Fjallkonan - 08.06.1906, Page 1

Kemnr út einn sinni og
tvisvar í vikn, ails 70 bl.
um árið. Verð árgangsins
4 krðnur (eriendis 5 krónur
eða l'/a dollar), borgist fyrir
1. júlí (erlendis fyrirfram).
BÆNDABLAÐ
Uppsögn (skrifleg) bund-
in við áramðt, ógild nema
komin sé til útgefanda fyr-
ir 1. oktðber, enda hafi
kaupandi þá borgað blaðið.
Afgreiðsla:
Hafnarstr. 22.
VEBZLUííARBLAÐ
XXHl. árg.
Reykjavík, 8. júní
1906.
Xr. 25
1P

Auk allrar XXiXXa.ÖíSíy'iOjaVÖUU, sem verzlunin hefir nú
nægar birgðir af, er nýkomið í karlmannafatnaðardeildina:
hæstmóðíns FlóKaliattar,
allskonar T~a á,l
hinar velþektu ensku llllí’lir og
Jr*ípU.ll£Vtt£ir með nýasta sniði á kr. 9,75;
ómissandi fyrir alþingismennina í konungsheimboðið.
Ennfrermxr s
R.eyrstólar frá 2,25 tii 17,25.
Ftuggnstólar — 13,50 — 45,75.
O. 3X1. ±1.
Mas de la Ville hið ágæta Óinclintlismaiinavill,
ágætasti drykkur, sem enn hefir þekst í heimiuum, fæst hvergi á ísiandi nema
i E D I M B O R G.
Augnlœkning ðkeypis 1. og 3. þriðjudag í
bverjum mán. kl. 2—3 í spitalanum.
Forngripasafn opið á mvd. og id. 11—12.
Hlutabankinn opinn ki. 10—2'/* og 5Vs—7
K. F. U. M. Lestrar- og skrifstofa op-
in á hverjum degi kl. 8 árd. til kl. 10 síðd.
Almennir fundir á hverju föstudags- og
suunudagskveldi kl. 8VS síðd.
Landakotskirkja. Guðsþjðnusta kl. 9
og kl. 6 á hverjum helgum degi.
Landakotsspítali opinn fyrir sjúkravit-
jendur kl. 10V9—12 og 4—6.
Landsbankinn opinn hvern virkan dag
kl. 10—2. Bankastjórn við kl. 12—1.
Landsbökasafn opið hvern virkan dag
kl. 12—3 og kl. 6—8.
Landsskjalasafniö opið á þrd., fimtud.
ld. kl. 12—1.
Lœkningar ðkeypis í læknaskólanum á
hverjum þriðjudegi og fóstudegi kl. 11—12.
Náttúrugripasafnið, Vesturg. 10, opið á
sunnud. kl. 2—3.
Tannlœkning ðkeypis í Pósthússtræti 14.
og 3. mánud. hvers mán. kl. 11—1.
AuglýBÍngar stjórnarvalda.
Landhtjóruin gefur Þjóðólfi
1200 kr.
Á aukaþinginu 1902 var samþykt
í báðum deildum tillaga til þings-
ályktunar um að landstjórnin hlut-
ist til nm, „að einkaréttur til þess
að birta stjórnarvalda-auglýsingar
næstu þrjú ár frá nýári 1903 að telja,
yrði veittur þeim af útgefendum al-
mennra fréttablaða í Eeykjavík, er
bjóða kynni hæst árlegt gjald til
landssjóðs fyrir þennan rétt.“
Þjóðólfur hlaut réttinn fyrir 800
kr. gjald á ári.
Kvis komst á nokkru síðar um
það, að útgefandi Þjóðólfs mundi
vera í makki við landstjórnina um
það, að fá þetta árgjald gefið eftir
að einhverju leyti, og í ísafold var
minst á það mál. En menn lögðu
ekki trúnað á þann orðróm. Það get-
nr ekki komið til nokkurra mála,
sögðu menn sín á milli.
Nú er það komið upp úr kafinu í
landsreikningnum, að sá orðrómur
hefir verið á fullum rökum bygður.
Landsstjórnin hefir gefið eftir 400
kr. af þessu gjaldi árlega, án þess
að minnast á það einu orði við þing-
ið. Það verða 1200 kr., sem hún
hefir stungið að manninum af landsfé
þessi síðustn 3 ár, alveg upp á sitt
eindæmi.
Ekki þarf neitt um það að ræða,
að fyrir þessu er ekki minsta heim-
ild. Það er gert ofan í skýlaus
fyrirmæli alþingis, fyrirmæli, sem
stjórnin hafði sjálf tekið til greina,
þegar hún tilkynti blöðunum, að þau
gætu boðið í auglýsingarnar.
Og samt er ekki nema hálfsögð
sagan.
Af umræðunum um málið er það
auðsætt, að þing ið gekk að því vísu
að þegar þau þrjú ár voru liðin, sem
tiltekin vorn í þingsályktuninni, yrði
blöðunum aftur gerður kostur á að
bjóða í auglýsingarnar. Stjórnin
hefir með öllu viðrað það fram aí
sér, hefir samið við Þjóðólf í laumi
um að hafa þær áfram, og ekkert
hefir verið uppi látið um það, hvort
hann á nokkuð fyrir það að borga
eða ekkert.
Stjórnin veit, hvað hún má bjóða
sínum meiri hluta á þingi. Eftir
undirskriftarmálið og ritsíraamálið og
gufuskipamálið og fleiri mál á síðasta
þingi fer hún nærri um það, að ekki
er hætt við óþægð né rekistefnu úr
þeirri átt.
0g auðsjáanlega þykist hún vita,
hvað hún má bjóða þjóðinni Iíka í
smáu og stóru. Hvort hún ferjafn-
nærri nm það, látum vér ósagt að
sinni.
Frá öðrum löndum.
Kaupmannahöfn, 29. maí.
Kosning-ar til fðlksþings Dana.
Þ. 29. maí fóru hér fram kosn-
ingar til fólksþingsins. Hafði kosn-
ingabaráttan verið sótt af meira
kappi en dæmi eru til í mörg ár.
Til dæmis má geta þess, að í hinum
113 kjördæmum landsins voru alls
um 300 þingmannsefni. Að eins 2
af hinum gömlu þingmönnum buðu
sig ekki fram aftur og einungis 17
af þeim féllu, svo flokkaskiftingin er
nokkuð lík og áður.
Fylgismenn stjórnarinnar voru 58,
en eru nú 55; jafnaðarmenn voru 16,
en eru nú 24, „radikalir“ vinstri-
menn voru 15, en eru 11, „moder-
atir“ vinstrimenn vorn 12, en eru nú
9, og hægrimenn vóru 12, en eru
nú 14,
Helztu menn allra flokka hafa ver-
ið endurkosnir, en nærri lá að Al-
berti félli, enda sóttu mótstöðumenn
hans baráttnna af miklu kappi. Hann
fékk 1419 atkvæði, en hitt þing-
mannsefnið 1330. Meðal merkra
manna, er féllu, má sérstaklega geta
Torps háskólakennara í hegningar-
rétti. Hann var einn af harðvitug-
ustu og skæðustu mótstöðumönnum
hýðingarraganna alræmdu; og þrátt
fyrir það, þótt hann sé einn hinn
allra merkasti hegningarréttarfræð-
ingur Dana, þá skipaði Alberti hann
ekki í nefnd þð, er endurskoða skal
hegningarlögin, og engan af þeirn
mönnum, er aðhyllast nýrri tíma skoð-
anir í þeim efnum; en þar sem sú
endurskoðun sennilega kemur fyrir
þingið á þessu kjörtímabili, var ofur-
eðlilegt, að lagt væri kapp á að
koma honum að, til þess að bonum
gæfist kostur á að fjalla um lög þessi,
úr því honum var fyrirmunað að
gera það á annan hátt. Auk hans
má geta dr. P. Munchs og Oskars
Johansens málaflutningsmanns, Dr.
Munch er ritstjóri eins hins helzta
tímarits Dana („Det nye Aarhundr-
ede“) og frelsisvinnr mikill. Fall
hans er því leiðinlegra sem sá, er
kosningu náði, er tæplega meðalmað-
ur og það var í hinu gamla kjör-
dæmi Eðvarðs Brandes.
Alls greiddu atkvæði 298,000 kjós-
endur eða hér um bil 7io allra kosn-
ingarbærra landsbúa; þar af hlutu
stjórnarflokksmenn að eins 92,500
atkvæði, en fengu samt kosna því
nær eins marga fulltrúa og allir hin-
ir flokkarnir til samans; ef dæma má
af því, hefir stjórnin að eins fylgi
tæplega x/8 hluta landsbúa og hefði
fengið nm 20 fulltrúum minna, ef
kosið hefði verið með hlutfallskosn-
ingum. Kemur það bæði af því, að
kjördæmin eru svo misjafnlega mann-
mörg og stjórnin hefir aðallega fylgi
sitt í sveitakjördæmunum, sem eru
miklu fólksfærri; svo og af því, að
þingmannaefnin hafa víðast hvar ver-
ið 3 eða fleiri í hennar kjördæmum,
og eftir dönskum kosningarlögum er
sá kosinn, er flest atkvæði hlýtur,
þótt hin þingmannsefnin hafi til sam-
ans fengið miklu fleiri atkvæði.
Stjórnarflokkurinn hefir við þessar
kosningar komist í minni hluta, því
þótt Færeyingaþingmaðurinn sé tal-
inn með henni, sem sjálfsagt verður,
þá ræður hún ekki yfir nema 56 at-
kvæðum af 114, en eigi að síður
leikur enginn vafi á þvi, að hún muni
halda völdunum með styrk hinna
íhaldssamari vinstrimanna og jafnvel
hægrimanna ef á liggur.
Einn af þingmannaefnum hægri-
manna hér í Höfn var kapteinn
Schack, er var höfuðsmaður á Heklu
fyrir skömmu. Hann náði eigi kosn-
ingu.
Stjómarskifti í Svíþjóö.
Svo sem eg hefi áður um getið,
lagði hið nýja vinstri-ráðaneyti Svía
frnmvarp til rýmkunar á kosningar-
réttinnm fyrir þingið á síðastliðnum
vetri. Yar það samþykt í neðri
deildinni, en efri deildin, sem skipuð
er að mestu eða öllu aðalsburgeisum
og auðmönnum, vildi eigi að því
ganga, nema því að eins, að hlut-
fallskosningar yrðu um Ieið í Iög
teknar. Að því vildi stjórnin og
hennar flokkur ekki ganga, sagði, að
meðan auðmennirnir hefðu þau sér-
réttindi að ráða því nær alveg skip-
un efri deildar, gæti ekki komið til
mála að lögleiða hlutfallskosningar.
Samkvæmt tillögu forsætisráðherrans
feldi neðri deild frumvarp efri deild-
ar. Forsætisráðherrann hélt snjalla
ræðu og harðorða í garð þeirra stór-
menna í efri deild, er eigi vildn taka
til greina óskir þjóðarinnar, kvað
hann nú yrði háð orusta um það,
hvort þjóðarvald eða aðalsvald skyldi
ásamt konunginum drotna í Svíþjóð.
Tveir af ráðherrunum, sem þótti
Staaff fara of geyst, báðust lausnar.
En Staaff og hinir aðrir félagar hans
lögðu til, að neðri deild yrði rofin og
efnt til nýrra kosninga, til þess að
þjóðinni gæfist kostur á að láta uppi
álit sitt; en því neitaði konungur og
kvaðst ekki álíta það þingræðislega
rétt, að leysa upp þá deildina, er
samþykt hefði frumvarp stjórnarinn-
ar. Staaff svaraði með því að beið-
ast lausnar. Hafa nú hægrimenn