Heimskringla - 14.11.1889, Blaðsíða 1

3. ai
Winnipeg, Man. 14. Xovember 188í).
Nr. 40
ALMENHAR FEJETTIR
FRX ÚTLÖNDUM.
TVRKLAXD. Það var hvort-
tveggja að Tyrkir byrjuðu fyrir
löngu að búa sig undir sæmilega
móttöku Vilhjálms keisara, f>rátt
fyrir að hann tilheyri flokki hinna
Ukristnu hunda”, enda var honum
líka mikilfenglega fagnað. Glæst
ari sigling hef'.’.r sjálfsagt ekki opt
farið eptir Hellusundi heldur enpeg-
ar Vilhjálmur keisari sigldi par um
með herskiparöst soldáns bæði á
undan og eptir sjer, en til beggja
handa var óslitin röð af alls konar
skipum, svo fagurlega búnum sem
framast mátti verða. Ómur horn-
anna barzt að eyrum úr öllum áttum,
en hvarf til hálfs fyrir háreysti fall-
stykkjanna, er hjeldu uppi látlausri
gleðiskothríð á landi beggja megin
sundsins, allt frá pví inn var komið
í sundmynnið til pess keisara-jaktin
Hohenzollern og fylgiskip hennar
Kaiser lágu bundin við bryggjurnar.
í höllinni JJahmabacktche beið sold-
án í sparifötunum sínum og um-
hverfis hann voru allir hans vildustu
embættismenn og ráðgjafar, og
pangað var Vilhjálmur keisari leidd-
ur tafarlaust eptir að á land var stig-
ið, til pess að heilsa hinum mikla
Abdul Hamid. Að pví um garð
gengnu óku peir keisarinn og soldán
til hallarinnar Yildiz og snæddu
par saman. *í pví gildi sátu 100
manns og voru par boðnir erindrek-
ar allra stórveldanna og hæstu em-
bættismenn Tyrkja. Þó ríkið sje
fátækt var parekki fátæklega a borð
borið. Algerlega allur borðbúnaður
—djskar, bollar o. pvl.—var úr
lireinu gulli, og var pó skipt um
borðbúnað 12 sinr.um, en 100 manns
sátu við borðin.—Ekki er pess getið
livernig Vilhjálmi keisara hafi litizt
á hermennina, er honum voru sýndir
á göngu, en yfir höfuð er að heyra
að hann sje ánægður með soldán og
ráðgjafa hans. Áður en hann fór
frá Konstantínópel aptur var drottn-
ingu haus gefið tækifæri að skoða
sig um í kvennabúri soldáns, en
setn nærri má geta fjekk Vilhjálmur
keisari ekki svo mikið sem að sjá
inn um gluggana á peirri uallra
helgustu” höllinni.
FRAKKLAND. Að pví er um-
ráð stjórnarinnar snertir var hliðum
sýningahallaiitia í Paris læst að
kvöldi hins ö. p. m. Og aldrei sðttu
íleiri menn sýninguna en einmitt pá
urn daginn. Var svo talið til að
400000 manns hefðu verið par í
senn, enda ill-mögulegt að hreiía
sig vegna prengsla; nokkrir meidd-
ust og um daginn eingöngu fyrir
pretigslin. En sýningahallirnar verða
opnar fyrir hverjum sem vill enn
nokkrar vikur, og allir munir látnir
standa óáhrærðir, og er pað meö
fram fyrir pað, að enn pá eru óinn-
leystir fieiri tugir púsunda aðgöngu-
tniða; eru i höndum einstaklinga út
urn alla Evrópu. Sýningunni er al-
mennt hrósað og henni er einnig
pakkað fa.ll Boulangers og aflrýrn-
un konungssinna, auk pess sem
hettni er vitanlega pakkað pað, að
verzlunarafl Parisarborgar ltefur ver-
ið aukið meira en nokkur geti gert
sjer grein fyrir, eins og aðsókn’n að
henni varð margfalt meiri en nokkur
maður gat imyndað sjer. Hún varð
ekki einungis fjepúfa Parisar-búa,
heldur einnig traustastoð landsstjórn-
arinnar og að dóm Frakka áhrifn-
meiri en ályktanir 1 nunga liefðu
getað orðið, til að ' la friði um
gjörvalla Norðuráli
ÍTALÍA. Fyrir 2—li árutn \ ar
rætt um að framk euia hugmynd
og uppástungu Garil dis að gera
Rómaborg.að sjóstib . Svo fjeil um-
talið niður. En nú er byrjað að
ræða utn pað aptur og stjórnin hefur
meira að segja skipað nefnd manna
til að athuga málið, skoða Tiber-
fijótið ov svæðið sem skurðtirinn á
að leggjast um og gefa' greinilegt
álit sitt urn mögulegleikana að fá
verkið unnið og um kostuaðinn.—
Hinn eiginlegi skipaskurður verður
að sögn ekki nema um 11 mílur
enskar á lengd, og mælt 'að hann
muni ekki kosta meira en um 70
milj. franka. Gamla Lesseps lítzt
mjög vel á fyrirtækið og fjelag
manna i Bandaríkjum kvað vera til-
búið að takast verkið í fang.
AFRÍKA. Þaðan koma nú pær
fregnir, að svertingjar hafi ráðizt á
dr. Carl Peters, forseta og frumkvöt-
ul Austur-Afríku-fjelagsins pýzka,
og drepið hann ásamt öllum flokkn-
um, er með honum var, að nndan-
teknum einum Evrópumanni, sem
komzt undan pó sár væri, og einum
svertingja er einnig slajip. Dr Carl
var 33 ára gamall, var sem sagt höf-
undur Austur-Afríku-fjelagsins og
forseti pess, og vann síðastl. ár í
fjelagi með Wissmann að pví að
bæla niður óeirðir svertingja nærri
sjávarströndinni og að pví að fyrir-
byggja prælaverzlunina.—Er talið
efalaust að fregn pessi sje sönn.
Egyptar taka prinzinum af Wa-
les framúrskarandi vel, og er ekki
frítt við að Frakkar sjái ofsjónum
yfir pvi, pykir Englendingar láta of
mikið yfir valdi sínu par í landi og
lofa að minna pá á forna samiiinga
Egyptaland áhrærandi.
JAPAN-menn eru farnir að læra
sprengikúlnakast af Evrópumönnum,
eins og margt fleira. öfundarmað-
ur utanríkisstjórans kastaði að hon-
um sprengikúlu fyrir sköinmu par
sein hann ók fram hjá. Sprengikúl-
an skemmdi vagninn, en manninn
ekki að mun, og er pannig tókzt
til, banaði sá sjálfum sjer, er kastaði
kúlunni.
FBA amehikl.
BANDARÍKIN.
Á pjóðpingi hinu næsta kemur
frain stjórnarfrumvarp um fjáryeit-
ing til að koma upp skólum i Indí-
ana-byggðunum, og svo mörguin,
að hver einasti Indíáni á skólaaldri
fái aðgang. Skólarnir eiga að verða
með sama fyrirkomulagi og eru al-
pýðuskólarnir.
Eptirlauna rjett hefur Wash-
ington-stjórnin stofnað par í bænum,
par sem öll niál er eptinauii suerta
verða útkljáð.
Ríkisskuld Bandarikja var í
sfðastl. októberniániiði minnkuð uin
milj.
Almennar kosningar fóru fram
í 10 rikjum Bandaríkja hinn 5. p.
m., eins og um var getið í síðasta
blaði. Voru sumstaðar kosnir ríkis-
stjórar einungis, i öðrum allt fram-
kvæmdarráðið og dómarar, og i
öðrum aptur bæði framkvæmdarráð
og pingmenn allir. í öllum ríkjun-
um töpuðu repúblíkar að pvi er at-
kvæðafjölda snerti í samanburði við
síðustu kosningar, og græddust pví
demókrötum atkvæði að sama skapi.
í 7 rikjunum máttu demókratar bet-
ur við kosningarnar, fengu ýmist
Heiri tölu fulltrúa eða stærstu em-
bættin ( framkvænidarráðinu. Eu
pessi eru rikin er peir urðu vfir-
sterkari í: New York, Maryland,
MÍNH-ssippi, Yirginia. New Jcrsev,
Oiiio og Iowa. T\ö I.in síðasttöidu
rlkiii hafa um mörg ár lotið repúb-
•líkuin, svo að úrslitin par eru
hreinn og beinn sigur. Repúblíkar
urðu ylirsterkari svo miklu nemur í
Massachusetts, Pennsylvania og Ne-
braska. En peir töpuðu mesta
fjölda af atkv. í samatiburði við síð
ustu kosningar.
í ársskýrslu sinni, yfir síðastl.
fjárhagsár, segir Governorinn yfir
Alaska, að útfluttur varningur paðan
á árinu nemi $7^ milj. Indíánar
segir hann að muni ekki hafafjölgað
síðan 1880, en hvítir menn á skag-
anuin eru nú alls 3,500.
Norður-Dakota ríkispingið fyrsta
verðtir sett í Bismarck næsta priðju-
dag (19. p. m.).
Ríkispingið fyrsta í Washing-
ton var sett í Tacoma hinn 6. p. m.
Kosningaúrslitin í Montana eru
nú loks heyrum kunn. Mennirnir
sem skipaðir voru til að telja at-
kvæðin og skera úr öllum prætum
hafa nú lokið verki sínu, og eru nú
úrslitin pau, að einnig í Montana
unnu repúblíkar. Allir yfirijettar-
dómarar eru repúblíkar og 6 af 8
hjeraðsdómurum eru pað líka. í
efri deild pings eru fiokkarnir jafn
mannmargir og ræður hinn ný-
kjörni ríkisstjóri hvor peirra verður
yfirsterkari. í neðri deild eru re-
públíkar mannfleiri en demókratar
svo nemur 6 mönnum. í einu kjör-
dæmi fengu sækendur beggja flokka
jafnmörg atkv. og fara par fram
kosningar aptur.—Við kosningarnar
komu fram allt talið 22,000 atkv. og
par af voru 1,800 er neituðu að
piggja inngöngu í ríkjasambandið.
ílön gutiin er að aukast. í sunnu-
dagsútgáfu sinni hinn 3. p. m. prent-
aði 7ViÚM)i,e-prentfjel. í New York
langa ritgerð um Manitoba og Norð-
vesturlandið, frá frjettaritara sínum
stöddum í Winnipeg. Fyrirsögnin
er: (l Undir h.vorum fánanumf”
Svo leggur pað út af inngangsorð-
uiium á pann hátt, að hefði pað
ekki verið fyrir bygging Canada
Kyrrahafsjárubr. hefðu Manitoba-
menn efiaust verið búnir að berja á
dyrnar og æskja inngöngu í Banda-
ríkjasambandið. Og um fylkið og
Norðv.landið í heild sinni segir
hann að pað sje vaxið pví, að upp-
byggja volduga pjóð, og spáir pví
að ekki líði ýkja mörg ár pangað til
pað verður útfluttur eins mikill korn-
matur eins og úr öllum Bandarikj-
uin.—Það eru ekki mörg ár sfðan
New York blöðin kappkostuðu að
koma heiminum í skilning um að
Manitoba væri algerlega óbyggi-
legt land. uTímarnir breytast”.
í Baltimore var hinn 10. p. m.
bvrjað á h'tíðahaldi miklu í ininn-
ii.c i pe-s, að pá vcru liðin 100 ár
frá p\í skipaður var hinn fyrsti
kapó.skur biskup f Bandarikjmn.
Sú skipun oekk út frá Pius páfa VI.
hinn 6. iióvember 1789, og hinn
fyrsti biskup var Johu Carroll 1
Baltimore, og náði bi-kupsdæmi
hans yfir öll rikin, er pá voru í sam-
bandinu. Þeirri stöðu hjelt biskup-
inn í 26 ár, til pess hann lje/t, 3.
desember 1815, pá 85 ára gamall.—
í opnu brjetí til presta kirkjuunar
segir Gibbons kardínáli, að nú sje í
Bandarikjum um 8 milj. kapólskra
manna, 1 kardnináli, 13 erkibiskup-
ar, 71 biskupar, 8,000 prestar,
10,500 kirkjur, 27 prestaskólar
kapóh-kir, 650 æðriskólar, 3,160
barnaskólar og 520 sjúkrahús og
aðrar pvilíkar stofnanir til hjálpar
purfandi fólki. Fjöldi canadiskra
kapólíka tekur pátt í pessari hátíð,
par á meðal Taschereau kardináli.
Hi/m 1. p. m. var ölluin gufu-
skipafjelögum, er ilytj: ólk til og
frá New Ycrk, forr«le;.:' lilkynntað
frá peim degi verði pau að gjalda í
ríkissjóð New York-ríkis 50 cents
fyrir hvern innflytjanda. Nefskatt
ur pessi er jafnhár á hvítvoðungum
og fullorðnu fólki.
Hvalfangaraskip Bandaríkja eru
nú kornin heim úr Behringssundi og
segja vertíðina hina verstu er peir
muna. Fengu alls 45 hvali.
Einn anginn af enska mylnu-
kaupafjelaginu er nú tekinn til að
vinna í Chicaco, vill ná í allar korn-
hlöður par í bæuum og grendinni.
Hefur pað nú lokið kaup.um á öllum
kornhlöðum eins fjelags, er til sam-
ans taka 6^ milj. bush. Verðið
var $2,250,000.
Á 4 fyrstu mán. yfirstandandi
fjárhagsárs var ríkisskuld Bandaríkja
minnkuð um $15| milj. Á sama
tímabili í fyrra um $27-^ milj.
Sænskur maður Óskar Bergström
að nafni drukknaði í Long Lake í
Minnesota í vikunni er leið. Hann
var með Nordenskjöld um árið, á
hringferð hans fyrir norðanverða Asíu,
og hafði á hendi rannsókn allra ó-
pekktra skorkvikinda er fundust.
Thomas F. Bayard, fyrrverandi
utanríkisstjóri Clevelands, var hinn
7. p. m. vígður í hjónaband í Wash-
ington. Brúðurin var Mary Clymer,
til heimilis í Washington. Auk
annara viðstaddra stórmenna voru
peir Cleveland og Harrisson forseti.
Nýdáinn er í Wheeling í Vir-
ginia E. S. Ebert 90 ára gamall.
Hann er nafnfrægur fyrir pað eitt,
að hann er hinn síðasti að falla í val-
inn af peiin mönnum, er unnu að
smíðum liins fyrsta híiss í Chicago.
t>að hús var smíðað 1818.
Phi'.ip Armour og May Lester
struku úr Chicago hinn 7. p. m. til
að giptast. Feður beggja eru
margfaldir miljóneigendur í Chicago.
Nýdáinn er í St. Peter, Minn.,
hinn elzti landnemi í Mínnesota.
hann nam par land 1823, og hefur
búið í ríkinu allt af síðan. Hann
var 95 ára gamall.
Ógurlegur stórhríðargarður með
fádæma frosti gekk yfir öll suðvestur
Bandaríkin, frá Kansas suður að
Mexico og vestur á takmörk Kali-
forníu, alla síðastl. viku. Garður-
inn var uppihaldslaus í 9 sólarhringa.
Fannkoma var mikil og veðnrhæðin
svo mikil að ekki sá handaskil nema
stund og stund i senn. Lifandi
peniugur hraktist fyrir veðriuu út í
ár og læki og fórst, og sauðfje
fennti í dældnm og giljadrögum.
Eitthvað 4—5 hjarðinenn eru futidnir
en hvað margir fleiri kunna að hafa
orðið úti er óvíst enn.
Almeiin atkvæðagreiðsla fór
fram i Idaho Territory í vikunni er
leið til að fá úrskurð almennings i
pví hvert biðja skyldi utn ríkisrjett-
indi eða ekki, Úrskurðuriun var
aðeinn niaður af hverjum átján var
á móti pví að um sjálsforræði vaeri
beðið.
C a n a «1 a .
Tekjur sainbaiidsstjórniirinnar í
síðastl. októbermán. voru $3,592.432,
en útgjöld'.n $3,249,837. Afgang-
eptir mánuðinn er pví yfir $300,000.
Og á fyrstu 4 inán. fjárhagsársins er
nú afgangurinn 'orðinn $4,707,000,
en pað ei tueira en tnilj. doll meira
en á sa.na tí uabili í fvrra.
Fyrir sköinmu llutti Erastus
Wiinan fyrirlestnr í Toronto um sitt
gainla niálefni: verlunareining Banda-
rikja og Canada. Á peim fundi
bar hann og harðlega á móti peirri
sakargift, að hann undir niðri væri
alt af að vinna að pólitiskri einingu
ríkjanna. Áhrif ræðu hans i pað
skipti urðu eigi að síður pau, að 2
gamlir meðmælendur hans og nafn-
greindir mennf reformflokknum aug-
lýstu að peir ynnu ekki lengur að
verzlunareiningarmálinu, en að peiV
mundu andæfa pví á allar lundir.
Auðmannfjelag í Bandaríkjum
hefur nýlega keypt 480 ekrur af
landi liggjandi beggjamegin árinnar
Kakabeka, og 8—10 mílur norð-
austur frá Port Arthur. Á pessu
svæði eiu í ánni (pvert yfir hana)
100 feta háar flúðir, en vatnsmegn
hennar er svo mikið að sje pað meg-
inlega notað má par framleiða 200
púsund hesta afl til að knýja verk-
stæði. Hugmynd kaupenda lands-
ins er að uppbyggja par hveitimyln-
ur og með tímanum hveitimarkað,
sem og ætti að vera mögulegt, par
höfn er á vatninu rjett hjá. Hið
fyrsta verk fjelagsins á að verða að
breyta ánni svo að strauminn megi
nota til að kr.ýja verkstæðí, og von-
ast pað svo eptir, að innan skamms
komi par upp pappírsgerðarhús og
önnur pvílík verkstæði, par timbur
er mikiðhvervetnaumhverfis. Nám-
ar eru og miklir í grenndinni og er
hugmyndin að fá upp málmbræðslu-
hús og járnverkstæði knúð með
vatnsafli. Hvert sem af pessu
verður eða ekki, pá er pó útlitið nú
sem stendur pesslegt, par landmæl-
ingamenn eru nú að mæla landið og
gera áætlun um kostnaðinn við að fá
vatnskraptinn hagnýttann. Kyrra-
hafsfjel. er og búið að lofa járn-
braut pangað undireins, svo hefur og
gert Port Arthur, Duluth & West-
ern-fjel. sem nú er að byggja járn-
braut milli nefndra staða.
Annað stór-fyrirtækið í bruggi
eystra er og pað, að fá byggða
járnbraut frá Quebec niður með
Lawrence-flóa að norðan niður til
Charles-fjarðar við austur mynni
Belle-hólma sunds. Fyrir pví stend-
ur miljónaeigandi í Quebec E. P.
Bender að nafni, sein nú er í London
á Englandi að fá fjelagið stofnað og
innkalla peningana; er nú pegar
búinn að fá svo mikla peninga saman
að strax verður byrjað að velja
vegstæðið og fá hið aauðsynlega
stjórnarleyfi. Lengd pessarar fyrir-
huguðu brautar verður um 800 míl-
ur og er gert ráð fyrir að hún kosti
$20-—25 milj. og pá upphæð kvað
bankafjelag i London hafa boðið að
lánasvo framarlega sem fjelag verði
stofnað. Það sem ínælir með pess-
ari braut er pað, að hún styttir ferð-
ina t. d. frá Chicago til Liverpool
um 36 kl.st, pó inílutalið milli peirra
staða fækki að eins utn 300 mílur;
munurinn er innifalinn i minni ferð
skipa en járnbrautarlesta. Charles-
fjörður er og íslaus alla vetra öld-
ungis eins og höfnin i New York,
en sjóleiðin frá Liverpool til Charles-
fjarðar stendur yfir að eins 4—4^
sólarhring, par sem sjóleiðin til New
York stendur yfir 6—7 sólarhringa.
Munurinn er svo mikill á ferðhrað-
anum, að sendibrjef til New York
frá Liverpool koma sólarhring fyrr
til móttökumanns eptir pessari leið,
heldur en ef pað færi með skipi
beina leið til New York. Að pessi
braut komist nokkurntima lengra en
á pappírinn er vandasamt að segja.
Rifrildi er komið upp innan
ensku kirkjudeildarinnar í Ottawa út
af serenióiiíunum, sem prestarir vilja
viðhafa sem mest má. Rak svo
langt hinn 3. p. m. að margir nafn—
kuunir menn, par á ineðal Ritchie
háyfirdómari við hæstarjettinn gengu
út úr kirkju sinni, pegar söfnuður-
inn að boði prestsins tók til að tóna
einhverja klausu, sem fjöldanum
var sjerlega illa við,. .