Heimskringla - 30.09.1886, Síða 2

„Heimslrimla”
kemur át (aS forfallalausu) á hverjum
fimmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja:
35 og 37 King^St. Winnipeg, Man.
Eigandi og ábyrgSarmaður:
Frímann B. Anderson.
Ritstjórn: Frimann B. Anderson.
Einar Hjörleifsson,
Eggert Jóhannsson,
BlaðiS kostar: einn árgangur $2,00 ;
hálfur árgangut $1.25; og um 3 mánufii
75 cents. Borgist fyrirfram.
Auglýsingar í blaSinu kosta :
einn dálkur um 12 mánuSi.......$200
________________6 .............. 120
__________________3............... 75
% dálkur um 12 mánuSi....... 120
__________________6 .............. 75
________1_______3................. 40
úr dálki um 12 mánuSí........ 75
__________6 ..... ........ 40
__________________3 ..... ........ 30
Minni auglýsingar kosta: fyrir 1 þl.
um 1 mánuS $2,00, um 3 mánuSl $5,00,
um 0 mánuSi $9,00, um 12 mánuSi
$15,00.
Auglýsingar, sem standa í blaSinu
skemmri tíma en mánuS, kosta: 10 cents
línan í fyrsta skipti, og 5 cents i annaS
og priSja skipti,
Auglýsingar standa í blaSinu, þang-
aS til skipaS er aS taka pœr burtu,
nema samiS sje um vissan tlma fyrir
fram.
Allar auglýsingar, sem birtast eiga
í nœsta blaSi, verSa aS vera komnar til
ritstjórnarinnar fyrir kl. 4 e. m. á laugar-
dögum.
Skrifstofa blaSsins verSur opin alla
virka daga frá kl. 10 til kl. 11,30 f. h. og
frá kl. 2 til kl. 4 e. h. nema á miSviku-
dögum.
LAGAÁKVARÐANIR VIÐVÍKJANDI
FRJETTABLÖÐUM.
1. Hver maSur, sem tekur reglulega
móti blaSi frá pósthúsinu, stendur í á-
byrgS fyrir borguninni. hvort sem hans
nafn eSa annars er skrifaS utan á blaSiS,
og hvort sem hann er 'áskrifandi eSa
ekki.
2. Ef einhver segir blaSinu upp,
veriSur hann aS borga allt, sem hann
skuldar fyrir þaí; annars getur útgef-
andinn haldi* áfram a-5 senda honum
blaSiS, þangat! til hann hefur borgaS
allt, og útgefandinn á heimting á borg-
un fyrir alít, sem hann hefur sent, hvort
sem hinn hefur teki5 blöfiin af pósthús-
inu e5a ekki.
3. þegar mál koma upp út af bla5a-
kaupum, má höf5a máli5 á þeim sta5,
sem bla'Si'S er gefiS út á, hvaS langt
burtu sem heimili áskrifandans er.
4. Dómstólarnir hafa úrskurSaS, aS
þaS aS neita aS taka móti frjettablöSum
eSa tímaritum frá pósthúsinu, eSa flytja
burt og spyrja ekki eptir þeim, meöan
þau eru óborguS, sje tilraun til svika
■priirui facie oj intentional frauÆ).
Vjer höfum heyrt pag svona út
undan oss, afi sumir menn hafi
hneykslazt á nióurlagsorSunum í
greininni um nýju sálmabókina.
Vitaskuld, menn hafa fundifi sjer
fleira til I peirri grein. Oss dettur
ekki í hug ag fara ag elta f>aó allt
saman—aó minnsta kosti eigi fyrr, en
peir gefa sig fram og kvarta hrein-
skilnislega undan p>ví.
NiSurlagiS á f>essari grein var í
f>á átt, aö almúginn væri eigi of
gáfafiur, pó menn eigi settu sig út
til afi gera hann vitlausari en hann er.
Þetta hafa sem sagt sumir menn
fundifi sjer til; f>eim hefur fundizt
liggja í f>essu fyrirlitning fyrir f>jó«-
inni ; f>eir iiafa getió sjer til, aó f>aí
mundi liggja í oss eitthvaS af hinum
svokallaSa íslenzka uembættismanna-
ríg”, pó f>aö sje sífiur en svo, aS vjer
höfum veriS gerfiir aS embættis-
mönnum.
Um f>etta efni viljum vjer fyrir
engan mun, aS neinn misskilningur
vergi milli vor og lesenda vorra.
Þetta mál er í raun og veru grund-
vallaratriSin í vorri pólitísku trúar-
játningu, og f>eim ættu aldrei neinir
blaSamenn aS leyna fyriralmenningi.
Vjer könnumst viS f>aS, aS f>aS er
skoSun vor, a« almenningur þjóSar
vorrar standi fremur á lágu en háu
stígi. Þag er líklegt, aS sú skoSun
verSi óvinsæl—en |>aS verSur aS hafa
paS- Vjer höfum enga trú á kenn-
ingunni um f>aS, aS f>aS sjeu öll lík-
indi til, aS almenningsálitis sje yfir
höfuS aS tala f>aS rjetta. Og vjer
getum, ef á þyrfti aS halda, fært til
mörg, mörg dæmi upp á f>aS, aS
almenningsálitiS hefur veriS ósann-
gjarnt, harSýSgislegt, barbariskt og
hreint út sagt vitlaust. Og vjer höf-
um sjeS svo mikiS af hleypidómum
og hjátrú og aulaskap í öllum sökum
hjá vorri eigin f>jóS, aS oss dettur
eigi í hug aS hún sje vitrari en
almenningur hjá öSrum þjóSum.
Hinn andlegi sjóndeildarhringur
þjóSar vorrar er takmarkaSur mjög,
hugsanirnar þröngar, opt húsgangs-
legar. Og f>egar vjer rennum hug-
anum til þeirra manna, sem vjer höf-
um kynnzt, f>á fáum vjer eigi betur
sjeS, en f>aS sje minni hluti þeirra,
sem í raun og veru hefur haft vit á
neinu nema f>ví, sem í þrengsta skiln-
ingi viSkemur þeirra daglega lífi.
En f>aS er síSur en svo, aS f>aS
sje skoSun vor, aS þetta ástand eigi
ekki aS lagast og g e t i eigi lagast.
ÞaS er f>vert á móti sannfæring vor,
aS f>aS liggi meiri hæfileikar í þjóSun-
um, en vjer nú getum gert oss hug-
mynd um—og auSvitaS eins íslend-
ingum, eins og öSrum mönnum. ÞaS
er trú vor, aS þjóSirnar komist meS
tímanum á hærra stig, en vjer getum
eygt—eins íslendingar hvar sem f>eir
verSa niSur komnir í heiminum, eins
og aSrir menn.
En hvemig ? óhætt er um
f>aS, aS f>eim fer aldiei fram á gull-
hamraslættinum, á f>ví aS halda á
fram aS ímynda sjer, aS f>eir sjeu
gáfaSasta og menntaSasta f>jóS í
heimi, á f>ví aS verSa bara bálvond-
ir, ef einhver hefur aSrar skofianir
en f>eir sjálfir. Þeirra fyrsta fram-
farastig er, eins og annars allra
manna, aS skilja, hvaS f>eim er mik-
ió ábótavant; f>á fara f>eir aS herSa
sig aS ná m e n n t u n i n n i, og upp
úr f>ví fara f>eir aS verSa gáfaSir—
fyrr ekki.
En f>eir þurfa meira en mennt-
unina—og f>ar kemur sú eiginlega
pólitíska hliS málsins fram. Þeir
>urfa f r e 1 s i, og f>eir þurfa aS venj-
ast áafihagnýta sjer frelsiS. Al-
menningur f>arf aS hafa vald til aS
ráSa sjer sjálfur, og hann verSur aS
venjast á aS nota sjer f>aS vald
Hann verSur aS hætta aS láta ein-
staka menn hugsa allt fyrir sig, hann
verSur aS fara aS hugsa sjálfur, og
sjá um aS hugsanir hans sjeu fram-
kvæmdar.
Vjer vitum vel, aS afleising-
arnar geta opt orSiS viSsjárverSar í
fyrstu, og aS stjórn fjöldans hefur
opt gengiS út í öfgar. En vegna
hvers ? Af f>ví aS þjóSimar k u nn u
ekki aS stjórna sjer. Vegna hvers
kunnu f>ær f>aS ekki ? Af f>ví þær
voru óvanar viS f>aS. Og f>ær læra
>aS aldrei til eilífSar, fyrr en f>ær
hafa vanizt viS f>aS, fyrr en f>ær
hafa rekis sig á sín eigin afglöp og
orfiiS hyggnari af reynslunni.
Einasti vegurinn til aS ala f>jóS-
imar upp er, aS f>ær ali sig upp
sjálfar. Þetta Juppeldi hafa íslend-
ingar enn ekki fengifi. Þess vegna
eru p>eir eins og f>eir eru. Og f>ess
vegna stöndum vjer viS f>aS, afi f>eir
sjeu ekki of gáfaSir. Og haldi ís-
lendingar afi f>afi eigi eitthvaS skylt
viS embættismannna-ríg, eSa lýsi
f>ví, aS vjer höfum fyrirlitning fyrir
vorri eigin f>jóS, f>á segjum vjer,
afi f>afi sje enn ein sönnunin fyrir f>ví,
aS f>eim veitti ekki af afi verfia ofur-
litla ögn gáfaSri.
----------1—1--------—
LAJÍ DALEIT.
ÞaS er nú talis algerlega áreiS-
anlegt «S Hudsonflóa brautin verfii
lögS innan skamms; allir telja sjálf-
sagt, aS f>aS verSi byrjaS á henni
í haust, og f>á verSur byrjaS frá
Winnipeg eSa í grenndinni, aS
minnsta kosti innan Manitoba-fylk-
is. Allir vita aS hún verSur lögfi
milli vatnanna, Manitoba-vatns og
Winnipegvatns, og f>ví ekki ýkja
langt frá Nýja íslandi.
Þó aS margir, aS likindum
f>orri manna, sjeu nú ánægfiir í
Nýja íslandi, f>á eru f>ar f>ó vafa-
laust ýmsir, sem ekki hafa sem
allra haganlegast jarfinæfii. Sumir
eru t. d. komnir í svo gófi efni, afi
J>eir f>urfa ekki á fiskiveífiunum
afi halda, til f>ess afi lifa af, og
f>eim f>ykir arfisamara afi stunda
landbúnafiinn, en hafa ekki naagar
efia f>á ekki hentugar, engjar til
f>ess afi auka svo gripastól sinn
afi miklu neini.
Sumir eru og líka í Nýja ís-
landi, sem enn hafa ekki numifi f>ar
land, en sem kunna afi mörgu leyti
vel vifi sig, og vilja ekki þurfa afi
flytja langt burt.
ÞaS ganga sagnir um, aS f>afi
muni vera mikiS og gott preríu-
land, f>egar dregur vestur úr skóg-
inum, sem liggur á vesturströnd
Winnipegvatns, einmitt á f>ví svæSi,
f>ar sem járnbrautin mundi verfia
lögS. Þafi vita menn aS minnsta
kosti, aS f>aS eru grassljettur fram
meS Manitobavatni austanverfiu, og
einhvers stafiar verfia f>ær sljettur
afi byrja austan afi, á milli vatn-
anna.
Þafi væri óneitanlega frófilegt
fyrir ]>á menn í Nýja íslandi, sem
eitthvafi kynnu afi hafa í huga afi
færa sig til, afi fá eitthvafi áreifian-
legt afi vita um þetta land. Þafi
er í sjálfu sjer undarlegt, afi menn
sem hafa verifi svo mörgum árum
skiptir í Nýja íslandi, skuli ekki
>ekkja f>etta land út í hörgul. En
>afi er sjerstök ástœfia til afi kynna
sjer laudifi nú, þegar á afi leggja
járnbrautina yfir f>afi.
Væri þarna í sjálfu sjer gott íand, f>á
getur f>afi eigi dulizt neinum manni,
afi íslendingar væru þarna sjerlega
vel settir. þaS er engin íslenzk
byggfi jafnnærri afialmarkafi, eins og
þessi mundi verfia, og veifiistöfivar
vifi vötnin eru þar svo nærri, afi
menn gætu komizt kostnafiarlaust til
þeirra, ef menn vildu hagnýta sjer
þær. Þafi væri sárgrætilegt, ef
íslendingar skyldu missa af þessu
landi, ef þafi er annars satt, sem
margir segja, afi þafi sje ágætt
land.
Ný-íslendingar ættu nú afi sýna
rögg af sjer og skofia landifi vel, og
þafi strax. Færfiin ætti afi vera
mefi bezta móti eptir þetta þurka
Sumar, og annríki er ekki mikiS eptir
þennan tíma. Þeir eru þeir einu
íslendingar, sem standa vel aS vígi
mefi þaS, því þeir búa þarna svo afi
segja rjett viS. Landifi mundi líka
afi líkindum fremur verfia numifi af
þeim, en af öSrum íslendingum, sem
nú eru vestan hafs.
Þafi mætti hugsa sjer tvær afiferfiir
viS aS koma þessari landskofiun á.
önnur er sú, aS hver skofii vestur frá
sjer. Hin er sú, afi þeir hafi samtök,
og velji einhverja vissa menn til afi
skofia allt óbyggt land milli vatn-
anna. Sú afiferfiin virfiist óneitan-
lega greifiari, en þafi er vitaskuld,
afi til þess þarf dálítil samtök. Ný-
íslendingar þurfa þeirra líka aufi-
vitafi vifi, eins og afirir menn, og
þafi virfiist eiga vel vis, afi þeir
byrjuSu þau mefi þessu.
Sífian afi greinin um ltSveitar-
stjórnarleysifi í Nýja íslandi” var
ritufi, höfum vjer sannfrjett afi
(lMunicipality” er þegar löglega
stofnafi I Gimli County. Þess vegna
þurfa íslendingar þar ekki önnur
umsvif aS hafa til aS koma á fót hjá
sjer lögmætri sveitarstjórn, en afi
halda fund, þar sem mæti menn úr
öllum byggfiunum, og samþykkja
afi mynda sveitarstjórn, samkvæmt
sveitárstjórnarlögum fylkisins. Eptir
afi þafi er gert þurfa þeir einungis
afi senda bænaskrá tíl fylkisstjór-
ans þess efnis, afi þeir nú hafi sam-
þykkt afi koma á fót sveítarstjórn,
og bifija hann aS stafifesta þær sam-
þykktir. Aimafi er ekki naufisyn-
legt til afi fá stjórnina löglega
stofnaSa, en svo kemur til margt
annaS, sem í blafiinu verSur ekki
upptalis. Þeir þurfa t. d. afi fá lög
lega gerfiar funda- og reiknings-
bækur, eySublöS fyrir skattheimtu,
skattupphæfi o. s. frv., og undireins
menn til afi virfia hinar skattgildu
eignir, en um þessháttar allt ann-
ast Judicial Distriot stjórnin.
ATVINNUMÁL.
Knights of liitbor.
þetta vinnuriddarafjelag, sem nú er
efalaust meS útbreiddustu fjelögum í
heimi, er íslendingum, ásamt mörgum
öSrum, alveg ókunnugt; kemur þaS aS
miklu leiti af því, aS fjelagiS er enn
þá leyndarfjelag. paS er fjöldi manna
sem trúir (>vi aS fjelagiS sje byltinga-
fjelag, aS þaS hvetji fjelagslimi til
verkstöSvana og óeyrSa ,en þessi skoSun
er alveg röng. FjelagiS er aS vísu
byltingafjelag, hefur sósíalista-skoSanir
aS svo miklu leyti sem stefna þess er
aS dreyfa auSnum meSal allra fjelags-
manna. En þaS viSurkennir alls ekki
nokkrar Sósíalista reglur, nje heldur
beitir þaS sömu vopnum og Sósíalistar
í Chicago í vor. Sósíalista-skoSanir þess
koma einmitt fram í því, aS þaS ástundar
aS koma upp sameignarverzlunum og
verkstæSum verkmanna, og meS því
móti keppa viS afl hinna einstöku
auSmanna. Á annan hátt koma þær
skoSanir ekki fram.
ASaltilgangur fjelagsins er, aS bæta
kjör verkmannsins á hvern þann hátt,
sem mögulegt er ; aS afnema daglauna
vinnu, en láta í staS hennar koma
sameignarfjelagsvinnu; að greiSa úr
þrætumálum milli verkgefanda og verka-
manna; aS mennta fjelagslimi og kenna
þeim aS hagnýta sje» sinn borgaralega
rjett viS embætta veitingar o. s frv., og
aS andæfa öllu einveldi í hvaSa helzt
mynd, sem þaS kemur í ljós. þetta eru
aS eins sum af aðal-atriSunum i verka-
hring fjelagsins : aS telja þau öll yrSi of
langt, enda óþarft og ómögulegt, því
varkahringur þess innibyrgir allar mögu-
legar þarfir verkamanna. Ef eitthvaS
nýtt kemur fyrir i dag, sem er utan
viS verkahring þess, þá er hann aukinn
svo, aS hann inni lykur þá þörf á morgun.
par eS mörgum er ókunnugur upp-
runi fjelagsins, þá er ekki úr vegi aS
setja hjer stutt ágrip af sögu þess.
Fjelag þetta var fyrst myndaS í
Philadelphia aS haustnóttum áriS 1869.
í fyrstunni var þaS myndaS fyrir skraddara
eingöngu, og þaS var skraddari, aS nafni
Uriah S. Steþihens, er gekkst fyrir aS
mynda þaS. Hann og sex samverka-
menn hans í skraddarabúS komu allir
saman á leynilega stefnu aS kvöldtíma
til aS ræSa um myndun skraddara-
verndunarfjelags. par samþykktu þeir
nokkrar lagagreinir fyrir þesskonar f jelag,
og skrifuSu sig allir í fjelag, er þeir
skýrSu (1 Knighta of LaborFjelags-
limir fjölguSu nú von bráSar, en þó
var vöxtur þess ekki eins mikill, og
höfundur þess vildi. pá sá hann og
brátt aS ekki yrSi aflarasælt aS hafa
þaS svona einstrengingslegt, aS engir
nema skraddarar fengju aS standa í því.
þaS var þvi eptir fáa mánuSi, aS lögum
þess var breytt svo, aS allir gátu orSiS
fjelagslimir.
í samanburSi viS vöxt fjelagsins um
síSustu 3—4 ár, voru framfarir þess
litlar allt til ársloka 1877, og til þess
tíma fór litlar sögur af aSgerSum þess.
FjelagiS samanstóS þá af 1,200 deildum,
er var aS vissu leyti höfuSlaus her.
pá var engin allsherjar eSur framkvæmd-
ar stjóm í því, og enginn einn yfir-
maSur, er hafSi taumhald þessara mörgu
deilda, eSa llti til meS þeim í nokkru.
En fyrir framtaksemi og einstakan
dugnaS nokkurra fjelagslima, varS eptir
langa mæSu komis á almennum fundi
í fjelaginu, í Reading, Pennsylvania hinn
1. janúar 1878. Á þeim fundi mættu
fulltrúar frá öllum deildunum, og þá
hiS fyrsta var kosin framkvæmdarstjóm
fyrir fjelagiS, og formaSur hennar
nefndur Orand, Master Workman (æSsti
verkmanna foringi). þessi foringi fje-
lagsstjórnarinnar kallar saman alla
almenna fundi og aukafundi í f jelaginu,
hefur hönd i bagga meS stjórn hverrar
deildar fyrir sig, eptir því, sem á þarf
að halda, og hans boSum er hver deild
og hver einstaklingur skyldur aS hlýSa.
FjelagiS vana algerlega huldu
höfSi til 1. janúar 1882. þá var þaS,
aSnokkru leyti gert opinbert hvaS
þaS hefSi fyrir stafni, samkvæmt álykt-
unum á hinum öSrum almenna fundi
þess, er haldinn var i Pittsburgh, Penn-
sylvania um haustiS 1881. Frá þeim
degi (1. jan. 1882) hafa framfarir þess
veris meiri og stórkostlegri, en nokkurs
annars fjelags, er menn hafa sögur af.
Á almennum fundi þess, er haldinn var
í Riclimond, Virginia í júlímán. í sum-
ar, var sagt aS tala fjelagslima mundi
nú vera orSin nálega, ef ekki alveg, \
milj., þar af 7—800,þúsundir í Banda-
ríkjum og Canada, en hitt í NorSurálfu.
* * *
Jafnan aSgang aS fjelaginu eiga
bæði karlar og konur, en enginn getur
orðiS fjelagslimur nema hann hafi
óflekkaS mannorS og stundi einhverja
heiSarlega iSn. Allra stjetta menn eiga
aSgang aS því, en af lærSum mönnum
eiga málafærslumenn einna örSugast
með að fá aSgönguleyfiS. Drykkjumenn
fá alveg ekki aSgöngu, en þó er ekki
heimtaS aS fjel.limir sjeu bindindis-
menn, en hófsemdarmenn verSa þeir aS
vera. Efling og útbreiSsla bindindis er
þó éitt af þeim málum, sem sífellt er á
dagskrá þess. Enginn eiSur fylgir
aSgöngu í fjelagiS, en allir verSa aS
leggja drengskap sinn viS, aS þeir skuli
hlýða lögum og reglum fjelagsins, og
aS þeir skuli ekki opinbera þau mál fje-
lagsins, er leynileg eiga aS vera, áSur
en nöfn þeirra eru rituS í bækurnar.
Rjúfi einhver þetta heit sitt er hann
rækur úr fjelaginu, og er nafn hans þá
opinberaS í töllum deildum fjelagsins,
svo aS hann ekki geti svikizt inn i þSs
annars staSar. Frjálst er hverjum einum
aS segja mönnum út í frá, aS hann til-
heyri fjelaginu, enán leyfis má hann
ekki nafngreina nokkurn fjelagslim.
Ekkert er þaS í lögunum, og ekkert þaS
er unniS í fjeiaginu, sem í nokkru
snerti trúarefni. þess vegna geta bæSi
katólskir og mótmælenda trúarmenn, af
hvaSa flokki sem er, unniS saman mis-
klíSalaust.
Útgjöld eru nokkur í fjelaginu. AS-
gangseyrir fyrir karlmenn er ekki minni
en 1 dollar og fyrir kvennmenn ekki
minni en 50 cents. Auk þessa er [mán-
atSargjald ekki minna en 10 cents frá
hverjum fjelagslim. Karlmenn geta
gengiSí fjelagiS. þegar þeir eru 18 ára
gamlir, og konur þegar þær eru 16 úra.
* * *
Seint í októbermán. í fyrra var hjer
stofnuS deild af fjelaginu, og er í henni
7:—800 manns. þessi deild hefur gert
mikiS gagn á þessum stutta tíma, eru nú
fyrir nokkru byrjuS að gefa út verka-
mannablaS, er heitir (<77t« Indmtrial
Newa", fróSlegt blaS fyrir verkamenn.
í vetur er leiS kom fjelagiS því til leiS-
ar, aS búSum var lokaS kl. 8 á kvöldin,
og í sumar í júlímán. tókst því aS endur-
nýja þaS; hefur búSum síSan veriS lok-
aS kl. 8, nema á laugard.kvöldum og
kvöldum fyrir alla helgidaga.
Verzlanarmnl.
Hveitiverzlun er nú almennt byrjuS,
en dauf • er hún enn. þykir bændum