hvarf úr herberginu, því eg lá í einakonar dái, sem
smámsaman breyttiat í svefn. Og eg hélt um morguniun, þegar
eg vaknaði, að þetta væri draumur, þangað til að eg sá skilding-
inn liggja á stólnum, og að 300 dalir vóru horfuir úr skúffunni.
SkOgamainrian.