Heimskringla - 09.11.1892, Blaðsíða 2

HIEITvfllSIKIIRIIISrO-IluA, OG OHiHIlsr, WINiq-IPEG-, Q. NOV. 1892
Heimskriiigla
og ÓU)I>”
kímar út á Miðsrikud. og Laugardógum-
(A Semi-weekly Newsp ^er pub-
lished on Wednesdaye and
Saturdays;.
The Heiniskrin^ia Ptg.&Piibl. Co.
Útgefendur. (Publishers.)
Skrifstofa og prentsmiðja:
151 LOMBARB STRtLT, ' * WINIKPEC, MAN.
Blaðið kostar:
Helll árgangur.........$2,00
Sálf i r árgangur......
(Jm 3 mánutii.......... b,7o
Ojalddagi 1. Júlí. Sé síSar borga*,jíost
ar árg. $2,50.
Þýchngarmikil njjung
Sent til slands kostar írg. borgað-r hér
$1,50.—X íslandi 6 kr„ er borgist fg'rir
fram. A NortSrlöudum 7 kr. 50 au.
Englandi 8s. 6d.
1
U ndireins og eiuliver Kaupandi blaðs-
lns skiptir um bústað er hann beðinn af>
aenda hiiw brf-yttu utauáskript á skrif-
.tofu blaðsins og tiigreina um leið fyrr-
9'rnndi utanáskript.
Aðsendum nafnlausum greinum verð-
ar ekki gefinn gaumur, en nöfn höf-
undanna birtir ritstjórnin ekkí nema
með samþykki peirra. En undirskript-
lna verða höfundar greinanna sjáiíir að
tll taka, ef peir vilja að nafni sinu sje
leynt. Ritstjórnin er ekki skyidug til
at5 endursenda ritgerSir, sem ekki fá rúm
í blaðinu, nje heldur að geyma pær um
lengri eða skemmri tíma.
Upplýsingarum verð á auglýsingum
í „JHeimskringlu” fá menn á afgreiðslu-
stofu alaðsins.
(Jppsöyn blaðs er ógíld, sam-
kvæmt hjerlendum lðgum, nema að
kaupandinn borpi um leið að fulln
sVnld sfna við blaðið.
Mundi f>að ekki mega telja eina
með pýðingarmestu uppoötvunum
beimsins fyrir bændastéttina, að finna
al.veg óbootið og einfalt ráð, sem
sárlitið kostar, til að ná langt fram
yfi-r helmingi meira smjöri úr rnjúlk-
inni, en menri hafa hirigað til getað
fengið?
I>essi uppg-ðítvun hefir verið gerð
fyrir meira en áxi siðan í Astralíu.
í Suðr-Astralíu er mjólkrbúskap
ar-félag mikið. Afundi pessí Febr
úar f. á. las Hon. Carl Wertz upp
ritgerð eftir sig um smjiirgerð, og
komst meðal annars svo að orði:
„Ég fullyrki pa6, að ef svart pepsin
«r látitS út í rjómann, pá skakist úr hon-
um meira en helmingi meira smjör,
heldr en annars. Svart pepsin er alveg ó-
skaðlegt efni, fyrir skömmu funditS, og
búaefnafræðingar pað til úr kálfs-hleypi
etiakæsi. Ég fullyrði enn fremr, að
þetta smjör sé hollara, bragðbetra og
geymist betr, heldr eh annað smjör, sem
til er búíð á venjuiegan hátt; pað selst
því miklu betr.
,Ég skora því nú á búnaðarfélag
petta, að kjósa priggja pjanna nefnd, og
Ritstjóri (Editor): JÓN ÓLAFSSON.
að en mjólkrefnin, hlýtr ag vera
holt; og svart pepsín er eins óskað-
legt efni eins og salt; en |>að hefir
pau áhrif að mmeina öll efni rjóm-
ans í smjörið; pað sameinar smjör-
inu o»t-efnin .og sykrefnin, sem í
rjómanum eru.
Vér erum sannfærðir um, að pað
má meir en tvöfalda smjörið, sem
fæst úr hverri gallónu æf rjómameð
pví að láta eina teskeið af svörtu
pepsini í hana, og vér álíturn, að
hver maðr, sem býr til smjör, ætti
að reyna pað. Hver sem vill, getr
fengið sýnishorn af svörtu pepsíni
með pví að senda 100 pfennige í
pýzkum frímerkjum til Hart & Leid-
er í Berlin á Þýzkalandi, eða 38cents
virði i 2cts frímerkjum til The Con-
cord C/iemical Co. í New York City
Með pvi að svart pepsín er nýlega
fundið efni, pá fæst pað ekki alment
á lyfjabúðum, en flestallir heildsölu-
lyfsalar {wholesule druggists) hafa
5að*. Vér höfum rannsakað petta
efni (hlack pepsin), og fundið, að
í pví eru engin skaðleg efni, heldr
er pað einmitt gott til að styrkja
meltinguna**.
Vér höfum hór sýnishorn af pví
[Eftir Þjþðvinafélagsalmanakinu[.
Kristofer Kolumbus
Buginess Manager: EINAR ÓLAFSSON.
Hann er að hitta á afgreiðslustofu
blaðsins hyern virkan dag kl. 9 til hádeg-
|g no frn ki. !—fisiðdeeis.
Auglýsinga-ngeril og inniöllunarmaðr:
EIRIKR GÍSLASON.
(Advertislnt Agent & Coiiector).
sé einn þeirra .efna/rgeðiwgr, til að gera
tilraun með mjólkina úr tutíugu kúm í j smjt5ri> sem skekið var hvern dag
þrjátíu daga, og gefi nefndi svo félaginu 11 mánuðinum, bæði með pepsíni og
Utar askript til blaðsln* er:
Vhe H tinisiririgta Prihtinyá I vblishingC
P. 0. Bot sor, Winnipeg. Cannda.
VI. ÁR. NR. 82. TÖLUBL. 342.
(Öldin II. 12.)
Vtvnipko, 9, Novbr. 1892.
Til bænda.
Vér höfum oft vakið athygli peirra
lesenda vorra meðal bænda, sem
ensku lesa, á pví, hvernauðsyn peim
sá á að halda ensk bændablöð. Vér
höfum boðið peim eitt fyrir nær
hálfvirði með blaði voru.
Þótt skömm só frá að segja, pá
sæta fáir boðinu. Vér höfum fengið
allmarga nýja kaupendr í haust, en
sárfáa, sem hafa viljað kaupa The
Nor'-West Farmer með fyrir 00
cts.
Vét höfum hugsað, að ástæðan
væri,að peir keyptu ef til vill enn pá
fullkomnari og stærri blöð, eða að
peir væru pegar kaupeudr að pessu
blaði.
En vór pykjumst nú sannfærðir um,
að iandar vorir langflestir lesi ekkert
i>ændablað. Það fer varla hjá pví,
að ef peir læsu eithvert slikt blað,
pá hefði einhver peirra tekið eftir
jafn-pýðingarmikilli nýjung, sem
peirri er vór getum um í dag hór á
eftir; og ef nokkur íslenzkr bóndi
hefði lesið um petta, pá hefði haun
án efa bent löndum sínum á pað í
öðruhvoru íslenzka blaðinu.
Því vér ætlum pað hafi meiri pýð-
ing fyrir bændr, heldr en nokkur
önnur uppgötvun mjóikrbúskap við
komandi, sem enn hefir gerð verið
í heiminum.
Það er ekki nema sanngjarnt, að
peirsem lesaum slíkt, bendi almenn-
jntri á pað. Það kostar pann, sem
pað gerir, svo lítið, en getr orðið
aðsvoómetanlegu gagniöllum porra
landa vorra.
Það tjáir ekki að byggja upp á
að vér ritstjórar blaðanna getum les-
ið alla hluti. Þótt við séum sjálf-
sagt eitnia mest prælkuðu tvífættu
skepnurnar hér í landinu, og unnum
oss svo að segja engra hvíldarstunda,
nema meðan við sofum, pá er oss
ei<ri unnt að komast yfir að lesa alla
O
hluti.
Það er pannig undarlegt, að eng-
inn af bændum vorum eða öðrum
lesendum skuli hafa vakið máls á
pessu, svo að vór af hendingu rek-
umst á petta áðr en út lítr fyrir að
nokkur ísltsndingr viti af pví.
skýrslu um árangrinn á næsta fnndi fé-
lagsins í Ágústmánuði“.
Svo var nefnd sett í pessu skyni,
og vóru í henni’prófessor Thos. Ro-
well, efnafræðingr, kapt. Jonah
Barton og tillögumaðrinn sjálfr
Hon. Carl Wertz.
A fundi búnaðfélagrins í Agúst
f. á. gaf nefndin svo látandi skýrslu:
Nefndar-skýrsla
„Miðvikudaginn 3. Júní 1891
byrjvðutn vór 30 dftgg, tilraun jpgð
29 kýr óvaídar. líjötiianum af
mjólkinni úr öllum pessum kúm
var steypt satnan og blandað vand-
lega.^Var honum svo skift i helm-
inga og annar helmingrinn strokk-
aðr með pepsin, en hinná venjuleg-
an ^hátt án pess. Úr peim helm-
ingnum, sem strokkaðr var án pep-
4n pess, og ætlurn pær muni sann-
færa hvern mann um, að smjör sem
skekið er með pepsíni, heldr sér
betr og er harðara, heldr en smjör,
sem skekið er á venjulegan hátt.
Vér endum pví skýrslu pessa með
pví að taka fram, að rannsóknir vor-
ar sannfæra oss um, að með pví að
láta pepsín í rjómann, fæst meira en
tvöfalt smjör úr honum, og að smjör
, pað er hollara en alment smjör, af
pví að pað inniheldr öll in dýrustu
efni úr mjólltihfiíj—ftð pað Heldr ]
var ítalskr að ætt, og fæddist í Genúa
borg nál. 1456, og var faðir hans Dome
nico Colornbo, vefari par i borginn
Domenico átti 3 syni og var Kristófer
peirra elztr, sá í miðið hét Bartolomæo
en inn yngsti Jakob. Auk pess átti
hann eina dóttr. Domenico var ekki
autSugr, en gerði alt það liann mátti til
þess að veitabörnum sínum gott ’.ippeldi
Kristófer Iærði a« lesa, skrifa, reikna,
teikna og mála. öegir sagan að hann
hafi þegar í bernsku verið einkar námfús
og skyldurækinn og var honum því
komið tilmentaá lærða skólann í Pavía
Á skóla þessum lærði hann latínu, en
mesta stund lagði hann á rúmmáisfræði
landafræði, stjörnufræði og sjómanna-
fræði, og það gerSi liann af því, að hugr
hans hneigðist mjög til sjóferða, og er
þaðlíka eðlilegt,því í fæðingarborg hans
var verzlun mikil og siglingar.
Á fjórtánda árinu fór hann úr skól
anum heim til föður síns, og gerðist þá
þegar sjómaðr; sú saga er um hann skráð
að René af Anjous hafi sent hann nokkru
seinna á herskipi til Tunis, til þess að
hertaka þarskip riokkurt. Skipið kom
við á suðrodda Sardiniu, en. þar vóru
skipverjum sagðar þær fréttir, að för
þessi værii in mesta glæfraferð, þvi
skipi-Sætti ekk aðmæta einu skipi heldr,
þremr og væru tvö þeirra stór herskip.
Lrðu þá skipverjar lafhræddir og sögS-
ust hvergi fara nema hann leitaði aftr til
Massilíuborgar og fengi þar skip nokkur
sér til iiðveizlu. Kolumbus lét þá sem
hann mundi verða við ósk háseta sinna,
pn nóttina eftir skifti hann um merkin á
oddinum á segulr.álinni; héldu hásetarnir
þá að þeir væru á norðrleið og vissu
ekki fyrr enn þeir vóru komnir að Af-
ríkuströnd.
Það vita menn einnig um ferðir hans
að hann kom til Engiands og það enn
fremr, a* hann sigldi norSr í höf (14771
norfir fyrir ísland; þykir mörgum það
sennilegt að hann hafi skrafað á latínu
við munkana á íslandi og þeirhafi sagt
honum nokkuð um ferðirnar til Vín-
lands, os hafi því sú norðrferð verið
honum in sterkasta hvöt til þess a6 leita
landa í vestrátt. Ekki verðr því neitað,
að svo getr það hafa verið, en þó mun
þetta vart hafa nóg söguleg rök við að
styíjast, og sjálfr hefir hann ekkert
skrá« þessu máli til sönnunar,
Din Vfirliafnir
i fÁLSfFS IlHii Ffitaliilniíl
Kaunin er ólýgnust,
Það er kominn tími til að fá sér yfirhafnir. Hvaða teir
und sem yðr póknast að biðja um erum við reiðnbúnir að láta
yðrfá I.éttir frakkar hafa nú um tvo mánuði gengið mjög vel
út og eftirspurn eftir pei,„ er enn töluverð. Meðal sortin er
enn mest í brúki. Þeir geta dugað bæði fyrir ha.ist og vetr
Þe.r seljast fyrir 16,00 og ydr. Með in„ algenga $10,00 verði
höfum við m.k.ð upplag. Meltons, Kersys og Uheviots á $12
sem annarstaðar kosta $15.00. Fyrir $13.50 „old stand-by
Beav ers‘‘ með premur litum. Vandaðir frakkar á $15 00
fóðraðir með silki. $16 00 og $17.00 yfirhafnir eru framúrskar-
and. að gæðum og efni og sanna hve vönduð tilbúin föt ^eta
venð.
Haust og vetrarföt.
Fín Skozk vaðmálsföt Nobby Cheviot óslítandi. Fín
Worsted og pykkir Serge fatnaðir. Þetta eru nokkr sýnishorn
af ™ S6m VÍð höfum’ Föt lakara efni höfum v é~r einmV
með óheyrilega lágu verði. “
Karlvörur.
Nærföt, kragar og skyrtur oghálsbindi af öllum teo-und-
um °S með alls konar verði.
The puhesofher iron heart,
tiío beating throiigli the storm.
Þetta n.á segja um fleira en skipin á sjónum. Hvar
meira fjör í æðum en par sem verzlunarsamkeppnin ríkir; járn-
hjarta með járnfastan vilja til að skifta réttvíslega við al’menn-
íng hefir ástæðu tii að búast við velgengni. Þetta er ástæðan
til að oss hefir gengið svo vel að selja drengja-föt. Foreldrar
sjá fljótt hagnaðinn sem pví fylgir að kaupa fataefni úr al-ull.
Drengja-vaðmálsföt, Serge-föt Diagonal-föt og drer.gja-yfir-
hafnir. Þessi föt eru gjörð úr efni sem vér getum mælt ineð,
gjörðin er vönduð og verðið samt sem áðr lágt.
er
sér lengr Óskemt; þöiíf böti* flutn-
ing langár leiðir og verðr auðseld-
ara en Venjulegt smjör. Vér ætlum
að ttT<éfo pví að láta pepsín í rjóma
pann er skaka skal smjör úr, muni
mjólkrbændr hér auka tekjur sínar
svo mörgum miljónum dollara nemr
si^"fe^s'TT'30 dögum 318| pd. | °g vér álítum uppgötvun pessa ina
af smjöri, og seldist pað á 25 Cent markverðustu> sem gerð hefir verið>
pundið, eða samtals fyrir $97.65—1 að ÞvI er tif mjólkrbúskapar lýtr.
er mónnúih næst úm hann kunnugt
að hann var kominn til Lissabon, höfu«-
borgarinnar í Portúgal, en þar vir þá
mest frama von fyrir vaska sjómenn. Á
15. öldinni vóru Portúgalsmenn siglinga-
menn miklir; Hinrik prinz Portúgals-
manna (f. 1394, d. 1460), sem kaliaðr var
„navigator“ (sæfari) hafði verið inn
mesti ágætismaðr, og unnið landaleitun
og sjóferðum Portúgaismanna alt það
gagn, er hann mátti, og haffli honum orð-
ið svo mikið ágengt, að vegr Portúgals-
manna fór vaxanði ár frá ári, meftan hans
nautvið; það var, eins og kunnugt er,
sjólei'Sin til Indlands, sem þjóSir þær, er
bygSu löndin við Miðjarðarhafið,vóru að
ieita að; leið þessá höfðu menn þá ekki
fundið enn, því það var ekki fyrr en
1498 að Vasco da Gama koinst hana alla
leið, en ferðir þessar liöfðu þó orðiS
þjóðinni og landaleitendum til ins mesta
fraina. Eftir lát Hinriks prins varð hlé
á landaleitun Portúgalsmanna > nál. 20
ár, en síðustu 30 árin af 15. öldinni, sóttu
þeir Johann kouungr 2. og Emanuel
landaleitiua af miklu kappi, og var því
ekki að kynja, þó jafn stórhuga maSr
sem Kolumbus var, leitaSi til Lissabon.
Eins og allir landaieitendr vildi
Kolumbus finna sjóleið til Indlands, en
framleiddi pannig 150 dollars virði ' gera, til að efla fratnfarir í pessu efni. hann 'Uúi leita hennar í annavi átt en
1 aðrir hofðu gert; hann viidi sigla til
Carl Weriz,
JoííAH BaRTON,
Tiiomas Rowkll
hinn helming rjómans var látið
svart pepsln, ein teskeið fyrir hverja
gallónu, og fengum vér úr pví 884^
Vér búumst ekki við, að allir
rjúki undir eins upp til handa og
fóta til að nota aðferð pessa, pví ?,ð
pd. af sméri, er seldist fyrir sama j ávalt eru til menn og blöð, sem
verð sem hitt fyrir pundið, sanitals : sporna vilja við öllum nýjungum,
fyrir $247.66. Vér fengum pannig Kn vér erum pess fullvissir, að hygn-
495 pundum meira af sméri úr ir og framtaksamir smjörbændr
peim helmingi rjómans, sem strokk- verða ekki seinir á sér að hagny'ta
aðr var með pepsin i. Pepsínið, sór árangr tilrauna vorra, og munu
sem til pessa gekk, kostaði alls $4. j kunna félagi pessu pakkir fyrirsér-
Þetta 4 dollara virði af pepsíni' hverjar tilraunir, sem pab kann að
af sméri.
Ef allr rjóminn úr pessum 30
kúm hefði verið strokkaðr með pep-
sín, pá hefði kostnaðaraukinn fram
yfir venjulega aðferð orðið $8 (verð
pepsinsins), en ágóðinn $300 fram
yfir pað, sem ella hefði fengizt.
Hver bóndi, sein hefir 20 kýr,
kastar pannig burt frá sér $300 um
mánuðinn með pví að nota ekki
pepsíu.
Efnafræðisleg rannsókn próf. Ro-
wells sýnir, að rjóminn inniheldr að
meðaltali 12 af hundr. af stnéri, 10
af hundr, af osti, 13 af hdr. af sykr-
efni og 4 af hdr. af öðrum söltum—
alls 39 af hndr. Af pessu breytir
venjuleg stiokkun 15 af hndr. í
smjör, en 24 af hndr. verða eftir í
nefnd“.
Vór vonum-að framtakssamir land-
ar vorir reyni sem fyrst pessa nýju
uppgötv-un, og reynist hún peim
eins og vænta má, pá hefir petta
eina blað af „Hkr. og öld.“ gert
peim meira g»gn, en blaðið kostar
í marga mannsal ira.
**) Alment pepsin, sem er hvítgult á
lit, rota læknar alment spm meltingar-
lyf. Hitstj.
*) Vér þekkjum ekkert til verzlunar-
lnísa þeirra í Nt w York né Þýzkalatidi,
áunuin. Ef strokkað er með pepsin semt11 er 'ísaNoggetum þvíekki ábyrgzt
áreirtanleik þeirra. Bezterað fara með
breytast Sí af Imdr. í smjör, en 2 dollar til næsta lyfsala, og hafi hann ekki
af hndr. að eins lenda í áimar. Með blnck pepsin tii, þá biðja að ka pi það
. , „ , .. , , , . | fyrir sig hjá wholetnle drvggist. ÞaS getr
byí að hagnyta pepsín eykst pann- 1 f s ; ... . ... ”,
r n i r r j i hann geit. Ma vera ýmsir fafroðari iyf
ig smjörmagnið um nál. 150afhndr. salar þekki ekki efnið, af því það er
Ostr, sem inniheldr allan rjómann, ' "í11; en Þá<rað heimtaaf þeim samt.að
þeir panti það. Ititstj.
öll in dýrmætustu eftn mjólknnnar,
er betri og hollari en ostr, sem bú-
inn er til úr undanrenningu; pann-
ig er og smjör, sem inniheldr öll
rjóma-efnin, betra en sinjör, sem að
eins inniheldr nokkuð af peim.
Smjör, sem ekki inniheldr neitt ann-
vestrs og þóttist þá að lokum mundi
koma aS austrströnd Asíu. Er svo sagt,
að Petrusde Alliaco, kardináli, frakkn-
eskr að ætt, hafi fyrstr manna leitt nokk-
ur rök að því, að liugsanlegt væri að
finna mætt' lndland með þvi aS sigla i
vestrátt. Kolumbus stundaði af mesta
kappi alt það, er aukið gat þekkingu
hans í landafra ðinni, og liafði hann kom
izt að ýmsu, er honuin þótti styðja skoö-
un sína mjög mikiS. Eitt var það, að
sjómann eiun í Porsúgal hafði hrákið
fyiír vindi vestr í haf, og hafði hann
fundið úti áhafi rekatré nokkurt, er bar
þess menjar, að það hafði fvrrverið í
mannahötidum, og þess einnig, að það
hafði ekki verið teglt meS járui. A Az-
or eyjunum hafSi Kolumbus líka frétt
það þjálfr, að í vestanvindi hefði borizt
rekaviSi mikill upp á eyjarnar. Var
það greniviðr og funst sú viðartegunð
hvergi þar á eyjunum, og á eynni Flores
höfðu menn, þegar vindr blés úr vestri,
fuudiS í flæðarmáli lík tveggja manna,
er vóru ólíkir að höfuðlagi og andlits-
faili ölluin þeiin inönnnm, er þeim var
kuniiugt uin. Alt j eila 'iugði Koluin
bus sanua það, að koinast inætti til J«p-
an og KinverjaÍHiids, ef iialdiS væri nógu
langt vestr á við og vildi lianu fá koriung
Poitúgalsmanna til þess að leggja sér til
skipog nitíiin til fararinnar.
Konuiigr tók boði Kolumbusar vel i
fyrstu, og bað um nákvæma skýrslu um,
iversu Koluinbus vildi hagn ferðinni, en
sendi þó á laun við hann skip vestr í liaf
til laiidaleita, eu skip þetta kom hrátt
aftr og létu skipverjar ið versta yfir för-
inni; þótti Koluuibus þá ekki vænlegt að
dvelja lengr í Portúgal og iiélt, þaðaii
huldu höfði; fór hann þá til Feneyja,
Frakklands og Englands og bauð þjón
ustusina, en fékk livergi góðar viðtökur,
og töldu menn láð hans óðs maims æði.
Áleiðinni til Frakklauds koin hann við
Walsh’s Mikla Fatasolubud
WHOLESALE & RETAIL.
515 00 517 MAIN STR. - - - CECNT CITV HALL.
í hafnarbænum Palos, og var sonr hans
Diego með honum. Vóru þeir þá alls-
lausir og að fram komnir af þreytu og
leituðu til klaustrs eins í bænum og
beiddust ásjár. Tóku múnkarnir honum
vel og urðu þess brátt áskynja, að hann
var inn fróðasti inaðr í landa- og stjörnu-
fræði; sagði hann þeim frá erindi sínu,
Sendu þeir þá mann til ísabellu drottning
ar í Kastilíu, og báðu liana að veita hon-
um móttöku. Að hálfum mánuði liðn-
um kom sendimaðr aftr og færði Kolum
busi ferðapeninga frá drottningu, og hét
hún honum mildilegri móttöku. Fór
Kolumhus þá á fund hennar, til herbúð-
anna i Granaia.
Kolumbus bar fram erindi sitt og
tók Isabella drottning honum vel, enda
var hún kona stórhuga, en hér fór sem
fyr að flestir menn, bæði lærðir ok leikir,
töldu fyrirætlun hans fásinnu eina, og
meðal þeirra vóru liáskólakennararnir
við inn nafntogaða háskóia í Salamanca;
auk þess rótti mörgum maðrinn heimtu-
frekr í meira lagi; til þess að fara föriiia
fyrir hönd Kastilíu-ríkis, krafSist hann
þess, að sér og niðjum sínum væri veitt
aðalsmanna nafn, skyldi hann sjállr ve'a
undirkonungr í löndum þeim, er hann
findi oghafa fjórða hlutann af ágóðanum
og auk þess skyidi honum veita l(admír-
áls” nafn. Leið svoeittár, að ekkivarð
af sainningum og hélt Kolumbus þá af
staS, en þegar hann var skammt komínn
áleiðis, var sent el'tir honum og var lion-
um heitið skipum og mönnum til farar-
innar.
3. Ágúst 1492 lagði Kolnmhus af
stað frá Palos, og hafði hann fengiS 3
skip og90manna. Skipi’i hétu „Santa
Maria”, „Pinta” og „Nina”. Santa Maria
var stærst skipanna og var hann sjálfr á
því skipi. Þótti þeiin, ersáu skipin halda
af st ið. sem skipvei j«r væru ailir feigir,
en Koluii lius vnr i..n hugliraustasti og
lét eiigan biig á sér finna.
Á 3. degi brotnaði stýrið á Pinta
og varS hnnn aS hleypa skipunum til
kanarisku eyjanna, og þar hafði hann
g vikna dvöl. En ekki leið á löngu fyrr
en hásetar hans vóru orðnir mjT'g lnig
sjúkir útaf því, að þeir mundu allir far
ast á hafinu og aldrei kounist aftr heim
til sín. Sá Kolumhus sér ekki aiinað
fart, en að beita þá brögðum og segja
þeim ósatt til t.m, live langt hann fór dag
lega, en sjáifr var hann «etið inn glað-
asti í bragði; lrið svó S ptember allr aS
hvergi sá land, en nú sáu þeir brátt
ýmis merki þess, aS lsnd mundi vera
ekki alllangt i burtu. Þeir sáu fugla
marga og flugu þeir allir suðr og vestr,
grænt gras, er vex á fljótsbökkunum,
flaut ofan á vntninu og annað fleira sáu
þeir, er þeir töldu vissan vott þess, að
land væri nærri, og urSu hásetarnir þá
loksins inir glöðustu.
11. Oktober kl. 10 um kvöldis sá
Kolumbus fyrst ijós brenna í vestri og
kl. 2 um nóttina sáu hásetarnir á Pinta
fyrst land nál. 2 mílur vegar í burtu, og
héldu þeir sltipunum að iandi þegar dag-
aði. Vóru þeir þá komnir að eyju einni
mikílli, var þar láglendi, skógr mikill
og landið ið björgulegasta. Séu þeir
menn nakta koma fram undan trjánum
og þustu þeir niör að ströndiuni og Jétu
ásérsjá að þeim þóttu þessir nýkomnu
menn næsta kyniegir gestir. Lét Koi-
umbus setja fram bátana og hélt til lands
með inönnum sínum; var hann klæddr i
dýrindis sknrlatsskykkju og hélt á merki
Kastiliu og Leons; var grænn kross í því
miSju, en stafirnir FogI (Ferdidand og
Isabella) sinn hvoru megin, en fyrir of,.n
bókstafina sáust kórónur ofnar; urSu
landsmenn hrreddir við þessa sjón oe
lögSu á flótta á land upp, en Ko umbus
steig á land, féll á kné, kyssti jörSina og
gerði bæn sína; lýsti hann yflr því, aS
eyjan væri eign konnngs síns og dróttn-
ingar. Landsmenn nefndu eyna Magna
yana (GuanahaniX en Kolumbus gaf
henni nafmð San Salvador (frelsaraey)
Hásetar lians og féiagar skipuðu hring
uin hannmeð inum mesta fögnuSi, og
peir sem verið höfSu óþjálastir köstuðu
sér til fóta honum og báSu hann fyrir-
gefningar. En eyjarskeggjum varð þó
enn þá meirn um viðburð þenna. Þegar
þeir séu skipin sigla aS landi, höföu þeir
haidið, að þau væru sjóskrimsii nokkur
aiarmikil, er komin væru neðan af hafs-
botni, og hugðu þeir segiin vera vængi
skrímsianna, en er þeir sáu bátana haida
til land”, urðn þeir óttaslegnir og flýSu.
En þegi.r óttinn ranu af þeimj er f,ejr
sáu mem.ina standa skammt frá sér
klædda í stái og litklæði, þáhlipu þeir
«ð þeim, k.'stuSu sér til jarðar og tilbáöu
þá nem guði.
Eyjarskeggjnr vóru móleitir á hör-
undog v-llimnðir, hölðu hár mikíð og
úfið, hútt tíimi og vórn eygðir vel, en hör-
und silt höfön þeir iitaö á ýmsa vegu
Tréspjót hötðu þeir að vopnum og var
oddrinn úr beini eða steiui. Eld geröu
þeii á þanu liátt, að þeir neru saman við-
arkubbuin. Járn þekktu þeir ekkí, en
dyrau málm höfðu þeir og steyptu liann
a ymsan hátt. Þeir lil'Su á dýraveiSum
og Ijskiveiðum og nokkruin korntegimd-
• m. Bátasmiðir vóru þeir furðu góðir
Kolumbus fann á Jamaika bát, sem var
uálega 50 áluir á lengd og fuilra 4 álna
bieiðir. (Framh.)