Heimskringla - 11.08.1887, Blaðsíða 2

„Heiiskmila”
kemur át (aS forfallalausu) á hrerjum
fimmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja:
16 James St. W.........Winnipeg, Man.
Útgefendur : Prentfjelag Heimskringlu.
Blaðið kostar: einn árgangur $2,00;
hálfur árgang r $1.25; og uin 3 mánuði
75 rents. Borgist fyrirfram.
Smá auglýsingar kosta: fyrir 1 pl.
um 1 mánuð $2,00, um 3 mánuSl $5,00,
um 6 mánuði $9,00, um 12 mánuði
$15,00.
Þakkarávörp, grafminningar ogeptir-
mæli kosta 10 cents smáleturslínan.
Auglýsingar, sem standa í blaðinu
skemmri tíma eu mánuð, kosta: 10 cents
línan í fyrsta skipti, og 5 eents í an'nað
og friðja skipti,
Auglýsingar standa í blaðinu, þang-
að til sklpað er að taka pccr burtu,
nema samið sje um vissan tíma fyrir
fram.
Allar auglýsingar, sem birtast eiga
í noesta blaði, verða að vera komnar til
ritstjórnarinnar fyrir kl. 4 e. m. á laugar-
dögum.
Skrifstofa blaðsins verður opin alla
virka daga frá kl. 11 til kl. 12 f. h. og
frá kl. 1 til kl. 2 e. h. nema á miðviku-
dögum.
Aðsendum, nafnlausum ritgerðum
verður enginn gaumur gefinu.
LAGAÁKVAHÐANIR VIÐVÍK.IANDI
FRJETTABLÖÐUM.
1. Hver rnaður, sem tekur reglulega
móti blaði frá pósthúsinu, stendur í á-
byrgð fyrir borguninni. hvort sem lians
nafn eða annars er skrifað utan á blaðið,
og hvort sem hann er áskrifandi eða
ekki.
2. Ef einhver segir blaðinu upp,
verður hann að borga allt, sem liann
skuldar fyrir það; annars getur útgef-
andinn haldið áfram að senda honum
blaðið, þangað til liann hefur borgað
allt, og útgefandinn á heimting á borg-
un fyrir allt, sem liann hefur sent, livort
sem hinn hefur tekið blöðin af pósthús-
inu eða ekki.
3. pegar inál koma upp út af blaða-
kaupum, má liöfða málið á þeiui stað,
sem blaðið er gefið út á, hvnð lnngt
burtu sem heiinili áskrifandans er.
4. Dómstólarnir hafa úrskurðað, að
|>að að neita að taka móti frjettablöðum
eða timaritum frá pósthúsinu, eða fiytja
burt og spyrja ekki eptir |>eim, meðan
|>au eru óborguð, sje tilraun til svika
(primn (acie of iidentionnl fraud).
Dess var getið í síðasta Llaði,
að t esturfarar [>eir, sem flyttu í ný-
leiuiuna, sem verið er að stofna fyr
ir austan Manitobavatn (70-80 mll-
ur norðvestur frá Winnipeg) mundu
fá dálitiðpeningalán gegn um Hud-
sonflóajárnbrautarfjelagið. Enn [>á
er [>etta ekki komið í kring, ey óhætt
inun að fullyrða að loforðið verður
ent og lánið fæst.
Dað eru nokkrir hjer, sem eru
mótsettir [>essu; vilja ekkert hafa
með lán að gera, vegna [>ess að af-
leiðingarnar geti orðið illar. I>að
er ekki nema eðlilegt að svo sje.
Mótmælendur lánsins hafa fyrir
augunum stjórnarlánið í Nýja fs-
landi forðum oð hvaða not almenn-
ingur hafði af [>ví. En það erekki
rjett að hafa [>að sem fyrirmynd
einungis. Tímarnir eru breyttir nú
frá [>ví sem [>eir voru [>á. Þá gat
ekki fjöldinn, eins og nú, fengið
atvinnu suinarið út og fram á vetur
Menn urðu að flytja I nýlenduna
undireins, og svo vegna bóluveik-
innar-uppsprettu alls vesaldómsins-
að sitja þar innibvrgðir uær [>ví
árlangt. Og allan pann tíma varð
fólkið að lifa á l&nspeningunum
mestmegnis. Dar af leiðandi voru
peningarnir að miklu leyti eyddir,
[>egar kaupa skyldi kvikfjenaðinn.
En nú er allt ilðru máli að
gegna. Allir, sem vinnu vilja hafa
geta fengið hana surnar og haust-
tímann út, og pannig sjálfir aflað
sjer peninga til að lifa af allan kom
andi vetur, ef peir ekki setjast að í
bæjum. Geta því peir, sein lánið
taka, sett meginhluta fjárins í gripi,
Setjum svo, að fjölskyldufaðirinn
fái $150 lán. Fyrir pessa peninga
ætti hann að geta fengið 3 kýr og
haft $40-50 í afgangi. Þeim af-
gangi gæti hann varið til að borga
innskriptargjaldið fyrir landinu, 10
doll. fyrir heyskap handa kúnum,
og fæði handa fjölskyldunni ineðan
hann er í vinnu, til að afla sjer pen-
inga fyrir matreiðslustó og vetrar-
forða, og haft þó í afgangi af láns-
fjenu, ef vel er áhaldið. Fjórir lán-
takendur, er allir tækju land ásömu
ferhyrningsmí lu, ættu líka í fjelagi
að geta keyptfyrir part af lánsfjenu
u.vapar, aktýgi og plóg, er til sam-
ans mundi kosta $150 -100. í bráð-
ina væri það næg uxaeign. Með
þeim gæti peir plægt 2-3 ekrur af
landi slnu hver undireins næsta vor,
og sáð í pær kartöplum o. s. frv.
Ef svona væri farið með peningana,
er ekki sjáanlegt að lántektin þvrfti
að koma þeim á kaldan klaka. Ept
ir 3-4 ár ætti gripastóll þeirra að
vera orðin svo mikill, að þeir, ef
þörf krefði, gætu sjer að skaðlitlu
selt gripi, þar til upphæð skuld-
arinnar væri borguð.
Hvað annað geta annars alls-
lausir familíumenn gert, en sæta
þessum boðum? Eða með hverju
móti geta menn lijer unnið þeim
meira gagn, en einmitt að útvega
þeim hjálji til að búa um sig og
setjast að út á landsbyggðinni í
hentugri nýlendu og nær markaði ?
I>að geta allir getið á, hvernig færi,
ef allur fjöldinn settist að á einum
stað, t. d. í Winnipeg, eptir að vinn-
unni er lokið í haust. Ekkert vit
er heldur I því, að eggja stór-höpa
af fátækustu mönnunum á að flytja
til Nýja Islands. Ný-íslendingar
hafa gert flestum öðrum nýlendubú-
um betur uui undanfarin 2-3 ár í að
hjálpa allslausu fólki, er þangað
liefur farið. En efnalitlir menn, ný-
komnir þangað flestir, og upphaflega
alllslansir, standast ekki þess konar
áhlaup sumar eptir sumar, hversu
fegnir sem þeir vilja. Dað er líka
lítið rjettlæti að eptirláta þeirri uý-
lendu engan efnaðan mann, en senda
þangað hópum saman alla hina fá-
tækustu. En því verður ekki neit-
að, að þetta hefur verið gert.
I.ántektin getur vitanlega verið
skaðleg fyrir einstöku menn, sem
ekki kann að halda á peningum, en
fyrir allan fjöldann þarf það ekki
að vera, ef peningunum er einungis
mestmegnis varið til kvikfjárkaupa.
En það sem þarf að varast, þarf að
koma í veg fvrir, er: að einstakir
menn hafi hönd yfir öllu lánsfjenu,
og sjeu einvaldir I útbýting þess,
innkaupum kvikfár o. s. frv. Menn
hjer ættu að vera búnir aðsjá, hvern-
ig afleiðingar þess konar verzhni
liefur, og ættu ekki að óska eptir
því fyrirkomulagi framvegis. Hið
eina rjetta er: að hver einstakur
lántakandi út af fyrir sig veiti slnum
peningum móttöku sjálfur á skrif-
stofu fjelagsius, og sje svo frá þeim
degi ábyrgðarmaður fyrir þeirri upp-
hæð, er hann tók við. Innflytjend-
ur ættu engum að trúa eins vel og
sjálfum sjer, sízt af öllu í peninga
og verzlunar sökum.
í S L A N I) S - F R J E T T I R .
Akureyri, 4. júní 1887.
Veðráttufar. 18. maígerði ógur-
legt. illviðri hjer nyrðra og hjelzt pað
í fulla viku, Krostið rar geyi>ilegt,
opt 8—10 stig, og snjókoma svo mikil
sumstaðar, eiukumí Þingeyjar- og Skaga-
fjarðarsýslu, að naumast var ratandi
milli húsa pótt skammt væri. Síðau
pessu lireti ljetti liefur verið góð tíð,
opt sunnan og vestan átt.
í s i n n. Hafþök eru sögð fyrir norð-
urlandi, og í hretinu fyllti allan Eyja-
fjörð inn 1 hverja vík. Nú í sunnan
áttinni hefur ísinn rekið nokkuð út á
fjörðinn, svo hægt er að fara á bátum
um megin hluta fjarðarins.
Skepnuhöld eru framúrskarandi
111. Því auk pess að skepnur hafa
beinlínis dáið fyrir hor og bjargar-
skort viðsvegar hjer norðanlands, fennti
sauðfje víða í hretinu, og hesta fennti
í Skagaflrði. Sumstaðar hrakti og fje
í ár og vötn. 150 fjár frá Glaumbæ
í Skagaflrði hrakti í Húseyjakvísl, og
var þatí allt skorið jafnó'Sum og pað
var dregið upp úr vatninu. Svipaðir
fjárskaðar er sagt að liafl orðið i
Axarfirðl. Frjetzt hefur að eptir alla
pessa fjárskaða, sjeu nú sumir hreppar
í Skagaflrði og Húnavatnssýslu og enda
víðar að kalla nlveg siuiðlnusir.
Matarskortur er svo mikill í
sveitunum, bæði í sýslunum hjer veat-
ur undan og eins á útkjálkuin Eyja-
fjarðarsýslu og sumstnðar i Þingeyjar-
sýslu, að sagt er at! pað sje farið að
sjá á mönnum og menn eru jafnvel
hræddir um að fólk muni deyja úr
hungri, ef ísinn fer ekki bráðlega. svo
siglingar geti komið á þær hafnir, sem
ekkert skip liefur enn komið á. Við
innhluta EyjafjarSar er miklu l>etra
með bjargarræöi en víða annarsstaðar,
pví par hefur að kalla nllt af í vetur
verið eiuhver afli, bæði sildarafli og
porskafli. Þetta er þaS sem hefur
haldið lífiiiu i fólki hjer. Eyfirðingar
keyptu í vor fjarskan allan af sild handa
fjenaði sinum og má víst fullyrða að
fjöldi skepna hafl lifað fyrir pað. Hjer
hafa og verið nægar korn byrgðir frá
í fyrra, eins og áður er getið um i
Norðurljósinu, og nú hefur Gránufje-
lagsverzlun fengið miklar vörur.
F u n d i r. 3. og 4. júui var amtráðs-
fundur haldinn hjer á Akureyri. Þar
komu til umræðu mörg inál en fá mjög
merkileg.
Akureyrl, 37. júní 1887.
Þriðjudaginn 14. [-. m. var hjeraðs-
fundur fyrir Eyjafjarðar prófastdæmi
haldinn ú Akureyri. Nefnd sú, er
kosin var á hjeraðsfundi 10. sept. s. 1.
til að íhuga hvernig tekjum presta
skyldi hagað, kom par fram mefl til-
lögur sinar í pvi máíi; og sampykkti
fundurinn pær að mestu leyti óbreyttar.
Aðalatrið var petta: Afnumin skulu öll
hin núvarandi föstugjöld, tíund, offur,
dagsverk og lambsfóður, en aptur á
móti greiði presti liver maSur, sera er
15 ára og eldri og ekki er uiðurseta,
3 ál. eptir meðal verði. Ilúsbændur
skulu annast greiðslu pessa gjalds fyrir
sig og sitt fólk og ábyrgjast presti
borgun fyrir lausamenn pá og húsmenn,
sem búa á lóð peirra. Gjald petta iná
greiða í flestum landaurum og í innskript
í verzlunarreikninga.—Nefnd ska! »ett
milli pinga til að jafna tekjur lirauR-
anna.
Sama dag var á Akureyri haldinn
undirbúningsfundur undir alpingi af
Jóni alp.manni SigurSssvni á Gautlönd-
um, 1. p. m. Eyfirðinga. En alpm. B.
Sveinsson gat ekki mætt á fundi pess-
um sökum anna. Viðstaddir voru 40
kjósendur auk fleiri. Þar voru þessi
mál rædd:
1. Menntamálið. Fundurinn vildi
að pingið veitti fje til alpýðuakóla í
sveitum og barnaskóla í kaupstöðum
og sjóplázum. Einnig að breytt yrði
tilhögun á kennslu á Möðruvallaskóla
pannig, að hann veitti undirbúning
undir 1. bekk lærðaskólans, en fengist
pað ekki skyldi fyrst um sinn frestað
að veita 2. keunaraemliættið.
2. Sa m gö n g u m á 1 i ð. Tillaga
fundarins var sú, að sleppa akyldi
sumarpóstferðunum á landi, en póstar
sendir frá stöðvum gufuskipanna ef
strandferðirnar kæmust í viðunanlegt
liorf. Álit fundarins var að breyta
pyrfti tilhöguu strandferðanna.
3. Stjórnarskrármálið. Tillaga
fundarins var sú, að halda skyldi mál-
inu enn áfram á pessu piugi ; en pó
helzt á þann hátt, at! pingrof pyrfti
ekki að verða nú af pingsins hálfu.
4. Skatta og tollmál. Fundin
um fannst rjett, að lausafjárskattur og
ábúðarskiittui4 yrðu afnumdir, en hækka
skyldi toll á ölföngum og tóbaki, og
ekki fannst fundinum ógjörlegt að leggja
toll á kaffi og útlendann vefnað.
5. kosin priggja manna nefnd til aí
ganga fyrir amtmann og beiðast þess atS
B. Sveinssyni yrði veitt leyfi til að fara
á ping.
6. Skorað var á pÍDgið að ákveða
ferðakostnað pingmanna ineð lögum.
B. Sveinssyni vnr, eins og öllum
sýslumöunuin nú i ár, bannað ivS fara
til pings. En amtmaðurinn lijeðan ivfi
norðan fjekk n'S fara. llann er kon-
ungkjörinn.
Amtráðskoning. Einiir Ásmunds-
son, er nú átti að ganga úr amtsráðinu,
var endurkosinn. Varnmenn voru kosnir
alpm. Jón Sigurðsson á Gautlöndum
(til (i ára) og alpin. Olafur Briem á
Frostastöðum (til 3 árn).
Búnaöarstyrkur. Arið sem leið
var 25 bún.iðarfjelögum í Norður- og
Austuramtinu veittur 1527 kr. styrkur af
landsjóði.
T í ð i n er afbragðsgóð, að heita má,
sífeld sunnanátt og liitar. Grasvöxtur
í bezta lagi. fsinn liggur samt enn við
Norðurland.
yoriSurljóiiTi.
[Ritrtjórnin dbyrgist ekki meiningar
pær, er fram koma í „röddum almenn-
ings”.]
STADDUK Á MOUNT ROYAL.
Til uHeimskringlu".
Heill sje [>jer litla blað, sernli-
boði fáeinna fátæklinga 1 þessu
mikla i)w fjijlmenna landi. Þú ert
fátækt og [>jVr er lítið sinnt, því
fátækt er optast fvrirlitið. Andleg
fátækt fvrirlýtur peningalega fá-
tækt. Vinirnir snúa bakinu við,
þegar 1 nauðirnar rekur. tHjálpaðu
þjer sjálfur', segja [>eir, þó degi
áður luuldu puie «.£
sinni. Vesalingarnir! Dað er auð-
velt að ganga upprjettur, þegar
engin byrði liggur á herðuin; að
lifa fyrir sjálfan sig eins og gras-
blturinn, en það er ekki svo ljett
að lifa, ef maðiir vill hjálpa og
leiðbeina öðruin eins < >g skylda
inanns er; að gefa af því er hann
hefur, og hjálpa þeim er þurfa.
Ilaltu áfram að vinna að útbreiðslu
þekkingarinnar, ritaðu sögu heims-
ins, sem rafurgeislarnir flytja þjer.
Vertu hraðfrjettasaga timans. Gefðu
mönnunum tækifæri til að llta ofur-
lítið út vfir heimili sitt, og þó sum-
ir ekki meti verk þín, verða þeir
bráðum þess varir, að þekkingin er
ineira virði en gull, og verða fúsir
að hjálpa þeiin betur, sem vinna að
því að útbreiða fróðleik.
Það er komið kvöld, og sólin
hnigin undir bylgjandi hæðar, sem
aðgreina fögru C!anada frá hinum
iniklu Bandaríkjum. Undur fögru
lönd,Ontario og Quebec ininnast hjer
og í fjarlægð sjer land hins mikla
lýðveldis. Fagra land; grassljettur
og akrar, gull og græuir skógar,
skínandi vötn og heiðblár himinn;
frfðir bæir og fagrar borgir og frjáls
ir, ríkir menn. Hversu ólíkt [>jer
vesalings ísland, frosti og eynidum
kvalið Frón, fátæka fámenna þj<5Ö.
í þjer lifir samt neisti lifs, og í
þjer andar enn sál hetjunnar, seni
ekki kunni að æðrast eða flýja.
Kæra Frón, fönnum [>akið, elskaða
þjóð, hönnungutn hrjáð; rístu úr
myrkrinu af deyfðinni; gakk frani á
flöt frægðar og frama, leitaðu Ame-
ríku sólfögru dala og tignarlegu
skóga, í stað þess að deyja í ves-
aldómi. Hjáljmðu þjer sjálf, því
krapturinn er hjá þjer. Dú verður
sjálf að berjast til sigurs.
Fögur ertu Ameríka. Undur
fagra sjón; fríða hæð skrýdd græn-
uin skógi og skínandi lilómum, rís
I allri þinni fegurð yfir fljótið, sem
fellur þjer að fótum. Undur fagra
land, aldingarður, vingarður Vín-
lands. Spegilfögur vötn, grænir
skógar, gullnir akrnr; málverk feg-
urðarinnar. Vfir vötnum liggur
gullbifur Ijóssins, yfir jörðunni hvolf
ir himin guðdómsins, og sólin spegl-
ar tilveru hans. I.jósgeislar fram-
leiða líf, rafur, hita og Ijós Alls
staðar verkar óútgrundanlegt afl.
Er vert. að skrifa, þegar fáir
lesa, að tala við menn, þegar mað-
ur er því nær útlagi, án vina, fin
heiinilis. Ekkert gott er árangurs-
laust. Allt, sem er, hefur vináttu
fyrir alheims vin; steinarnir, jurtirn-
ar og dýrin eru vinir og kennarar.
Crystallarnir fræða mig uin ótal
leyndardóma, hvernig duptagnimar
hyggðu þá, hvernig tilvera þeirra
hefur verið. Jurtirnar benda á hið
sama undraverða afl, sem byggði
[>ær af mold, og gaf þeiin líf <>g
fegurð; og dýrin tala um hinn sama
alltskapandi krapt.
Mennirnir eru þeir einu, sem á
stunduin vilja ekki sjá. Steinamir
hitna ög gióa í ljósinu, blómin
breiða út blöðin móti llfgjafa sín-
um, dýrin gleöjast og leika sjer.
Dví skyldu maðurinn bregða svörtu
gleri fyrir augu sjer og segja: sól-
in skín ekki. Sólin skin; lifgjafinn
verkar hvervetna; hið óútgrundan-
lega alheimsljós lýsir og speglast í
öllu sem er, í sjálfum oss eins og
dropinu í alheims-sjónum. Þessi
meðvitund, er hún ekki endurskin
ljóssins? Og þessi hugsun, er hún
ekki að eins geislabiot alheimssól-
arinnar.
Undrafagra jörð, upjiljómuð
himnesku ljósi. Undur fagra áin,
sveipuð himneskri dj;rð. Óumræði-
lega náttúra, ímynd hinseilífa skap-
andi anda, musteri guðdómsins. Á
jörðunni er ritaður visdómur, á
himnum loga ljós sannleikans og
rjettvisinnnar.
F.
ur,ítið er lítið". Dað er gleði-
legt að sjá það, að herra Sigtr.
Jónasson hefur sæmt 30. nr. 1. árs
uIfkr.” með ritgerð, en ycrstuJclega
er það gleðilegt að sjá uGrund-
vallnrlög fvrir íslendingafjelag i
Manitoba” á prenti. Það eiira þeir.
sein langaði til að sjá þau, mjer að
þakka; jeg hef auðsjáanlega óbein-
linis sargað þau út ineð siðustu
grein niinni í uHkr.”. Dað er vel
mögulegt, að þau að öðrum kosti
hefðu verið hulin í myrkrinu aðra
3 mánuði, og þ& hefði þó enginn
getað af þeim lært allan þann tima
eða hver veit hvað lengi. Nú geta
allir sannleiksvinir borið lögin sam-
an við það, sem jeg hef sagt i
uHkr.” viðvikjandi [>eim, valdi en>-
bættismanna, og svo geta þeir, sem
vilja, trúað því er Sigtr. hefur jet-
ið eptir E. H., uað jeg hafi ekkert
vit á þvi sein jeg er að tala um”.
Það erannars pílatískur hræsn-
isþvottur, sem herra Sigtr. hefur
á sjer, áður en hann gengur fram
til að segja og reyna að sýna, að
hann sje saklaus. Hann þykist taka
til máls vegna annara en ekki sin.
Ilver trúir? Vesalings Tryggur !
Það er auðsjeð að hann vill keuna!
Ilann er að gefa 1 skyn, að jegsje
stórsekur við fjelagið, fullur með
„fólsku , uheimsku þvætting”, trib-
baldahætti” o. s- frv. Hann gefur
í shyn, að jeg uhafi grátandi beðið
fyrirgefningar”, annar hafði sagt
Uklökkur”, og þó að hvorttveggja
væri jafn mikil ósannindi, get jeg
ekki sjeð að það geri mjer mikið
Hl. En það eina get jeg fullviss-
að [>á kunningja um, seni I hefnd-
arskyni við mig hafa gerzt Skainm-
kells líkar, kveikt illmæli og alið,
að þeim mun aldrei auðnast að sjá
mig grátandi nje heyra mig biðja
fyrirgefningar. En sje forsetanum
mjög annt uin að gera lýgina að
formlegum sannleika, þarf hann ekki
annað en fara inn á fund með hana,
mæla laglega með henni, gufa
engum orðið, og siðan, ef einhver
gengur út, að bera sína eigin uppá-
stungu til atkvæða og segja um
leið, að maðurinn, sem út gekk áð
ur en samþykkt var, hafi verið inni,
þar til búið var að samþykkja.
Svo veit enginn hvað samþykkt er.
Jsg veit nú að þetta er flókið fyrir
alla, sem ekki þekkja til, hvernig
forsetar 1 Winnipeg hafa stundum
stýrt fundum. En hir.ir ættu að