Heimskringla - 28.01.1893, Blaðsíða 1

AND SATURDAYö
O L D I N.
AN ICELANDIC SEMI-WEEKLY NEWSPAPER PUBLISHED ON WEDNESDAYS
VII. ÁR. NR. 10. WINNIPEG, MAN., 28. JANÚAR, 1893. TÖLUBL. 364,
Áfmælis-ávarp.
Minxkota, Mixn., 9. Jan. 1893.
Vér undirskrifaðir íbúar Norðr-
bygðar erum komnir saman á fundi
að heimili Jóhannesar S. Holin í
dajr, { minningu f>ess, að liðin eru
25 ár frá J>ví að Jón Ólafsson byrj-
aði blaðamennsku. J. Ó. er elztr
íslendinga sem ritstjóri blaða; en
J>ó er [>að ekki ritstjórnar-aldrinn,
er eiukentiir hann í sbgu íslenzkr
ar f>jóðar, heldr orð J>au, er hann
af ættjarðarást hefir talað og ritað.
Vér sendum honum kveðju vora
°g heillaóskir sem skálcli, rithöf-
undi, stjórnvitringi og Islandsþjóður
vin.
S. M. S. Askdal.
Th. S. Eastman-
C. F. Edwards.
SvEINN B.IARNARSON.
V. .[. Holm.
Einar Gudmundsson.
P.TETUR P.TETURSSON.
S. J. Holm.
J. S. Holm.
G. J. Holm.
FRÉ TTIR.
ÚTLÖND.
— Alhrecht hertorn af Wiirtem-
berg kvongaðist 24. J>. m. erkiher-
togayuju Margréti Sofíu í Wien Jós-
ejh Austrríkis keisari varí bröðkaup-
inu ásamt konunginum af Wiirtem-
berg og drottningu hans og urmul
af erkihertogum og erkihertogynj-
um.
— Frxedrich Ludwig sonr land-
greifans af Hessen kvongaðist 25.
f>- m. Margréti prinzessu af Prfiss-
landi, yngstu systur Wilhjálms
t>ýzkalands keisara, og eru pá systr
bans allar gifrar. Fjórtán klerkar
lögðu saman um að binda hjóna-
bands-hnötinn. Wilhjálmr keisari
var svaramaðr systur sinnar. í bróð-
kaupinu var Danakonungr ogdrottn-
ing hans, hertoginn og hertogynjan
af Connaught, og margt annað stór-
menni. 200 borðgestir átu J>ar
brúðargraut í einu.
— Voðalegt slys varð í náma
einum í Bælieimi 24. p. m. Það
hafði kviknað áeinhvern hátt í gasi;
olli pað sprengingu mikilli niðri i
námanum ou lótu 130 námamenn
lífið.
— Gladstone er nú á 4. ári um
áttrætt. Enginn maðr hefir fyrri
haft stjórnarforscöðu Englands á
hendi á peim aldri.
.—2 Noregi hefir kuldinn verið
úkafr eins og nær undantekningar-
laust hvervetna í Norðrálfu I vetr.
2- p. m. varð frostið á Hamri (Hatn-
ar) 14 stig undir zero 4 Fahrenheit,
á Voss 24 stig, í Koppang 30 stig,
og í Tönset 52 stig (47 stig 4 Cel-
cius). í Jensvold gerði kvikasilfr-
ið í hitamælinum ,,strikeíí; pað
fraus. Jafnvel I Björgvin purfti
enginn að halda á regnhlif allan
pann dag.
Danmörli hefir mist tvo af
merkisskáldum sínum í ár: prestana
Hostrup og Chr. Richard, ina síð-
ustu tvo, sem á lifi vóru af stór-
nkáldum „ins gamla skóla“, og
Hostrup heyrði eins mikið til yngri
skólanum.
bandaríkin.
—Lotterlið í Louisiana, sem pað-
an er nú útlægt gert, hefir fengið
sér nýtt heimkynni í pjóðveldinu
Honduras í Mið-AmeríKu. Hefir
pjóðveldið yfirlátið lotterífélaginu
eyju eina litla í Honduras-flóanum.
Þangað ætlar pað nú að flytja all-
ar sínar bækistöður frá New Orle-
ans. Fagna flestir pví mjög að
hafa ófagnað pennan útlægan gert
úr Bandaríkjunum. Þykir nú næst
fyrir liggja, að varna bréfum fé-
lagsins flutnings inn í ríkin.
—1 neðri málstofu bandapings-
ins var 18. p. m. sampykt tillaga
um, að fram skyldi borið frutnvarp
til stjórnarskrárbreytingar í pá átt,
að pingmenn til efri málstofu pings-
ins skyldu eftirleiðis verða kosnir
einföldum kosningum í hverju ríki,
í stað pess, að ríkispingin nú kjósa
pá.
—Háskóla-þjófr. Tvo eða prjá
fyrirfarandi mánuði hefir brytt tals-
vert á pjófnaði við Harward-háskól-
ann; stúdentar hafa hver um annan
pveran verið að kvarta yfir missi
ýmsra fóinætra muiia; alls telja
menn að stolið hafi verið um $1500
virði, sem menn vita um. 16. p.m.
var lögfræðistúdent ungr J. W.
Cromwell að nafni staðinn að pví
ag stela úri úr vestisvasa, og var
tekinn fastr. Mikið pýfi fanst í
herbergi hans.
— Atkvceðlsréttr í skólamálum
var veittr konum í Illinois ineð lög-
um 1891. Næsta ár neyttu pær
hans, og kærðu pá tveir menn, sem
undir urðui kosningt num, yfir úr-
slitum, og kváðu lögin um atkvæðis-
rótt kvenna koina í bága við stjórn-
arskrána. Undirréttr var á sama
máli, en nú hefir ’hæstiróttr skorið
svo úr, að lögin só góð og gild.
—I neðri málstofu handnpings
ins hefir nefndin í saingöngu- og
verzlunarmálum mælt með frum-
varpi um, að járnbrautarfólögum só
leyfð hlutfalls-sam vinna (Pools),
pegar fasta nefndin um viðskifti
ríkja milli (Inter State Commission)
sampykkti slíkt samkomulag.
—Lamar, dómari í hæstarétti
Bandaríkjanna er dáinn.
CANADA.
—Frjálslyndi flokkrinn í Onta-
rio hefir fund um pessar mundir í
Toronto, og sækja pangað fulltrú-
ar víðsvegar að. Þar á að leita
hófanna meðal annars um pað,
hvernig liggi I mönnum með að
kalla almennan flokksfulltrúa-fund
fyrir alt Canada. Verði pað ofan á
pá er líklegt. talið, að sá fundr yrði
haldinn að fám mánuðum liðnum.
— Þingið í Ottawa kom saman f
fyrradag.
—George W. Freeman, svert-
ingi, 1 Chatham, Ont., var kærðr
fyrir að hafa tælt til legorðs hvíta
stúlku, ekki 14 ára gamla. Lög-
reglupjónar vóru sendir af stað 24.
p. m. til að taka hann fastan, en
hann varðist, og virðist sem systkin
hans og foreldrar hafi veitt honum
lið. Hanti skaut Rankin lögreglu-
pjón til bana,en særði annan hættu-
lega; sá lieitir Dezilia. Næstadag
var flokkr manna sendr af stað til að
handtaka Freeman. Komu peir
aftr með lík Rankins og höfðu hand-
samað átta af peim, sem veizt höfðu
aðhonum; pað vóru foreldrar Ge-
orge Freemans og börn peirra sex.
FRÁ tSLANDl
hefir oss borizt bróf, skrif. 7. p. m- á
Eskifirði. Tíð bærileg, en heylltið;
síldafli nokkur. Hart manna meðal
sakir kornleysis; lán í kaupstöðum
mjög treg.
1H!»5Í, Kjoininn af llavami
uppEkernnni.
„La Cadena“ og „La Flora“ vindlar
eru án efa betri að efni og töluvert ó-
dýrari heldr en nokkrir aðrir vindlar.
Fordómsfullir tóbaksreykjendr vilja
ekki kannast við það, en þeir, sem
vita hvernig þeir eru tilbúnir, kafinast
við það. 8. Davis & Sons.Montreal [15J
W in nipeg.
— 1 fyrra dag var kaldasta veðr,
sem hér hefir komið í mörg ár. Það
eru jafnan margir, sem hafa ófull-
komna og ranga hitamæla, er pví
hór oft ýkt um frostið. En í fyrra
dag var pað 40 stig undir zero
Fahr. í bænum hór, hvorki meira nó
minna. . Uti á St. Johns College
varð pað 42^ stig (33st. á Róaumur).
—Kvennfélagssamkoman í kveld.
—Séra Magnús Skaftason kemr
hingað væntanl í dag.
—Séra Fr. Bergmann messar í
lút. kyrkjunni annað kveld.
—Séra Magnús Skaftason messar
í Unítara-kyrkjunni annað kveld.
— Vér mælum ið bezta með kenslu
peirri, er Mrs. A. Jenson býðr á
öðrum stað í blaðinu.
—Mrs. Ástrlðr Jenson, 295 Ovena
Str., veitir ungum stólkum, frá 10
ára og eldri, tilsögn í hannyrðum,
málaralist og guitar-spili, frá kl. L-
5 á hverjum virkum degi.
—Mrs. Marg. Skaptason í sama
húsi, stiíðr og saumar kjóla og ung-
lingafatnað.
—Mr. Friðjón Friðriksson kaup-
inaðr frá Glenboro hefir verið hér
nokkra daga og séra Hafsteiun
l-’étrsson sömuleiðis. Þeir fara báð-
ir heim f dag.
I þrjádaga
eða til 1. febr. p. á. má á skrifst.
Heimskr. (ekki hjá útsöluinönnum)
fÁ: Ljóðmœli Jó/is Ólafssonar inn-
heft fyrir að eins 50 cts.
—Að gefnu tilefni getum vór
pess, að tilboð vort um að skuld-
lausir kaupendr Heimskringlu geti
geti fengið The North West Far-
mer, sem kostar annars $1 um árið,
fyrir 60 cents árganginn, ef borgað
er til vor, stendr enn. Eins stendr
enn tilboð vort um blaðið Woman
kind.
—Kostahoð vor til nýrra kaup-
enda eru ekki árangrslaus. Að
eins dagana 18.—-25. p. m. fengum
vér 31 nýja kaupendr; alls höfum
vór, síðan vór buðum pau, fengið
milli 40 ocf 50.
—Mr. Guðhr. Narfason, Church-
bridge, Assa., ritar oss 21. p. m.:
„Rétt í pessu meðtók óg jólagjöf
yðar, fallega olíu-mynd, og er ég
yðr pakklátr“.
—Mr. Stephan Sigurðsson kaup-
maðr í Bræðrahöfn, sveitaroddviti í
N. ísl., er hór 4 ferð í bænum. Fer
eftir helgina.
„Clear llavana Cigars”
„La Cadena” og aLa Flora” Biddu
ætíð um þessar tegundir. [12]
jglF'’ Þegar pið purfið meðala við,
pá gætið pess að fara til Central
Drug Hall, á horninu á Main St.
Mraket Street.
— Stefán Oddleifsson Notre Dame
Str. gefr kjörkaup um pessar mund-
ir. Hvergi betra verð á groceries.
ISLENZKll LÆKNIR-.
Dr. M. Halldorgson.
Park River,---N. Dak.
Frá löndum.
MINNEOTA, MINN, 15. Jan.
(Frá fróttaritara Hkr. & öld.).
— Tlðarfar. Tveggja puml. snjór
liggr hér á jörðu; hreinviðri lengst
um pað setn af er vetri, en frost oft
höfð; kvikasilfrið hefir prisvar siðan
um jól komizt ofan að 20 stigum
fyrir neðan zero (Fahr.).
Mannalát og slysfarir. Nýdáið
er y igsta barn Jóns Reykdals;
dauðamein tannkoma. Sigrgeir Jó-
sefsson féll ofan úr hálmhlassi og
handleggsbrotnaði. Friðjón Arn-
gríinsson datt úr loftstiga siðastl.
miðviknd. og gekk úr lið um öxl-
ina og braut aðra olnbogaskelina.
Fundahöld. 9. p. m. hóldu nokkr-
ir af Norðrbygðarbúuin gleðifund í
minningu ritstjóra-aldrs Jóns Ólafs-
sonar. Sökum pess að veðr var
ekki í bezta lagi, komu ekni svo
margir sem ella mundi, pví .T. Ó.
á hér marga formælendr. Kapp-
ræðufundir eru hér nú tíðir.—Safn-
nðarstjórn Norðrbygðar boðaði til
almens safnaðarfundar 14. p. m.;
en er fundarboðið kom fyrir prest,
kvað hann pað Ólögmætt sökum
pess að hann sjálfr hefði ekki sam-
pykt að fundr skyldi verða.—Ýms-
um bygðarbúum pótti pað heldr
freklega mælt, og tók sig pví sam-
an flokkr manna og boðaði fund 14.
p. m. í húsi S. M. S. Askdals. Á
pann fund voru allir boðaðir, jafnt
utan- sem innan-safnaðarmenn.
Fuudar^ i! var, aðræða ýmis fólags-
mál pessarar bygðar. Fundr var
settr inn tiltekne d ig og koin fund-
inum saman uin, að ræða um safn
aðarlíf hór í bygð, með pví að sá
félagsskapr hefði haft niest sundr-
leysandí áhrif á hugi bygðarmanna.
Hvar sundrungar-orsökin lægi og
hvort ekki væri liægt að sameina
hugi manna, var lengst rætt um;
álit meiri hluta fundarins var, að
aðalorsök til sundrungarinnar væri
runnin frá sóra N. S. Þorlákssyni,
og pví mundi heppilegasta meðalið
vera, að segja honum- upp vistinni.
Þessi fundr var einti af fjölmenn-
ustu fundum, er haldinn hefir verið
hér. Prestr mætti ekki á fundi.
Um jólaleyti var ársfunda allra
safnaðafulltrúa nýlendunnar. Af
peim fundi er ekkert markvert að
frótta.
Jólagjöf: A yard of Pansies sendi
fréttaritari yðar eftir og hefir feng-
ið gjöfina með góðum skilum.
Hann sendir Ilkr. & Ö. pakkir fyr-
ir.
Arngrímr G. Vestdal kom í dag
af héraðspingi frá Grand Falls; hann
var einn af tylftardómsmönnum.
Bréf úr Nýja Islandi.
Ritstjóri minn ! — Okkr liðr heldr
vel hór í norðrinu, vinr. Þrátt fyrir
pað að frost-„stormarnir hvína og
stráin sölna“. Við snúum baki við
inum svalbrjóstaða „Norðra“, inum
líkamlega og andlega kulda, en
horfum svo oft við megum á móti
ljóssins ilgeislutn suðrænnar sólar,
og öðrum fleiri Ijósum, svo að lífið
og sálin megi vermast eins vel og
vænta má í pessum heimi.
Endr og sinnum lítum við upp
úr búskapnum, og sjáum pá in
mörgu og margvíslegu ljós, sem ver-
ið er að tendra á jörðinni, og reyn-
um svo að nota pað sem nýtilegast
er. Sórstaklega gefum við góðan
gaum inutn tindrandi ljósgeislum,
er vísindin og rannsóknarandint)
senda okkr, til upplýsingar í heimi
vanpekkingarinnar. Þykir okkr pað
æði-margt og mikilsvert, bæði í and-
legum og likamlegum efnum, er pá
kemr fram í Ijósbirtuna, en sem áðr
var húmtjöldum hulið.
að geislar pessir varpa skærri birtu
á kyrkju-ljósið, svo að glögglega
má sjá svörtu skýin og sorann, er
par liefir samansafnazt og viðhaklizt
síðan á fyrri öldum kapólskunnar,
er hafa gert pað svo dauft og daprt,
að dýrkeyptir klerkar hafa liaft fult
í fangi með að halda pví tórandi.
En pað er okkr mörgum sönn and-
ans gleði að sjá skærleik kyrkju-
ljóssins, pá er svörtu skýjunum er
blásið á brott og soranum sópað út.
Þá er gott að sjá, að pað er ljósið,
er Kristr kveikti, og pá má líka sjá
skyldleik pess við ið innra ljós vel-
hugsandi inanns, ljós mannsandans.
Og óg er margra ára vottr að pví,
að pau tvö ljós geta sameinazt,
orðið eigiuleg eign niannsandans og
logað par um aldr j>g æfi. Það
parf ekki að kaupa klerka til að
tendra pað, pví pað logar á aflgeisln
alvizkunnar. Eg tek pví jafnan und-
ir með skáldinn og syng af hreinum
hug og með hreinu hjarta: „Ljós,
sem lýsti mór, lífsins vegutn á“, o.
s. frv.
llór skiptumst við, bændaskepn-
urnar, í tvo flokka. Annar flokkr-
imi vill hafa hreinsaða ljósið, og
fy'gir svo séra Magnúsi J. Skapta
syni og öðrum guðelskandi endrbóta-
mönnum að máluin. Hinn flokkrinn
aftr á nióti vill hafa kyrkjuljósið eins
og pað hefir verið, pykir pað nógu
bjart, og heilagra en svo, að við pví
megi rjála. Þó er samkomulag
okkar gott, bara bróðrlegt, og einn
róttir öðrum hjálparhönd f erfiðleik-
uin lífsins. Skynsemigæddum ver-
u>n ætti lf!;a að vera J.aC eiginlegt,
einkuin pegar pess er gætt, að við
trúum allir höfuðatriðum guðlegr-
ar trúar, trúum allir pvf, sem veru-
legt vit er í, öllu pví, er andlega
sjáandi menn sjá, að heyrir sálu-
hjálpinni til. Yið trúum pví allir
og öll, að við sóum bræðr og systr,
að við sóum börn ins sama alföðurs,
að pessi vor guð og faðir sé skap-
ari oir viðhaldari albeimsins, að hann
hjálpi börnum sfnum áfram 1 lífi og
dauða, sumum fyr, sumum síðar,
inum hlýðnu fyr, inum óhlýðnu sfð-
ar, eftir fleiri prautir og fleiri á-
rekstra, dg að hann só að mestu ó-
rannsakanlegr, „í rúmi og tíma ó
fundinn“, pó við sjáum geisla hans
í alheiminum og í mannsandanum,
pvf að hann býr í pví ljósi, er
enginn dauðlegra manna fær til kom-
izt. „Löng svo eilífð liggr að, ljós-
inu, sem guð býr í“, sagði „spek
ingrinn með barnshjartað“. Við
trúum pvf allir að við eiguin að
„elska guð yfir alla hluti fram og
náungann eins og sjálfa oss“, að gera
enguin pað, sem við ekki viljum láta
okkr gera, 'neldr sýtia öllum niaiiti-
úð og virðing, hjálpa peim bág-
stadda, hjúkra peim hruma og taka
æ meiri framförum í vizku og kær-
leika, og að petta só guðs vilji, og
pess vegna in alvarlega, hjartanlega,
andlega skylda okkar. Munrinn er
pví ekki eins mikill og margir ætla-
Aðallega er har.n innifalinn .1 pví,
að annar bræðraflokkrinn er nokkuð
fast bundinn við rótgrónar venjur
og vantrú, og vill pví hnýta pessum
kyrkju-serimóníuin ogklerka-pvögu,
pessum langa hala, aftan í höfuð-at-
riðin. Það litr lika svo út, sem
klerkunum pyki vænt um pann hala
og skara pví breiðan eld að köku
sinni. Ég fyrir mitt leyti get ekki
að pví gert, að mér sýnast iútersku
prestarnir vera rótt og slótt páfa-peð
og íhalds-(irganistar, par sem kyrkj-
an sýnist standa í stað pótt öllu öðru
fleygi fram.
Einhverjir kunna að hugsa að hali
pessi, eða fræði-kerfi kyrkjunnar,
sem bætt hefir verið við ina einföldu,
en pó háleitu kenning Krists, muni
standa í einhverju sambandi við
prestajötuna, og að klerkam kynni
að sýnast, að hyrfi annað út í óminn-
ishafið, færi hitt sömu leiðina. En
skal óg aldrei ætla peim. Hitt
kynni að vaka fyrir peim, að kasti
menn miklu af fræði-kerfi kyrkj-
unnar, verði hinum partinum hætta
búin, er stundir líða, og að pá komi
myrkr vantrúarinnar og heiðindóms-
ins yfir jörðina. En petta getr ekki
verið rótt hugsað. Mennirnir eru á
framfarastigi oggeta pvf ekki gleymt
inu góða og gagnlega, inu góða og
guðlega. Til pess yrðu peir að
eyðileggja anda sinn, slökkva ljósið,
sem andans guð gaf og sem allir
hugsandi menn sjá að stöðugt fer
vaxandi. Einlægt sækja mennirnir
meira og meira eftir sannleika, rótt-
læti og kærleika, og sannleikrinn
mun gera pá frjálsa. Hann hefir
c#krt pað, hefir hrifið pá undap inu
gamla, kyrkjulega, heimskunnar og
hjátrúarinnar valdi.
Því vilja pá ekki lútersku prest-
arnir sleppa pessum hala, eða þvf,
sem bætt hefir verið við guðshug-
mynd Krists og kenning hans, irm
sanna lærdóm Krists? Er pað af
>vf, að sá lærdómr er svo stuttr
og einfaldr, að hvert barn getr num'-
ið hann á fáum dögum? Þarf endi-
lega að gera hann langan og ílók- .
inn, ósamræman og sjálfum sór
sundrpykkan? Þarf endilega að
gora ið hreitia óhreint, eða selta
sannleika með lygi? Getr ekkert
stórt andlegt fólag prifizt á jörð-
unni, nema páfadómr og Lúter-
dómr? Er pað ómögulegt að sú
kyrkja geti verið á J>essum hnetti,
sem með róttu inætti heita Krists
kyrkja, er stæði á sama grundvelli
og hann, notaði skynsemina eins og
hann og lóti skynsetnina, trúna og
kærleikann, sitja í öndvegi eins og
elskuleg systkini, er öll ráða jöfn-
um ráðum? Klerkar kynnu nú að
álíta pað miðr pægilegt. Þeir
kynnu að óttast, að sú kyrkja rynni
saman við Unítara-kyrkjuna, sem
peim erilla við? En eins og pað
væri ódrengilegt, ef nokkrum væri
illa við pað fólag, er býðr pá alla
velkomna, er vilja efla sannleikann,
réttlætið og kærleikann, enda pótt
peir hafi aðra skoðua á ýmsu er
trúnni við kemr, eins væri pað
drengiíegt að sjá og viðrkenna inis-
mun á peim kyrkjum, mismun, er
sýndi sig í pví, að Krists-kyrkjan
héldi fastara við guðs hugmvnd
Krists, væri J>ví stöðugri á bæna-
stiginu og lióldi betr inni b m.s-
legu auðmýkt frammi fyrir alvizk-
unnar hátign, vorutn hiimieska föðr.
Magnús sál. Eiríksson lýsti því
skýrt og skörulega, hvernig stofna
mætti kyrkju Krists hór á jörðunni
og gróðrsetja g: ðs ríki í huga oor
hjarta mannsins. En klerkarnir
tóku undir J>að_ eins og peirra var
von oo vísa. A petta ætíð að ganga
pannig? Eiga tnenn aldrei að læra
að elska sannieikan allan og sann-
leikans guð?
Veslings bændurnir og verka-
mennirnir. Þeir hafa flestir fult í
fangi með að sjá sór og sfnum far-
borða, verndasig ogsínafrá að fara
4 vonarvöl. ÞeirgetaJ>ví ekki gef-
ið sig við bókmentunutn, hugsa
ekki nema lítið um raiinsóknir
fræðimannanna, og helzt til lítið
einnig um andleg fræði. Fjöldi
peirra fær pví lítið annað að sjá og
heyra af handaverkum alvizkunnar,
en pessa eldgömlu hungrs-lúsar-6-
mynd um sköpun heimsins og aldr
lians, sköpun mannsins o. s. frv., er
kyrkjan lætr sór sæma a'i' miðia
peim. Þeir eru eins og inni k-ept-
ir í völundarhúsi kyrkjulæidóiii-
anna. Þeir sjá að vfsu dyrnar, eu
pnr er ekki árennilegt út að komast.
í dyrunum stendr ekki einunuis
skjöldr Þóris, heldr er par einnig ið
ægilega ferlíki—helvítis-kenning-
in með sínum bölvunar-brandi, og
að baki hennar klerkalýðrinn í al-
væpni páfadóms og Lúther dóms!
Þeir erupvi hræddir við að fylgja
séra Magnúsi, sem heldr uppi hreins-
aða ljósinu. En pó Hafsteinn
klerkr segi, að flokkr sóra Magnús-
ar sé ekki stór og ekki geigvæn-
legr, pá er pað gáta mfn, að ekki
muni langt pess að bfða, að hann
verði stór vottr pess er verða mun>
Jónas Jónsson
(Árnes-búi).
Við sjáum