Fjallkonan - 02.03.1907, Page 2

34
FJALLOKNAN
FJALLKONAN
kemur út hvern föstudag og oftar. Alls
70 blöð um árið. Verð árgangsins 4 kr.
(erlendis 5 kr. eða 1 ’/a dollar), borgist fyr-
ir 1. júlí (erlendis fyrirfram). Uppsögn
(skrifleg) bundin við áramót, ógild nema
komin sé til útgefanda fyrir 1. október,
enda bafi kaupandi þá borgað blaðið.
Ritstjóri Einar Oumiarsson, Templara-
und 3. (Talsími lbO). Heima kl. 2—3.
Afgreiðslan er á Stýrimannastíg 6. (Tal-
sími 117.)
Fjallkonan er útbreiddasta blað og því
best að auglýsa í lienni. Gjörið svo vel
að senda auglýsingar yðar í F élagsprent-
smiðjuna (Talsími 133) á hádegi daginn
fyrir útkomu blaðsins.
Hér er lítiðþýnishorn af því, hvern-
ig salan fer vaxandi:
I—* F— 1—* H-i h-* h-i
o o o o o> O O
o o o o o O O
o OI te- 05 tc h-* o
—í
05 05 05 ►n to 1—* "O 2. <
co o OI h-* 00 1—‘ C3
oo tsL 00 05 to f— '"S •

CD
Or Oi 05 hí- to “O O c-h
o CC o k—‘ o o to —3 vr-
05 05 CP

oo 05 bD tc to _ 1—» ec bd fö
04 o fcO 05 05 cn =3 N
Cn ►n On tsO 05 05 5" *-t
05 to 1—» 1—‘ 05 t\0 t='
to 00 h-‘ O U) 05 to e=' CD
o o 05 r’ *

<
i—‘ t—* 05 05 tsi
t—‘ 05 o o Ol 05 5B
OI 00 to 2. co
a>
O
co OI bO 1—* 05 >— “O
Oi CP 05 O o CD Cn OS a>-
bo o oo
Framan af voru það nálega ein-
göngu útlendingar, er keyptu á „Bas-
arnum", en smám saman fóru inn
lendir menn einnig að kaupa þar
nauðsynjar sýnar og fer sú sala stöð-
ugt vaxandi.
„Bazarinn11 hefir haft mikla þýð-
ingu fyrir heimilisiðnaðinD. Hann
hefir aukist mjög, er hægt var að koma
honum í peninga með mjög litlum
kostnaði félagið tekur einungis 10°j0'
í sölnlaun, og ber útsalan sigaðeins
vegna þess að félagskonur hafa söl-
una á hendi algjörlega éndurgjalds-
laust,) og einnig hefir honum farið
fram að gæðum, þar sem keppnin
hlaut að myndast, er framleiðendur
urðu að bera þar saman vinnu til þess
að ákveða verðið.
í sumar má búast við mjög mik-
illi sölu á „Basarnum“ þar sem von
er á stórfeldri aðsókn útlendinga
hingað til landsins. Ættu menn því
að búa sig vel undir í vetur og
senda „Bazarnum“ vinnu sína með
vorinu. Er til leiðbeiningar aulýsing
hér í blaðinu frá forstöðukouunum.
Þeir sem finna upp eitthvað nýtt,
er gæti verið hentugur menjagripur
um ísland, meiga búast við að hafa
afþvíhinn mesta hag, því að átlend-
ingar sækjast mjög eftir slíkum
hlutum.
Fánlnn.
Þeina fjölgar óðum, sem taka upp
islenzka fánann. Nú er hann dreg-
inn & stöng bæði á Akranesi og i
Hafnarfirði.
Engir hafa komið fram með
breytingartillögur við hann- neœa
Ungmennafélag Akureyrar, og má
búast við að það taki aftur sína
tillögu, þar sem þvi mun eiukar
annt um aðalatriði málsins.
Ungmennafélagið bér dregnr á
stöng islenzka fánann (stúdentafél.)
er það heldur fundi sína,
Mjög eru fánar hér víða í hús-
um, sem stofupryði og er það vel
tilfalUð.
?íokkur orð
um reikningskenslu
eftir
Sigurbjörn Á. Gíslason.
II.
Það eru fieiri en sumir sveitakenn-
ararnir, sem eru ófullkomnir reikn-
ingskencarar, og ég ætla að varla
muni ofsagt að reikningskeusl-
unni hafi alloftast hér á landi
verið meira ábótavant en kensluuni
í nokkurri annari námsgrein, sem
unglingar læra alment, og er það því
lakara sem mismunurinn milli góðr-
ar og lélegrar reikniugskenslu
er afar mikill.
„En hvernig er þá þessi Iélcga og
þessi góða reikningskensla ?“ kann
einhver að spyrja.
Eg skal leyfa mér að svara þeim
spurningum eftir því, sem mér er fært
í stuttri blaðagrein.
Lélega kensluaðferðin er sú, að nem-
andinn lærir utanbókar aðalreglur
hverrar reikningsaðferðar án þess að
honum sé Ijóst hvers vegna hverri ein
stakri aðferð er þannig háttað eu ekki
öðruvísi. H«nn verður til dæmis að
muna, að þegar brot eru margfölduð
saman, þá á að margfalda teljarana
saman og nefnarana saman, að í þrí-
liðu á að margfalda saman miðlið og
afturlið en deila með forlið o. s. frv.;
aftur á móti þykir litlu skifta, þótt
nemandinn hafi enga hugmynd um
af hverju á að gera þetta. Hann þarf
stundum jafnvel ekki að vita, hvers
vegna á að „að geyma“, það er nóg
að hann muni hvað „geymt var“.
Öll áherz'an er á því að nemandinn
„kunni reglurnar“, og þær reiknings
bækur þykja þá beztar, sem hjálpa
minninu með nokkurskonar myndum
t. d. setja „forliði“ og „afturliði“ í
„samsettri þríliðu“ inn í einskonar
hús, eða gjöra þrjár snyrtilegar raðir
úr samlagningu og frádrætti brota. —
Það er ekki verið að tefja sig á að
segja nemendunum að tölurnar i öft-
ustu röðinni séu teljarar samnefnar-
ans, og tölurnar í miðröðinni séu í
rauninni óþarfar, aðeins til minnis
fyrir byrjendur.
Ef einhver spyr, hvers vegna þess-
ar raðir géu skrifaðar, og hvað töl-
urnar í þeirn þýði, þykir nægilegt að
svara eins og nýsveinninn : „Nú, það
er af því þær eru réttar“. —- Flest-
nm eða öllum skilgreiningum er alveg
slept, og séu þeir spurðir, sem slíkr-
ar kenslu hafa notið, t. d.: „Hvað
er margföldun?“ Þá svara þeir stund-
um : „Nú, það er að margfalda sam-
an tvær tölur.“
Það er ekki verið að koma með
„óþarfa spurningar“, svo að séður nem-
andi getur fengið 6 fyrir dæmi, sem
hann skilur ekki vitund í, ef hann
hefir lært útreikninginn eða getur
sýnt rétt svar. Alloft eru þá nem-
endurnir látnir reikna á spjöld úr
réikningsbókinni einni, hvað léleg sem
dæmi hennar eru, og kennarinn gjör-
ir lítið annað en gæta að hvort svör-
in séu rétt og hjálpa til að finna vill-
urnar.
Yerði einhverjum fróðleiksgjörnum
nemenda það á að spyrja að fyrra
bragði: „Hvers vegna á að reikna
þetta svona?“ — er honum aunað-
hvort svarað : „Af því að það er rétt,“
eða: „Það er ekki hægt að gjöra þér
það skiljanlegt fyr en þú ert búinn
að læra taUvert meira.“
Hugareikningi er slept að miklu
eða öilu leyti, svo að „reikningsfróðir"
unglingar verða ráðalausir að leysa
úr auðveldustu dæmum, ef blað eða
spjald er ekki við hendina.
Þegar vel er; er þó vakið athygli
nemendanna á nokkurum höfuðein-
kennum óiikra dæma, svo að þeir
geti sjálfir skorið úr, m. a. þegar
um einföld dæmi er að ræða, hvort
það eru margföldunar- eða deilingar-
dæmi, sem þeir eiga að reikna.
En stundum er jafuvel eigi farið
svo langt, að láta nemendurna æfa
skilning sinn á þessu, heldur eru þeir
látnir sitja stund eftir stund við að
reikna úr bókiuni, þar sem dæmun-
um er svo „haganlega“ skipað í
flokka að ekki þarf a' nað en að lesa
fyrirsögn hvers flokks eða líta á
fremsta dæmið til að sja aðferðina
við þau öll. —
Það ætti að vera óþarfi að telja
upp ókosti þessarar reikningskenslu,
sem hér heíir verið lýst. — Jeg hefi
alls ekki reynt til að gjöra hana
svartari en hún er oft og einatt, og
gaman hefði eg að kynnast þeim
reikningsmanni, sem treystist til að
reikna út, hvað miklum ska3a önnur
eins kensla hefir valdið vor á meðal.
Til vara má þá nefna nokkra af
ókostum hennar: Kennarinn verður
latur og áhugalítill. Lærdómurinn
verður andlaus utanbókarlærdómur,
sem lítið eða ekkert glæðir skilning
eða dómgreind nemandans. Flestum
nemendunum þykir reikningurinn sár
leiðinlegur. Vandasamari aðferðirn
ar gleymast alveg von bráðar. Fjölda-
mörg dæmi daglega lífsins verða „ný-
útskrifuðu“ námsfólki alveg ofvaxin
af því að erfitt er að skipa þeim í
tiltekinn flokk. _— —
En hvernig er þá góð reiknings-
kensla?
Góð reikningskensla er með fám
orðum í því fólgin, að nemendunum
er gjört hvert einasta atriði fyllilega
skiljanlegt, jafnóðum og þeir lœra
þau.
Börnin eru látin byrja á því að
athuga og telja ýmsa hluti, sem þau
geta jafnframt þreifað á, og svo er
huga þeirra beint að öðrum hlutnm,
sem þeim er vel kunnugt um, þótt
þeir séu ekki í kenslustofunni, og
þau látin telja þá saman eða reikna
þá, og þau þá strax vanin við huga-
reikning. Smámsaman er svo farið
að kenna þeim að reikna með hrein-
um tölum og jafnframt eru þau látin
sjálf búa sér til „töflurnar“, svo að
þau skilji þær betur og verði Ijúfara
að læra þær. En þess er vandlega
gætt, þegar frá upphafi kenslunnar,
að þau skilji hvert einasta atriði, sem
þau lœra og hafi jafnan svör á reið-
um höndum, þegar kennarinn spyr:
„Hvers vegra á þetta að vera svona.“
Þessi orð: Hvers vegna? verða
að vera stöðugt á vörum góðs reikn-
ingskennara; jafnframt verður hann
að útskýra meS þolinmæði og lægni,
en forðast þó allar óþrafa málaleng-
ingar, svo að nemendurnir venjist
við stutt og ákveðin svör.
Tímanum er ekki eytt til þess að
reikna fjölda mörg alveg samkynja
dæmi eða verulega stór margföldun-
ar- og deilingardæmi, sem sérstaklega
koma fyrir í óhaganlegum þriliðu-
dæmum, þar sem ekkert er hægt að
stytta; en slík dæmi gjöra lítið ann-
að en valda nemendum leiðinda og
böfuðverkjar.
Allur þorri dæmanna er tekin úr
daglega lifinu, og með þeim svarað
ýmsum spurningum,sem nemendunum
þykir gaman að vitaum, eða veittur
með þeim ýmiskonar fróðleikur í öðrum
námsgreinum, en sjálfir verða nem-
endurnir að skera úr í hvert skifti,
eftir því sem þeim er frekast unt,
hvaða aðferð á að nota o hvers vegna
hún er notuð. Og jafnframt eru
kendar fljótlegar aðferðir til að sjá
hvort dæmin eru rétt reiknuð.
Frh.
Tillögur iiiii öryrkjalífeyri
frá nefnd þeirri, er skipitð hefur
verið samkvæmt konungsúrskurði 13.
nóvember 1901 til þess að ilmga og
koma fram með tillögur um fátœkra-
og sveitarstjórnarmál.
Nafísd þessi kom fyrst saman í
sept. 1902 og lagði þáverandi for-
maður nefndarinnar Páll amtm.
Briem fram frumvarp, er hann hafði
sniðið eftir frumvarpi noskrar þing-
nefndar og kallaði „Frumvarp til
til laga um eftirlaun hinnar ís-
ler zku þjóðar“ og er það frumvarp
sem nefndin kemur nú með óbreitt.
Á fundi þessum var frumvarpið
nokkuð rætt að því er aðalefnið
snertir en lítið í einstökum grein-
um. Hafði P. B. ekki haft taaki-
færi til að athuga, nema mjög laus-
lega, að hve miklu leyti það væri
kyggl á tryggum hagfræðilegum
grundvelli og má segja að „við
sama stendur enn i dag“. Eaunar
hafði nefndin feDgið m&g. Ólaf Dan
Daníelson til að reikna út tekjur
og gjöld, er landsjóður hefði eftir
slíkum lögum, en reikningarnir eru
eigi byggðir á svo áreiðanlegum
grundvelli, sem æskilegt væri.
Framvarpið er í 75 greinum og
er höfuðákvæði þe?s „nð allir verk-
færir menn hér á landi, karlar og
konnr, 16 ára og eldri eiga að
greiða í landsjóð 3 kr. á ári eða 50
kr. eitt skifti fyrir öll, þá er þeir
eru 16 ára. Þegar þeir svo verða
öiyrkjar eiga þeir að fá lífeyri 120
kr. á ári úr landsjóði. Þeir, sem
eru milli fertugs og fimtugs þegar
iögin koma í gildi, fá 90 kr. lífeyri
og þeir, sem þá eru eldri en fimt-
ugir, eru undauskiidir þessum lög-
um, svo og nokkrir menn aðrir".
Tillögurnar voru sendar Fjalik.
19. f. m. og mun hún bráðlega
taka þær til athugunar.
U. M. F. It.
Ungmennafélag Reykjavíkur var
stofnað 3. okt. síðastl. og voru
stofnendur 17. Því eykst svo að
segja daglega styrkur og eru nú
félagsmenn orðnir nokkuð á annað
hundrað. Það hefir haldið nokkra
fyirlestra fyrir alþýðu manna, var
hino siðasti fluttur af Bjarna Jóns-
syni frá Vogi 20. f. m. í Bárubúð.
Hann var „Um fornan átrúnað á
myrkheimum“, og var hann hinn
áheyrilegasti og einkar fróðlegur.
Næstkomandi fimtudag ætlar
félagið að halda skemtisamkomu
fyrir bæjarbúa til ágóða fyrir Ing-
ólfsmyndina, verða þar sýndar
glímur, ræður flultar og kvæði
sungin.