Heimskringla - 20.12.1888, Blaðsíða 1

2. ar
Winnipeg, Man.
M W X * X « JL - X
ALMENNAE FRJETTIE.
FRÁ ÚTLÖNDUM.
ENGLAND. Dað er útlit fyr-
ir að Salisbury gamli fari að hafa
þröngva skó. Fregnin um daginn,
er sagði hann hafa sagt af sjer, var
ósönn; hann situr enn við stýrið,
en lamaður sýnist sessinn vera orð-
inn. Bæði er [>að meiðyrðamál
kans um Indverjann, sem að honum
prengir og Súdan-málið, eða stefna
stjórnarinnar í J>ví máli. Eptir horf
unum nú, liggur fyrir annað striðið
við Araba og Súdanbúa, er kemur
til af p>ví, að stjórn Englands vill
kúga [>á til að lúta stjórn Egypta
og hafa öll sín skipti við p>á. En
náttúran hefur svo greinilega ætlað
Súdan-búum að hafa sín viðskipti
við útlönd yfir Súakim og aðra
staði p>ar í grendinni, við Rauða-
hafið. Sandeyðimörkin, 500 mílna
i>reið, og fossarnir í NSl, mynda í
samlögum ókleifan vegg á millí
Egyptalands og Súdan, en yfir pann
vegg vilja Englendingar að Sú-
dan-menn sæki allar sfnar nauð—
synjar frá Kairo. Um p>etta mál
átti að jagast á ]nngi Breta 17. [>.
m., og átti p>á Salisbury von á
grimmum átölum frá Churcliill lá-
varði. Hann kvað hafa sannanir
fyrir “að Súdan-menn sjeu orðnir
preyttir á styrjöldinni og bjóðist til
að verzla við livaða pjóð sem er,
friðsamlega og vingjamlega, svo
framarlega sem peir purfa ekki að
reka pá verzlun við Egyp>ta og vera
peirra undirlægjur.
Almennur áh>igi að vita hvaða
stefnu stjórnin tekur í pessu máli
hefur líka margfaldast á öllu Eng-
landi nú síðustu dagana, af peirri
ástæðu, að seinast S vikunni er leið
kom sú fregn frá Egyptalandi, að
Stanley Afrfkufari og Emin Bey
væru nú báðir S haldi lijá Kalifan-
um Abdullah, hinum falska spá-
manni, sem nú rSkir í Súdan, og sit-
ur innan víggirðinga S Kartúm.
Dessi fregn um höndlun peirra
Stanleys og Emins kemurfrá Osman
Digma, sem lengi hefur elt grátt
silfur við Iiermenn Breta. Ilann
hafði skrifað um pað ráðherra Breta
í Egyptalandi, og tilfærir ýms sann
indamerki, par á meðal brjef, er
Stanley hafði meðferðar o. fl. Þetta
brjef ritaði ráðherra Breta sem með-
mælisbrjef fyrir Stanley til undir-
konungs Egypta. Af pvS brjefi
átti Stanley að hafa afskrift með
sjer og á pað að vera hún, er Os-
man sendi með sfnu brjefi.—Flokk-
ur manna er kominn fram, er segir,
að pessi fregn muni vera lýgi frá
upphafi til enda, og segja að Os-
man muni í Kairo hafa stolið af-
skrift af brjefi undirkonungsins. En
ef ekki ]>að, pá að Stanley liafi sent
2 hvíta menn sem sendiboða á fund
spámannsins, og að peir sjeu nú S
haldi.—En hvort sem fregnin er
sönn eða ekki, pá hefur hún kveikt
ákafar æsingar á Englandi, og S
sambandi við Súdan-mál Salisburys
kreppir pví enn melr að stjórninni.
BSða nú allir ópolinmóðir eptir að
Saligbury opinberi stefnv. stjórnar-
iunar í pessu máli, (.g pað hefur
hann lofað að gera S pessari viku.
Af meginlandi JEvrópu I stjórn-
mála tilliti er lítið markvert að
frjetta. Dað er nú um stund hlje
á fregnum um yfirvofandi strSð, sem
samkvæmt frjettariturunum á að
skella á pegar minnst varir, í ein-
hverju horni álfunnar. Á J>ýzJca-
landi er allt kyrt, nema livað ping-
menu jagast meira og minna um
innlend mál, eins og venja er til á
pir.gum og fara litlar sögur af pví.
Samaer og að segja af f'raJcklandi
að par gerist lítið sögulegt, nema
hvað frumvarp stjórnarinnar um
verzlunarsamning við Grikki var um
daginn fellt á pingi með miklum
atkvæðamun, og gerði pó stjórnin
sitt j'trasta til að pað gengi S gegr..
[>ar er nú sem stendur hlje á sókn
og vörn í stjórnarskrár-endurskoð—
unarmálinu. Þá má og pess geta,
að fyrir tilstilli Floquets stjórnarfor
manns á Frakklandi hafa Frakkar
keypt upp skuldabrjef Rússa nýút-
gefin, svo nemur 100 milj. franka
(20 milj. doll.). Með pessu
hefnr stjórninui tekizt að losa
Rússa undan ánauðaroki auðmanna
í Berlín, er hingað til hafa verið
einir um hituna að kaupa og selja
rússisk skuldabrjef. Þykir petta
sj'na samband Rússa og Frakka
betur en nokkuð annað. Þá má og
pess geta að Panama-fjelagið er
nú alveg flatt. Gamli Lesseps var
heldur fljótfær um daginn, pegar
hann með tárin í augunum sagði
peningana fengna. Hann byggði
pá fregn sína á glæsilegum fregn-
um, en pær reyndust ósannar. Og
daginn eptir auglýsti sonur hans að
fjelagið væri gjaldprota. Hvað nú
verður gert er óvíst, en reynt verð-
ur að fá stjórn Frakalands til að
skerast í leikinn og verja hluthaf-
endur frá fjármunalegri eyðilegg-
ing, að svo miklu leyti sem pað er
mögulegt. Fregn frá Frakklandi
segir, að gamli Lesseps sje nú ger-
samlega ráðprota, og að hann sje
búinn að segja af sjer forsetaemb-
ættinu í fjelagiuu. Á Spáni hefur
nýlega orðið stjórnarráðsbylting, af
peirri ástæðu, að stjórnin hefur svo
litla yfirburði á pingi. En for-
mennsku hins nýja ráðs heldur pó
eptir sem áður stjórnvíkingur Spán-
verja Sagasta. Uússar sýna sig
líklega til að berja á Persum, af
pví peir p>ykjast hafa svo mikið
minna hald á peim en Englending-
ar. Persar aptur á móti eru stífir
og neita að hafa nokkur mök við
Moskóvitann.
T Serbiu stendur til endurrit-
un stjórnarskrárinnar. Milan kon-
ungur fann upp á að hefja máls á
pví um daginn, pegar hæst stóðu
æsingarnar út af hjónaskilnaðarmál-
ínu og hann sá að meiri hlutinn var
sjer mótsnúinn, en með pessu bragð
leiddi hann athygli manna frá pví
máli. Meðal annara breytinga er á-
kveðið að allir hafi kosniugarjett, er
árlega gjalda $3 í skatt, persónu-
legt frelsi á að auka, blaðafrelsi á
að verða svo fullkomið sem verður,
og allir trúarflokkar eiga að liafa
jafnan rjett. En sjálfur ætlar kon-
ungur að hafa vald til að kalla út
herinn, kalla saman pingið og slíta
pví.
FRA ameriku.
BANDARÍKIN.
í>að virðist vera orðin alvara úr
gamni fyrir Bandaríkjamönnum, að
minnsta kosti sumum peirra, með að
fá Canada inn í Bandaríkjasamband-
ið, og gera eitt lýðveldi af allri
Norður-Ameríku. Þetta mál kom
upp á pingi hinn 13. p. m. But-
terwarth pingmaður frá öhio, og
samvinnumaður Wimans, verzlunar-
einingar postulans, kom fram með
uppástungu pess efnis, að par sem
íbúar Bandaríkja og Canada væru
eins og sama pjóðin, að par sem
verzlunar vegir og verzlunar hags-
munir væru óaðgreinanlega saman-
fljettaðir í báðum ríkjunum, að par
sem kringumstæðurnar og lega
landanna gerðu vinsamlegt samkomu-
lag illmögulegt, og par pær bæru
í brjósti bróðurlega tilfinningu hver
fyrir aðra, er sprytti af nánum ætt-
um, sama tungumáli, sömu sögu og
svo að segja sama stjórnarfyrir-
komulagi, pá sje pað ályktað af báð-
um deildum pjóðpingsins i Banda-
ríkjum, að forsetannm sje falið á
hendur og gefið vald til að hefja
máls á pví við Breta og Canada-
menn, að Bandaríkin og Canada
verði sameinuð undir eina stjórn,
eða ef heppilegra pyki, að hefja
máls á pví að inn verði tekiðíríkja-
sambandið eitt eða fleiri affylkjuru
Canada. Er tiltekið að forsetinn
hafi vald til að bjóða að kaupa ríkið
með pvi að borga ríkisskuldina í
Canada, eða fyrir einhverja pvílíka
upphæð, er öllum viðkomandi komi
ásamt um, og sem álítist rjettláttog
sanngjarnt fyrir bæði Bandaríkin og
Canada.—Uppástungan var hvorki
felld eða sampykkt, en var vísað
til peirrar standandi nefndar, er
höndlar með utanríkismál. En pað
er sönnun fyrir að málið á eptir ao
koma til umræðu á pingi fyrr eða
slðar.'
Sem nærri má geta vill Banda-
ríkjastjórn ekki annað heyra en að
hún framvegis eins og að undan-
förnu hljóti að hafa fullt vald yfir
St. Clair-skipaskurðinum. Um pað
mál hefur verið rætt á pingi og var
>ó viðurkennt par að austurhluti
skurðarins lægi innan canadiskra
landamæra. En jafnframt var pess
getið, að í samningnum 1871 hefði
>að verið svo skilið af báðum máls-
pörtum, að Bandaríkjastjórn um
aldur og æfi skyldi hafa ótakmarkað
vald yfir öllum skurðinum.
Frumvarpið um endurgjald
fjárins til hinna ýmsu ríkja, sem
yfirstjórnin iunheimti með sjerstök-
um skatti 1861 var hinn 12. p. m.
sampykkt í neðrideild með 178 gegn
96 atkvæðum. Áður en frumv. var
sampykkt var bætt við upphæð
fjárins $850,000, og er pví öll upp-
hæð orðin $16,100,000, sem ríkin nú
eiga að fá úr fjárhirzlu rlkisins, svo
framarlega sem forseti neitar ekki
að staðfesta lögin.
Síðastl. viku var lítið annað
gert í efrideildinni en að rífast um
tolllækkunarfrumv., sem repúblíkar
komu fram með á síðastl. hausti í
stað demókrata frumvarj>sins um pað
efni, sem kallað er Mills-frumv.,
kennt við höfund pess, Mills ping-
mann frá Texas.—En eins og fyrr
verður lítið ágengt í pessu máli.
Frumvarp er komið fram í efri-
deild um að hækka laun allra dóm-
aranna við hæsta rjett Bandaríkja.
Er par ákveðið að yfirdómarinn hafi
$25,000 um árið, en aðstoðardómar-
arnir $20,000 hver.
Eptir pví sem nú áhorfist ætla
Territóríin, Montana, Washington,
Mryoming og Dakota að vinna I
sameining að viðtekt peírra í ríkja-
sambandið. Mun hugmyndin vera
að láta eitt yfir öll ganga, að annað
tveggja fái pau öll inngöngu eða
ekkert. Þesslegt er opið brjef, sent
helztu leiðandi mönnum í Dakota,
frá leiðandi mönnum í hinum 3 terri
tórlunum, J>ar sem skorað er á Da-
kotamenn að stofna til alsherjar
fundar, par sem rætt verði málið
og stungið upp á embættismönnum
í rlkisstjórn. Það sýnist vera að
ubera I bakkafullan lækinn” að
skora ]>aunig á Dakotamenn, pví
par er varla um annað talað en sjálfs
forræðismálið.—Líklegt pykir, að
liugmyndin um að skipta Dakota I
tvö ríki hafi framgang, og er nú
talað mjög um, hvert nafnið fari
Norður-Dakota bezt: Lincoln, Pem
bina eða Wheatland.
Bandaríkjastjórn hefur nú sent
ein 2—3 herskip til Hayti-eynnar,
til pess að halda stjórninni par I
skefjum. Hermenn, bæði í New
York og Boston, hafa og fengið
skipun um að vera tilbúnir I hvað
sem kunni að skerast. Stjórnin ætl-
ar ekki að líða eyjarskeggjum að
standa upp I hárinu á sjer til lengdar.
Þingið hefur skipað nefnd manna
til að rannsaka hvað hæft er I ákær
unum um hræðilega meðferð á
kvennfólki I Alaska. Það hefur ný-
lega verið klagað I frjettablöðum,
að Indiánafólkið yfir höfuð, en sjer-
staklega kvennfólkið, sje algerlega
rjettlaust I pví hjeraði.
Á kjörfundi I Duluth & Winni
peg-járnbrautarfjelaginu var I vik-
unni sem leið ákveðið að halda á-
fram brautarbyggingunni I allan
vetur, að svo miklu leyti sem yrði
fyrir frosti og snjó.
Hraparlegur atburður átti sjer
stað I porpinu Birmingham I Ala-
bama I vikunni er leið. Maður
hafði verið tekinn [fastur, grunaður
um að hafa myrt dóttur sína. Fregn
in barst út og samstundis safnaðist
saman flokkur mauna til að taka
manninn oghengja án dóms og laga
En lögreglan greip til hermanna til
að verja fangahúsið, og er harðn—
aði rimman, skipaði peim að skjóta
á hinn aðsækjandi flokk. Gerðu
hermennirnir pað og fjellu par (lauð
ir 9 menn, en um eða yfir 30 særð-
ust, sumir til ólífis.
Lóksins er lokið atkvæðatöl-
unni I Bandaríkjum, og kemur upp
úr kafinu að Cleveland fjekk 118,
328 atkv. fleiri en Harrison. .Tafn-
framt má pess geta, að Cleveland
fjekk I ár 53,230 atkv. fleira en
liann fjekk haustið 1884. Meiri
hlutinn sýnist ekki hafa föng á að
ráða úrslitunum I petta skipti.
Annar ofsabylurinn gekk yfir
alla Atlanzhafsströndina I síðastl.
viku. Snjór fjell enginn, en regn
geysi mikið.
Útlit er fyrir að á pinginu I
Washington verði í einu hljóði sam
pykkt pessa dagana að veita ekkju
Sheridans hershöfðingja $3500 eptir-
laun á hverju ári.
Sykurverzlunarmönnum I Banda-
rlkjum hefur tekizt að lita sykur
aðfluttanfrá .Tava, svo að pað sýn-
ist verri sykurtegund en pað I raun
og veru er. Með pví ávinna peir
helming tollgjaldsins.
C a. n a íl a .
Ekki varð af pví að dómur
fjelli I Manitoba-járnbrautarmálinu
14. p. m. eins og auglýst hafði ver-
ið og eins og allir—I Manitoba að
minnsta kosti, æskja eptir. Degin-
um áður komu dómararnir við hæsta
rjettiun saman, og fundu sig ótil-
búna að gefa úrskurðinn, og tiltóku
svo laugardaginn 22. p. m sem
dómsdag I pví máli. Bið pessi
pykir preytandi, en aptur á hinn
bógtnn gefur hún grun um að dóm-
urinn falli fylkinu I vil, sjerstak-
lega af peirri ástæðu, að hvert mál-
ið á fætur öðru, par sem er að gera
um vald sambandsstjórnarinnar gagn
vart fylkjunum, fellur nú á sam—
bandsstjórn, pegar kemur til úr-
skurðar fyrir leyndarráð Breta. Það
eru 6 stórmál, sem Mowat æðsti ráð
herra I Ontario er nú búinn að
vinna af sambandsstjórninni, og par
sem hann stendur fyrir máli Mani-
tobafylkis, er lítil ástæða til að ætla
annað en að hann vinni pað lika, ef
fyrir dómstól Breta kæmi. Hið slð-
asta mál er hann vann af sambands
stjórn, var útkljáð núna fyrir rúmri
viku, og er áhrærandi meðhöndlun
og stjórn á vissum landfláka í norð-
vesturhluta Ontario-fylkis.—Hæsta
rjettardómararnir segja ósatt að úr-
skurður pess máls breyti stefnunni,
eða hafi áhrif á stefnu peirra í Mani
toba-járnbrautarmálinu, en pað seg-
ir almenningur eystra eigi að síður.
Stjórnin hefur ákveðið að byggja
skipasmíðiskví I Kingston, Ontario,
næstkomandi sumar, er á að kosta
| milj. doll. að minnsta kosti.
Þegar öll kurl eru komin til
grafar, segir sambandsstjórnin að
skipaskurðurínn yfir Sault St. Marie-
eiðið kosti $4—5 milj.
Innanrlkisdeild stjórnarinnar er
að hugsa um að koma upp iðnaðar-
skóla fyrir Indíána börn, I stórum
stíl, einhvers “staðar I Red Deer-
dalnuin fyrir norðan Calgary.
Stóra prætumálið milli sambands-
stjórnarinnar og Kyrrahafsfjelags-
ins út af vissum parti brautarinnar
I British Columbia verður ekki út-
kljáð fyrr en I júnimán. næstkom-
andi. Þetta mál er nú búið að
standayfir 2 ár eða meir og stend—
ur svo á pví, |að fjelagið segir að
bygging brautarinnar sje ófullkom-
in á peim parti, er stjórnin byggði
undir forustu Onderdonks. Heimt-
ar pað pví fje er skiptir milíónum.
Blake, fyrrum forvígismaður reform-
flokksins, er nú æðsti málafærslu-
maður fyrir hönd fjelagsins og hef-
í laun að minnstá kosti $100 á dag,
meðan hann gegnir pví máli.
Allt af annan sprettinn gýs upp
sú fregn, að Kyrrahafsfjel. ætli sjer
að biðja um fje fyrir leyfi til að
byggja járnbrautir yfir sínar pverar
innan Manitobafylkis. Eft fjelagið
sjálft neitar að svo sje og stjórnin
ekki síður, enda mundi henni ganga
illa að fá pvíllkt frumv. I gegn á
pingi.
Forstöðumenn ómyndar-fje-
lagsins JVorth West Central eru nú
að reyna að selja fjelagi á Eng-
landi leyfi sitt til að byggja járn-
brautina. Allir munu óska að pað
hafi framgang, pví ónýtari menn
geta ómögulega fengist en peir
sem nú eru fyrir fjelaginu, ef dæmt
er eptir verkum peirra að undan-
förnu.
í Toronto er mikið talað um að
sameina undir eina stjórn 3 háskóla
par I borginni, til pess bæði að
minnka útgjöldin og um leið að fá
fullkomnari skóla. Er mælt að ef
$200000 fáist til að mæta kostnað-
inum, er sameiningin hefur I för
með sjer, muni pað hafa framgang.
Af pessari upphæð eru nú pegar
fengin I loforðum $147,000. Síðast
liðin sunnúdag voru tekiu sjerstök
samskot tíl pessa fyrirtækis í öllum
Methodista-kirkjum I borginni, og I
einni peirra kom á diskana $4000 I
peningum. En I peim öllum komu
saman $15,000.
Timburverzlunarmenn I Quebec
senda nú sagað timbur til Englands
gegnum Halifax, er peir aldrei hafa
gert fyrr, en sem peim uú pykir
reynast vel. Þeir senda borðviðinn
með Inter C'o/omaZ-járnbrautinni í
kolavögnum, sem koma hlaðnir að
austan, en sem færu tómir austur
aptur, ef ekki væri timbrið. Með
pessu móti fá verzlunarmennirnir
timbur sitt flutt fyrir mjög lágt
verð.
í Ontario er mjög tlðrætt um
að hrinda Laurier úr völdum, en
kjósa Cartwright fyrir formann re-
formflokksins. Er pað komíð í kring
fyrir öruggt fylgi blaðsins Toronto
Mail.

*
%