Fjallkonan - 22.08.1901, Blaðsíða 2

2
FJALLKONAN.
og neðri þingdeild. í efri deildinni sitja 14
þingmenn, i ueðri deildinni 26. Þó m& breyta
tölum þessum með lögum.
6. gr. (17. gr. stj.akr.).
Kosningarrétt til alþingis haf&:
a, allir bændur, sem hafa grasnyt og gjalda
nokkuð tii allra stétta; þó skulu þeir,
er með sórstakri ákvörðun kynnu að
vera undanskildir einhverju þegnskyldu-
gjaidi, eigi fyrir það missa kosningar-
rétt sinn;
b, allir karlmenn í kaupstöðum og hrepp-
um, sem ekki eru öðrum háðir sem hjú,
ef þeir gjvalda að minsta kosti 4 kr. á
ári sem aukaútsvar;
c, embættismeun, hvort heldnr þeir hafa
konunglegt veitingarbréf eða eru skip-
aðir af yfirvaldi því, er konungur hefir
veitt heimild til þess;
d, þeir, sem tekið hafa lærdómspróf við
háskólann, eða víð prestaskólann eða
læknaskólann í Reykjavík, eða eitthvert
annað þess háttar opinbert próf, sem
nú er eða kann að verða sett, þó ekki
sé þeir í embættum, ef þeir eru ekki
öðrum háðir sem hjú.
Eugina getur átt kosniagarrétt uema hann
sé orðinn fullra 25 ára að aldri, þegar kosn-
ingin fer fram, hafi óflekkað mannorð, hafi ver-
ið heimilisfastur í kjördæminu eitt ár, sé fjár
síns ráðandi og honum sé ekki lagt af sveit,
oða hafi hann þcgið sveitarstyrk, að hann þá
hafi endurgoldið hann eða honum verið gefir.n
hann upp.
Með lögum reá afnema auka-útsvarsgreiðsl-
una eftir stafi. b. sem skilyrði fyrir kosningar-
rétti.
7. gr. (19. gr stj.skr.).
Hið reglulega alþingi skal koma saman fyrsta
virkan dag í júlímánuði annaðhvort ár, hafi
konungur ekki tiltekið annan samkomudag sama
ár. Breyta má þessu með lögum.
8. gr. (1. liður 25. gr. stj.skr.).
Fyrir hvert reglulegt aiþingi, undir eins og
það er sam&n komið, skai leggja frumvarp til
fjárlaga fyrir ísland, fyrir tveggja ára fjárhags-
tímabilið, sem í hönd fer. Með tekjunum skal
telja tillag það, sem samkvæmt lögum um hina
stjórnlegu stöðu íslands í ríkinu 2. jan. 1871,
5. gr., sbr. 6. gr., er greitt úr hinum almenna
ríkissjóði til hinna sérstaklegu gjalda íslands,
þó þannig, að greiða skuii fyrir fram af tillagi
þessu útgjöldin til hinnar æðstu innlendu stjórn-
ar íslands, eins og þau verða ákveðin af kon-
unginum.
9. gr. (28. gr. síj.skr.).
Þegar lagafrumvarp er samþykt i aunari
hvorri þingdeildinni, skal það lagt fyrir hina
þingdeildina í því formi, sem það er samþykt.
Verði þar breytingar á gjörðar, gengur það
aftur til fyrri þingdeildarinnar. Verði hér aft-
ur gjörðar breytingar, fer frumvarpið af nýju
til hinnar deildarinnar. Gangi þá enn eigi sam-
an, ganga báðar deildirnar saman í eina mál-
stofu, og leiðir þinglð þá málið til lykta eftir
eina umræðu. Þegar alþingi þannig myndar
eina málstofu, þarf til þess, að gjörð verði
fullnaðarályktun á máli, að meir en helmingur
þingmanna úr hvorri deildinni um sig sé á fundi
og eigi þátt í atkvæðagreiðslunni; ræður þáat-
kvæðafjöldi úrslitum um hin einstöku málsat-
riði, en til þess að lagafrumvarp, að uudan-
skildum frumvörp.um tii fjárlaga og fjárauka-
laga, verði samþykt í heild sinni, þarf aftur á
móti að minsta kosti, að tveir þriðjungar at-
kvæða þeirra, sem greidd eru, séu með frum-
varpinu.
10. gr. (34. gr. stj.skr,).
Ráðgjafinn fyrir ísland á samkvæmt embætt-
isstöðu sinni sæti á alþingi, og á hann rétt á
að taka þátt í umræðunum eins oft og hann
vill, en gæta verður hann þingskaps. í for-
föllura ráðgjafa má hann veita öðrum manni
umboð til þess, að mæta á alþingi fyrir sína
hönd, en að öðrum kosti mætir landshöfðingi
fyrir hönd ráðgjafa. Atkvæðisrétt hefir ráðgjaf-
inn eða sá, sem kemur í hans stað, því að eius
að þeir séu jafnframt aiþingismenn.
11. gr. (36. gr. stj.skr.).
Hvorug þingdeildin má gjöra ályktun nm
neitt, nema meir en helmingur þingmanua sé á
fundi og greiði þar atkvæði.
12. gr. (2. ákv. um stundarsakir).
Þangað til lög þau, er getið er nm i 2. gr.
(3. gr. stj.skr.), koma út, skal hæstiróttur rík-
Í8Íns dæma mál þau, er alþingi höfðar á hend-
ur ráðgjafanum fyrir ísiaud út af embættis-
rekstri hans, eftir þeim málfærslureglum, sem
gilda við téðan rétt.
SaltflsksDiarkaðuriim.
Skýrsla danska konsúlsins í Genua, dags. 12. júní
1901, um saltfisksmarkaðinn í kauptíðinni 1900—1901.
[Eftir „Berlingske Tidende"].
n. (niðurlag).
Á tímabilinu frá 1. apríl 1900 til 31. marz
1901 fluttust til Genua 7,427,067 kilógr. af
allskonar saltfiski. (Þar að auki 3’/a milj.
ldlógr. af söltuðum ansjósum og sardelium, og
álika mikið af túnfiski, enn fremur frá Eng-
landi 2x/4 miij. kílógr. af „sproutsu, og þaðan
og frá Noregi 1,370,000 af reyktri sild).
Aðflutningurinn af fiski til Genua á síðari
árum sóst ijósara á þessum skýrslu: 1897-98 1898-99 1899-1900 1900-1901
Llenzk. f. kg. 3,070,550 2,501,125 2,116,880 2,791,899
Labrad. f. - 2,022,600 2,226,000 3,256,424 2,654,788
Norskur f. - 79,800 290,400 235,600 399,230
Nýfundl. f. - 120,000 61,700 112,767 36,500
Harðfiskur - 1,914,900 1,933,900 1,729,800 1,314,650
Lavé (fr.) f. - 400,000 650,000 600,000 260,000
Hinn síðasttaldi fiskur er fluttur gegnum
Livorno, og þangað hafa fluzt 3—4 miljónir
kílóg. árlega þessi árin.
Sem sjá má af skýrslu þessari var aðflutn-
ingur aí Labrador-fiski og frönskum fiski tals-
vert minni síðustu kauptíð en árin 1899—1900.
Aflinn við Labrador (Helluland) varð litill
síðasta ár vegna hafísa, og Frakkar öfluðu
líka með minsta móti.
Af norskum saltfiski fluttist hingað meira
en undanfarin ár, en svo sem ekkert af Ný-
fundlands fiski. Hvorug þessi tegund selst
hór í norður-ítalíu svo teljandi só, og verður
að flytjast til mið Ítalíu eða suður-ítalíu.
Af íslenzka saltfiskinum var meiri ýsa en
áður. Hún er kölluð hór „sankti-Pétur“, og
seldist í þetta skifti vel. Annars er ilt að
koma henni út hér og verður því að flytja
hana iengra suður.
Af islenzka saltfiskinum komu 1,000,659
kílógr. með 4 dönskum eimskipum og 1,046,
380 kílógr. með 6 norskum eimskipum. Af
þessum förmum var einn frá Færeyjutn og
annar sá, sem fyrr er getið að fenginn hefði
verið á ýmsum íslerzkum höfnum.
Beinn aðflutningur frá íslandi hingað var
meiri en undanfarin ár, en óbeinn tiltölulega
minni. Ekkert var sent með íjeglskipum. — Þetta
sóst ljósara á þessari skýrslu yfir fisk frá
íslandi og Færeyjum, sem hingað hefir ver-
ið fluttur:
Beina leið: 1897-98 1898-99 1899-1900 1900-1901
á gnfuskip. kg. 912,400 1,486,100 1,292,730 1,886,839
á seglskip. kg. 746,800 212,000 —
Óbeina leið:
via Liverpool kg. 387,000 312,050
— Glasgow kg. 164,700 13,400
— Hull kg. 50,000 38,000
— Björgvin kg. 751,600 425,775
— Hamborg kg. —„— 11,600
— Antwerp. kg. 4,000 —„—
| — Kaupmh. kg. 46,050 2,300
3,070,650 2,601,125
367,100 539,410
46,100 9,400
22,000 —
231,800 60,000
81,400 136,050
75,750 —
—160,700
2,116,880 2,791,899
Það er gleðilegt að innflutningur af íslenzk-
| um fiski er að aukast, og er vonandi að hann
að minsta kosti minki ekki úr þessu, en ferm-
endurnir mega ekki gleyma keppinautum
sínum, sem sæta hverju tækifæri til að út-
rýma íslenzkum fiski af markaðinum og kosta
í kapps um það með tímabærum umbótum, sam-
viskusamlegri meðferð og vandlegri greiningu
á fiskinum að gera bæði sj d fum sór og kaup-
endunum til hæfis, því að öðrum kosti er víst
verðfall á fiskinnm.
Dálítið var sent hingaö af óþurkuðuaa fiski,
en illa tókst með haun af því haun leit ekki
vel út. Þó var gerð tilraun til að þurka hann
eins og gert er við frauskan fisk (Lavó) í
Borde&ux, og er mór ekki kuunugt um á-
rangurinn, en vona að þessi verkunaraðferð
geti lánast síðar meir.
Verð á íslenzkum saltfiski hefir ver-
ið sem hór segir frá því í fyrra sumar:
fyrri hluta ágúst lírar 52
síðari — ' 52
fyrri — sept. — 56 50
síðari — — 56
fyrri — okt. — 55
siðari — — — 54
fyrri síðari — nóv. — 52 50
fyrri — des. — 48
síðari — — 48
fyrri — jan. — 49
síðari — — — 50
fyrri — febr. 47
síðari —- — 47
fýrri — marz — 46
síðari — — — 43
fyrir 100 kílógrömm (200 pund) -i- 4°/0 af.
föllum (miðilsgjaldi, vigtarrýrnun og fríhafh-
argjaldi o. s. frv.).
(1 líri = 72 aurar; 50 lírar = 36 krónur)
Þetta er meðalverð, því verðið hefir verið
lægra og hærra eftir því sem aðflatningurinn
heflr verið meiri eða minni.
Norskur saltfiskur og havðfiskur
var i háu vorði, einkuaa harðfiskurinn, sem
var nærri tvöfalt dýrari en hanu hefir verið
að undanförnu.
Söluhorfurnar er enn þá örðugt að
segja um. Eftir því sem frózt hefir verður
líklega minm aðflutningur af smáfiski, sem
er útgengilega3tur hér, en í fýrra; þetta get-
ur þó breyzt. Það er nær þvi ómögulegt að
vita hér hvernig aflast við ísland.
Aflinn við Lófót hefir verið 50°/0 meiri en
i fyrra, en við Finnmörk hefir aflinn verið
minni, en aðaiaflinn er farinn að verða þar
siðara hlut sumars. Hátt verð hefir verið
borgað fyrir óverkaðan fisk, en annars er sala
á norskum fiski yfirleitt dauf.
Frakkar hafa nú sent til fiskveiða til ís-
lands frá höfnum í Bretague 57 fiskiskip og
19 chasseurs (sem eru að mestu leyti flutn-
íngaskip) en í fyrra 59 og 23, og frá Dun-
kerque og Graveiines 88 skip (95 í fyrra).
Aftur hafa þeir aukið flotann við Newfound-
land.
Með vissu verður ekki sagt um það, hvort
hátt verð muni haldast á saltfiski hór. Ýmis-
legt maúir með því, en svo er ef til vill fleira
á móti. Hór hefir gengið fjárpest síðara hlut
vetrar, og hefir orðið til þess að kjöt hefir
hækkað í verði og eftirspurn eftir íslenzkum
og frönskum fiski aukist.
Eitt atriði gefur góðar vonir um að fiskur-
inn skemmdist hór síður framvegis; það er
k æ 1 i h ú s, sem verið er að koma upp hér við
höfnina til þess að geyma í aðfluttan fisk.
Bankamálið.
Það er eftirtektarvert, að sömu mennirnir,
sem nú hafa bundist samtökum um það að
sporna á móti hverskonar breytingum á stjórn-
arskipun landaius, sem fáaniegar eru, en halda
þeim einum fram, sem ófáanlegar eru — þessir
stjórnspekingar hafa líka flestir barist með linúum
og hnefum gegn því, að þingið gerði nokkrar til-
ranuir til þess að bæta úr hinum tilfinnaalegu
peningavandræðum í landinu. Það erviðkvæði
þeirra að hór séu ait af nógir peningar — að