Heimskringla - 08.11.1888, Page 1

ar
Winnipeg, Man. 8. November 1888
Nr. 44.
• >
Benjamin Harrison er kjörinn
forseti Bandaríkja, sogja siðustu
fregnir. New York snerist gegn
Oleveland og rjeði úrslitunuin.
ALHEliNÁR FRJETTIR.
FIlX ÚTLÖNDUM.
ENGLAND. Bannsóknarrjett
urinn í Parnellsmálinu var settur
aiitur 30. f. iii., og var p>á fyrsta verk
Websters að heimta að sjer og að-
stoðarmönnum síimm væru sýndar
bankabækur Landfjelagsins írska.
Bjóst hann við að Parnell-sinnar
hefðu á móti [yví, en Russell stóð
strax upp og kvað sjálfsagt að pær
fengjust, hvenær sem Webster vildi
Hinn 1. p- m. gerðist pað, er ekki
hjálpar Times mikið áfram. Svo
bar tii, að maður skaut á annan á
hóteli. Sá sem særður var klagaði
I>egar, og ljet handtaka hinn seka.
Heitir sá Joseph Cavanagh, og f> r-
ir lögreglurjettinum daginn eptir,
bar hann f>að frarn, aö hann væri
af 7'imes-eigendum keyptur til að
sitja í London, til að bera vitni I
Parnells-málinu, hvenær sem hann
yrði kallaður, og svo var um f>ann,
er hann veitti banatilræðið. En á-
stæðan til banatilræðisins var sú, að
Cox (sá er skotinn var) liafði kvöld-
inu áður gert ráð fyrir að segja alt
annað fyrir rjettinum en hann gerði
í samræðum í hótelinu. Auk pess
kom það fram hjá Cavanagh, að
7'í'mes-eigendurnir hafa leigðan heil-
an hóp af verkamönnum og götu-
skríl, er peir gjalda £‘6 ($30) um
vikuna til að sitja í London og bera
vitni í málinu. Margir af pessum
mönnum eru pannig, að væri lífsfer-
ill peirra almenningi kunnur mundi
enginn trúa fran.burði peirra, pó
peir stæðu eiðsvarnir frammi fyrir
dómaranum. Og Þeir &
mnrgfalt meiri laun fyrir að sitja
aðgerðalausir en peir nokkurn tíma
a æfi sinni hafa áður fengið fyrir
örðugustu vinnu, pá eru lítil lík-
indi til að peir skirrist við að tala
eins og peirra greiðasami húsbóndi
býður. Parnells-sinna-blaðið Star
kemur líka við Titnes síðan petta
komst upp, og flytur nú hverja grein-
ina á fætur annari, með fyrirsögn-
inni: Walterism and Crime, í stað-
pess að Times hafði áður: Parnell-
ism and Crime fyrir sínum greinum
og sem valdar eru að rannsókn
peirri, sem nú er byrjuð, og meið-
yrðamáli Parnells gegn blaðinu. En
pvl nefnir Star greinar sínar Wal-
terism and Crime, að yfirritstjóri
Times heitir Walter.
Salisbury lávarður hefur kjörið
Michael Henry Herbert fyrir bráða-
byrgðarráðherra í Washington. Sam-
dægurs kemur og sú fregn frá ut-
anríkisdeild Bretastjórnar, aðá peim
skrifstofum viti enginn til að talað
hafi verið um að gera Sir Charles
Tupper að eptirmanni Westsí Was-
hington, enda sagt ómögulegt sam-
kvæmt almennum stjórnarreglum í
p/í tilliti,
Manitoba-hveiti á undan. Þetta
hveiti er nú í lang-hæsta verði á
Londonmarkaðinum. í vikunni er
leið voru boðnir 9 shillings og 3 pence
Og 9 sli. 6 d. ($2,31—2,37) fyrir 100
pund. Næst pví er metið að gæð-
um California-hveitið, og bezta rúss-
neskt hveiti hið 3. í röðinni, en pær
hveititegundir hver um sig eru 25
til 40 cents ódýrari.
ÞÝZKALAND. Vilhjálmur
keisari heldur áfram að ferðast. Síð-
asta ferð hans var til Hamborgar;
var hann par hinn 29. f. m. á af-
mælishátíð borgarinnar, sem haldin
er á hverju ári á peim degi, er bæj-
armönnum til forna var veitt frelsi
til að ráða lögum og lofum, snert—
andi borgina. Var honum fagnað
mjög og gamla Molkte ekki síður,
er var i föruneyti keisarans. »
Stuttu eptir að keisarinn kom
úr ítalluferð sinni um daginn var
honum fært alpýðlegt ávarp frá Ber-
línar-búum. Því svajaði hann með
langri ræðu, og sem pótti svo ónota
leg fyrir alldrjúgar ávítanir, að bæj-
arstjórnin skömmu síðar krafðist
skýringar á ræðunni. Hefur nú
keisarinn gefið hana og er hún í pá
átt, að hann æski eptir að dagblöð
borgarinnar tali ekki framvegis eins
mikið um sitt heimilislíf, nje heldur
að pau hafi nafn föður síns sál. á
lopti eins opt og i ýmsu sambandi,
eins og að undanförnu, pegar hann
sje í Berlin, kveðst hann vilja að í
pessu tilliti sje sjer gert jafnt undir
höfði og öðrum Berlínar-búum, en
segir að enginn prívat-mhður mundi
líða annað eins umtal um sig og sitt
heimili eins og hann hefur haft að
venjast frá pví hann tók við stjórn-
inni.
Mælt er að stjórn Þý/.kalands
hafi lofað að ganga röggsamlega til
verks með Englandsstjórn að vinna
að algerðu afnámi prælaver/lunar i
Afríku.
RÚSSLAND. Þar vildi til
stórkostlegt járnbrautarslys , að
morgni hins 30. f. m. Keisarinn og
keisarafrúin voru á heimleið suð-
austan frá Kákasusfjöllum með
geysimikilli vagnlest með 2 gufu-
vögnum fyrir, pegar fremri gufu-
vagninn hljóp af sporinu. Ferðin
á lestinni var fjarskamikil, svo apt-
ari vagninn hratt hinum áfram og
molbraut hann, en fólksvagnarnir
rákust, hver á annan og brotnuðu
meira og minna. Ljetu par lífið um
20 manns og 40 meiddust.— Þegar
slysið vildi til sátd p*u keisarahjón-
in að morgunverði í aptasta vagnin-
um, og pó pak lians brotnaði og
fjelli inn og nokkrir af föruneyti
peirra meiddust, pá sköðuðust pau
ekki nema hann lítið eitt á öðrum
fæti, en hún á annari hendinni.
A meðan keisarinn dvaldi í Se-
bastabol gaf hann út boðskap, sem
hefur vakið eptirtekt um alla Evr-
ópu. Þetta bóð var nokkurskonar
áskorun, að sjóliðið á hinum ný—
gerða Svartahafsflota stæði með sjer
og föðurlandinu, ef svo færi, sem
ekki væri óhugsandi, að hann neydd
ist til að taka til vopna.
Natalie drottning hefur sent
formlega klögun til allra yfirmanna
grísk-kapólsku kirkjunnar yfir gjör-
ræði manns síns, Milans konungs, í
að láta biskup peirrar kirkju í Ser-
biu segja pau í sundur án hennar
sapipykkis.
Á Frakklandi biðu 80 menn
bana í kolanámu 3. p. m. Hafði
kviknað í kolagasi.
AFRÍKA, Þýzkur landskoðari,
Teleki greifi, er nýkominn til Zanzi-
bar ofan úr óbyggðum, og kveðst
par hafa fundið nýtt stöðuvatn um
150 mílna langt, liggjandi í austur
frá Victoria Nyanza- vatni, og á
milli 2. og 5. stigs norður breiddar.
Þetta vatn skírði hann Bassanarok.
—í pað falla 2 stór vatnsföll, ar.nað
úr norðri hitt úr vestri.
AfHJcu Stanley. Frá honum eru
nú komnar fregnir, en eru rjett árs-
gamlar, og nú sem stendur veit
enginn hvar hann er. Þessar fregn-
ir fluttu arabiskir verzlunarmenn til
Zanzibar um slðustu mánaðamót.
Þeir höfðu í nóvember í fyrra mætt
nokkrum hluta fylgdarmanna hans
æðilangt suðrestur frá Albert
Nyanza-vatni (er Hvfta Níl fellur
úr). Þessi hluti fylgdarmannanna
var pá að búa sig til að leggja út í
flóa mikla, er myndast höfðu fyrir
farvegsbreytingu vatnsfalla, en sjálf-
ur var Stanley og nokkur hluti liðs-
ins 2 daga göngu á undan pessum
hóp. Þessir fylgdarmenn Stanleys
fluttu hörmulega sögu um vosbúð
og prautir, er Stanley og hans flokk-
ur mátti líða. Stundum fóru peir
gegnum svo pjettan skóg, að dag-
gangan varð með hörkubrögðum 1J
enskrar mflu, auuan sprettinn fóru
peir um kviksyndisflóa, svo daunilla
að fjöldi manna sýktist og dó, en
aðrir sukku í fenin og sáust ekki
aptur. í einu drukknuðu 40 menn;
er peir voru að fara yfir breitt og
djúpt fljót; einn hvítur maður hafði
upp til pess tíma látist. Sult hafði
og leiðangurinn liðið og fyrir kom
pað að Stanley mátti leggja til or-
ustu við villimannahöfðingja og
yfirvinna pá, áður en hann fengi
keyptar vistir fyrir lið sitt.—Uin
petta leyti haíði liðstyrkur Stanleys
| verið 250 allt taiið, og er pessi
seinni hópur næði Stanley eptir 2
daga göngu, hafði hanu áður ráð-
gert að taka stefnuna í hánorður,
til að reyna að sneiða fyrir hina
fúlu flóa, er sífelt sýktu heila liðið
í senn og orsökuðu stundum 2—3
vikna setu í sama stað. Eptir að
hann kæinist norður fyrir flóana
ætlaði hann að taka strik beint
austur og koma pvert vestan að
Wadelai. Og ef vel gengi ætlaði
hann að vera kominn pangað fyrir
lok síðastl. janúarmánaðar.
Að hann hefur ekki komizt til
Emins fyrir jan. lok sjest af sögu
sendimannanna (sjá p. á. uHkr.” nr.
32.), er komu ofan úr landi til
Zanzibar og sem sögðu að í aprfl
hefði hann verið ókominn til Wadelai,
en sem hjeldu pví fram að hann
og enginn annar væri uhvíti höfð-
inginn”, er pá átti að vera með
fiokk manna suðvestast í Súdan-
hjeraðinu.
Þetla er hin síðasta greinilega
fregn er menn liafa af Stanley, og er
pað ljóst að hann er í hættu staddur,
ef hann er lifandi enn. Að baki
hans er hjálparliðið undir stjórn
Bartellots fallið, að norðan hefur
hann hótanir um áhlaup af uspá-
manninum” í Kartúm, en á milli
hans og Emins Bey bggja vatnsföll
og flóar, er Emin hefur talið alger-
lega ófæra yfirferðar.
FlíÁ AMERIKU.
BANDARÍKIN.
Um síðastl. viku og allt til
pessa dags er varla um annað talað
—að undanskildum forsetakosning-
unum—f öllum Bandarfkjum, en
um ráðherramálið brezka. Til að
byrja með tóku flokkarnir pað að
sjer, repúblíkar til að sýna samband
demókrata og Breta, en demókratar
til að sýna, að ráðherrann hafi ritað
petta brjef með peim einlæga ásetn-
ingi að hjálpa repúblíkum. Thur-
man talaði pannig á fundi um fyrri
helgi; sagði augsýnilegt að pað
hefði verið ritað til pess að snúa
öllum hinum írsku kjósendum á
móti Cleveland, pað sæist bezt á
pvf, að brjefið hefði verið opinberað
fáum dögum áður en Blaine flutti
eina stóru ræðuna á allsherjarfundi
íra í New York.—Hvað stjórnina
sjálfa áhrærir, pá gerði hún ekki lft-
ið úr pessu glappaskoti. Ráðaneyti
Clevelands hafði fundi hvern eptir
annan til að ræða um málið og urðu
endalokin pau að hinn 30. f. m.
kunngerði forsetinn ráðherranum
formlega, að vistarvera lians í höfuð-
staðnum væri stjórninni mjög ógeð-
feld og að hún skoðaði hann ekki
lengur sem ráðherra Bretastjórnar.
Stjórnin sá ekki annað vænna en
taka petta fyrir undir eins, af pvf
Salisbury flýtti sjer ekki sýnilega
að biðja ráðherrann að segja af sjer,
en ófært pótti að líða pann mann
lengur, sem sýndi jafnmikla a'skipta-
semi og West (nú orðinn Saokville
lávarður) gerði.
Útaf pessu máli eru spunnar
miklar og margvíslegar ræður bæði
í Bandaríkjum, í Canada og á Eug-
landi. Skella einir skuldinni á
Salisbury fyrir seinlæti sitt, en aðrir
á Cleveland og hans ráðaneyti.
Þvkir honum hafafarist petta óvenju
klaufalega jafnframt að hann hafi
sýnt bæði il’gimi og heimsku, að
pað sje nokkuð ógætilegt að svf-
virða hið brezka veldi, eins og hann
nú hefur gert, fyrir pá einu litlu á-
stæðu, að ráðherrann svaraði prlvat-
brjefi. Segja sum ensku blöðin að
pó hann leyfi sjer að svívirða
Breta pannig, í peirri von að ávinna
sjer fáein írsk atkvæði, pá hefði
hann aldrei porað að gera Þjóðverj—
um eða Rússum annað eins.—1
sambandi við petta má og geta pess,
að blaðið New York Herald pykist
vita með vissu, að forsetinn ætli sjer
að ganga lengra, að hann ætli sjer
að lögleiða lögin áhrærandi við-
skipta afnám við Canada, eptir að
hafa aðvarað Canadastjórn um pað.
Cleveland forseti hefur auglýst
að almennur pakkadagur skuli hald-
inn á fimtudaginn 29. p. m.
í síðastl. októbermán. var rík-
isskuld Bandaríkja minnkuð svo
nam $4,586,619.
Adam Badeau hersköfðingi,
sem bjó æfisögu Grants hershöfð-
ingja undir prentum og sem heimt-
aði $10,000 fyrir verkið, hefur nii
hætt við málsóknina, eptir að hafa
haldið henni áfram meir en helming
árs.
í Bandaríkjum er verið að
safna gjöfuin til að forða fólki í
Mead County f Kansas frá hungurs-
neyð. Alger uppskerubrestur er
orsök neyðarinnar.
Á eyjunni Hayti eru horfurnar
svo ófriðlegar að Bandaríkjastjórn
hefur sent pangað herskip, til vernd-
unar ameríkönskum borgurum, sem
par eru búsettir.
Bandaríkjastjórn hefur Verið
kunngert að 10—12 hvala og sela-
veiðaskip frá Bandaríkjum sitji föst
f ís norður f íshafi; hefur hún lagt
drög fyrir að reynt verði að bjarga
mönnunum.
Ilayti-stjórn hefur höndlað og
heldur nú föstu skipi frá Banda-
ríkjum, er var að reyna að svíkjast
að landi og Iiafði meðferðis liðsafla
fyrir uppreistarmenn, skotfæri og
önnur vopn. Er búist við að
Bandaríkjastjórn megi nú verða af
með all-ríflega fjárupphæð í skaða
bætur.
í New York-ríki höfðu kjósend-
ur fjölgað svo nam 50,000 á síðastl.
4 árum. Það sýndu kjörskrárnar
er samdar voru fyrir pessar sfðustu
kosningar.
Canada.
Hjer megin línunnar er engu
minna talað um ráðherramáli'8 en í
Washington, pó einkum í austur-
fylkjunum. í samkvæmi i Toronto
hinn 31. f. m. flutti Col. Denison,
lffvarðarforingi landstjóra, ræðu par
sem hann sagði að Canadamenn
mættu búast við öllu af hálfu Banda-
ríkja, einn viðburður í pessa átt
fylgdi nú svo fast á eptir öðrum, að
pað væri fullkomin ástæða fyrir her-
menn að búast við að kallið komi
til peirra, að verja föðurlandið.
Hann endaði ræðuna með pvf að
segja að Cleveland forseti væri að
reyna að koma Canada og Englandi
á stað í strfð og bað hermennina að
vera viðbúna.—Samdægurs flutti
Erastus Wiman, verzlunareiningar-
postulinn, ræðu í Huntsville, Ont.,
par sem hann fullvissaði áheyrendur
sína að Cleveland væri alvara með
að lögleiða viðskiptaafnámslögin,
sagði pað eins víst eins og pað að
sólin skini, og að pað gerði engan
mismun hvert hann yrði endurkosinn
forseti eða ekki.—Blöðin öll flytji
og greinar um petta mál, bæði uia
ráðherramálið og viðskiptaafnáms-
málið. En eins og líka ætti að
vera, eru pau ekki eins ógætin og
einstaklingarnir í almennu samtali
eru, en allflest áfella pau Cleveland;
pykir hann hafa gert nokkuð lítið
úr sjer, par sem hann láti löngun-
ina eptir etidurkosningu ráða svo
algerlega fyrir sjer, að hann horfi
ekkí í að baka pjóð sinni óvild
annara pjóða, einungis ef hann
heldur að hann með pví afli sjer
nokkurra atkvaeða. Þó eru sum
blöðin æði heit fyrir málefninu, og
sein dæmi upp á hve eindregin pau
eru má geta pess í tilefni af yfir-
vofandi viðskiptaafnámi, segir blaðið
Toronto Globe, hið öflugasta and
vígisblað núverandi sambandsstjórn-
ar, hinn 1. p. m.:
uMeð pvf að grípa til pessarar
yfirgangsstefnu sinnar getur forset-
inn máske meitt Canada, en ekki
svívirt. Enginn sannur Canada-
maður mun segja að vor stjórn ætti
að skríða í duptinu f peirri von að
geta afstýrt högginu. Undir öðrum
kringumstæðum gæti Canada máske,
án pess að skerða heiður sinn, hliðr-
að dálítið meira til, til að viðhalda
nábúum sæmandi vinfengi, en eins
og nú stendur yrði pað í hæsta máta
ógöfug mynd, að sjá veldi vort
hlaupa til og gefast upp fyrir ótta
sakir við hótanir frá Washington”.
Þessu líkur er andinn í flestum
blöðunum hvorum flokkinum sem
pau tilheyra. Þau sleppa ílokka-
práttunum pegar um svona stór
ntál er að ræða.
í porpinu Sherbrook í Quebec-
fylki var í vikunni er leið haldinn
allsherjar conservatíva-fundur til
heiðurs J. H. Pope, járnbrautastjóra
sambandsstjórnarinnar. Yar fund-
ur pessi mjög fjölsóttur og voru par
samankomnir allir stærstu menn
flokksins. Sir John A. flutti ræðti
bæði á fundinum og f hinu almenna
samsæti um kvöldið. í hvortveggja
skiptið lutu ræður hans að viðskipt-
um Bandaríkja og Canada, en ekki
minntist hann beinlínis á hið síðasta
deiluefnið. Ræður hans lutu að
pvf, að viðskiptin ættu að haldast
eins og pau hefðu verið, að hann
vildi ekki heyra uppástungur um
verzlunareining og pví síður um
pólitiska eining Bandaríkja og
Canada. T austurfylkjunum eru
sem sje flokkar, er halda pví fram
að pólitisk eining sje hið eina nauð-
synlega til að fyrirbyggja úlfúð og
Óvináttu, og pað sje einnig óhjá-
kvæmilegt, ríkin hljóti fyrr eða
síðar að sameinast. Þessu svaraði
Sir John A. með pví að bera saman
nærri hverja einstaka grein í grund-
vallarlögum beggja rfkjanna, og
sannaði, að áheyrendunum pótti, að
umskiptin væru ekki eptirsóknar
verð. Hann lauk ræðu sinni um
kvöldið með pvf að fullvissa menn
um að stefna sín hefði verið, væri
og yrði pessi: uCanada fyrir Canada-
menn, og tollverndun fyrir innlend-
an iðnað”.
Um sfðastl. helgi var lokið við
að dýpka Lawrence-fljótið á milli
Quebec og Montreal, svo pað er nú
27^ fet á dýpt f skipafarveginum.
Og í gærdag (hinn 7. nóv.) átti að
flytja burtu allar vinnuvjelarnar og
að pví leyti formlega að opna skipa-
leiðina.
Nýdáinn er í Montreal Samuel
Cornwallis Monk, 75 ára gamall.
Hann var vfðfrægur lögfræðingur
og dómari; hafði verið yfirjeitar-
dómari nú í 20 ár.