Heimskringla - 25.08.1887, Side 2

kemur út (að forfallalausu) á hrerjum
timmtudegi.
Skrifstof.i og prentsmiðja:
16 .James St. W.........Winnipeg, Man.
Útgefendur : l’rentfjeiag Ileimskringlu.
Blaðið kostar: einn árgangur f2,00;
hálfur árgang r $1.25; og um 3 mánuði
75 cents. Borgist fyrirfram.
Smá auglýsingar kosta: fyrir 1 þl.
um 1 mánuð $2,00, um 3 mánuðl $5,00,
um 6 mánuði $9,00, um 12 mánuði
$15,00.
Þakkarávörp, grafminuingar ogeptir-
mæli kosta 10 cents smáleturslínan.
Auglýsingar, sem standa í l>laðinu
skemmri tima en mánuð, kosta : 10 cents
iinan í fyrsta skipti, og 5 cents i annað
og priðja skipti,
Auglýsingar standa í blaðinu, pang-
að til stdpað er að taka þœr burtu,
nema samið sje um vissan tíma fyrir
fram.
Allar auglýsingar, sem birtast eiga
í nœsta blaði, verða að vera komnar til
ritstjórnarinnar fyrir kl. 4 e. m. á laugar-
dögum.
Skrifstofa blaðsins verður opin alla
virka daga frá kl. 11 til kl. 12 f. h. og
frá kl. 1 til kl. 2 e. h. nema á miðviku-
dogum.
Aðsendum, nafnlausum ritgerðum
verður enginn gaumur gefinn.
I.AGAÁKVAHÐANIR VIÐVÍK.JANDI
FRJETTABLÖÐUM.
1. Hver maður, sem tekur reglulega
móti blaði frá pósthúsinu, stendur í á-
byrgð fyrir borguninni. hvort sem hans
nafn eða annars er skrifað utan á blaðið,
og hvort sem hann er áskrifandi eða
eltki.
2. Ef einhver segir blaðinu upp,
verður liann að borga allt, sem hann
skuldar fyrir )>að; annars getur útgef-
andinn haldið áfrara að senda honum
blaðið, þangað til hann liefur borgað
allt, og útgefandinn á iieimting á borg-
un fyrir allt, sem hann hefur sent, hvort
sein hinn iiefur tekið blöðin af pósthús-
inu eða ekki.
3. þegar mál koma upp út af blaða-
kaupum, iná höfða málið á þeim stað,
sem blaðið er gefið út á, hvað langt
burtu sem heimili áskrifandans er.
4. Dómstólarnir hafa úrskurðað, að
það að neita að taka móti frjettablöðum
eða tímaritum frá pósthúsinu, eða fiytja
burt og spyrja ekki eptir þeim, meðan
þau eru óborguð, sje tilraun til svika
(primer facie of intcntional fraud).
Jafnrel þó ekki sje útlit fjrir
nema framiialilandi lájran hveiti-
prís, f>á eru samt sem áður líkindi
til afl í Manitoba verði talsvert kapp
i hveitikaupmönnum, að minnsta
kosti fyrsta mánuðinn eða svo eptir
uppskeruna. Það mun óhætt meoa
fullyrða að hveitiprísinn rerður liæst-
ur í liaust rjett um um pað leyti að
preskinjr stendur yfir, og par af
leiðandi hver sá bóndinn heppn-
astur, sem fyrst getur selt hveiti
sitt.
Ást'æðan sem menn hafa til að
ímynda sjer að prísinn verði hæst-
ur fyrst í stað er sú, að pað er von
á stórauSugu hreitikaupafjelajri, er
parf að fá vissa upphæð af beztu
hveititegund, og mun pað sækja
harða-st fram fyrst. En jafnframt
pví mun Ogilviefjelagið sækja fram
«ngu linlegar en að undanförnu,
pví fyrir sínar eigin mylnur parf
pað í haust ekki minna en 2 miljónir
bush. af No. 1 hard-hveiti. Jíæði
pessi fjelög keppa við að byrgja
sig sein fyrst og bjóða pví hrert í
kapp við annað.
Þetta nýja fjelag er Skóga-
vatnsmylnufjelagið, er myndað var
í vetur er leið. Höfundur pess fje-
lags og nú orðin forseti er Alexander
Mitchell, er lijer sprengdi upp hveiti
prísana í hitt eð fyrra. bændurn til
gagns og gleði en sjálfum sjer til
hins gagustæða. Hann sá að pað
var ekki beinn gróðavegur að kaupa
hveitið eiiningis og selja út aptur
evstra, fór pví að líta í kringum sig
og sá að hveitimyhia mundi borga
sig austur við Skógavatn, par sem
ekki pyrfti öðru til aðkostaen vatns-
afli til að kn};ja hana áfram. Fór
hann pví og myndaði fjel»g með
300,000 dollars höfuðstól, sem allur
er inn borgaður. Hluthafendur eru
að eins fáir, en allir miljóneigendur
í austurfyrkjunum, og meðal peirra
eru Sir George Stephen og I). A.
Srnith. í vor er leið byrjaði fje-
lagið að byggja jötunlega hveiti
inölunar mylnu, nálægt Keewatin
vagnstöðvunum, er á að mala 1,200
—-1,500 tunnur hveitimjels á dag og
verður fullgerð í október í haust.
Jafnframt er verið að byggja korn-
hliiðu hjá mylnunni, og verið að
klappa vatnsræsið gegnum blágrýtis-
klett fieiri hundrað feta á lengd, er
á að flytja svo mikið vatn, pegar á
parf að halda, að margar mylnur
jafnstórar pessari, verði allar knúSar
1 senn. Það er líkaaltalað, að pegar
pessi mylna er komin upp muni áð-
ur langt lfður byrjað á bygging
annarar. E>4 er líka skiljanlegt að
par sem mylnufjelagið og Kyrrahafs-
fjelagið er að miklu leyti eitt og
hið sama, pá skortir ekki aflið að
koma upp mylnunum og öðrum
verkstæðum. Pað má líka ganga
að pví vísu, að petta fjelag fær
hveitið flutt að mylnunni og frá
henni eptir að pað er malað fyrir
æði mikið lægra gjald, heldur en
önnur fjelög geta fengið. Með pví
móti verður pað pví í færum til að
bjóða hærra í hveitið sjer að skað-
lausu, heldur en Ogilvie, enda mun
tilgangur pess upprunalega hafa
verið sá, að útbola Ogilvie af hveiti-
markaðinuin og setjast að pví búnu
í veldisstólinn sjálft og hafa ein-
veldi bæði f vöruflutningi og hveiti-
verzlun. Ogilvie sjálfur gaf petta
líka fyllilega f skyn, svona óbeinlínis,
pegar hann var staddur hjer um
daginn, og hann bjóst við rammri
mótspyrnu af hálfu pessa fjelags
undir öllutn kringumstæðum.
Ef pað væri ekki alveg víst að
Rauðárdalsbrautin fullgerðist innan
fárra vikna, pá væri pessi fregn hin
versta fyrir bændur. Það er Rauðár-
dalsbr. ein, sem slitið getur járn-
brautarfjötrana og slítur pvf um
leið verzlunarfjötrana. Um leið og
hin fyrsta vagnlest fer eptir stjómar-
brautinni suður a8 línu og paðan á-
fram eptir northern Paoific er lopt-
kastali pessa fjelags um algert ein-
velili í komverzlun alveg hruninn.
Ogilvie parf pá ekki framar að knýja
á hurðir Kyrrah.fjel. um flutning
austur. Hann fær hann að minnsta
kosti eins ódýran með Itauðárdals,
Northern Pacific og Grand Trunk
brautunum, prátt fyrirað vegalengd-
in með peim til Montreal verður
yfir 300 mílum meiri. En par sem
Skógavatnsfjelagið er búið aðleggja
út svo mikið fje og byggja mylnuna
til halfs, enda vís mikill ágóði af
miiluninni, pá getur pað nú ekki
hætt aptur; pað verður að halda á-
fram og kapphlaupið um að ná úr-
vali hveitisins undir eins og búið er
að preskja er áreiðanlegt að kemur.
En að pað kapp verði til langframa
er efasamt. Hvortveggja fjelaginu
er einveldi jafn kært og hvortveggja
líkar pess vegua jafn illa mótsókn á
markaðinum. Það er pví ekki ó-
hugsandi, einkum pegar maður hef-
ur kveitikaupmanna dæmin fyrir
augunum, að eptir 12 tnánaða
sókn stingi pau saman nefjum, sætt-
ist heilum sáttum o<r ákveði vissa
O
verðhæð fyrir hveitið, er hvorugt
má eða vill fara fram yfir.
Af pví pað er laugt frá víst að
stríð og stvrjöld byrji í vetur eða
næsta vor í Norðurálfu, er tvöfald-
aði núverandi liveitiprís, pá er ekki
sjáanlegt að pað hækki i verði fyrst
um sinn. Uppskera á Englandi er
með lang mesta móti og pó öllum
fregnum beri saman um að hveiti-
uppskeran á Indlandi sje talsvert
minni en í fyrra, og tæplega í meðal-
lagi á Iíússlandi og f öðrum ríkjum
Norðurálfu par sem hveiti er ræktað,
pá verður hveiti-afgangurinn tölu-
verður eigi að síður, auk pess sem
fyrningar eru frá fyrra ári. Dess
vegna mun sá bóndinn bera bezt úr
býtum, sem selur hveitið hiðbráðasta
eptir að pað er preskt, einkanlega
pegar von er á að tvö stór fjelög
keppi hvort við annað.
ÍSLANDS-FRJETTl R.
Ileykjavík, 9. júlí 1887.
Alþing var sett 1. júlí. Sjera
Sigurður Stefánsson, 1. þingmaöur ís-
firðinga hjelt rætSuna í kirkjunni.—A’clr
forsetinn, sjera Jakob Guðmunds-on,
stýrKi umræfiunum í byrjun þiugsins.
Fyrst voru athuguð kjörbrjef þingmanna
og fannst ekkert athugavert viK þau,
utan að landshöfðingja þótti það óheppi
legt, a6 kjörstjóri i Snæfellsnessýslu
hefði á kjörfundinum sett í sinn stað
einmitt pann mann er í boði var. Sjera
Þórarinn og hinir konungkjörnu vildu
setja nefncl í þvi múli en pað var fellt.
—Forseti sameinaóa pings var kosinu
Benedikt Kristjánsson me5 21 atkv. og
skrifarar Eiríkur Briem og Þorleifur
Jónsson, hver með 23 atkv.—í neðri
deild var kosinn forseti Jón SigurKsson
með 13 atkv., varaforseti Þórarinn Ilöð-
varson með 16 atkv. og Páll Olafsson
með 15 atkv.—í efri deild var kosinn
forseti Árni Thorsteinsson með hlutkesti
(Þeir sjera Benedikt Kristjánsson fengu
hver 6 atkv.); varaforseti Lárus E. Svein
bjiirnsson með 6 atkv., og skrifarar Jón
Ólafsson með 6 atkv. og .Jakob Guð-
mundsson meS 4 atkv.
Stjórnarfrumvörp pessi eru nú
iögð fyrir þingið:
Fyrir neíri deild: 1., frumv. til fjár-
laga 1888-89. 2., frv. til fjáraukalaga
1886-87. 3., frv. til fjáraukalaga 1884 til
85. 4., frv. um samþykkt landsreikinga
1884 85. 5., frv. til laga um að umsjón
ogfjárhald Flateyjarkirkju skuii fengið
söfnuðinum í henditr. 6., frv. til laga
um að stjórninni veitist heimild til, að
selja nokkrar þjóðjarðir.
Fyrir efri deild : 1., frv. til laga
um aðför. 2., frv. til laga með nokkr-
um ákvæðum um veð. 3., frv. til laga
mett nokkrum ákvæðum um þeginn
sveitarstyrk m. m. 4., frv., til laga er
bafa inni að halda nokkrar ákvarðanir
um fiskiveiðar fjelaga í landhelgi; 5.,
frv. til laga um bátafiski á fjörðum.
N efndir. Fjárlaganefnd: Eiríkur
Briem (19 atkv.), Þórarinn Böðvarsson
(18), Jón Jónsson (17), Sigurður Stefáns-
son (16), Árni Jónsson (15), Þórleifur
Jónsson, (14) og Páll Briem (10).—Lands-
reikningsnefnd: Olafur Briem, Lárus
Halldórsson og Sigurður Jensson. Þjóð-
jarðasala, nefnd : Gunn. Hnlld., Þorl.
Guðmundsson og Þorv. Bjarnarson.—
Fiskivei'Kafrumvarp, nefnd : Arnl. ÓI.,
J. Hjalt., Jak. Guðm., Jón Ól., Friðr.
St. Þurfamannalög, nefnd : E. Tli. Jón-
assen, Sighv. Árnas. Skúli ÞorvarSsson.
—Lög um veð, nefnd : L. E. Sveinb.,
Ben. Kr., Sighv. Árnason. Lög um að-
för, nefnd : Júl. Havsteen, Jón Ól., Skúli
Þorvarðarson.
Þ i n g m a n nafrumvörp. Frá
þingmönniim eru þessi frumv. komin
inn á þing : 1., frv. um stækkun verzl-
unarstaðar á Eskifirði (frá .1. Ól.). 2.,
frv. um löggilding verzlunarstaðar vi'S
Ilaukadal (frá Sig. Stef.). 3., frv. um
löggilding verzIunarsta'Sar að Arngerð-
areyri (frá Sig. Stef.). 4., frv. um veit-
ing og söiu áfengra drykkja (frá J. Ól).
nefnd: .1. Ól., J. Hjalt., Ben Kr., Sighv.
Á. og Fri'Sr. St. 5., um söfnunarsjóð ís-
lands (frá Eiriki Briem), nefnd: Eir. Br.
Þorv. Kjerulf, Gr. Tli., Jón Jónss. og J.
Jónassen; 6., um vegi (frá sjera Þórarni
og Jóni Þor.); 7., um menntun alþýðu.
Þingsályktunartillögur. í
n. d. Iiafa komið fram þessar þingsá-
lyktunartillögur: 1., um að setja 5
manna nefnd til að semja og koma fram
með lagafrumvarp t.il verndar og endur-
bótar atvinnuvegum landsins (frá Þorl.
G.). 2., um nefndarkosning til að rann-
saka reikningsskil Kr. Ó. Þorgrímsson-
ar á útsending og útsölu alþingistrSind-
anna (frá reikningslaganefndinni); 3., um
að rannsaka reikningsskil Ásmundar
Sveinssonar fyrir tekjum Arnarstapa og
Skógarst.randarumboðs.
Fyrirspurn ein er fram komin
um þingsetu sýslumanna.
Bókmentafjel.fundur. Rvíkur
deild lijelt aðalfund sinn í gærkveldi.
Skýrði forseti stuttlega frá athöfnum
fjelagsins. Sjera Matt.li. Jochumsson
hafði boðið fjelaginn þýðing af ,Brand’
eptir Ibsen. Kosin 3 manna nefnd til
að segja álit sitt um þý'Singuna. Sam-
kvæmt till. stjórnarinnar kosin 5 manna
nefnd af alþingism. til að íhuga hvað
gera skjddi í heimflutningsmáiinu. Em-
bættismenn deildarinnar kosnir hinir
sömu og áður nema bókavörður: Mor-
ten Hansen.
Hvað alþingiætlarað gera
í s umar við stjórnarskrármáliðer óvíst
enn: þykir líklegast, að þingið sam-
þykki eun frumvarpið frá 1885 óbreytt,
Það þykir þinglegri aðferö enn að gera
breytingar við frumvarpið, þótt æskileg-
ar kynnu að vera. Þá fáum vjer auð-
vitað alþing að ári—alþing á hverju ári
meðan málið er á þessnm hrakningi—
en í þann kostnaS horfir ekki hávaði
þingmanna að minnsta kosti. Hver al-
mennings vilji er nú í þessu máli, er oss
ekki fullkunnngt. I'ndirbúningsfundir
undir alþing hafa viða ekki verið haldn-
ir i vor, og á fundum þeim, er haldnir
hafa verið, hafa ýmsar skoðánir komif!
fram í þessu máli, þótt öllum komi sam-
an um, að halda í sömu stefnu. Sumir
hafa viljað samþykkja frumvarpið frá
1885 óbreytt, aðrir vilja breyta því og
hinir þriðju vilja eigi hreyfa málinu
öðruvisi að sinni enn að skorað sje á
stjórnina, að leggja frumv. til endurskoð-
aðrar stjórnarskrár fyrir næsta alþing.
Það er ólíklegt. að stjórnin geri nein til-
boð i þessu máli, og er því eigi annaö
fyrir hendi, enn af! halda fram frumv.
óbreyttu, eða þá aö laga það eptir því
sem þurfa þykir, því eigi mun þykja
sæma þjóð og þingi, að láta slíkt mál
detta niður þegjandi.
Alþingi hefur víst ærifi margt at! at-
huga í sumar i fjármálum landsins, og
mun nú öll þörf at! fara sparlega með
lendsfje, þar sem tekjur landssjót!s hafa
stórkostlega þverrað og útgjöld aukizt
vegna harðærisins. Árið sem leið vant-
aði 88,400 kr. til þess að tekjurnar
hrykkju fyrir útgjöldum, og búi/.t er við
álíka halla á þessu ári (fjárlaga frv. stjórn
arinnar gerir ráð fyrir 33(4 þús. tekju-
halla, en það er vist, langt of lítið). Jafn-
framt mun þingið liarðlega ganga eptir
að landsjót!i sje greiddar skuldir vanskila
manna og spara sem mest fjárveitingar
og launabætur. Að líkindum verður
ekki hjá því komi/.t að leggja tolla á ó-
hófsvörur.
16. júlí 1887.
A 1 þ i n g i. Stjórnarskrármál-
ið. Á flmtudaginn kom nýt.t stjórnar-
skrárfrumvarp til umræðu, er þeir B.
8v., Þorv. Kjer., Jón Jónsson, Páll
Briem og Sig. Stefánsson höfðu komit!
fram með; eru í því dálitlar nýbreyting-
ar, en engar stórvægilegar. Þær breyt-
ingar eru helztar, að því er inn i bætt:
at! landshöf'Singi skuli vinna eið að
stjórnarskránni; at! bráðabyrgðarlög falli
úr gildi nerna næsta alþingi á eptir sam-
þykki þau; að konur geti öðlast kjör-
gengi til alþingis; að embættismenn er
á þingi sitja annist um at! embætti
þeirra sje gegnt á meí!an á þeirra eigin
ábyrgð (enn ekki eins og gl. frv. og
stjórnarskráin ákveður, að embættuuum
sje gegnt. á þann liátt. er stjórnin telur
nægja); atS enga skatta eða tolla megi
innheimta fyr en fjáriög fyrir það tímabil,
eru samþykkt af alþingi og hafa öðlazt
staðfestingu.
Engar umræður ati kalla urðu um
máli!!, enn nefnd var sett i því: Ben.
Sv., Árni Jónsson, Lárus Halldórsson,
Páll Briem, Sigurður Stefánsson, Þor-
leifur .Tónsson og ÞorvartSur Kjerulf.
Tollmál. Frumvarp frá Árna
Jónssyni, Lárusi llalldórssyni, og Ólafi
Briem fer fram á að vínfangatollur verði
hækkaður og verði af hverjum potti af
öli 10 au., af rauðvíni og messuvíni 20
a., af brennivíni og vínanda 40^60-80 au.
eptir styrkleika, af öðrum vínföngum 1
kr.— Hinir sömu hafa komit! með frv. um
hækkun á tóbakstolli upp í 20 aura á
pundi etSa 1 kr. af hverjum 10 vindlum.
—Loks hafa hinir sömu komiö met! frv.
um aðflutningstoll á kafflbæti (5 au.),
sykri (2 a.), smjöri (20 au.) og sódadrykkj
um (10 a. af 3 pelum).
Tiðarfarið er óvanalega blítt um
allt land; talsverðar rigningar sumstaðar
um gróðrartímann; síðan hitar og þurr
viðri.
Grasvöxtur er því hvervetna með
bezta móti.
H a f í s er enn á Húnafióa, Skaga
firði og einkum á Eyjafirði og hindrar
skipagöngur.
Aflabrögð eru víða um land með
álítlegasta móti. I,andburður af fiski
(þar me* síld) á Eyjafirði ; sömuleiðis
góður afli á Skagafirði og mikill síldar-
afii og þorskafli í Hrútafirði.
23. júlí 1887.
Þingmannafrumvörp. Frv.
um mentun alþýðu (frá feðgunum síra
Þórarni og Jóni)ætlast til að yfirsjón
ailra kennslumála alþý"5u i Sunnlendinga
og Vestfirðinga fjórðungi sje falin skóla
stjóranum í Flensborg (Jóni Þórarins-
syni). og í Norðlendinga og Austfir5-
inga fjórðungi skólastjóranum á Möðru
völlum; eiga þessir tveir skólar að vera
kennaraskólar með 3 kennurum hvor,
og hafi forstððumaður í laun 2,500 kr.
og ókeypis bústað, 1. kennari 2,000 kr.,
2. kennari 1,600 kr. í þessum kenn
araskólum á að kenna nppeldisfræSi og
ffnfifra'Si auk venjulegs gagnfræðanáms.
Svo á að koma upp hjeraðsskólum,
þar sem kennurum eru ætluð 1,000 kr.
laun, og loks skulu vera hreppa kenn-
nrar, er hafi í laun- 500 kr. og fæði og
liúsnæði um kennslutímann.
Þingsályktunartillögur. Tíll.
um að veita landshöfðingja heimild til
að leyfa hr. Eríki Magnússyni að láta
vinna á kostnafl Iandsjóðs allt að 500
pd. af silfurbergi úr Helgustaðafjalli
til útfiutnings á markað í London.
Lög afgreidd. Að eins frum
varp stækkun Eskifjarðarkaupstaðar.
Þingf ararbannið. Frá því
hefur áður veri5 skýrt að stjórnin liefði
nú bannað embættismönnum að fara til
þings, nema því að eins, að þeir settn
þá menn í sinn stað til að gegna em
bættunum, er stjórnin álítur þar til hæfa
(reyndar samkvæmt 31. grein stjóinar-
skrárinnar). Fyrir þessa sök varð Einar
Thorlacius, 1. þingm. N.-Múlas., að
hverfa frá þingsetu í þetta sinn ; hann
gat engau löglærSan mann fengið tilað
gegna embætti sínu á meðan, og fór
þó hingað suður að sögn S þeim erindum.
— Líkt horfðist á fyrir Benedikt Sveins
syni; hann fjekk leyfi til að vera hjer
syKra máiiaðartíma sjer til heilsubótar
og gekk þegar á þing, en hann hefði
orðið að fara bráðlega aptur, ef hann
hefði eigi fengið Björn Bjarnarson kand.
jur. til að gegna sýslumannsstörfum í
sinn stað, þangað til hann kemur heim
af þingi. Þá var enn Sveini presti
Eiríkssyni frá Sandfelli, þingm. Austur-
Skaftfellinga, bannað a8 fara t.il þings
sakir prestaskorts þar eystra, en hann
fór sarnt; var honum hótað hörðu, ef
hann eigi fæii heim aptur eða fengi
a8 öðrum kosti prest til at! gegna em
bætti sínu um þingtímann. Fjekk liann
síra Brynjólf Gunnarsson á Útskálum
til a5 takast. þann starfa á hendur.
E m b æ 11 i. Sýslumaðurinn Sig. E.
Sverrisson, er settur til a8 gegna sýslu
mannsstörfum í Dalasýslu frá 30. f. m.
þangað til aðrar i'á'Kstafauir verða gerðar.
30. júlí 1887.
Stjórnarskrármálið. Nefndin
gerKi mjög litlar breytingar við frv. og
rjeð til að samþykkja þaS þannig.
Framlinld 1. uniræðu var 25. þ. m. og
önnur umr. 28. Framsögumaður (B. Sv.)
hjelt, langar og víöáttumiklar ræður,
kvað þjóðina liafa sýnt sinn vilja í
þessu ináli me'fi kosningunum í fyrra
og kvaðst, góSrar vonnr um að stjórnin
færi að þjóðviljanuin og að frv. næði
stnðfestingu ásínum tíma. Landsh. kvað
þier bieytingar er nú hefði veiið gerð-
ar á frv. gern það enn óaðgengilegra
fyrir stjórnina enu áður, enda væri
það móti vilja borrii iandsmanna að
lireifa málinu nú. Þór. Böðv. lagði á