Heimskringla - 27.08.1892, Blaðsíða 2

Heimskrinala
og ÖLI)I>”
emar út á Miðvikud. og Laugardógum-
(A Semi-weekly Newspaper pub-
lished on Wednesdays and
Saturdays;.
Tlir IIít mskringla Vtg. & JjW;
útgeíeudur.
Ökrifgtofa og prentemiðja:
151 LOMBARD STREET, ■ ■ VíiHHIPEC, MAN.
Blaðið kostar:
Helll árgangur............
EáUar árgangur............ i’,5
XJm 3 .................... ’
A <ijalddagi 1. J úlí. Sísiðar borgaS, kost-
4 Senl t!f5síands kostar árg. borgaðr hér
*i 50_X slandi 6 kr., er borgist íy
fra'rn. A Xorírlöudum 7 kr. 50 au. A
Enclandi 3s. tid.
hljóðari og pögulli; fær siðar ánn-
að bréf og verðr enn harmþrungn-
ari. Segir samt velgerðafólki sínu
hönd; og hún gat J>á ekki sagt nei,
J>ví hún elskaði hann“. Hann var
hvergi varbúinn við svarinu; hafði j maniis, J>egar hann er orðinn
:„andnes“); og skilr J>að ekki
heldr f>að hljóti að vera sama sem
„Hannes“. Ein höfuð-synd J>essa
„ann-1 unarfrágangr lélegr: slitið letr og I
rit-
aldrei neitt hvað að sér gangi.' trúlofunarhringinn í vasanum í bón- j stjóri, er sú, að hann kallar „öll
Hann liggr ]>ar i ]>rjú ár (!) uppi orðsförinni: „Hann dró 25 dollara; skáld leirskáld“. Yitanlega erj>etta
á veloerðamanni sinum iðjulaus og trúlof.inar-hring á hönd hennar og;ekki alveg náttúru-trútt, J>ví að hr.
’ ' ’ * 1 ' 1---- Hannes t>orsteinsson hefir góðan
skáldskaparsmekk, að öllu öðru
leyti en J>ví, að hann hefir kallað
þegjandi. Hanu viil ekki fara vestr kysti hana fyrsta kossinn, sem kom
Hw-L QdireThTógYmi. - saui-mdi biaðs-
lMskiptir um bústað er kHnn >-‘ðinna«
senda hina breyttu utauasknpt a skm
etofu blaðsins og tilgrema um leið lyrr
merandi utanáskript. .
Aðsendum nafnlausum greinum verð-
ar ekki gefiim gaumur, en
andanna birtir ritstjoriun ekki nema
með sampykki peirra. Ln undlJ,s’PiPt«
ina verða höfundar greinanna sjálnr ao
tiltaka, ef peir vilja að, ^"widuir tíl
leynt. Ritstjórmn er ekki skv dug tú
aíendursendarltgerKir, sem ekki fa rum
í blaðinu, nje heldur að geyma pær um
lengri eða skemmri tima.
EUpplýsmgarum verð á auglýsmgum
í (Heimskringlu” fá menn a afgreiðslu-
dt.‘>f>l >l«?lsíns.
L/pji^ðyn blaðs er ógild, sam-
kvæmt hjerlendum lögum, nema sB
kaupandiim borgi uin leið að fullu
skuld sina við blaðið.
Ritstióri fEdltor): JÓN ÓI.AFSSON.
Business ManagerrBIN’AR ÓLAFSSÖN.
Hann er að hitta á afgreiðslustofu
oíaösins hvern virkan dag kl. 0 tii hadeg-
la „„ fr» VI. 1—6 síðdegis.
Aualisinga-agent og innkoUunarmaör:
eirikr gíslason.
fAdvertisinc Agent & Coilector).
XJtaráskript til blaðsins er:
Vke H iiihuriitgla rrintivgAl vbhtMngC
P. 0. Pox 305 Winniptg. Cnwida.
vTAR. NR. 61.
(öldin
TÖLUBL. 321.
73.)
WINNTPBO. 27, Aeúst 1802.
Fyrir forseta Bandaríkjanna:
GROVER CLEVELAND.
Fyrir varaforseta: *
adlai e. stevenson.
til landa sinna, ekki reisa bú eystra.
pótt honum sé boðið alt til ]>ess,
ekki vill hann fara heim, ekkert
nema liggja í iðjuleysi upp á auð- j
manninum.lOg svo deyr hann. Og aldrei á brúðkaupsdaginn“
ið hafði á varir hennar í Ameriku“
Og svo ber ekkert til J>eirra
milli. „Svo liðu J>rjú ár frá J>ví Magnús Bjarnason „leirskáld“. Al-
pau trúlofuðust, að J>au mintust varlega talað álít ég nú, að hr. H.
á koffortsbotninum bans finst Jblað
ritað á ensku, sem segir frá, að
pagmælsku- stilling!
Þvílík J>. hafi kveðið J>ar of hart að orði.
En J>að getr verið afsakanlegt, J>ví
hann’hafi verið trúlofaðr heima, er eins og hann virðist hafa verið vanr
Svo í stað J>ess að finna hana að hr. M. B. hefir verið svo skeyt-
hann fór.
En er hann reit heim sendir hann henni bréf og biðr hana talsvert af leirburði. En hins er
eftir unnustunni, vildi faðir hennar að finna sig út á stræti í AVinm-
Bókafregn.
J. Magnús Bjarnason:
og kvæði. Winnipeg 1892.
„Það stendr naumast skrifað í
forlaganna bók, að Magnús Bjarna-
son verði nokkru sinni sagna-skáld“,
hugsaði ég með ri ér, er ég hafði lok-
ið við J>etta litla kver hans, sem
barst mér fyrir liðugri klukku-
stuud.
„Sögur“ hans J>essar benda að
minsta kosti ekki til J>ess.
O.r samt—hver veit?
Það ber til á stundum, að fyrstu
viðburðir manna, sem skáldgáfa er
i, bera lítinn eða nær engan vott
um, hvað í J>eim kann að leynast.
Qg ]>að eru tíl eftir Magnús
,J3jarnason smámunir, sem bera vott
um lýriska skáldgáfu, sem eitthvað
getr, ef til vill, orðið úr. En ekki
hefi ég enn séð neitt eftir hann, sem
bendiói, að gáfa hans gangi í átttil
Bagna-skáldskapar.
Hann virðist hafa nokkra gáfu til
að sjá með einkennilegu auga ein-
staka viðburði, og nokkra gáfu til
að lýsa J>eim. Það er augnabliks-
afstaðan (situation), sem hann J>á
grípr. En gáfu til að skilja sálar-
lífs heild, lýsa samræmilega aðals-
eiginum eða skaplyndi manna—hana
virðist hann vanta alveg. En hana
má sagnaskáldið slzt vanta.
Fyrsta sagan í kverinu „íslend-
ingrinn“ er stórgallalítil og kosta-
laus saga. Það er í rauninni ósköp
lítið i henni. Engin uáttúrleg eðl-
islýsing—alt ytri viðburðir, og við-
burðir reyndar fáir.
Það dettr stúlka út af brú austr
í New Brunswick, unnusta sonar
stórauðugs manns. íslendmgr bjarg-
ar henni. Faðir unnustans tekr
hann í hús sitt, lætr kei.na honum
ensku og gerir alt til að skemta
honum og leika við hann. En ís-
ekki lofa henni að fara; svo fréttir
hann, að hún er orðin |brjáluð; og
ioks að hún sé dauð.
Þetta er öll sagan.
Næsta sagan er miklu skár sögð.
„Maðrinn á fornfálegu yfirhöfnmni“.
Ytri atriði ýmis eru óhöndulega og
ekki náttúrlega til fundin. t>að er
að eins grunnlínu—mynd af atburði.
Að láta Lilju deyja tveim dögum
á eftir unnjstanum, á sjálfsagt að
vera ákaflega rómantískt. En höf.
hefir ^æskunnar reynsluleysis-til-
hneiging til, að láta aðalpersónur
sögu sinnar „springa af harmi“.
„Sögurnar“ eru alls að eins fimm;
fjórar hafa ást að aðal-efni; í fyrstu
J>remr~sögunum deyja aðalpersón-
urnar af hjarta-sorg.
í Jieirri fimtu hefir hetjan ekki
J>olgæði til að bíða eftir, að ha.m
springi af harmi, og kastar sér svo
í Winnipeg-vatn.
En í daglega^lífinu eru menn al-
veg hættir nú að „springa af harmi“,
ef f>að annars nokkurn tíma hefir
jVerið alvandi.
Því er, ef til vill, miðr, að roenn
er* hættir J>ví. Ijffið yrði miklu ó-
brotnara og lóttara, ef pað væri tízka.
Hvað er J>að að harma eina tvo
daga, ef endirinn verðr pá undir
eins sá, að „innin tveggja daga
Sögur var hún [eða hann] einnig lík“?
Nei; oftast læknar tíminn öll sár
sem betr fer; en lengr vara f>ján-
ingarnar en 2 daga.
peg eitt kveld. Það er pá erindi
hans, er J>au hittast, að segja henni
að hann sé enskr lávarðr. Búinn
loks að erfa búgarð í Englandi,
og sé nú að fara alfarinn heim.
Biðr hana „að taka J>að ekki fyrir
annað en spaug, J>etta sem hann
hefði verið að gaspra við hana um
hjúskaparmál — J>að hefði engin
meining verið í J>ví“.
Þegar hún fer að bera sig illa
af J>essu, „fór hann að skelli-hlæja“,
segir pau hafa verið að leika „kómi-
díu“ o. s. frv. og hverfr frá henni
út í myrkrið.
Og allra skylduræknast fylgir
bún ástafars forskrift höfundarins og
springr af harmi hálfum mánuði síð-
ar.
Hvað getr gengið manni til, að
gera sér allan J>ann kostnað og um-
stang fyrir stúlku, sem pessi enski
maðr gerði? Ekki nema tvent: ann-
að hvort elskar maðrinn stúlkuna,
eða hann er að reyna að komast yf-
ir hana.—Ef hann elskar hana, pá
svíkr hann hana ekki með köldu
blóði og „skellililær“ að harmi
hennar npp í opið geðið á henni.
__ Ef hann hefir bara verið að
komast vfir hana, J>á ber „sagan“J>ess
engan vott, og J>á hefði hann varla
látið sér nægja einn koss í f>rjú
ár. Og hann hefði J>á ekki farið
að ómaka sig með að segja henni
„skelli-hlæjandi“ frá pví, að hann
hefði verið að gabba hana. Hann skal mér vera stærsta ánægja
hefði J>á skrifað henni þaö, eða birta hana.
Stundum læknar hann aldrei til ÖHU heldr strokið pegjandi fr
henni.
fulls, en hann mýkir J>ó öll mein
En ef við gætum „sprungið af
harmi“ eftir 2 daga eftir aðal áfall an stað í lífinu.
lífsins—æ, pá væri ekki eins lang-
preytandi að lifa !
Þriðja sagan lieitir: „Hún dó af
heart-disease11. Þvf höf. hefir ekki
getað sagt á íslenzku „af hjarta-
sjúdónii“, er oss óskiljanlegt.
Efni sögunnar er sagt í fátn lín-
um: Stúlka islenzk kemr til Winni-
peg munaðarlaus og einmana, og
fer í vist á hóteli. Einn enskr piltr
af næsta hóteii fer að leggja hug
til hennar. Fyrst fór hann að ,,brosa
ofboð hýrlega til hennar“; en peg-
ar f>að dugði ekki, fór hann „að
gefa henni 'ið og við brjóstsykr,
epli, apelsínurtog pess háttar“. „Og
brátt fór hún að nugsa, að hann
væri ekki svo afleitr“.
„Svo kom J>að fyrir, að hún varð
ingarlaus að' láta birtast eftir sig
ekki nema réttlátt að geta um leið,
að J>að hafa og birzt eftir hann
kvæði, sem bera vott um skáldskap-
ar-gáfu.
Ef nokkur ímyndar sér, að nokk-
uð af lýsing hr. M. B. á „ritstjór-
anum“ eigi á nokkurn hátt heima
hjá hr. H. Þ., pá skjátlar honum
mjög. H. Þ. hefir aldrei hætt við
guðfræðisnám, heldr lokið pví, tek-
embættispróf með bezta vitnisburði.
Hann hefir aldrei verið við óreglu
kendr, heldr fyrirmynd ungra
manna að siðprýði og reglusemi. Og
svo fjarri fer pví, að hann hafi
á sér J>að heimskulega sjálfsálit, sem
höf. jeignar ritstjóra sínum, að hann
er einmitt manna látlausastr og lætr
lítið yfir sér—alveg gagnstætt hr.
Magnúsi Bjarnasyni.
Hr. M. B. hefir J>ann sið, er hann
reiðist við ritstjóra, að seroja undir
eins um þá „sögu“ til hefnda, og
hyggr að hann geri J>eim með J>ví
„ódauðlega“ svívirðingu. Honum
varð sundrorða í blaði við mig í
vetr, og samdi undir eins um
inig sögu. Það lítr út fyr-
ir, að hann hafi ekki fengið henni
komið á prent í svipinn, en hún er
nú í mínum höndum. Ef hann
skyldi reiðast mér mjög fyrir rit-
dóm pennan, skal ég með ánægju
gera honum pað til geðs að prenta
fyrir hann söguna um sjálfan mig;
hún heitir: „Á Mykjustræti“. Og
ef hann vill semja aðra til um mig,
að
lla prentað. Prentvillur ekki all-
fáar, stafvillnr fiest. („Dyrfska“
fyrir „dirfska“ mun vera villa 5 rit-
hætti).
Þótt dómr minn um kver petta
só ekki lofsoi ð, pá óska ég samt, að
sem flestir vildu kaupa pað.
Og pað af tveim ástæðum aðal-
lega.—Fyrst er sú, að pótt kver
petta beri pess litlar menjar, pá
or samt að mínu áliti skáldgáfa til í
höfundi pess, og ég vona að með
vaxandi mentun hans og pverrandi
sjálfsáliti aukist honum sjálfdæmis-
greind, og að hann pá framleiða
eitthvað betra.
Hin ástæðan ersú, að höf. er blá-
fátækr og á við örðug kjör að Búa,
og mun hafa gefið út kverið með-
fram í peiin tilgangi að geta með
andvirði ]>ess styrkt fátæka móðr
sína.
Fyrir þessar sakir vil ég mæla
sem bezt með, að sem flestir kaupi
kverið. Það dregr fæsta um ein 25
cts.
Jón Ólafsson.
(Eftir Fjallkonunni).
Tíu laga boðorð.
ar
Björn .lónsson, ritstjóri „ísafold-
var annars fyrsti ritstjórinn,
Slíkt, sem sagan segir oss, á eng- gem varð sekr við hr. M. B. Þegar
Gestr heitinn Pálsson kom hingað
Fjórða sagan „Steinn Steinsson“ vestr, orti M. B. fagnaðar-kveðju
er eins ónáttúrlegr samsetningr og til hans, sem prentuð var í pessu
fyrri sögurnar. Hlátrsfýsn Steins blaði, svo „ógrlega“, að ég hefi
er ýkt langt út yfir alt, sem nátt- aldrei séð einkennilegri sjón, en að
úrlegt er.
Síðasta „sagan“
sjá, hvað Gestr heitinn með sínum
__„Vitskerti rit- næma fegrðarsmekk var sár-eyði-
stjórinn“ er bara óskiljanleg vit- lagðr’ er ^ann ^as „kvæðið“ eða
leysa. Og engum mundi geta langlokuna. Björn Jónsson tók
dottið í hug, hvern tilgang höf- I,etta »k'æði“ upp í „ísafold“ sem
undrinn hefði getað haft með að sýnishorn Vestrheims-leirburðar.
birta slíka endileysu á prenti, nema
peim, sem af hendingu hefir „lyk
ilinn“ að bullinu.
Fyrir örskömmu síðan rar tekin í
blað petta grein „Um Vestrheims-
ferðir“ eftir „Þjóðólfi“. í peirri
grein standa meðal annars pessi orð:
„Eins og leírskáld nokkurt jkvað:
Þeir moka og moka í framandi
veik og lá lengi; og hvað gerði; fiamandi landi. Nú vildi svo til
hann pá?“_____Ja, getið pið nú bara; (óg mundi pað ekki pá í svipinn),
til. „Hann sendi henni ekki að
eins fallegar gjafir, heldr borgaði
hann einnig alla læknishjálpina og
meðala-kostnaðinn. Og hún gat,nú
ekki annað séð, en hann væri veru-
lega góðr piltr. Svo pegar hún
fór að frískast, pá tók ha:in hana
oft og einatt með sér á leikhúsið,
ók með JJhana í luktum vagni út
um allan bæinn, og fór með hana
á allar skemtanirnar í Frazers Grove
o. s. frv.“ Enn var stúlkan starblind
og skildi ekki í öllu pessu. En
svo skeði kraftaverkið, að „loksins
opnuðust augu hennar, og hún sá,
aS maðrinn var elskulegr“. Og úr
pví parf nú ekki að að spyrja. „Og
að pessi orð: „peir moka“ o. s. frv.
eru úr kvæði eftir skáldið Magnús
Bjarnason. Og ritstjóri „Þjóðólfs“
(cand theol. Hannes Þorsteinsson)
hafði pannig drýgt pá dauða-synd
j að kalla hr. M. B. „leirskáld“. Ég
frótti petta rétt á eftir, að hr. M.B.
væri ákaflega reiðr út af pessu.
Slíkrar svívirðingar mátti eigi ó-
hefnt láta. Og svo hefir hann sezt
niðr og ritað „söguna“: „Vitskerði
ritstjórinn“. Við hvern hann eigi.
geta að eins „innvígðir“ ráðið í, af
af peirri dæmalausu fyndr.i, að rit-
stjórinn á barnsaldri er látinn vera
að lesa í landafræði („geógrafíu11 á
Magnúsar-íslenzku), og rekst par á
Magnús á, pað ég veit, eftir, að
semja eina ,,sögu“ um hann í stað-
inn.
P. BRAULT & 00,
Flytja inn vínföng og vindla
I*. Brault 4&: C'o.
513 Tlaln St., gegnt City Hall.
TIMBUR, - -
• BRENNI -
- ■ OG KOL
E. WALL & Cö„
Central Ave. East, Cor. Victoria St.
Allar tegundir af timbri, lathi ogr
pakspaeni. hurðum og gluggum til
solu með lágu verði og auðveldum
skilmámm fyrir pá sem langar til að
byggja.
E- F. RUTHERFORD,
Manager.
X
X
Þýskr maðr Grottewitz að nafni
hefir nýlega gefið út rit, sem hann
kallar „Tiu laga boðorð, færð til
nýrrar tízku“, og fer hann par fram
á samkvæmt nafninu, að halda peim
reyndar aö nokkru leyti á sama
grundvelli, en laga pau eftir aldar-
hættinum. Þetta er ið heJzta inn-
tak ritsins:
Tíu laga boðorð sýna pá fyrir-
mynd trúarlegs og siðferðislegs lífs,
sem Gyðingar höfðu, og í sambandi
við útskýringu Lúters halda pau
sömu fyrirmynd fram fyrir börnin.
En pað að lifa í lok 19. aldar og
taka sér fyrirmyndir að sumu leyti
frá lokum miðalda, trúbótatímannm,.
að sumu leyti frá upphafi sögulegs
tímatals—J>að er mesta fjarstæða.
Fyrirmyndirnar verða að eiga við
tímann.
Við fyrsta boðorðið bætir Lúter
pessari útskýringu: Þú skalt elska
guð yfir alla hluti fram. Höf. segir,
að pessi kenning geti orðið til pess,
að menn gleymi skyldum sínum við
mannkynið. Því til pess að full-
uægja ímynduðum skyldum við guð,
hafa verið framdir hryllilegustu
glæpir gegn mörinum. Gamla testa-
mentið er fult af pess konar dæm
um, alt ofan frá Abraham, sem ætl-
aði að drepa son sinn af skyldu-
guð, og niðr til Jósúa, Davíðs og
annara hershöfðingja, sem einnigaf
sömu ástæðum strádrápu alla óvini
sína. Sama verðr efst á baugi í mið-
aldasöguuni. Enginn villumaðr var
brendr svo, að menn ekki hygðust
gera guð: pægt verk og par með
sýna, að peir elskuðu hann yfir alla
hluti fram.
OldChimi
CUT PLUG.
ouiCrum
PLUG.
Engin tóbakstegund hefir
selzt jafníljótt og fengið
eins mikla almennings hylli
á jafn stuttum tíma, sem
pessi tegund af Cut Plug
Plug Tóbaki.
°g

MOJÍTREAL.
Cut Plug, lOc. i lb Piug, I0c.
i Ib Plug, 20c.
X
IIl Oddson,
SELKIRK selr alls kon-ir GROCERIES,
og AVEXTI; einnig DRY GOOD8.
_._r-- --- __ —Sannreyntbezta verð í þeirri búð,og alt
rækt, sem hann hugði að vera, við af faSnýjasta, sem bezt hæfir hverriárstíð.
KOMIÐ! SJÁIÐi REYNIÐ
Þótt kvæðunum tveim, sem prent
uð eru á eftir sögunum, só í ýmsu á- '
bótavant, pá eru pau að sínu leyti,
miklu skárri en sögurnar. Það er
3krítið við formið á fyrra kvæðinu,
að pað byrjar og endar á pví, að
skáldið er að biðja mann, að segja
sór upp aftr söguna pá í gær, en
lofar pessum hugsaða hinum manni
aldrei að komastað, heldr segir alla
söguna sjálfr! Síðara kvæðið er
jafnframt síðra kvæðið.
Málið á sögunum er vonum fremr
gott. Málleysa er pað pó (á bls.
40,11. 1. a. n.) að segja: ,,honum
hrylti við“. Á íslenzku segja
menn: „Mig (en ekki: mér) hryllir
við“.
Alveg afleitt er að sjá annað eins
skrípi eins og á48. bls.: „hún gætti
hans naugiöa. Það er enginn orð-
stofn „naug“ til í íslenzku. Þetta
er náttúrlega afbökun úr danska orð
inu „nöje“=nákvæmlega, náið.
Pappír er viðunanlegr, en prent-
Þannig hefir petta boðorð orðið
tllefni til hraparlegustu misskiln-
inga. Og kæmist einstrengingslegr
„orpodoxíu“ rembingr aftr til valda
heiminum, pá er enginn vafi á, að
aftr mundi sækja í sama ófagnaðar-
horfið. Það er ekki „orpodoxíunni“
er að pakka, heldr vaxandi menning
aldarháttarins, að peir sleppa nú
fyrir báli og brandi, sein taldir eru
guðs óvimr.
Höf. vill pv! láta annað boðorð
koma í staðinn fyrir petta og hljóð-
ar pað pannig: „Þó skalt elska
manninn yfir alla hluti frain“, og
vill hann að tímanleg og andleg
framför mannkynsins verði gert að
fyrirmynd ins nýja tíma.
Aniiað boðorðið, um pað að
sverja, liafa landstjórnirnar beinlínis
afnumið í verkinu, par sem pær
krefja margfaldlegra eiða, og pað
er ekkj til annars en að rugla
skilning unglinganna, að halda
pessu boðorði í fræðunum.
Þriðja boðorðið hafa landstjórn-*
-lVrQBTHER-Txj
-Lv PACitPc. R. R
HEITUGASTA BRA7T
-til-
ST. PAUL,
MINNEDPOLIS
Og allra staða í Bandaríkjum og Canada.
Pullman Vestibuled Svefn-vagnar
°g horðstofuvagnar með öll-
um farpegjalestum
sem ganga til
T0R0NT0, MONTREAL
og allra staða í AUSTUR-CANADA
gegnnm St. Paul og Chicago.
Tækifæri til að fara í gegnum hinn
nafnkunna ST. CLAIR TUNNEL
Flutningur sendist án nokkurar
tafar. Enginn tollrannsök-
un vi* höfð.
FARBRJEF TIL EVROPU
með öllum beztu iínum. Sjerstök-
svefnherbergl fyrir pá sem
Þess óska.
Hin mikla “Transcontimntal” braut
A yrrahaf sstrandarinnar
Til frekári upplýsingar leitið til
-- “cnau U JTI V MU^íU
- , . n,esta farbrjefasaia við yður, eía
irnar líka afnumið íverkinu. Pessi
kristilegu stjórnarvöld láta járn-
brautastarfendr Jog póstmenn gegna
störfum sinum á helgum dögum
ekki síðr en rúmhelgum. Það getr
H. J. BELCH,
Ticket Agent, 486 Main Street, Winnipeg.
H. SWINFORD,
General Agent, Winnipeg.
CHAS. S. FEE,
6KK1 Siur Oll luuuici^uiii. ~ ---’
ekki hjá pví farið, að hugmyndir Gen' Passeneer Ticket Agt. St. Paul