Heimskringla - 10.07.1890, Page 1

IV. ar. Sir. 2H.
Winniprg, Man., Canatla, lO.juli 1800.
Tolnbl. 184.
Tir. KAUPKNDA „HKB”.
Við byrjun yfirstandandi íirg'.
tlIIkr.” lofuðu fttg. hennar að gera
allt mögulegt til nð h»a?ta blaðift.
ketta hefur allt af vakað fyrir peim
alðan og nfi hafa |>eir f>ann heiður
að tilkynna kaupendum og lesend-
11 m blaösins, að cand. phil.
OESTUJl PÁLS80N,
hinn viðfrægi ritsnillingur og skfild,
vasntanlegur hingað til M inni-
I>»g nmstk. föstudag, 11. f>. m., til
f>ess að gerast meðritstjóri l(Hkr.”.
^ jer treystum f> ví, að kaupendur
blaðsins gleðjist af pessari fregn
*'kki slður en vjer gleðjumst af að
geta fært peiin hana. Að öðru leyti
tstliun vjer ekki að mœla með hra.
Gesti Píílssyni, oss er pað ofvaxið.
Hann mun gera f>að bezt sjálfur.
Útff. Tlkr.”.
ALMENNAR FRJETTÍR
FRÁ ÚTLÖNIHJM.
England. Behri ngsundsprætan
harðbar. t>að er sagt að skipun sje
htgeugin frft Bandaríkjastjórn í f>íi
Att að herskipafioti skuli strax halda
norftur I sund og taka fast hvert ein-
asta veiðiskip er fari undir brezkum
fána. Bretar liafa a5 sögn heimtað
*Uan K yrraiiafsflota sinn saman á
Vietoriu-höfn t Brithish Col. og
canadisku veiðimennirnir vopnbfia
dll stn skip og hafa v ið orð að
aökkva með skipum sfnum fyrr eu
f>eir gefizt upp. I>aft er og mælt aft
s,jórn Breta hafi ítkveðið að senda
að
''estur fyrir Amertku til viðbótar
' ið fiotann sem par er. Ilvað langt
‘'tjórnin er viðbfiin að ganga í pessa
Att veit engiiiu, en almennt er talið
mögulegt að í orustu fari milli her-
skipanna frá Bandaríkjum og peirra
brezku. Almennur fihugi fyrirpessu
mfili kvað nfi og vaknaður hvervetna
A Knglaudi, og fjöldi manna, sem til
pessa hefurverið meðmæltur Banda-
Hkjastjórn, er henni nfi andvígur.
Hað sem vakið hefur pessar æsingar
eru hin nýju tollbreytingalög l’anda-
flkjastjórnar. öðlist pau lög gildi
tapa fleiri pfisundir inanns & Eng-
landi stöðugri atvinnu, og J>ar krepp
tr skórinn að fæti. Er svo sagt að
* brcnuni Sheffield einum tapi pann-
atvinnu 2,000—2,500 manns og
f'annig er ástandið mn gjörvallt
landið. AUt petta verkar fi stjórn-
,Ila og gefur henui Asta>ðu til að
ganga lengra en ella. Til sönnun-
ar pvt, að pessi andi sje að verða al-
n|ennur meðal lýðsins m& geta pess,
að fyrir nokkru Ijet einn af ping-
tnönimm í flokki Salislniry’s pað f
Ijósi 1 ræðu ft pingi) að pað væri ráð-
iegt að athuga, hvort ekki væri pörf
að takinarka aðflutning varnings frá
^eitn ríkjum, sem svo gott ssm fit-
bolnðu brezkum varuingi nieð t.>11-
taumhaldinu og iætur til sín taka,
og eru nfi andvígismenn stjórnarinn-
ar f pvt máli farnir að viðurkenna
að hann sje ekkert lamb að leika
sjer við. Hið sama eru og lögreglu-
pjónarnir sjálfir farnir að gefa f skyn.
Hann er paulæfður herstjóri frá Itid-
landi og austnrlöndum og pví van-
ur við að sjer sje hlýtt, eigi sfður en
hann er vanur að fást við ræningja
og spillvirkja. Engu að síður er
pó haldið áfram að jagaat um fyrir-
komulag lögreglustjórnarinnar, pví
fjölda margir vilja að aðal-stjórn
hennar sje t höndum bæjarstjórnar-
innar, on ekki í höndum ríkisstjórn-
arinnar eins og nti er.
I.iiinl.eigna útrlkkttn oru Eng-
lendingar að sögn að hugsa um enn.
Spilda sfi er peir nó vilja ná f er
konutigsrfkið Siam í Asíu, er liggur
suður frá Burmah fyrir austan Ben-
gal-flóa. Landið kvað í sjálfu sjer
vera frjófsamt, en einkum arðsamt
fyrir Breta níi sfðan peir eignuðust
Burmah. Næðu [>eir nfi Siam líka,
pá hafa peir fengið groiðati og stutt-
an veg til sjávar frá Burmah, og f
pvf skyni að ná níi pessu landi hafa
peir að stign fundið upp eitthvert
deiluefni við Siams-stjórn, sem, ef
laglega er á haldið, getur orðið svo
stórt mál, að nauðsyu pyki að binda
enda á prætur, með pvf að taka Si-
arn orr uera að brezkri eign.
rnikilsvert, og mikið áhugamál að
járnbraut verði lögð niður milli
Norður og Suður-Amer. segir Said
Mannel Sato, eiuhver rfkasti plant-
ari í Guatamala í Suður-Ameríku.
Það er almenn skoðun í Mið-Amer.
M exico og Columbia myndi gera
mikið gott, fvrir alla hiutaðeigend-
ur. Talsvert hefur verið gert nú
pegar. Brautin frá Atlanzhafinu
inní land til Costa líica, er bráðum
fullgerð, og á mjög stuttum tíma
verða biautirnar uin Nicágua og
Guatamala til Kyrrahafsins full—
gerðar Hka. Fleiri brautir inundu
verða fullgerðar áður haust kemur,
svo útlitið fyrir-samgöngur um alla
Mið-Ameríku er hreint hin beztu.
Kostnaðurinn við byggingu braut-
arinnar verður ekki svo mikill, að
ekki verði kloíiun. i>að er ekki
lfkt pví eins stórt fyrirta>ki eins og
Nicargua-skurðurinu og pó gengur
pað fvrirtæki svo ágætlega, sem
hægt e,r að hugsa sjer.
fyrstu álitið óhugs-
yrðu byggðar í Mið-
L>að var f
andi að brantir
Ameríku, en nú er hún pó öll sund-
urskorin, með járnbrautir sem mikið
hjálpar áfram pessu fvrirtæki.
I>að lítnr nú út fvrir reglulegt
stríð I verzlnnarlegu tilliti í Mið—
Ameríku. Eptir frjettum frá tveim-
ur mönnum, sem nýlega eru komnir
paðan til New York, virðast allar
líkur benda á að svo sje. Þeir segja
að Þjóðverjar sjeu par langt á und-
an f verzlunarlegu tilliti, Euglend-
ingar næst, en Bandaríkin langt á
eptir. Þegar Aineríkumaður ketn-
ur til Guatainala, og setur a stofn
einhverja verzlun eða iðnaðarfyrir-
tæki, moinar pað að eins aft Þjóð-
verjar taki ekki pá peninga, sem
hann hefur upp á verzluninni, svo
menn geti sjeð að Þjóðverjnr eru
langt á undan í verzlun og að peir
áður an varir fá uiest öll yfirráð yfir
innfæddum f pví tilliti. Það er varla
nokkur Þjóðverja verzlunarmaður,
lagsins síðustu viluina af júnfnián.
voru 102,000; fyrir sömu viku
sfðastl. ár #369,lXX).
I,. inboðsinenii auðmaiinafjelags
e:ns á Englandi eru uú f Halifax og
hafa í hyggju að sagt cr, að kaupa
B ölgerðarhús í peim V>æ.
sem búinn er að vera 5 ár f Guate- er eu
male, sem ekki er rikur orftin, og
par eru fleiri hundruð af peim. Deir
eru langt á undan Englendingum
og satt að segja, peir græða á peim
að ruörgu leyti. Þjóðverjar keyptu
fyrir 10 áruin slðan kaffiplöntunar-
stað fyrir 870,000, pað voru gerðar
að eins litlar umbætur á houuiu og
nú fyrir skemmstn soldu peir liann
eusku fjelagi fyrir 8500,000.
\ eðurinrclingastöð hefur satn-
baudsstjórniu ákveðið að stofna taf-
arlaust í Victoria í British Columbia.
—Hún hefur og ákveðið að útvega
sem fljótast tnarga öldnmæla til
brúkunará ýmsum stöðum við I.aw-
renceflóa.
Trjábola-fleki var fvrir sköinmu
sendur á stað frá St. Johns í New
Brunswick til New York, sem stærri
er reynt
nokkur slikur fleki,
Balkanskaga-þrœtan er nú að
sögn að aukast á ný. Eitis og áð-
ur hefur verið getið um vilja líússar
Ferdinand prinz burtu úr Búlgaríu
og" ætlað að peir í pvt ir.uni hafa
von um fylgi Þjóðverja. Eii hvað
uiiiinsta kosti eitt stórt herskip sem hæft er f [>ví, [>á «r f>að víst að
Austurrfkisinenn eru ófúsir að láta
undan og sjá Ferdinand útl>olað.
Það að minnst.ii kosti er víst, að
aldrei hefur Ferdinand prinz knúið
hnrðina hjá Tyrkjmn eins fast og
beðið uin viðurkenuitjgn með eins
miklum ákafa eins og eiumitt nú, og
er fullyrt, að liann fntr hafi Austur-
ríki fyrir bakhjall. Tyrkireru óvissir
hvernig f>eir eiga að snúa sjer. Þá
hálf-langar til, í von um einhvern
hag, að viðurkenna Ferdinand, en
pora pað ekki fyrir Rússum, sem
allt af kreppa að peim meir og meir
og heimta skuld sfna gömlu með si-
vaxandi ákafa. Þeirri kröfu geta
Tyrkir ekki mætt, hversu fegnir
sem peir vildu, pvf fjárhirzla peirra
er að venju tóm ogekki von á fje 1
hana fram yfir pað senj útheinitist
til heimilisparfa. Rússar auka nú
daglega herskipaflota sinn á Svarta-
hafi og hóta Tyrkjanum hinu versta,
sjerstaklega ef Ferdinand verður
viðurkenndur. Það sem fremur öðru
æsir Rússa nú í seinni tfð gegn
Ferdinand, er pað, að hann um sfðir
ljet undan stjórnarráðinu og leyfði
aftöku samsærismannsins Panitza.
Ferdinand andæfði peirri kröf.i ráðs
ins og gaf ekki sitt sampykki fyrr
en pað litfði hótað að segja af sjer
og skilja prinzinn eptir tómhentaiin
og ráðalausauu, pár raeiri hluti
fólksins var á sömu skoðun og
stjórnarráðið. Af pessum ástæðum
eru og Tyrkir enn hræddari að viður
kenna prinz.inn og biðja stórveldin
að viðnrkenna haim sem löglega
skipaðann stjórnara ríkisiris.
álöj
Kðmuð pegar
guin. Þessi orð hans voru veg-
á pingi og sfðan er
f>es,«ii liuginvml að rótfe.stist í hug-
l,m inanim út nm allt England. Og
samhliða hoiini vex óánæiria vfir ráft-
r!ki Bmdarfkja f Behringssundi.
Jarðakavpa-samningur Þjóft-
' erja og Englendinga er svo vel á
' eg kominn að auglýst er að kanp-
ln fari frarn á formlegan liátt f októ-
ber næstk. Þá á Henry prinz af
Battenberg að tftka við Heligolandi
fjrir hönd Þjóðvérja, og pá verður
hólmi sá gerður að sjerstöku fvlki
i pýzka sambandinu og verður stjórn
nans eingöngu í hönduin yfirstjórn-
arinnar, eins og ennpá er stjórn Als-
ace- Lorraine.fyIkjanna frönsku. Sam-
diegurs tekur og England viðstjórn
laodskika sfns hins nýja í Afríku, er
Stanley segir 650,000 ferhymings-
niflur að liatartnáli, auk pess sem
pftð og pá tekur við imsjón Zanzi-
bar-stjórnarinnar. Frakkar andæfa
f>essum sainiiingi en Englendingar
aegja að hann gangi 1 gegn samt.
JLðgreglmtjúrin n nýi í London,
8ir Edward Bradford, er tekinn við
hofur
verið
Koin
in. og
niftur
siu-ldi
Utn Noreg og Svía ríki
Yilhjálnmr Þýzkalandskeisari
að ferðast undanfarandi daga.
til Kristjania f Noregi 1. f>.
var mikillega fagúað. 10
vegar inneptir Kristjaniftfirði
hann milli óslitinna rasta af skrnut-
búnum gufu- og seglskipum.
FHA AMMItílvU.
BAN DARÍKIN.
Fjárinálndeildin hefur gelið til
kynna, að frá pvf 1. júní síðastl.
hafi inntektir vcr.ð í20,o00,000. Með
peirri upphæð veröa inntektirnar
auk útgjalda yfir árið alls 878,800
OfHI á móti 8114,000,000 síðastl ár.
Mörgum af helztu mönnuin Suð-
ur og Norður-Ameríku, pykir mjög
Þá er nú Idaho Territorv inn-
geugið f ríkjasainbaud Bftndarikja
sem sjálfstjórnftudi rfki. Efri deild
sampykkti loks frunivarp pess efnis
1. [>. iii. og hinn 3. ]>. m. staöfesti
Harrison forseti löe'in með undir-
O
skript sinni. Samkvæint lögunum |
er skyldugtað bæta stjörmi f fánann
fyrir hvert ríki er bætist við í sam-
bandið fyrir pjóðhátfðardaginn næsta
eptir inngöngu ríkisins. Sam-
kvæmt pessu boði var stjörnu bætt
.4 fánann pá uin kvöldiðoo- að moro-ni
pess 4. p. in., er fáninn var dreg-
inn upp voru stjörnurnar á honum
orðnar 43 talsins, er sýna núverandi
ríkjatölu í sambandinu.
Samkvæmt löguimm um inntöku
ríkisins í sainbandið er ákreðið að
pað niegi senda einn fulltrúa ein-
ungis á pjóð[>ing til [>ess fnllgerðar
eru fólkstöluskýrzlurnar, sem nú er
verið að útbúa. Eins og venja er,
eru ríkinu eðaöllu heldur skólastjórn
rfkisins gefnar sectionirnar 16. og36.
f hverju township til styrktar al-
pýðuskólunuin. 50 ferliyrningsmíl-
ur af landi (ein ferhyrningsmíla f
stað) eru settar til síðu til styrktar
stjórnínni við að koma upp opinber-
um byggingutn. 5% af verði land-
eigna hins opinbera verður varið til
stofnunar almenns skólastyrktarsjóðs,
og 72 ferhyrningsmflur eru veittar
til styrktar - væntaulegum ríkishá-
skóla. Fylgjandi skýrzla sýnir og
ekratal lands veitt til styrktar
peim stofnunutn er sfðar eru taldar:
Til styrktar akuryrkjuskóla 90,(XX)
ekrttr, til styrktar vfsindaskóla 100,
000, til styrktar kennaraskóla 50,000
til styrktar vitlausraspftala 50,000,
til styrktar betrunarhúsi 50,000 og
til styrktar ýmsum öðrurn vientan-
legiun stofnuriuin í rikinu alls 150,
OOOekrur. í lögunum orákveðið að
enga eina ekru uf [>essu gjafalandi
megi selja fyrir ininna en 810,00.
Wyorning Territorv Imffti vonað
að fá að fljóta með straiimiunn inri í
ríkjasainbandið og verða ríki jafn-
snemma og Jdaho, enpað varðekki.
Yarpað fyrireinhvern óreglulegan út-
búning lagafrumvarpsins, að pað
varð útumlan.
Fellibylur gekk ylir porpið
Fargo f Norður-Dftkota að morgni
hins 7. p.m., er braut tnörg hús og
lamaði. Eignatjónið neiriur 875 —
100,000. Byluriiin varð og 7 börn-
um að bana.
Hroðalegui' skaði af eldsbruna
varð í bn> að tiafni Kast Tama, Mich.,
hinn 6. |>. m. I>að skeði pannig
að kviknaði i skipi sem lá par á
höfninni, og neistarnir frá pví,
kveiktn í ákaflega miklu af timbri
er var hlaðið upp með frarn víkinni.
Skaði á pví er metið að vera alls
83 miij., og tilheyra § hlutir af pví
einu fjelagi.
pannig áfrarn, niunu [>eir ekki kæra
sig um Ameríkumenn, og peir gera
lfka allt setii í peirra valdi stendur
til að koma í veg fyrir að peir setj-
ist par að.
hefur verið að flytja jafnlanga leið.
Hann er 1700 feta langur, 35 feta
breiður og 21 fet á pykkt, ristir 14
feta djfipt oger7 fet upp ytir vatus-
borft.
Arðsöm atrinna. f Ontario og
Quebec-fylkjum voru í fyrri viku
haldnir ársfundir eitthvað 8—10 lög
bundinna bankafjelaga og sýndu
reikningarnir að á árinu var ávinn-
10%,
Svo lengi sem Þjóðverja i.alda luSur f'nS'ra mlunl *‘u lu%, fiestra
‘ 13—14%, og par yfir. Eptir pvf
hjá
°K
C n ii n tl ii .
Ekki vill enn bera sainan
landmailinLrainönnuiii Cariada
Bandaríkja íneð landamerkjalíriu
Alaska og Canada. Mælingamenn
Bandaríkja hafásem sjo fært merkja.
lfnuna 28 mílur frá pvf erCanadamenn
segja hún sje. Þettaer álitið mjög
mikilsvarðaiidi spursmál, par með
pví að setja línuna eins og Banda-
ríkjamenn gera, tekst talsverð spilda
af bezta námalandi, seni enn pá hef-
ur fundizt i pessu landi.
sýnist óhætt va*ri fyrir fjelí'gin að
gefa dálftið meiri leigu fvrir pen-
inga, er alpýðan leggur á spari-
sjóðsdeildir [>eirra. Það er ójafnt
skipt, að einn fái 3—4, en annar 13
J til 14% ávöxt á ítrinu.
Stjórn 1 ndíána-n ála i Ottawa
hefur rrefið hinum svo kölluðu Oak-
O
Indfánum til kynna, að framvegis
verði peim engiu hjáip veitt svo
lengi sem peir lifi að Oak. Fyrir
nokkruin vikum sfðan var peitn til-
kynnt, að peirn yrði ekki gefin neinn
styrkur eptir 1. júlí. Stjórnin segist
nú pegar hafa purft að leggja allt
of mikið í kostnaðinn fyrir pá, par
sem hún hafi keypt. land handa peim
í Gibson 1 Muskoka, og neiba peir
fari pangað fái [>eir enga hjálp.
Meðan peir eru í Oak segist stjóruin
ekki geta neitt ráðið við pá, og
peir sjeu par f leyfisleysi við land-
eigendur.
Fjelagið sem hefur tekið að sjer
að leggja til peninga til byggingar
Hudson-flóabrautarinnar, hefur kosið
fyrir aðal-umsjónarmann á br,autinni
James lsbister í Ottawa.
Þess var getið í síðasta blaði,
að tveir ofurhugar ætluðu að freista
lukkunnar með pvf að synda gegn
um strengiiia í Niagarafljótinu 4
júli síðastl. Þegar til kom \arð
f>að okki nema annar peirra, scm
hafði nógu inikla dirfsku til að fara
pessa hættuför. Ilann var f kork
snudkla'ðum og mun pað hafa hjálp
að til að bjarga lífi hans. Öllurn á
horfenduin ógnaði að sjá, er hini
heljarlegu strengir flegðu honiun á
fram eius og ör væri skotið. Þeg-
ar iðan henti liontim frain hjá tveim-
ur klettuin, sem vatnið brýzt yfir,
gripu menn fyrir sjónir sjer, svo
peir eigi sæi hann rotast pegar hann
rækist á klettana, en litlu iieðar
gaf hann inerki, með að rjotta upp
hendina, að hann vasri enn lif-
andi. Til allrar lukku bar hann
að landi utn lOOfetum ofar, en æt.l-
■að er að Webb hinn víðfrægi sund-
maður hafi farizt 1883. Soules hafði
fengið djúpa skeinu á anuað hnjeð,
svo liann gat varla gengið.—Hann
kveðst munu reynaaptur pegar hann
sje jafngóður orðiim.
FT' N DA RGERNIXG UR.
Ifimi 14» jiíní nscatl. var haldin skeinti-
samkoma á Mountaín, í pcim tilgantri, að
styrkja fulltriía safnaðarins til Kirkju
piugsferðar. Nef'nd sú, sem kooin var til
að sjá um samkomu pessa, tllnefnd!
tiokkra inenn, er flytja skyldu ræður, og
fjekk hverjum t'eirra vi>st verkefni til
meðferðar, og viljum vjer með nokkrinn
oröuiu gefa lesendnm Hkr., er eigf gátu
notið j'cinnr ánaígju að vera á sanikom-
unni, ta kifieri áað kynnast skoðun rieðu
manna á roálum ('eiui er par voru ra-dd.
Fyrstu ræöuna : ullveriiig á fjelngs-
skapnrinu að vera?” flutti sjeta Fr. .1.
Berginann; sýndi liann íneð hógværum
og leiðbeinnndi orðuni fram á, hvaít fje-
lagsskapur væri og hvernig fjoliiglu gætn
vaxið og náð tilgangi sfnum, pó pau npp-
halfega væru smá og fáliRuð, ef þauein-
ungis vu'ru byggð á góötim griindvelii.
Fók hann pað fram, nð gott malefni væri
hið fyrsta skilyrði t'yrir prifumhvers fje-
lags og að nauðsynlegt sje fyrir meðlimi
pess, að skilja tilganginn pegar 1 byrjun,
svo gagnstæðar sko-Sanir og tortryggni
eigi næðn að festa rætur innan vebanda
pess, pvf hnnn álili fnð skaKlegt öllum
fjelngsskap. „Iijer vil jeg reyna að
koroa fram ti! svo mikils góðs sem mjer
er unnt”, sagði haun nð aetti að vern orð-
tak hvers fjelags, og jafufram brýndi
hann pað fyrir áheyrenduuum, að án
kœrleikn gieti naumast nokkurt fjelagslff
fitt sjer stað.
Niest, flutti hra. Th. G. Johnsson riuðu:
„Fr nauðsynlegt Hð hnfa kirkjul>fng ár
hvert?" í I vrri hluta ræðunnar pat hnnn
peas, n'5 spursmál petta hlyti að vera á
vöxtur gagnstfeöra skoðana og efasemda
meðal snfuaðarins um nauðsvn kirkju-
þingsius; taldi pft'5 sorglogt dæmi upp á
deyfð mániiii í fjelagslífi. Þvf næst tók
hann til samanburRar ríkiskfvkjnna ís
lenzku og kirkjufjel. vort hjer í landi og
sýndi fram á, að ríkiskirkjan, sem staiði
á gömiiun merg, Jafnframt pví er stjórn
iu hjeidi slnni verndarhondi yflr henni
pyrfii eigi jafn-nákvæma umhugsun frá
hendi snfnnða hennar, eins og vort unga,
fátæka og láliðaðn kirkjafje'l.—Ilann
kvað það ('vi sannfíering sína, að svofram-
arlega sem meðlimir kirkjufjel. vors
vildu vi'Rrelsn pess, en eigi fall, (á vieri
biýn nnuðsyn á órlegu kirkjuþingi.
N.tsíii ræðu fluttl hra. ,fóh. Jónasson
um „Sanieiningnna”. lfvort hún S öllum
atriðum fullnægði tilgangi síntnu, sem
andfia'Sandi og sameinandi. ITnnn kvað
það vera skoRun sína, að hón hefði haft
margar ágætar ritgerðir tneðferðnr, sem
enginn sanngjarn lesari gæti lastsð, sem
hefðu fullnregt ákvarðaðri stofnu ritsins.
Aptur á móti ljet hann í l.jósl, að þar
fynndust ritgerðir, sem betur vieri að
aldrei hefðu birzt á prenti.
S. Salómons viövfkur áhrærandi þetta
málefni, þá höfum vjer, því iniöar, lítlð
ftð' segja. Hinn heiðraöi ræðuniaður virt-
ist ailt of andríkur lýrir oss sem erutu
andminni, og þar af leiðandi skilnmgs-
sljófari en svo, að vjer hefðum i'áðrtim
tii að grípa þráðinn í ræðu haim.
i>á flntti hra. Baidv. Ilelgason hóg-
vrera hrósrreðu um Lögberg. Hanu álelt
að það blaö hefði meira visiudslogt gildi
og frerði lesendtim sínum tieiri uytsaxuRj
ritgerðirheldur en Heliushringia, og aö
það, Urátt fyrir belminga mun stætöar,
hefði ntinua ínnihald af þeim svonefnda
„hlaða-SMur”. AB það stretSi eptir vis-
inda- og siðferðíslegum niæ'.ikvaröa 6
móts við Iikr. i líluim hlutföUum og 1 á
móti 7.
Fyrir hönd Hkr. svaraði hra. Björu
Halldórsson með snjallri og rökstuddri
rreðu. Fyrst barhann nákvætnlega «n.
an fratnkomu betgja Waðanna í mest
varðandi málum þjóðar vorrar og sýndi
með ótreknm ástreðum, að frelsl og
mnnnúð eru aöaleinkenni á stefnu Hkr.
Meðal annars sagöi hann: Hkr. er töiu-
vert minna blaðeu Lögb., euila hefur hún
aldrei hrósað sjer af strerðinni, aldrel
liaft nokkra staudandi auglýsingu meS
stórnm lofsorðum um þati, sern húu
tivorkl retlar sjer að efna nje getur efnt,
engar auglýsingar með hrósi um sjálía
sig; aldrei skipt oss niöurí verri og betri
menn; aldrei bariö oss brigzlum fyrir
heimsku ogillgirnl, nje landavora heiaui
fyrir hugsnnarleysi, og, að enginn þax,
ekki einu sinnl af llokkl hlnna lærSu
manua, sje pennafrer". Haiin gat þ&ss
enn fremur, að^í stað þess sem Lög*
berg vœri aS eius málgagn vissra mauaa,
þá sje likr. jafnfrjálslynd við aila, alli
svo lei.gi að persónuleg meiSyrði eigi
eru fnunborin. Hann endaði neðn sína
ú þessft leið: „Lifl mannúð og frelsl! iili
allur fjelagsskapur, fylgjum tlruauumí
Drepum allt kúgunai vnld, hvort heldnr
andlegt eSa líkamlegt.
Seinuslu rreðuna flutti herra S. B.
Bryujólfsaon: „t'm isleuzkau uihilismns”.
í fyrrl hluta ræöunuar skýrðl haun frá
myndtin Nihilista-flokksins á Kússlandt
og af liverjum ústreöum hanu heföi til
orðií og viðhjeidizt. Að það vreri mis-
brnkun meiri hlutan* á valdi því er til -
viljuniu hefði fœrt í höndura þeim gagn
vart tntnni hlutanum, að það væri hinu
rússiskl aðail, sem með kúgunarvaldi
helði skaðaS og viðhjeldi nihilismu*
Kússlands. Þrátt fvrir það áleit haun það
ekki þjóðarmein, því usvo framnrlega,
sem frelsi og mannós nokkru sinni uáí
völdtim ú Knsslandi, þá verði þ«S fyrir
aðperðir nihilista". ilann tók það skýrt
fratn, að tilvera og viðhaid allra bylt-
ingafjel, hverju nat'ni setn uefnast og
hvar sem þnu eru, sjeu at' sömu rótum
runnin, að ^stel'na þeirra sje freísl, að
verkefni þeirra sje að brjóta ulður kúg-
nn og rangindi rneiri hlutan.s.
Uppreisn Marteins Lúthers og trtí-
brreðra hans gegn yfirgangl kaþóisku
kirkjnnnar segir haun aö oinkenni þá
sem nihilistn, og telur Lúther sem einn
hinn æstasta og djarfasta nihilista, sem
uppi hafi verið. Hann aagfii aö skoðanir
þessara trúbræðra Lúthers, sem fyrtr
hnndru'Sum ára voru resingamenn minni
hiutans, kæmu nú fnun á meðal þjóöar
vorrar aem ríkjandi trú, að þeir hatí stjúr-
að sig niður þar sem Lúther hætti, en
eigi gætt þess, að straumur tímans krefH
þess, að gamlar og einstrengiugslegar trií
arskoðanir víkl fyrirnýjum og frjálsles-
um hugmyndum. Þessi meirí hlttti segir
hann, að hafl meö ranglátri framkomu
sinni gagnvart skoöunum minna hlutans,
myndað hinn islenzka nihilista-flokk, eí'
þe’ir sro kalli, og tið þ-,ir með einstreug-
íngsskap símtm ekki einutigis hjeldi Uon-
um við, heldur einnig gæn honum all
góöau vöxt, því, ef vjer leitum upplýs-
ingar til þeirra, leitum ljóss í myrnri efa.
semdanna, þá fáum vjer eigi önnur 9vör
en kjaptshögg með eiuhverri eldgamalli
trúarjátuingu. Hann kvaðst ekki hlku
við að telja hinn islenzka nihilismtts met>
framförum þjóðar vorrar, og »ð það
gleddi sig að heyra raddir í þá átt heim-
mi af gamla landinu, ekki sizt, þar er
eina itf beztu mönnum þjóðarinnar hefði
nú þegar gengið undir merki nihilista.
Hann kvaðst ekki gutu fellt sig við
dóm sjern J. Bjarnasonar um uihilistana.
»ö þeir væru aðgerðainuslr og einskis
virði, því starf þeirra útheimtí mikla
vinnu, bre.Vi andlega og liknmlega og
framkvremdir þeirra sýndu allt. snna'S eu
hugsunarleysi; sig ‘ undrnði stórlega
hversu ranglátur sjeraJ. Bjaruason kætui
tram í rreðum síuum og ritum, jafnmikiö
góðmenni sem Iumu eptir sínu áliti vreri.
að það hlyti aö vera embæt.tisniHðuriun
sjera J. Bjarnason, seiu eyðilegði hinn
góða nafna sinn, svo lianú aldrei kætui
fram ásjónarsviðið í sínum rjettu eigiu-
iegleikum, að hann naumast g.reti ímynd-
aS sjet', að jafnágætnr maöur inui gagn-
strett iunra og betra manni, heldur hlyti
þetta a'S vera hans brennandi sannfrering,
og- taldi það eitt af merkjnm mikilleiks
hans, að fylgja sannfteringuuni, þó aidrei
nema hnn sje. ningindi, gerandi meirn
XrestH tvrer læönr flnttu þeir herrar I tjóu eo hagrreíi. iiHnij kvaðst ekki bera
Th. Thorfinnssoa og 8igf. Salomon. um: | a ..ln/'f' ftvl> að nihilistar heföu opt beltt
„Hvers vegna eru svof'áir með?”
Söknm þess að sjera. Fr. J, Bergmnun
fannst hra. Th. Tliorfinnsson ganga of
nrerri persónule.gum rjettindum i rreðu
siiini og þar af Jeiðaudi skoraði á hunn
I að birta Iuuih á prenti, svo hlutaðeigend-
um grefist kostur á að verja mál sitt, þá
leiðuru vjer hjáoss að skýra frá skoðun-
lnntektir Canada Kyrrahafsfje- 1 um hans 4 þessu máli. Hvað skoðun hr.
hörku gegn andstrekingum sínum, eu
staða þeirra útheimti slíkt og þeirn yrt'i
naumast gefið þaöað sök, þó þeir noti öl)
þau meðul sem hægt er. til að fvlgja
fram snnnfrering sinui.
Að endlngu óskaði hann, að hinir ís-
lenzku nihilistar vildu lofa sjer «5 fyígj-
ast nie« i baráttunul fyrir frelsinu; sagtS-
ist ekki kæra sig um að bera fánann, en
vera þakklátur að fS að berjast undir
merkjum þeirra.