Heimskringla - 11.07.1889, Síða 2

„Heimskriiíla,"
An
Icelandic Newspaper.
P'TBMSHED
e\eiy 'lunrsday, by
Thk H^Imskkingla Printing Co.
AT
35 Lombard 8t......Winnipeg, Man.
Subscription (postage prepaid)
One year..........................$2,00
3 months.......................... 1,25
3 months............................ 75
Payable in advance.
Sample copies mailed frf,e to an>
address, on application.
Kemur át (að forfalialausu) á hverj-
om flmmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja:
35 Lombard St........Winnipeg, Man.
Blaði'S kostar: einq árgangur $2,00;
hSlfur árgangur $1.25; og um 3 mánu'fti
75 cents. Borgist fyrirfram.
Upplýsingar um verð á auglýsingum
„Heimskringlu” fá menn á skrifstofu
blaðsins, en hún er opin á hverjum virk
um degi (nema laugardögum) frá kl. 9
f. m. til hádegis og frá kl. 1,30 til 6 e. m.
Á laugardögum frá kl. 9 til 12 hádegi.
tyUndireins og einhver kaupandi blaðs-
ins skiptir um bústað er hann beðinn aft
eenda hina breyttu utanáskript á skrif-
etofu blaðsins og tilgreina um leið fyrr-
terandi utanáskript.
Utan á öll brjef til blaðsins skyldi
skrifa: Ths ffeimskringla Printing Oo.,
35 Lombard Street, Winnipeg, Man . eða
O. Box 305.
MEIBA EN HELMINGDE
3. Argangs (íHeiir.skringlu” er nú
út kominn. Leyfum vjer oss J>ví
að minna viðskiptamenn vora á,
að enn vantar mikið 4 að innheimt
sje verð pessa útkomna hálfa ár-
gangs. Yonum vjer því, að menn
minnist vor, pegar peir innheimta
peninga, sem peir nú fara að gera,
og láti oss fremur njóta pess en
gjalda, að vjer nú svo lengi höfum
ekki minnst á innborgun fyrir blaðið
Margir eiga og eptir að gjalda
fyrir 2 drg., og gerðu peir hinir
sömu vel að minnast pess við fyrsta
tækifaui. l’tg. ,_Hkr.”.
UM VIÐSKTPTI ÍSLAXDS OG
AMEKÍKU.
(Friimhald frá 25. ur.)
Til pess að stofna einskis inanns
fje í hættu, pyrfti, áður en verzlun
væri reytid, að komast eptir, hvaða
kjör að hjerlendir stórkaupmenn og
verkstæðaeigendur tnundu bjóða, ef
íslenzkir kaupinenn sendu skip
hingað eptir varningi. og hvaða verð
peir mundu setja á hinarymsu vöru
tegundir. Jafnfraint pyrfti og að
fá vissu fyrir pvl, hvaða íslenzkan
varning peir vildu taka I skiptum
og ineð hvaða verði. Sainkvæmt
hinni almennu venju ætti stjóm
íslands að útvega allar pvílíkar
skýrslur, tneð pví, að senda 1 eða
2 umboðstnenn hingað til að tala
við verzliinarinennina sjálfa og fá
svart á hvítu”, hvað peir vildu
gera. En af pví Islendingar eru
orðnir svo margir hjerí landinu, og
af pvf landssjóður íslands er ekki
of ríkur, mætti pað eflaust duga, að
ameríkanskir íslendingar gengjust
fvrir útvegun pessara upplýsiljga.
t>eir mundu líka fúsir á að takast
pað í fang, án pess að heirnta mikil
laun fyrir. En til pess að hjer
landir verzlunarmenn taki orð peirra
trúanleg, pyrftu peir að hafa nokk-
urs konar umboðtil pessa frá stjórn
lslands.
Yitaskuld er pað, að viðskiptin
geta ekki átt sjer stað, nema skip
fáist til að ganga beint 4 milli ís-
lands og Ameríku. I>au gætu ekki
koinist á, ef varningurinn pyrfti að
fara sörau leið og nú, pvert tt úr
leið, austur til Englands. Það yrði
heldur engin hætta á að ekki feng-
ust skip til peirrar farar, jafnvel pó
1 fyrstu væri samið utn að eins eina
ferð frain og aptur, til reynslu. Sú
leið er ekkert hættumeiri heldur en
sú á milli íslands og Englands og
Englands og Ainerfku, nema máske
um lítinn tíma að vorinu, í maí, og
á peirri leið yrði pó ísrekið ekki
mikið, ef nokkuð, nieira heldur en
pað er á leið skipa frá Englandi, er
fara fyrir norðan Nýfundnaland.
Vegalengdin frá Reykjavfk til norð-
urei da Nýfundualandí. er ekki nema
1 tneiri en frá Reykjavík til Leith á
Skotlandi, pegar farið er um Fær-
eyjar. Sú leið er talin 1030 mílur
enskar, en beina leið frá Rvlk til
Quehec t. d. eru ekki neina 2,200
til 2,400 mflur, pegar farið er um
Belle-hólmssund, en pað er styttri
leið svo nemur 300 400 mflum,
heldur en frá Liverpool til Quebec,
um Belle-hólmssund og um Moville
á norðurhorni írlands, sem er bein-
ust leið. Frá Rvík til norðaustur—
mynnisins á Belle-hólmssundi er
ekki nema um 1400 mílur, í mesta
lagi 1000, eða kringum 6 sólar-
hringaferð fyrir pað gufuskip, sem
fer 10 ((knots” á klukkustund. Og
nú á tímum pykir pað ferðlftið
skip, sem ekki fer 11 mílur eða 10
tlknots” á kl.stunil. Vegalengd eða
óvenjulegar hættur pyrftu ekki að
aptra nokkruin skipeiganda frá að
fara pessa ferð.
Úr pvf Leith og íslandsgufuskipa-
fjelagið sýndi vilja til að kanna
pessastigu sumarið 1887, (?) ætti pað
að vera viljugt til pess enn, og pað
fjelag er hið eina við hendina, sem
er almennilega fært til að gera slíka
tilraun. Það er ólíklegt að pví hafi
fallið allur ketill f eld, pó ítCamo-
ens" strandaði, rjett áður en hann
skyldi leggja i pessa Vesturheims-
ferð. Að ekkert hefur bólað á ann-
ari tilraun í sömu átt sfðan, kemur
eins vfst af pví, að fjelagið sjái svo
lítinn áhuga fyrir fyrirtækinu. Það
að minnsta kosti er líklegra að fyrir-
tækið hafi lagzt 1 dá af peim ástæð-
uin, heldur en af pvf að hið ákvarð-
aða skip gat ekki farið á tilsettum
tíma. Fjelagið ætti og að sjá sinn
hag í að reyna petta. Það er sem
sje gefin setning, að ef skip pess
gætu farið frá Reykjavík til Mont-
real á 10—12 dögum, pá er ekkert
hægra fyrir pað, en að ná ölluin
vesturförum frá íslandi. Auk pess
sem peir yrðu allt að pr ðjungi
skemur á ferðinni ei. peir eru nú,
gæti fjelagið boðið peim fl.itning
fyrir fjórðungi miiiiia verð en peir
nú geta fengið með öllum selflutu-
iiignuni, til Skotlands með pessu
fjelagimi, yfir Skotland nieð járn-
braut, og paðan með hinu priðja
fjelaginu til Quebec eða New York.
Það er eiiginu etí á að vesturfarar
kvsu æði mikið heldurað fara paiin-
ig beina leið og vera á ferðinni til
Winnipeg að eins hálfan mánuð,
heldur en að flækjastaustur uin P'æt—
eyjar til Skotlands og paðan vestur
og vera að minnsta kosti 3 vikur 4
ferðinni. Seíjiim líka svo, að petta
eða pessi skip hefðu í einhverri
ferðiimi ekki fullan farm til íslands,
pá er ekkert hægra fyrir pau, en
að taka fullan farni til Englands af
ejnhverjuni varningi, afferma sig
par og fara svo með fiillan farm
paðan til íslands. Tækifærin til að
fá fann til Englauds frá Ameríku
yfir sumartímann eru æfinlega opin
fyrir öllum skipum, pó pau tilheyri
engri vissri gufuskipa-línu. Það er
pess vegna nauinast hugsandi að
skipafjelag, sein reyudi petta, gæti
skaðast, miklu vísara að pað gæti
orðið stór-ábatasamt.
En pað sem parf að athuga er
petta: Hvaða verzlunarvarning geta
íslendingar fengið hjá Ameríku-
mönnuin jafn-ódýrt og með jafngóð
uin kjörum og á Evrópu-markaði?
Og: Hvaða verzlunarvarning geta ís-
lendingar selt Aineríkuinöniium fyr-
ir peiin mun meira verð, sem flutn-
ingskostnaður yrði meiri til Ame-
ríku en til Englands eða Danmerk-
ur?
ÚJr pvflíkum spurningum eiga
peir fulltrúar landsins að leysa, sem
sendir eru til að afla sjer pvflíks
fróðleiks. Það er hin almenna venja
annara pjóða í pessum sökum. Það
má vitaskuld gera áætlun um hvað
seljist og hvað ekki, eptir kunnug-
leik umframleiðslu landsins, en pað
verður pó aldrei nema óviss áætlun.
Hvað Ameríku snertir, pá er
enginii etí á að hún franileiðir á einn
eða aiiuaii hátt nærri pví allt, ef
ekki alveg allt, sem íslendingar
purfa að kaupa utanlands frá. Það
er óparft að tilgreina hvað eina út
af fyrir sig, pví til staðfestingar. Það
er nóg að benda á 2 aðal-vörudeild-
ir: A koriimat, og verksmiðjuvam-
ing. Hváð fyrrttöldu vöruteg
undina snertir, pá er pað Ijóst, að
úr pví Ameríka i peirri grein er
forðabúr Englands, og hefur æfin-
lega afgapg, gæti hún vandræða-
lítið bætt íslandi við sig og einnig
gerst pess forðabúr. Hvað verk-
smiðjuvarning snertir, pá kemur pað
sama út, að hún mun framleiða
flestar, ef ekki allarpær vörLitegund
ir í peirri grein, sem Islendingar
kaupa. Og parsein nokkuð af peim
varningi er farið að slæðastheim til
íslands nú, gegtium milligöngumenn
á Englandi, pá er ólíklegtað ísleud-
ingar, ef peir kæmu eptir varningn-
um sjálfir, fengju hann ekki með
enn lægra verði. Með.ilgangararnir
á Englandi vilja og verða auðvitað
að hafa eitthvað fyrir sína fyrirhöfn,
en sá ágóði, sein rennur í peirra
vivsa, væri vissulega eins vel kominn
í vasa íslenzkra verzlunarinanna.
Kornmatarverðið hjer og flutnings
kostnaðurinn á pví svo langa sjóleið
vex mönnum, ef til vill, í augiun,
pegar litið er á pað í fljótu bragði.
En grandskoði maður hvorttveggja
verður útkoman nokkuð öðruvtsi.
Tökum pá hveiti. Á hafnstöðum
eystra mun i tneðalári tnega kaupa
hveiti 4 3. gæða-stigi—og sú teg-
undin er meginlega brúkuð til brauð
gerðar um alla Ameríku—fyrir 70
til 75 oents bush., segjum 75; hundr-
að pundin verða pá $1,25, er gerir
kr. 4,75 a. Þegar litið er á að
gufuskipafjelög taka sífeldlega að
sjer flutning á hveiti frá Chicago til
Liverpool fyrir 25—30 cents bush.,
pá sýnist fullvel í lagt að gera flutn-
ingsgjaldið frá Montreal til íslands
50 cents (kr. 1,87^ a.) fyrir 100
pundin. Verð hveitisins við hafn-
stað á íslandi yrði pá eptir pessu
kr. ft.024, a., eiginlega ekki nema
kr. 1,60 Heima kostar rúgurinn
0—7 kr. 100 putidin, og par setn
hveitið er viðurker.nt svo mikið
betra til tnaimeldis en rúgur, pá
sj'nist verðhæð pess ekki tilfinnaii-
lega meiri, ef hún er nokkuð meiri.
Eptir inarkaðsverðinu I Montreal
iim síðastl. inánaðainót mundu 100
pundin af eptirfyIgjandi kornteg-
undum kosta á íslandi, að viðlögðu
áætluðu fliitningsgjaldi heiin (kr 1.
87^ fyrir 100 pd.: Jiuvnir (Ertur)
kr. 0,25 a., mais kr. 5, hygg (ekki
afhj'tt, pað er að segja ekki banka(ff)-
bygg) kr. 5 (bankabygg kostar
heima 10 kr. 100 pd.), medal hveiti-
mjöl kr. 8,45 a., og hafratnjöl pað
sania, og hafrar (óinalaðir) kr 3,75
a. Sumt af pessum vörum er dýr-
ara (pó ekki nema lítið eitt) hjei en
heitna, p. e.: hafra- og hveitimjöl,
sem er lfklega nálægt króiiu dj'r-
ara 100 pd., heldur en er tOverhead’
og rúgmjöl heima. Aptur eru aðr
ar pessar upptöldu korntegundir ó-
dýrari, t. d., baunir og bygg, emla
er bj'ggið ekki eins gott, par pað er
ekki afhýtt, pó pað í sjálfu sjer sje
eins gott, eða jafnvel betra. Þá er
ekki mais verðhátt korn, og er pó
engu síður til inanneldis en hver
hinna upptöldu vörutegunda. Vita-
skuld er pað, að I ár er hveiti dýr-
ara en hjer er gert ráð fj’rir (líklega
allt að sjötta parti), en pað gera
heldur engir ráð fyrir að núverandi
verð haldist lengur en til hausts, svo
framarlega sein uppskera f sumar
verður í meðallagi bæði hjer í landi
og Evrópu, og svo framarlega sem
ekki dynur á pvf fyr hin stórkostlega
styrjöld, sem allir pykjast eiga vissa
í Evrópu fyrr eða sfðar.
Hvaða íslenzkur varningur gengi
bezt út í Ameríku er aptur óhægra
að segja. Fiskimarkaður Banda-
ríkja er mjög purftarfrekur, en Ca-
nadamenn standa að líkindum betur
að vígi en nokkrir aðrir að uppfylla
pær parfir. En gætu íslendingar
boðið samskonar fisk, jafnvel verk-
aðaun og fyrir sama verð, stæðu
peir auðvitað jafnvel að vfgi og Ca-
nadamenn. Sama er að segja um
ull, að gnægð er af henni f landinu
og hún venjulega í lágu verði. í
Boston, sem er aðal-ullarinarkaðiir
Amerfku, var verð á hvítri, pveginni
ii 11 um sfðustu mánaðamót 15—25
cents pd., að eiustöku ullartegund
uiidanskilimii, er pá seldist frá 30
til 40 og jafnvel upp til 30 cents
pd. Næði fslenzk ull hinuin hærri
gæðastiguni, fengist auðvitað inikið
meira fyrir liana en nú fæst á íslandi.
En pað er ekki hægt að treysta 4
að svo yrði, jafnvel pó íslendingar
hjer í landi álíti hana niikið betri
en hjerlenda u 11 yfir höfuð að tala.
Lin kvikfjárverzlun er ekki að tala.
Er pað hvorttveggja, að niikið meira
en nóg er af kvikfjenaði í Amerfku,
og hitt, að sjóleiðin er svo löng.
Þó er nokkurn veginn vfst að pað
gæti orðið gróðavegur að flytja út
hingað fslenzka hesta, ef flutningur
fengist beinaleið og flutningsgjald-
ið yrði ekki pvf ineira. Það er lít-
i 11 efi á að peir seldust hjer hver-
vetna, pegar nienn færu að kynn-
ast peini og fyrir priðjungi hærra
verð að minnsta kosti en verið hef-
ur á peim á íslandi nú um undan-
farin ár. fslenzkir iiestar eru bæði
fallegri skepnur og skemmtilegri,
heldur en Indfánaponies eða villu-
hestar ('Broncoes), sem pó fást sjald-
an fyrir minna en $50.
Fisk, sel og hvallísi aptur á móti
inundi allt af ganga út f Ameríku.
Það eru óendanleg ósköp, er af pví
útheimtist til áburðar á hinar ýmsu
vinnuvjelar um pvert og endilangt
landið. Sá markaður sýnist aldrei
vera ofhlaðinn. Vel værkað porska-
lísi er líka hjer í landi f afarháu
verði sem læknislyf. Meginhluti
pess lísis er kallað að koini frá Nor-
egi, og merkurflaskan af pvf kostar
í lyfjabúðum $1 2 og jafnvel meir,
eptir pvf hvar f landinu lyfjabúðin
er. íslands porskur er allt eins feit-
ur og sá frá Noregi, og pess vegna
ættu íslendingar að geta boðið öld-
ungis eins gott porskalfsi, að
eins að peir kynnu aðferð Norð-
mantia við að ná hinu tærasta lísi
óskeiuindu. Það er llka nokk-
urn veginn víst, að æðardún gengi
út í Aineríku, og ^fyrir gott verð.
Eti ein varningstegund er pað pó
sjerstaklega, sem hjer i landi mundi
seljast fyrir mikið verð, en sem nú
er að sjá, að lítið verði úr á íslandi.
Það eru sela- og kópaskinn. Þeir
fáu af íslendinguin, sem hafa liaft
nokkuð af peim meðferðis—illa verk-
uð, eins og pau hafa verið—hefðu
getað selt mestii ósköp af peim f
Winnipeg-bæ einum og pað fyrir
talsvert hátt verð. Væru pau vel
verkuð og litu vel út mundi æfin-
lega mega selja pau háu verði, nær
pví hvar sem er 1 Ameríku. í kulda-
beltinu hjer í landi pykist enginn
fullkomlega fimi fyrr en hann er
kominn á skrautbúna, verðmikla sel-
skinnskápu. Vitaskuld eru suður-
hafs selskinnin lang verðhæst og
par af leiðandi fullkomnunartak-
uiarkið fyrir skrautbúning karla og
kvenna á vetrum. En ameríkanskir
skraddarar hafa býsna gott lag á
að gera norðurselaskinnin útgengi-
leg og eptirsóknarverð. En sem
sagt, til pcas íslendingar fengju gott
verð fyrir sela- og kópaskinn sfn,
yrðu pau að vera elto vel verkuð,
og litur peirra að vera sem jafnastur.
Þetta er vitaskuld alltsaiuan á-
gezkun, en af henni má pó ráða, að
verzlun á milli íslands og Ameríku
ætti alls ekki að vera ómöguleg.
Gæti hún komist á j'rði pað óneitan-
lega hagur fvrir fsland, að pvf leyt-
inu, að pað pi hefði aflað sjer svo
mikið fleiri skiptavina en nú eru til,
og pað atriði eitt er ómetanlega
mikilsvirði.
HON. JOHN NORQUAY DiíNN.
Þessi fregn — fyrir fjölmarga
hin mesta sorgarfregn—flaug út um
Winnipeg-bæ seint sfðastl. föstu-
dagskvöld og kom öllum mjög á
óvart, par hann var heill á hófi
sfðastl. fimtudag. Hann^ fann fyrst
til meins á fimtudagskvöld. Veikin
sem greip haun var pó ekki meiri
HON. JOHN NORQUAY,
fæddur 8. maí 1841, dáinn 6. júlí 1889
en svo, að óparft pótti að sækja
læknir fyrr en um hádegi á föstu-
dag. Meðölin er læknirinn gaf
honum bættu honum ekki hið
minnsta. Haun hafði innvortis
kvalir sein jukust eptir pví sem á
daginn leið, og kl. 7 um kvöldið
var læknir sóttur aptur. Komu pá
2 læknar, en gátu ekkert aðgert
Haun leið ópolandi kvalir par til
hanti ljezt kl. 9,30 um kvöldið. Af
pvf maburinn var injög feitur gátu
læknarnir ekki gert sjer verulega
grein fyrir hvað orsakaði pessar
ógna kvalir, en degi síðar krufðu peír
líkið og sáu pá að garnaflækja varð
banamein hans.
íbúðarhús hans í Winnipeg.
John Norquay var fæddur 8.
maí 1841, var pví 48 ára gainall.
Faðir hans var gildur bóndi f
uRauðár-nýlendunni”, eins og hvítra
manna byggðin var á peim dögum
nefnd, og bjó á vesturbakka Rauðár,
f St. Anelrews Parish, heldur nær
Selkirk en 5Vinnipeg. Norquay
uppfræddist hjá Anderson biskupi, 4
St. Johns Aeademy, og stundaði svo
landbúnað til pess hann fór að gefa
sig við opinberum störfum. Hann
var kjörinn fylkispingmaður árið
1870, undireins og Manitoba-fylki
var myndað og hafði gengið f Cana
diska fylkjasambandið. Ogfrápeim
degi til dauðadags var hann allt af
fylkispingmaður. Hann var ráð-
herra opinberra starfa og jafnframt
akuryrkjudeildarinnar í stjórnarráð-
inu hinu fyrsta, er myndað var 14.
desember 1871. Frá pví embætti
sagði hann sig 8. júlí 1874, ásamt
hÍT’.um öðrum sftillverkinnöniuini sín-
utn. En í marz 1875 var hann
aptur kjöriiui nieðliiuur ráðsins,• er
pá var undir forniennsku R. A.
Davis, og var pá fylkisritari til pess
5ann sagði af sjer f maí 1876, og
tók á nj' við ráðsmennsku opinberrs.
starfa. Þvf einbætti gegndi hann
til pess í október 1878, að Davis
gaf sig frá stjórnarformennskunni og
öllum opinberum störfum. Þá var
Norquay kjörinn foringi og bað
fylkisstjóri hann að mynda stjórnar-
ráð. Og frá peim degi var hann
stjórnarformaður til pess í desember
1887, að hann og La Rivier sögðu
af sjer, en Harrison myndaði nýtt
ráðaneyti, og sem innan mánaðar
kollvarpaðist, svo reform- flokkurinti
í fyrstaskipti tiáði völdum I fylkis-
stjóminui, undir formennsku Thom*
asar Greenway. Og slðan pá hef-
ur Nórquay verið formaður stjórnar