Heimskringla - 05.02.1891, Qupperneq 2

HEIISKIUNGLA, WIHKIPEK, MAN,, 5. EEBKIAK IS'.M.
kamar út á hrerj- AnlcelacdicNews-
m miðvikudegi. paper.
Published e v e r y
t^TGKFBNDUR: Wednesday by
TKe Hf.imskringi.a Printing&Publ. Co’y.
Skrifstofa og prentsmiðja:
1*1 Lombard 8t. - - - Winnipeg Canada.
Blaðið kostar:
Heill árgangur................ $2,00
Hál f ur árgangur.............. 1,00
Cm 3 mánutSi................... 0,65
Skrifstofa og prentsiniðja:
151 Lombard St.........Winnipeg, Man.
I# Undireins og einhver kaupandi blaðs
lns skiptir um bústað er hann beðinn alv
•eada hina hreyttu utanáskript á skrif-
■tofu blaðsins og tilgreina um leið fyrr-
*. randi utanáskript.
Cpplýsingar um verð á auglýsingum
i „Heimskringlu” fá menn á afgreiðslu-
*tofu Dlaðsins.
RIT8T.ÍORI (Editor);
G estur Pdlston.
Hann er að hitta á skrifstofu blaðs-
ina hvern virkan dag ki. 10—12 f. h.
BCSINES3 MANAGER:
Þorsteinn Þórarinsson.
Hann er að hitta fi afgreiðslustofu
blaðsins hvern virkan da >' kl. 9 til hádeg-
i* og frá kl. 1—6 e. m.
Ctanáskript til blaðsins er:
TKe Ileimakringla Printing&PubliahingCo.
P. 0. Box 305
Winnipeg. Canada.
T. A.R. NR. 6. TÖLUBL. 214.
WlNNIPKG, 5. febrúar 1891.
Henry George
—OG—
umm \\m.
ii.
Menn hafa haft J>að á móti
{>essari kenningu Georges inn ein-
nkntt. (8i'ngle-tax), að hún fari í
raun og veru alveg fram á pað
sama, sem sameignarinenn (komm-
únistar) heimta, J>ar sem nauðsyn-
legt verði að gera alla jörð upp
tæka, bæði f bæjum og á landi
úti, bæði hjá kaupstaðarbúum og
bændum, ef kenningar Georges koma
til framkvæmdanna. Menn hafa
haldið, að 1 óndinn, sem tugum ára
saman hefar ræktað jörð síua, J>ang-
að til hún ar orðin nokkurra pús-
und doliara virði, byggt sjer par
hús og búiðvel uin sig, eigi alit í
einu að missa alla ávexti af lífs-
starfi sínu, ogá satna hfitt eigi hús-
eigand inn í kaupstaðnum, sem ef
til vill á ekkert nema húsið og
grunninn undir pví, að láta aleigu
slna af hendi og fara á vonarvöl.
I>essar kenningar Georges er i pess
vegna ekki framkvæmanlegar, af
pvf að [>ær koma svo miklu rang-
læti til vegar, segja andmælendur
Georges,
En J>etta liggur alls ekki í
kenuingum Georges, ef |>ær eru
rjett skildar. Ilver sá maður, sem
væri fús til að greiða sveitarfjelag-
inu leigu pá af jörð sinni, sem Jiar
til kosin nefnd fikvæði, gæti setið
kyr og óáreitlur til dauðadags.
Hann hefði öll not af jörð sinni,
en hann œtti h.tna ekki. Hann
mætti hafa allt p:ð gagn af
henni, sein hann gæti, og hagnýta
sjer hana á allau hátt, en ekki
mætti hann lfita hana af hendi eða
selja hana. ITann niætti heldur
ekki arlleiða nokkurn inann að
henni, af [>ví að hún er eign mann-
fjelagsins um allar aldir. En ekki
pyrfti að reka börn hans burtu af
henni fyrir pað, pví svo lengi sem
börnin greiddu leiguiia, einskaft-
inn, gætu J>au haft jiirðina til af-
nota alla sína æíi, i'ddungis eins og
hann faðir [>eirra. A saina hátt
mætfi fara með liússtæði og aðra
fasteign í bæjununi; allt petta ga.>ti
gengið f arf frá foreldrnm til l>srua
sein lán frá. mminfjelacjhm, svo
framarlega sem börnin greiddu hina
ákveðnu leigu. t>egar vanrækt væri
að greiðaleiguna, pennan svo nefnda
einsk; t , pá hyrfi eðlilega eign'n
aptur til hins rjetta eiganda, mann-
fjelagsius, sem svo ljeti öðrum ept-
ir jörðina gegnhinni ákveðnu leigu.
Þetta er einmitt pað sama, sein
gert er nú, ef einhver hefur ekki
goldið hina miklu og mörgu skatta.
Þetta er svo sem ekki erfitt, segir
George, ekkert er hægra og ekk-
ert er æskilegra.
Nú kemur pá spurningin:
Hvers vegna?— hvers vegna er
pessi breyting svo æskileg og hvað
gott mundi hún leiða af sjer?
George svarar: Fyrst og fremst
gerir pað öllum ómögulegt að sölsa
undir sig svo miklum jarðeig'nnm
sem unnt er til pess að 1(spekulera”
með J>ær og pannig hverfur ein or-
sök, sem alltaf og allstaðar hefur
valdið svo miklu böli í heiminum.
Eins og nú stendur í heiminuro, er
pað venjulegast einungis ríkur eða
vel-megandi maður, sem getur eign-
ast jörð eða húsnæði, pví ef jörð-
in eða grunnurinn er virði nokkurs
verulegs, pá verður að kaupa slíkt,
og pað er nær pví ómögulegt fyr-
ir fátæklinginn, pví hann leggur
allt of mikið i hættu með pví að
kaupa fasteign fyrir lánsfje. Auð-
mennimir hafa pess vegna í öllum
löndum verið að smá-koma öllum
málum, sem snerta jarðeignir, í pað
horf, að endirinn hlýtur innan lengri
eða skemmri tíma að verða sá, svo
framarlega sem framhaldið verður
byrjuninni líkt, að jafnvel hjer í
Ameríku kemst jörðin mestöll i hend-
ur jarðeigna-kongum, eins fullum
kúgunar og ranglætis og jarðeigna-
lávarðarnir á Bretlandi eru. Og pó
geta aðrir auðmenn gert enn meira
illt (og gera pað líka) enjarðeigna
kongarnir. Hjer er að ræða um pá
auðmenn, sem sölsa undir sig jarð-
ir milljónum ekrum saman, bara til
pess að hafa pær til gróða-bragða
og láta pær svo liggja óyrktar og
ávaxtarlausar áratugum saman, pó
milljónir manna sjeu atvinnulausir
og hungraðir og geti hvorki dag
nje nótt (lúið undan hræðilegustu
áhyggjum um forlög sín. Ef kenn-
ingar Georges yrðu framkvæmdar,
pá hættu slík gróða-brögð með
jarðir af sjálfu sjer, pvi á land-
(læini pessara gróða-refa yrði líka
lögð leiga, öldungis eins og á aðrar
jarðir, og peir sæju fljótt, að pað
mundi illa borga sig, að gjalda ár-
um saman leigu af jarðeignum, sem
stæðu óyrktar og ávaxtarlausar og
gæfu ekkert af sjer. Afleiðingin
af pessu yrði sú, að fjöldi fátæk-
linga fengju færi á, að tiá í jarðar-
skika til yrkingar og afnota. Við
(>að ykist atvinnan ákaflega inikið.
Loks gætu allir fengið vinnu. Á
[>ennan hfilt margfaldaðist. frain-
leiðsla landsins og verðið á vörun-
um lækkaði. Hjer væri pví stór
mikið gagn unnið fyrir efnahag
pjóðanna. En siðferðis-gagnið yrði
ekki minna. Atvinnuleysið leiðir af
sjer eymd, örvæntingu og lesti og
lestirnir eru orsök glæpanna. Mikill
hluti af löstum heimsins á rót sfna
að rekja til ffitæktar-örvæntingar,
hungurs og uppeldis-oymdar. Gef-
ið mönnum tækifæri til að fá vinnu,
sem borguð er almennilega, pá
munu peir eiga langtum hægra með
að lfita góðu frækornin, sem liggja
falin innst í manneðli peirra, fá
viðgang og bera ávöxt. Skipulag
mannfjelagsins nú, hvort sem litið
er á pólitiska hlið pess eða efna-
hliðina, er í sannleika í nokkurs
konar bandalagi við lesti og glæpi.
Eða rjettara sagt, petta skipulag
rr löstur og er glæpur. George á-
iítur nú, að ef jarðeignar-kenning
hans verður framkvæmd, pá verði
pað byrjun pess, að göfugri og
betri tnenning en sú, er nú er, rísi
upp og fái ráð yHr hugum manna
og sálar-kröptum. Skipulag pað,
sem menning sú, er nú ræður lög-
um og lofum í heiminum, hefur
komið á í flestum greinum segir
hann að sje bæð, illt og harðneskju-
legt, af pví að pað sje eins og
sálarlaus vjel, sem bölsótast fifram
án pess að taka hið minnsta mann-
úðar tillit til velferðar fji'ldans.
Mannfjelags-lífið nú er nokkurs
konar æðisgengin höggorusta, par
sein lítilmaiininn er dauða-dæmdur
frá byrjun sinnar lífs orustu, a.f pví
að pað er hrein og bein hending, ef
hann nokkru sinni fær krapta eða
vopn í hendur til pess að vega svo
fyrir velgengni sinni, að hann megi
við una. í raun og veru vantar
hann allt pað, setn nauðsynlegt er,
til pess að geta barizt góðri bar-
áttu og unnið sigur í pessurn ó-
jafna leik. En takið jörð alla og
leggið hana undir umsjón og eptir-
lit fjelags-heildarinnar og lfitið svo
hvern einasta mann, sem práir að fá
að framleiða lífs- og gæfu-kjör sin
úr skauti jarðarinnar með göfugu
afli vinnu sinnar, fá leyfi til pess,
og pá fyrst munum vjer í sannleika
fá að sjá merki til jafnrjettis pess,
sem vjer erum að tala um og sem
oss allajafna dreymir um.
&jjiEia ofsotiir
Á
Russlandi.
Rússneska lagafrumvarpið, sem
talað er um að beita gegn Gyð-
inguro, er pess efnis, að hjer eptir
á að gera peim alveg ómögulegt
að efgnast fasteign, hvort f em er með
pvi að kaupa hanaeða lánafjeupp á
hana, og að reka pá sroátt og siiiátt
af allri peirri fasteign, sem peir
pegar eru búnir að eignast. Auk
pess er handiðnamönnum Gyðinga
bannað, að stunda iðn sína í bæjum
fyrir utan hin svo nefndu Gyðinga-
hjeruð.
Til sönnunar pví, hvernig nú
er farið með Gyðinga í Rússlandi,
hefur fregnriti blaðsins uTimes” rit-
að blaði sínu pessar sögur:
Fátækur Gyðinga- unglingur
kom til hersveitar bæjarins í fylki
sínu til pess að taka pfitt í varnar-
skyldu-herpjónustu, en hann pótti
svo veikbyggður og heilsulaus, að
hann var sendurheim aptur. Þng-
ar heim var komið, var fylkisstjór-
anum sagt frá, að hann hefði með
ólögum losnað við herpjónustuna,
svo að fylkisstjórinn rak hann strax j
á stað aptur til hersveitarbæjarins.
Vesalings pilturinn varð nú að
lego-ja á stað aptur og ganga mörg
hundruð mílur til að hlýðnast boði
fylkisstjórans, og pegar svo loksins
var komið til hersveitarbæjarins, pá
var pilturinn aptur dæmdur Öhæfur
til her]>jóiiustu vegna veikinda, og
varð svo enn á ný að ganga allan
pennan óraveg heim. Og öll pessi
áreynzln og allar J>essar prautir voru
bara að kenna illkvittni úr eiuhverj-
um iygalaup, sem fylkisstjórinn
strax tók trúanlegan af [>ví að haun
bar vitni móti aumingja Gyðingi.
Annar Gyðinga-piltur strauk j
burtu, svo ekki var hægt að ná í
hanri til herpjónustu. Móðir lians,
bláfátæk og hruin af elli, var strax
sektuð um 300 rúblur fyrir soninn,
og pegar hún gat ekkert greitt,
voru allir hennar innanstokksmunir
teknir og pegar pað hrökk ekki
fyrir skuldinni, var kotinn hennar
tekinn orr seldur o<s henni kastað
hfilf-naktri út á vetrar gaddinn.
Ungri hefðarmey af Gyðinga-
ætt, sem las læknisfræði við háskól-
ann í Moskwa, átti að vísa úr landi;
hún vildi allt til vinna til að ffi
að vera kyr, halda áfram námi sínu
og taka próf, en til pess háfðl hún
entrin önnur úrræði en að fara til
rð
lögreglnnnar og láta skrifa sig par
sem vændiskonu. Það gerði hún
svo loksins, pegar öll önnnr sund
voru henni lokuð. Þfi fjekk hún
líka að vera í friði!
Málsfærslumaður nokkur, ung-
ur að aldri, hafði setzt að í Kiew
og var með dugnaði sfnum búinn
að fá par góða atvinnu. Síðan
giptist hann Gyðinga-stúlku frfi átt-
höguin sínum. En pegar hann var
kominn heim með konu sína, tók
lögregluliðið hana frá honum og
sendi hana óðara heiin til átt-
haga hennar. Hún fjekk ómögu-
lega leyti til að búa fyrir utan hin
svo nefndu Gyðinga-hjeruð. Bóndi
hennar, málfærslumaðurinii, sem
unni henni huo-ástuin, hsfði ekki
nema Um tvennt að velja, annað
hvort að skilja við konu sína eða
[>á að flytja sig heim til átthaga
hennar, par sem haun gat svo sem
eiiífa atvinnu fencrið.
Af rússnesku blöðunum, sein
fjandsamleg eru Gyðinguni, kemst
pó ekkert í hálfkvisti við Novoje
Vremja”. Sem merki uin rithátt
pess blaðs gegn Gyðingum má geta
pess, að pegar blaðið var að tala um
fundinn í Guildhall í I.ondon, sem
haldinn var til að mótmæla Gyð-
inga-ofsóknunum í Rússlandi, pá
sagði blaðið, að viðurgerningur
Rússa við Gyðinga væri ekki sprott-
inn af pjóðar- eða trúar-ofstæki,
heldur væri pað bara nauðungar-
vörn Rússa til pess að varna pvf,
að Gyðingar rækju Rússa alveg úr
landi, af pví að Gyðingurn fjölgaði
svo mjög í Rússlandi, að ef fjölgun
peirra hjeldi áfram að sarna. skapi
og hin síðustu árin, pá yrðu Gyð-
ingar eptir hundrað ár orðnir 75
milljónir—og pá væri ekki byggi-
legt fyrir fleiri í Rússlandil!
KossaiarlalErinn
HAI.MAGEN.
Halmagen er lítill bær S’e-
benburgen. íbúar eru um 1200;
par situr grísk-kapólskur biskup og
par eru dágóðir alpýðu-skólar.
Á degi hins heilaga Theodors
er haldinn par árs-markaður; um
00—80 smábæir taka pátt f mark-
aðinum í Halmagen. Mest er par
pá um ungar, nýgipar konur, sem
giptzt hafa í meydómi sínum.
Þær sem orðið hafa ekkjur,
verða að sitja heima, pó pær hafi
giptzt aptur.
Það er mikið um dýrðir í Hal-
magen á degi hins heilaga Theo-
dors; allt er prýtt og fágað frá
pví snemma um morguinn. Ungu
konurnar koma f sparifötunum sín -
um; bæudur peirra eru sjaldan með, I
en tengda.mæðurnar aptur á móti
optast nær. Stundum sitja samt
tengdamæðurriar heima, en pá eru
ungu konurnar tvær og prjfir sam- j
an. Allar halda pær á vínkönnum,
sem pær hafa skreytt blómsveigum.
Þær kvssa hvern einasta karlmann, |
sem pœr mæta, og eptir kossana,
rjetta pær honum víiikönnuna til að j
súpa fi; pegar hann er búinn að fá
sjer vænan sopa úr vínkönnunni, á j
hann að gefa peirri, sem kyssti j
hnnn, einhverja gjöf.
Ef einhver vill ekki súpa á vín- j
könnunni, pfi sýnir liann nýgiptu
konunni og allri hennar ætt liina j
mestu svívirðingu. Þess vegua eru
sumar konurnar hálfsmeikar við að
kyssa alveg ókunna menn, neroa
peir sýni á einvern hfitt, að peirsjeu
fúsir til að súpa á könnunni á eptir.
Monn kyssast ekki einu sinrii á göt-
unum, heldur líka á öllum veitinga—
húsum og á heimilunum til og frá-
um allan bæinn. Sumir illmálgir
menn segja, að [>essi kossa-inarkað—
jur í Halmagen sje bara lauslæti j
manna að kenna. Aptnr segja aðr
ir, að petta sje allt í mesta sakleysi,
og að siðgæði manna sje ekki minnsti
háski búinn af kossa-markaðinjm.
Menn vita ekki með vissu,
hvernig pessi kossa-siður er til órð-
inn, en flestir ern peirrar skoðunar,
að hann stafi frá peim tlmnm,
pegar kristnir inenn fittu f stöðug-
uni ófriði við Tyrki. Tyrkir rjeð-
ust einu sinni inn í Siebenburgen,
allt til Crisch,tóku par fjölda kvenna
höndum og fluttu burt með sjer.
Sumar af konunum flúðu úr haldi
frá Tyrkjum og komu til Ilalrnagen,
einmitt pegar stóð- á árs-markaðin-
um, og voru svo glaðar yfir frelsi
sínu, að J>ær kysstu alla sem pær
hittu, ekki einn sinni ættingja og
vini, he’dur eintiig a'ila ókunna nenn,
MEÐ BEZTA VERÐI, SEM IIEYRZT IIEFUR í NY.JA ÍSLANDI.
Moln sykiir (harður) 9 pund á $1,00, púður sykur hvítur 13 pd, á $1 00 rúsínur <>
pd. a $ 1,00, kurínur 11 pd. á $1,00, góð epli 11 pd. á o-rjón 17 ’pd & $1 00
Lllar-kjolatau frá 10 cei.ts yardið, alfatnaðar-efni framérskarandi v0tt og ódVrt
o. s. frv. — Komið mn og sjáið fyrir yður sjálfa, pað skal verða tekið vel á móti
peim s<‘m heimsœkja okkur.
I HAAIsni. KHKIHIiVlK,
) NY.IA IKLAVBl.
pessi kossa-siður á niarkaðinuin í
Flalmagen, sem haldizt hefur ailt
fram á peima dag.
flúr.
Allt skap pitt er foræði’ af falsi,.
sem festa og dreuglund er smámorkn-
uð úr.
/
LÆKNISFRŒÐTNNI.
Það lítur út fyrir að vjer lifum
ámerkum uppgötvunar-árum í lækn-
isfræðinni. Allur heimurinn er að
ræða og rita um tæringar-meðal
Kochs og svo kemur ný frjett um
aðra stórkostlega uppgötvun. Lækn-
ir einn í Edinburgh, W. Russell,
hefur gert uppgötvun, sem virðist
benda á, að læknisfræðin muni geta
farið að vinna hug á krabbairieinum,
sem hingað til hafa verið jafn-ósigr-
anlegur óvinur mann-líkamans eins
og lungna-tæring. Tilraunir Russ-
els eru reyndar ekki sro langt
komnar enn, að tala megi um pær
með vísindalegri vissu, en eitt hið
helzta blað í Edinburgh, uThe
Scotsman”, ritar pó 6. desbr. síðastl.
um inálið meðal annars á pessa
leið:
Russell læknir heíur— segja
menn—við tilraunir sínar á krabba-
meinum fundið siná-líkama (basillur)
og hefur með rannsóknum sinum
komizt að pví, að pessi basilla er
uFangus”-tegundar. Enr. sem kom-
ið er, [>orir Russell læknir ekki að
fullyrða, að hún sje orsök til krabba-
meina. Tilraunir hafa verið gerðar
urn all-langan tíma og Russell hef-
ur skýrt ýmsuin læknisfjolngm frA
rannsóknum sínum, svo að nú verð-
ur pessum tilraunum og rannsókn-
um haidið áfram með miklu kappi
og af mörgum vísindamönnum. Þess
vegna er fnll von um, að pess verði
ekki langt uð bíða, að mömium tak-
ist að komast fyrir störf og áhrif
pessarar basillu. Nú stendur málið
svona: í ýmsnm krsbbameins-sjúk-
dóinnm hafa fundizt svo einkenni-
legar basillur, að til pessa tima
hefur aldrei verið tekið eptir nein-
um slíktim i nokkrum öðrum sjúk-
dómum; en aðal-rannsóknirnar með
pessar basillur eru enn eptir; pann-
ig hefur enn ekki verið reyi.t að
setja pær í einhverja lifandi skepnu
til pess að vitn, hvort húnfái krabba-
tnein. Auk pess verður að taka pað
fram, að pessar basillur—hvort sem
pær nú eru orsök eða afleiðing
sjúkdóinsins— hafa enn ekki fund-
izt í ölluro krabba-rneinum, beldur
iið eins í sjerstakri tegund krabba-
meina, [>eim, scm krm fyrir á vörum
og í t ingunni', í tnaganum og inn-
ýflunum og í brjóitum kvenna.
En hvað sern pessu líður, pá er
[>essi uppgötvun mjög nierkileg og
vonandi, að hún leiði til stórtíð-
inda í lækninfræðinni.
ep'ir
Stephán O. Stephámson.
II
Eiubœttis snykjaií.
l>ú betlarinn ulhý«u-álits,
pú örepi mannskaps, þú þaufara sál!
Scm læðist í launsátri smá-krits
og lofsorða-smjuSurs, spiii öll eru tál.
pú hvorki i>rt heill e'Sa hálflir—
nnin hugsjón pvi fegrar pitt sauruga strit-
pví rnark pitt: pú mannleysið sjálfur!
er margsinnis ofdýrt að ko-ta pnð slit.
Þú heilsar svo hýr og svo mildur.
Ilvertheit fitt vit! lýðinn er fláttskapar-
ran s.
Ilver ræðan pín t.-dshatta tildur,
En hættu, ó, hættu að snýkja
út hefðir og völd, þína andlegu pest!
Þú alitaf ert alla að svíkja—
það upp er að komast— og sjálfan pig
verst.
Og lengur ef fram slíku ferðu
þitt faller þjer búið og smán við þjergin.
Og glotaður grafskript þín verður,
eigrafin á stein þinn, nei, lífssaga þínt
III.
i> y 111 r.
Suðri með dembuna’
afsuðandi vindinum
kemur, i húsþökin kippandi
köldum með súg.
Hrímþoku kembuna
lijerna’ upp á tindinuni
lár on’i dalauna lyppandi.
Lítt’á hann núl
vænghrjáfium smáfuglum víppandi,
vorlauf af öspinni klippandi,
grasinu sveifl.i í múg eptir múg.
KJÖR ÍSLENZKU SKÁLDANNA
Nú á hinnm síðustu árum hefur opt
verið um það rætt og rita'íi, hvað vor ís-
lenzku skáid ættu við hág kjör að búa í
samanburði við kjör skálda hjá öírnm
þjóðum. Þessar umræEur um bágborin
kjör íslenzkn skáldanna eru á fullum
rökum byggðar. En þó hefur aldrei
verið neitt gert til þess, að bæta kjör
þeirra og geta þó allir sjeð, að skáldskapn
uai hlýtur a« fara hnignandi, ef ekkert
er hlynnt að skáldnnnm og ekkert
{erl, til þess að reyna til a'IS bæta kjör
þeirra. Allir vita, að flestir kjósa, að
leggja það lífsstarf fyrir sig, sem bezt
borgar sig, en öllum er á hinn bóginn
kunntigt, hve lítið fæst upp úr því að
semja skáldskapar-rit á íslenzku og að
ekkieru íslenzku skáldin launuð. Þess
vegna vcrða ísienzku skáldin að leggja
skáldskapinn tíl hliðar og fara a'8 stunda
einhverja iðn, sem borgar sig og sem
þeir geta lifað á. Sumir segja reyndar,
a8 það sje ekki til neins a8 vera að
styrkja þessi skáld, þan sjeu flest svo
miklir óreglumenn, að það sje að kasta
peningum í sjóinn að hjálpa þeim. En
skyldi nú ekki þessi mikið umtalaða ó-
regla skáldanna—sem nú reyndar alltaf
er að fiua minnkandl á íslandi eptir því
sem menntun og menning vex—stafa af
erflðum lífskjörum þeirra? Vjer getum
heldur ekni ætlast til, aðskáldin sjeu
fullkomin; þan eru e'Slilega breyzk öld-
unais eitis og vi8 hinir. En starf þeirra,
skáldskapurinn, á að hafa svo inikil á-
nrif fi þjóðlif vort og allar andlegar
hreifingarí steínu þjóðar vorrar, a8 vjer
verðtim 118 reyna til að styrkja skáldin,
ef vjer viljum ekki, að eitthvert hið
helzta og bezta andlega afl þjóðar vorrar
deyi út og verði að engu. En hvemig
á nú að fara nð styrkja skáldio? Mjer
hefur dotti'Síhug, að byrja mætti me8
því að lfita frjálsra samskotu, hafa
skemmti og uppbyggingar-samkomur
til ágóða fyrir nokkurs konar skálda-
sjóð, sem atti að stofna á þann hátt. Jeg
velt vel, aðsvo kynni að fara, að sjóð—
urinnyrði litill í fyrstu. En mjer finnst
miki8undir því komið, að einhvcr byrj-
unyrði gerð, að eitthvert tækifæri gæf-
ist til 118 brýna og skýra fyrir fyriral-
mijnniiigi gagn ognnuðsyn skáldsknpar-
ius. Þegar byrjunin va'ri gerð og þegar
alineiuiingur færi að skiija, hve miki'ð
væri undir því komið, nð eiga góð nS
þýðingiirmikil skáldrit á síuu máli. I®
væri mikið unnið og þámundi af sjáRn
sjer opnast fleiri vegir til þess að safna
fje í skálda sjóðinn.
sem j>ær hittu fyrir fi firs-markað-
inum.
Þfi er sagt, að komið hafi upp
og tekin að láni og meiningarlaus.
En last þilt er lopi aí kalsi
og lof þitt tómt smjit'Snr og viðhafnar-
Úr þessum sjóði ælti svo að styrkja
skálil og a8ra listnmenn, sem vari8 hafa
tíma og kröptum til þess að efla menn-