Heimskringla - 28.01.1893, Page 3

HEIlVESKIKIISrG-IL,^. OG OLIDIISr WmiTIPEG; 28. .T A -Nf 1803
flestar freraur lurkslegar og eintrjáu-
ingslegat; en hvervetna er tnikið í
borið að efni og skrauti. LeiðsOgu-
maðrinn er fús til að útskýra alt, og
leikr guðsdýrkunar-seiðu þjóðar
sinnar eins og bezti trúður.—Eg
spurði hann. hvort hvítir menn
kæLiiu þangað aldrei, t'.l [>ess að
tilbiðja guði peirra. Klnverjinn
hristi höfuðið og hló. „No, Sir! It
is no use for a white man, to pray
to our gods. They ain’t s’posed to
understand fínglish“, sagði hann.
Kínverjar neyta sjaldan áfengra
drykkja að mun, en f>e r reykja o-
pium.
£>eir hafa par hvervetna herbergi
til að reykja opium; jafnvel fínustu
restaurants peirra hafn pess kouar út-
búnað, en flest eru pó herbergi
pessi neðanjarðar og ekki á al-
manna færi; mörg peirra eru frainúr-
skarandi óprifaleg, lítil og loftill.
Kínverjar hafa einkerínilegan legu-
bekk, er peir liggja á pegar peir
reykjaopium; á hverjum bekk er
ætíð rúm fyrir tvo; par liggja peir á
hliðinni, hvor með sfna pípu, og hafa
milli sín lanipa. Þeir taka dropa af
opium-leginum á prjónsodd og liita
hann í loganum, unz hann pornar
og bólgnar upp líkt og borax; pvl
næst láta peir pað í pfpuna, bera
svo pfpuna að loganum og soga að
sér reykinn með dýrslegri græðgi;
en er peir hafa pannig tekið tvo
eða prjá reyki, er allt brunnið úr
pípunní, pá taka peir annan dropa á
satna hátt og áðr. Þetta gengr upp
aftr og aftr, pangað til öll rneðvit-
und er horfin og mennirnir liggja í
algerðu dái á legubekknum. Og sá
sem einu sinni er lagstr á pennan
legubekk, getr aldrei átt viðreisn-
ar von; hann getr ekki orðið Good
Teraplar.
*
* *
California hefir jafnan verið skoð-
uð sem óskabarn r.áttúrunnar, og sú
skoðun er, ef til vill, rétt að miklu
leyti. Af dauðurn munum veitir
náttúran par flest ið dýrmætasta, og
af plöntu- og dýraríkinu eru pað
sárfáar tegundir, sem ekki geta lif-
að par og dafnað, eins og heima sé,
enda pótt [>ær sóu parekki uppruna-
legar. En samhlíða inutn frjósömu
löndum, er líka mikið litnd, sera er
eyðimörk, f orðsins fylsta skilningi.
Það er líklega hvergi í pessari
heimsálfu nokkur staðr, sem er jafn
óaðgengilegr fyrir lffið, og Mojave-
eyðiinörkin í suðrhluta ríkisins. En
sainhliða peirri eyðimörk liggja vín-
ekrur og aldingarðar, tnir fegrstu í
Norðr-Ameríku.
En par er einn ókostr tilfinnan-
anlegr fyrir mennina sern búa par;
pað eru erfiðar satngöngur og
verzlunarviðskifti við önnur lönd.
Þetta er lfka skiljanlegt hverjurn
peirn, sent atliugar afstöðu landsins;
á aðra hlið eru fjöll og víðlendar
eyðirnerkr, en hinumtnegin er „liafið
mikla“. Járnbrautir yfir fjöllin eru
of tollliáar til vörufi utninga, og
meginhluti af öllum vörum, er pvf
fluttr sjóleiðis suðr fyrir land til
New York. Það er löng leið og
torsótt. En Californiu ntenn horf'a
ekki í pað, ef peningar eruí væud-
um, pvf að peir pjást af gull-leysi.
engu siðr en aðrir menn.
Að dugnaði og framkvæmdum
standa Californiumenn pó naumast
jafnfætis austrríkjaniönnum, og er
pað mjög eðlilegt. Náttúran, sem
er par svo blíð og örlát, laðar rúenn
til hóglífis og nautna. Hvf skyldu
peir ekki nota sór pað?
Californiu búi verðr aldrei preyttr
á að lýsa fyrir aðkomumanni inum
margbreyttii gæðum pessa frjósama
lands. Hann hefir ætíð á reiðum
höridum óprjótandi forða af iniim
gífrlegustu lýsingarorðum um
undralaudið sitt. í hans augum er
pað tiokkurs konar jarðnesk para-
dís. — „The only gods contry“.
Er trúin dauð?
(Þýtt úr „ffomelies of Scienceu
eftir Ðr. Pavl Carus, af
,,Winnepeigger“).
Einn af inum mestu sagnaritur-
um siðfræðinnar segir: Trúarbrögð-
in eru hætt að vera hreyfi-aflið hjá
pjóð vorri og í voru daglega lffi.
Ahuga fyrir guðfræðislegum rann-
sóknum er óvíða að finna, jafnvel
ekki í sjálfri kyrkjunni. Hvað kær
ir fólk sig um trúsiði fortíðarinn-
ar? Það lætr sér liggja í léttu
rúmi um pýðing staða í biblfunniog
skiliiinginn á sakramentunum, sem
á fyrri öldunt olli mannskæðum orr-
ustum meðal pjóðanna.
Einn mikill frakkneskr heimspek-
ingr hefir boðað komandi vantrúar-
tfma, pá er kreddur muni hverfa,
engin kyrkjaverða til og trúarbrögð
lífia undir lok.
En ef vór skoðum háttsemi og
lifnað vorra tfma, verðum vér fljótt
varir við breytingar, sem eru að
verða á mannlegum tilhneigingum.
Það virðist sem allir hlutir só að
ná meiru og meiru verulegleika-
gildi, og verða pralctiskari. Og ég
segi, að mikið sé komið undir pví,
að beina pessari praktisku tilhneig-
ingu í rétta átt; mikið undir pví
komið, að inn hugsandi heiinr missi
ekki mark veruleikans, sem vér lif-
um og störfum í, ef að eins hjörtu
vor eru jafnframt ávalt snortin
helgri prá eftir inu fagra og inu
göfuga og um fram alt eftir sann-
leika? Verum praktiskir og reynuin
æ meir og meir að nota vorarháleit-
ustu hugmyndir, ið verulega í peim,
í voru daglega lífi.
Guð inna gömlu trúarbragða sagði
fyrir munn eins af sfnum spámönn-
um: „Sjá, ég geri alla hluti nýja“.
Og pann sálm syngr Yestrheimr í
djúpum tónum. „Það er enginn
dauði til—Það sem svo sýnist, er að
eins breyting“. Náttúran getr ekki
dáið; hún getr tekið breytingum,
en hún mun ávalt lifa. Náttúran
er líf; hún er grundvöllur innar
eilífu æsku.
Lærðu að pekkja merki tímans.
Þegar blöðin falla gul og rauð og
með öllum litum, pá veiztu að
liaustið er í nánd. Laitfin falla til
|arðar og snjórinn mun bráðum
pekja skóglönd og engi. Enpegar pú
sér blómknappana byrja að springa
út á greinunum, etida pótt peir sé
fáir og veðrið enn pá kalt, pá veiztu
pó að vorið er fyrir dyruin og mun
koma bráðum og fylla heimkynn
vor með blómum, með unaði og
elsku.
Blöð trúbragðasetninganna falla
pétt til jarðar. Hve kuldalegt er
útsýnið, hve din.t er loftið, hve
kalt og bitrt. Hve einmana standa
kvfar kyrkjunnar! Þú hugsar að
petta boði enda trúurbragða lífsins,
og að framtíðin verði eintóm van-
trú, án trúar á æðra líf, án hug-
inyuda að friða hjörtu vor og án
vonar um nokkra verulega gleði í
komanda lffi.
En prátt fyrir petta, pá gefig
gætr merkjum tímans, vinir mínir.
Inir purru knappar á greinum
trúarbragðalífsins sýna, að lífsvökv-
inn er á hreyfingu um rætr skiln-
ingstrésins. Það er eyðingar fyr-
irboði inna gömlu trúarjátninga,
eti jafnframt ljósboði um uppruna
nýrra trúarbragða.
Sérhver sá sein veit, að náttúran
er ódaubleg, getr sóð og fundið
pað. Ný trúarbrögð eru að vaxa í
hjörtum manna, og pau munu ann-
aðhvort hefja sig upp yfir inar
gömlu trúarsetningar, sem nústanda
lauflausar og án ávaxta og virðast
gagnslausar og dauðar, eða pau rísa
öndverð móti inum gömlu kredd-
um, frá peim rótum, sem peim eru
gagnstæðar, ekki frá rótumhégóm-
legrar fyrirlitningar, heldr frá rót-
um ráðvendni oor sannleika. Ið
O
fagra mun ekki deyja út með of-
stækinni, in háleita lffsprá mun lifa,
pótt hjátrúar-villur deyi. ÞÓ að
öllum kreddum yrði útrýmt, mundi
in lifandi trú ávalt rikja. Það sem
er gott, satt og hreint, mun halda
áfram-—pvf pað ereilíft.
Iii nýju trúarbrögð, sem ég só
roða fyrir, og veitað munu springa
út eins ósjálfrátt eins og proska-
fullr vargróðinn, af pví að pau
inunu verða tt annúðarinnar trúar-
brögð, pau munu hafa meðferðis
alt ið helga og hreina, sem he'r
oss hærra. Þau munu verða að
virkileika, verða llfsins og fram-
kvæmdarinnar lifandi trúarbrögð,
pvíað menn elska sannleikann; pau
munu styrkja réttvfsi, pví að pau
krefjast réttlætis; pau nunu ryðja
braut mannúðarlífi, pví að pau leiða
fram samræini og fegrð.
In nýju trúarbrögð, setn munu
koma i stað inna gömlu, munu
verða siðalærdómstrúarbrögð. Og
vissulega er pað lffsspursmál, sem
liggr til grundvallar allra trúar-
bragða. að pau sóu siðferðisleo-. Þau
geta ekki orðið endrbætt, nema vér
gröfum niðr aðrótum peirra, en pær
eru grafnar djúptinn í djúp hjartna
vorra—inn í eftirpráarríki trúar-
bragðanna.
Lffið mundi ekki vera vert pess,
að pað væri lifað, ef pað væri ein-
göngu miðað við að fiillnægja lík-
ainspörfum vorutn, ef pað væri
sn ytt allri háleitri prá, ef vór ekki
gætum fylt sálu vora með guðmóði
fyrir pví, sem er mikið meira en vor
eigin tilvera. Vór verðum að geta
horft lengra en yfir vorar smáu per-
sónulegu gerði’-. Vonir vorar og á-
hyggjur hljóta að ná lengra en
lífsins stutta spönn. Vór getum
ekki haidið peim innan takmarka
sjiálfselskunnar, nema vór finnum
ekki til vonar um æðra líf. Þvf
hvað eru trúarbrögð annað en vöxtr
inníæðra líf? og hvað muni ið
náttúrlega líf vort vera án trúar-
bragða?
Heyrðu okkr
um hálft orð, vinr!
Oss langar til að vita, hvað auðið er
að fá marga kaupendr handa íslenzku
blaði hér. — Vér vitum, hve marga
vér höfum ; en vér vitum ekki, hve
marga að möi/wlegt er að fá. — Bezti
vegrinn til þess virðist oss vera, að
hjóða nýjum kaupendum
GÓD KJÖlt.
Síðan í Marz 1892 til ársloka stóðu
í Hkr. neðanmálssögur, samtals
«10 bls.
A sama tíma hefir blaðið flutt ofan-
máls heilar ellefn sögur sem sam-
svarar fyllilega 880 hls. með smá-
letri.
Alls nm 900 blaðsíður af sögum.
FEITT !
Alt þetta ofanritaða inniheldr Hkr.
frá í Marz 1892 til ársloka, auk fjölda
ritgjörða, kvæða o. s. frv. — Og alt
þetta gefum vér ókeypis hverjum
nýjum kaupanda, seir ekki hefir keypt
blaðið síðasta ár. Og slíkum nýjum
kaupendnm seljum vér þennan árgang
(1893) fyrir
eiiiinigis $ 1.00,
ef borgað er um leið og pantað er, og
gcfnm þeim ennfremr
ÚllVALS-KVÆÐI
Jónasar Hallgrímssonar.
Fyrir
einn einasta ilollar
gefum vér nýjum kaupendum:
1. ) Hkr. frá í Marz til ársloka 1892
með um tíOO lils. af sögttiu
(nieðan upplag hrekkr).
2. ) Hkr. VII. árg. 1893.
3. ) ÚrvuUkvœði Jónasar Hallgrímsson-
ar (alt það bezta, sem bezta skáld
Tslands kvað).
IWV Sendu dollarinn strax, vinr. Þu
lifir það ekki að fá nokkurn tíma
meira upp úr honum.
Gömlum k aupcntliim, sem
borga oss þetta ár fyrir I. Marz
eða gömluin kau|i(‘nilum, sem
borga oss skuld sína fyrir 1. Marz þ. á.
eða gömlum kaupeinlum, sem
senda oss borgun frá minst tveim
nýjum kaupendum,
gefum vér
ÚRVALSLJÓÐ
Jónasar Hallgrímssonar.
Nýir kaupendr fá:
Fyrir $1 „Heimskr.“ frá í Marz
1892 til ársloka 1893.
(Sjá augl.).
Fyrir $2 „Hkr.“ (fyrir sama tíma),
Pioner Press 1893 og
Skáldsögur George Eliot
í 6 bindum (eða Peri-
lous Adeentures by Land
and Sea).
Fyri-r $2,20 ,Hkr.‘ (fyrir sama tíma),
Pioneer Press 1893, og
Æfisögu Columbusar eft-
ir Wash. Irv'ing.
Fyrir$2,70 „Hkr.“ og Pioneer
Press (eins og að ofan),
og I)ickens Novels í 15
bit dum.
Fyrir $3,35 Sama, nema stærri útg.
af Dickens.
Gamlir kaupendr,
sem borga oss í pessum mánuði upp
sku’d síua (eða $2 fyrir yfirstand-
andi árg.) geta fengið :
Fyrir $1 Eliot's Novels í 6 bd.,
eða Adventures by Land
and- Sea.
Fyrir $1,20 Incing: Lifeof Colum-
btis, skrautútgáfa.
Fyrir $1,70 Pickens Novels, 15 bd.
Fyrir $2,35 Stærri útg. af Dickens.
Allir slíkir fá og ókeyp-
is Úrvalskvæði Jónasar Hallgrlms-
sonar.
Boð petta gildir að eins til
1. Marz p. á.
Hkr. Prtg. & Publ. Co.
x x
OldChum
CUT PLUG.
OLD OHUM
PLUG.
Engin tóbakstegund hefir
selzt jafníljótt og fengið
eins mikla almennings hylli
á jafn stuttum tíma, sem
pessi tegund af Cut Plug
og Plug Tóbaki.
X x
[10]
Hefurðu reynt
,.(M EEXTliA”
VINDLA?
[0]
ii i rv
“MUNGO”
“KICKER”
“CABLE.”
Er hvervetna viðrkend að vera
1 öllu tilliti betri en allrr aðrar
tóbakstegundir. In stórkostlega
sala þessarar tóbakstegundar
sannar betur gæði hennar og
álit en nokkuð annað, Jjví þrátt
fyrir þaS þótt vér höfum um
hundrað tultugu og fimrn keppi-
nauta, eykstþó salan stöðugt,
Þetta mælir með brúkttn þessa
tóbaksbetren nokkuð annað. Vér
búum ekki til ödýra vindla. j
S. DAVIS & SONS
MONTREAL.
Mesta ojj lie/.ta vinillagi-i'da-
lins i Canada. [7]
Reina Victoria.
[ii i
Vjer lifnm a framfaia o!ö.
AUGNAMID VORT
ERU UMBÆTUR!
Oj; ekkl aftrfor.
In nýja merking vor
CABLE EXTRA
er sérstaklega góð og vér levf-
um oss að mælast til þess, að
tóbaksmenn reyni hanasvoþeir
geti sannfærst um að framburð-
ur vor er sannur.
S. DAVIS & SONS.
No. 14]
36 Jafet í föður-leit.
f hevbergið aftr áf heuni ; hólduin við hurð-
inni svo í hálfri gátt og hleruðum eftir,
bvað talað yrði.
i.Mikið helvítis eitr og glóð 1“ kallaði
maðrinn upji yfir sjg; „það var ljóti and-
skotans plástrinn, som þið hórna selduð
mór við bakverknnm; haun gerði bakið á
mér eins og flysjaða næpu, brendi alt skinn
af mínu baki, og hólt mór rúmföstam í viku,
Og nattúrlega þá fiá öllum veikuni".
,,Ég man alls ekki til, að ég hafi selt
yðr plústr, maðr ininn*1, svaraði Mr. Brookes.
iiJ6, ég skal sverja þess dý ran eið, að
þó að þér muuið það okki, þá gleyinist
mór hanu ekki um mína daga plástiiuu sá.
Auðvitað læknaði hann mig plástr-skrattinu ;
en hann steiudrap mig fyist, úðr en hann
læknaði mig“-
„Þór farið víst vilt, þ.ið hefir verið í
einhverri aunari lyfjabúð“, svaruði Mr.
Brookes.
„Fjanda-kovninu; það eina, sem hefir
verifl farið vilt í, hefir verið plústrinn, sem
mór var soldr. Eins og ég keypti hanu
ekki af pilti hórna í búðinni þeirri arna !“
i)Það selr enginu neitt í þessari húð,
svo að ég viti ekki af“.
Jafet í födur-leit. 37
íranum þótti þetta kynlegt ; hann skim-
aði um alla húðina, „Ef það var ekki
þessi húð, þá hofir sú húð verið alsystir
þessarar11.
„Tímóteu8 1“ kallaði nú Mr. Brookes.
„Akkúrat ! Það var líka Tímóteus í
þeirri búð. Ég heyrði annau unglinginn
nefna hinn því nafui, Nú, en þetta gerir
nú annars ekki sro mikið til; því þó að
plástrs-skrattinn tæki af mér húðina, þá tók
hann þó úr mér takið líka. Verið þér
sælir, apatakari góðr !;‘
Þegar.hann var farinn, komum við
frara í búðiua.
„Jafet, hefir þú selt nokkrum Ira plástr?“
„Já, munið þór ekki eftir á laugar-
daginn var 1 Ég skilaði yðr einum shilling
fyrir hann“.
„Jú, satt er það. En urn hvað hað
maðrinn ?“
„Hann bað um plástr. En hann var
fullr. Ég sýndi honum spanzflugu-plástr,
og hann keypti hann“. Og svo leit óg fram-
an í Tímóteus og hló.
„Þið inegið ekki gera slík strákapör“,
sagði Mr. Brookes, ,,Ég sé, hvað ykkr-
befir verið ; það hefir verið gainan fyrir
40 Jafet í fðður-leit.
um rituðum grísku letri. I einu orði að
segja, með vísdómssVipinn, sem ég setti
UPP> °‘k ina miklu lærdóms-bók fvvir fram-
an mig á horðinu, þá hafði ég það útlit,
að varla mundi nokkur maðr, sem inn
kom, hafa hik.ið við að trúa mói fyrir að
gera við hverjum almennum útvortis kvilla
frá hundshlandi í fingri til fullegasta fingr-
meins með ígerð í.
Það muu því naimast virðast lesar-
annm ótrúlegt, þótt óg segi þeim það, að
þeir, sem komu til að finna Mr. Copha-
gus, veittu mór mikla eftirtekt.
„Ljómindi fallegr piltr þetta, Mr. Co-
phagus“, sagði margr kunningi hans við
hunn; „hvar fenguð þér hann 1—Hver er
faðir hans ?
„Faðir 1“ vur Mr. Cophagus þá vanr
að svara, er þeir vóru komnir inn í skál-
ann aftr af búðinni, en ég heyrði til
þeirra; „faðir—humm—veit ekki—elskast—
launuugbarn fætt—útburða spítalinn—borinn
út—og svo framvegÍ8“.
Þetta kom svo þráfaldloga fyrir, að
það vakti sífeldlega upp fyrir mór að
hugsa um það, sein ég kynni annars að
hafa gleymt, af því að mér leið vel og
Jafet í fóður-leit, 33
III. KAP.
[Ég geri kynja-lækningu á náungan-
um, þótt ekki sé hún eftir listarinnar
reglum. ílg fer að brjóta heilann um þá
gátu, sem örðugast er að raða af ölluj.
Þessi fyrsta tilraun okkar tókst svo
vel, að það jók okkr hug til að halda á»
fram. Eu óg var smeykr við, að óg kynui
að valda einhverju tjóni með lækningnm
mínum, og sætti því jafnan færi, er Mr.
Brookes var að sot.ja suman eða blanda lyf,
að spyrja hann mn eðli og eiginleika hvers
lyís, svo að óg gæti að minsta kosti varazt
að lúta úti eitrteguudir. Mr. Brookes lík-
aði vel námfýsi mín og veitti mér alla þá
tilsögn, er ég gat framast óskað. Þannig
auðgaðist ég mjög að fróðleik og ávanu mór
liylli og velvild Mr. Cophagusar, því að