Fjallkonan - 17.12.1901, Qupperneq 1

Kemur át einu sinni
í viku. Verð árg. 4 kr.
(eilendis 6 kr. eða l'/,
doll.) borgist fyrir 1.
júli (erlondis fyrir-
fram).
Uppsögn (skriflag)bund-
ia við áramðt, ógild
nama komin eé til fit-
gefanda fyrir 1. októ-
ber, enda hiifl kaupandi
þá borgað biaðið.
Afgreiðala: Þing-
holtsstrœti 18.
XVIII. árg.
Landshanhinn er opinn hvern virkan dag kl. 11—2.Banka-
stjórnin við kl. 12—1.
Landsbókasafniö er opið hvern virkan dng kl. 12—2 og
einni stnadnlengur til kl. 3 md., mvd. og Id. tilútlána.
Forngri'pasafniö er í LandsbHnkahúsinu, opið á mánu-
dögum miðvikudögum og laugardögum kl. 11—12 f.m.
Náttúrugripasafniö er í Doktorshúsinu, opið á sunnu-
dögum kl. 2—3 e. m.
Ókeypis lækning á spítalannm á þriðjudögum og föstn-
dögum kl. 11—1.
Ókeypis tannlœkning í húsi JónsSveinssonar hjá kirkjunni
1. og 3. mánudag hvers mán., kl. 11—1.
Sendibréf til ráðherra íslands
um stjórnarskrármálið.
Flokkur sá á alþingi, er kom fram í sumar
frumvarpi til breytingar á stjórnarskipunarlög-
um um hin sérstaklegu málefni íslands 5. jan.
1874, en það frumvarp beíir verið með venju-
legum hætti sent ráðgjafanum fyrir ísland,
kaus í þinglokin oss undirskrifaða til þess að
annast afskifti íiokksins af þessu máli, sem er
svo afarmikilsvert fyrir land og lýð, og að
stuðla til þess eftir mætti, að það hlyti happa-
sæl afdrif.
Fyrir því leyfum vér oss sem stjórn þessa
flokks og í hans umboði að snúa oss til yðar
excellense með neðanskráðar allravirðingar-
fylstar athugasemdir og mádaleitanir viðvíkjandi
•tjórnarskipunarmálinu.
Nánasta tilefni þessarar málaleitunar við
yðar excell. er umtal það, er orðið hefir um
stjórnarskrármál vort í fólksþinginu, sem sé
ummæli hr. fólksþingismanns Krabbe um það á
fundi þar 16. okt. þ. á., og svar yðar excell.
21. s. m. Hr. Krabbe kvað hafa komist svo
að orði, að „færi svo, að alþingi íslendinga
„fitjaði upp aftur það sem kallað hefir verið
„til þessa frekari óskir um rífara sjálfsforræði,
„þá vildi eg gjarna að rödd beyrðist frá hálfu
„þessa þings, er eg hygg að hafa mundi mikið
„fylgi meðal hinnar dönsku þjóðar, um að látið
„væri af sijórnarinnar hálfu sem frekast að
„auðið er að óskum þeirra um sjálfstjórn, og
„þá einkum mecf því fyrirkomulagi, er meiri
„hlntinn hefir áður látið þœr í Ijós, en það er
„að aðalatriðinu til fulltrúi fyrir konung á
„Islandi og ráðaneyti á Islandi, er beri ábyrgð
„fyrir alþingi“.
Frá svari yðar excell. er svo skýrt sem
hér segir:
„Eg veit með sjálfum mér, að eg segi ekki
„ofmikið, er eg kveð svo að orði, að ráðaneytið,
„sem nú situr að völdum muni vilja veita ís-
„landi svo ríflegt sjálfsforræði sem við verður
„komið, án þess að losni um stjórnartengslin
„við móðurlandið, eða að nokkuð haggigt jafn-
„rétti Dana og íslendinga, hvort heldur er á
„íslandi eða í Danmörku, það er verið hefir
„hingað til“.
Um leið og vér lýsum innilegri gleði vorri
yfir réttsýni þeirri og velvild í yorn garð, er
lýsir sér í þegsum ummælum, leyfum Vér oss
allravirðingarfylst að taka það fram, að fyrir-
komulag það á stjórnarskipun íslandsj er hr.
Krabbe telur æskilegt og til þess fallið, að
hin danska þjóð láti sér vel líka, sem ijé kon-
ungsumboðsmaður hér á landi (þ. e. landstjóri,
er beri að eins ábyrgð fyrir konungi) og ráða-
Reykjavík, 17. desember 1901
Xr. 48.
fást ýmsir skrautgripir, dýrir og ódýrir, hentugir til jólagjafa.
Gullúr og fleiri dýrir munir seldir fyrir ueðan ákvæðisverð fyrir
jólin.
Stærsta úrval af ýmsiirn gullliringum, slifsisnælum, liljóðfærum o.
fl. sem nú mun vera til á íslandi.
Alt selt fyrir peninga út í liörnl.
Biöjiö ætíö um:
OTTO MONSTEDS
danska smjöiiiki,
sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott
og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til óefað
hina beztu vöru og ódýrustu 1 satnanburði við gæðin.
Fæst hjá kaupmönnunum.
neyti (einn eða fleiri ráðgjafar), er hann (þ. e.
umboðsmaðurinn) skipi og beri eingöngu ábyrgð
fyrir alþingi, kemur einmitt heirn við hjartan-
legustu óskir hinnar íslenzku þjóðar um til-
högun á stjórn sérmálanna.
Þetta lýsir sér í öllum stjórnarskipunarfrum-
vörpum, er upp voru borin meðan stóð á hinni
eldri stjórnarbaráttu, árin 1851—1873, meðan
alþiugi enn var að eins ráðgefandi, og eigi
lýsir það sér síður glögt í stjórnarskrárfrum-
vörpum þeim, er upp voru borin og rædd á
löggjafarþingiuu í síðari stjórnarskrárbarátt-
unni frá 1881—1894. Við þa'ð er og átt með
ummælum þeim í allraþegnsamlegustu ávarpi
efri deildar á síðasta þíngi, ^er samþykt var í
einu hljóði og svo er orðað, að það sé „sann-
færing vor, að sú skoðun sé enn ríkjandi hjá
þjóð vorri, að stjórn íslands sé þá fyrst komin
í það horf, er fullkomlega samsvari þörfum
vorum, þegar æðsta stjórn landsins í hinum
sérstaklegn málefnum þess er búsett hér á
landiu.
Með þeim ummælum var það einkum haft
í huga, að valdsmaður sá, er staðfesti almenn
lög og hefði á hendi hið æðsta framkvæmdar-
vald, væri búsettur í landinu.
Það er því engum vafa undirorpið, að und-
anfarna hálfa öld hefir mikill meiri hluti hinnar
íslenzku þjóðar og einkum sá hluti hennar, er
afskifti hefir haft af landsmálum, kosið sér þá
tilhögun á stjórnarfyrirkomulagi landsins, er
hr. fólksþingismaður Krabbe hefir bent á.
Að eigi hefir síðari árin verið haldið fram
þessari stefnu, heldur farin önnur leið til þess
að fá stjórnarbreyting á komið, á því stendur
svo, að eftir að endur8koðunarfrumvörpum
þeim, er samþykt voru á þingi 1885 og 1886
og aftur 1893 og 1894. og bæði voru nálega
samhljóða, hafði verið synjað allrahæstrar stað-
festingar, var talið vonlaust um árangur af
því að halda áfram stjórnarbaráttunni með
sama hætti, einkum gagnvart hinum eindregnu
nmmælum stjórnarinnar í allrahæstri auglýs-
ingn til íslendinga 2. nóv. 1885. Fyrir því
var tekin önnur stefna á alþingi 1895, henni
haldið áfram á þingunum 1897 og 1899 og
loks samþykt á þingi 1901 stjórnarskrárfrum-
varp það, sem nú er hjá stjórninni.
Að vér tókum, sem hér segir, nýja stefnu,
með ekki eins víðtæku markmiði, það gerðum
vér í því trausti, að þegar vér fengjum ein-
hvern tíma síðar meir frjálslynda ríkisstjórn,
þá mundi hún veita oss með nýrri endurskoðun
hið þráða, aukna sjálfsforræði.
Með því nú að framanskráð ummæli yðar
exceil. veita oss von um, að stjórnin, sem nú
er við völd, muni vilja fallast á riflegri breyt-
íngar á stjórnarskrá vorri en vér hefðum
annars getað búist við eftir konunglegri aug-
lýsingu frá 2. nóv. 1885, leyfum vór oss sam-
kvæmt framanskráðu umboði og í fullu trausti
þess, að hin íslenzka þjóð sé oss sammála,
allravirðingarfylst að skjóta því til yðar excel-
lence, að þér látið af stjórnarinnar hálfn leggja
fyrir næsta alþingi frumvarp til breytingar á
hinum íslenzku stjórnarskipunarlögum frá 5.
janúar 1874, er að aðalatriðum til hefði að
geyma þessi fyrirmæli:
1. Sett sé á stofn í Reykjavík landsstjórn,
er skipuð sé landstjóra og einurn ráðgjafa eða
fleirum, og komi í stað embættaskipunar þeirrar,
er þar hefir verið að undanförnu.
2. Landstjóri, sem ber að eina ábyrgð fyrir
konungi og er skipaður af honum, staðfestir í