Heimskringla - 24.06.1893, Blaðsíða 2

HEIMSKRINGLA.
Heimskriiigla
kemr út á Laugardögum.
The Heiraskriugla Ptg. & Publ. Co.
útgefendr. [Publishers.]
Verö blaðsins í Canada og Banda-
ríkjunum :
12 mánuiSi $2,50; fyrirfram borg. $2,00
6 ----- $1,50; ------- — $1,00
3 ----- $0,80; ------- — $0,50
Á Englandi kostar bl. 8s. 6d.; Á
Norðrlöndum 7 kr. 50 au.; á íslandi 6
kr. — borgist fyrirfram.
Senttil íslands, en borgað hér, kost-
S$l,50 fyrirfram (ella $2,00).
ggg~Kaupendr, sem vóru skuldiausir 1
Jan. p.á. purfa eigi að borga nema $2 fyr-
ir pennan árg., ef peir borga fyrir 1. ,'úlí
p. á.(eða síðar á árinu, ef peir æskja pess
ekriflega).
Kaupandi, sem skiftir um bústað
verSr a'S geta um gamla pósthús sitt
ásamt nýju utanáskriftinni.
Ritstjórinn geymir ekki greinar, sem
«lgi verða uppteknar, og endrsendir
pær eigi nema frimerki fyrir endr-
eending fylgi. Ritstjórinn svarar eng-
um brófum ritstjórn viðkomandi, nema
í blaðinu. Nafnlausum bréfum er
enginn gaumr gefinn. En ritstj. svar-
ar höfundi undir merki eða bókstöf-
um, ef höf. tiltekr slíkt merki.
Uppsögnógild að lögum, nema kaup-
andi sé alveg skuldlaus við blatSið.
Augtýsingaverð. Prentuð skrá yflr
pað send lysthafendum.
Ritstjóri (Editor):
JÓN ÓLAFSSON
venjul. á skrifst. bl. kl. 9—12 og 1—6
Ráðsmaðr (Busin. Manager):
EIRÍKR GÍSLASON
kl. 9—12 og kl. 1—6 á skrifst.
Utanáskrift á bréf til ritstjórans:
Editor HeimskringUi. Box 535.
ÍVinnipeg.
Utanáskrift til afgreiðslustofunnar er:
The Ueimskringla Prtg. & Publ. Co.
Box 305 Winnipeg, Man.
Peningar senflist í P.O. Money Or-
der, Registered Letter eða Express
Money Order. Banka-ávísanir á aðra
banka, en í Winnipeg, eru að eins
teknar með afföllum.
I tilefni af ritgerð peirri, er birtist
Lögb. 6. Maí p. á. frá nafna minum
■Jónssyni á Mountain, undir fyrirsögn-
inni „Bending til fregnrita“, og sem
sérstaklega er stýluð til mín út af inni
■oft nefndu fréttagrein, er ég sendi til
Hkr. eíðasti. vetr, parsem ég mintist á
vínsölu-pukrið hér syðra, málaferlin, er
af pvíleiddu og ýms fleiri atriði snert-
andi ísiendinga hér, pá vil ég biðja yðr,
hr. ritstj., að Ijá mér enn einu sinni rúm
fyrir nokkrar líuur í blaði yðar, ef ske
mætti að mér tækist að sannfæra ein-
hverjaaf peim andstæðingum mínum
hér, er íinst að ég hafi gert sér eða
kyrkjunni ákaflegan órétt nnð ósann-
inda-shíðri, sein peir segja að ég hafi
ffarið með.
Fyrsta og aðallega atriðið úr
grein minni, sem nafni minn fettir
fingr út í, er viðvíkjandi komu
séra M. Skaftasonar liingað suðr. og
fyrirlestri peim er hann flutti gegn
-bókstafiegum innblæstri ritningarinnar.
.Hann tekr upp setningu mína par að
lútandi, og s-gir, að sér sýnist pað vera
sá togi, sem greinin sé spunnin af. Af
■hverju hann ræður pað, get ég ekki
*éð, par sem ég miunist að cins á trú-
arskoðanir séra M. S. í sambandi við
skoðanir manna hér syðra í peim efnum.
Hvað gat pað komis við vínsölupukrinu
ú. Mountain eða vitnaieiðslunui í máli
Lopts ?
Ef pað var lygi, sem ég sagði um
fyrirlestr séra M. S. eða um ineðmæl-
endr hans hér syðra, pá hefði nafni
minn átt að færa að ininsta kosti líkur
til að svo væri, en ef pað var satt, pá sé
ég ekki hvaða pýðing puð hafði að taka
pað atriði fyrir o? reyna að sýna fram
á, að pað væri toginn, se:n öll greinin
væri spunnin af, pví eítir peim reikn-
Ingi hans hiaut greinin öil að vera
sönn.
Með orðatiltækinu „stækustu lút-
eranar“, aem viiðist hafa hleypt bióði
nafna míns i ailmikla œsingu, meinti ég
sem berja pað fram blákalt, að ritn-
ingia sé öll bókstaflega innblási n af
guði, jafnvel pó peir geti Ijóslega séð,
■ef peir viija nokkuð hugsa sjálfir, að
slíkt er fávizka, eða pá sem segja, að
þeirra trú sé in eina rétta og sanna, og
að allir sera hafa gagnstæðar trúarskoð-
anir sé annaðbvort vantrúarmenn eða
guðleysingjar. Slíkir menn eru ofstæk-
ismenn, hvaða trúflokkum sem peir til-
heyra.
Ég hefi haft svo mikil kynni af
mönnum hér syðra í íslenzku nýlend-
unni, sérstaklega í norðrhluta hennar
(peim partinum, er séra M. S. ferðaðist
um), að ég er sannfærðr um að pað er
fleiripartrinn af öllu fólki, sem ekki
felst að öllu leyti á kenning iútersku
kyrkjunnar í pví ijósi, sem prestarnir
hér halda henni uppi fyrir okkur nú,
og sem geta par af leiðandi ekki verið
með nema pá sumir hverjir að nafninu
að eins. Það ætti líka nafna mínum að
vera kunnugt, að fleiri paitrinn af peim
sem að nafninu stauda í söfnuðum hér,
virðast hafa sárlífinn áhuga fyrir vei-
ferð pess félagsskapar, og pað virðist
mér sanna betur en nokkuð annað, að
viðhaid lúterskrar trúar sé peim ekk-
ert áhugamál.
Það eru nú pessir menn, ásamt
fjölda af peim er utan kyrkju standa,
semvildu gjarnaneiga kost á að hlýða
á frjálslyadari prédikara, heldr en hér
er völ á, og par sem séra M. S. er tá
eini prestr hér vestra, er geti talist
frjálslyndr í trúarefnum, pá er pað ekki
nema eðlilegt, pó við vildum fá að
heyra hann sem oftast.
Ég skammast mín ekkert fyrir að
játa, að mér pykir mikið varið í múnað-
arritið „Dagsbrúnina“, af pví pað btrst
fyrir frjálsari trúarstefnu, og óska og
vona að henni endist aldr og prek til
að sameiua alla pá Vestr-íslendinga, er
ekki geta af góðri sannfæring unnið
með lúterska kyrkjufélaginu.
Ef að nafna mínúm er nokkur hug-
fróun í að teija mig í flokki Gyðinga
peirra, er báðu um lausn Barrabasar,
pá er honum pað vel komið; ég býzt
hvort sem er ekki við að purfa að sæta
hans dómsúrskurði. En sem sagt, geti
pað nokkuð aukið sælu hans pessa
heims eða annars að hugsa til pess að
ég og aðrir fylgjendr séra M. S. verð-
um í hópi pessara Gyðinga, sem hann
sjálfsagt álítr að verði kvaldir í helvíti,
á meðan liann sitr til borðs með Abra-
ham, ísak og Jakob, pá get ég fyrir
mitt lcyti vel unnt honum pess.
Næst kemur pá nafni með vhna-
leiðsluua í máli Lofts. „Fór ekki betr“
segir liaa u með sinui vanalegu hóg-
værð, ,,að segja rétt eius og var, að
pað liti svo út sem vitnin vildu hlífa
peirn kærða, af peirri ústæðu sem fregn-
ritinu vissi að kærandiun Mr. B. Oison
kannaðist við fyrir réttinum, að haun
hefði koihið inum kærða(Lopti) til að
selja sér alkohol áiítið glas með pví að
segjnst veraveikr og einuugis hala tiú
á að sér batnaði af pessu meðali, sem
fyllilega kom í ijós, að liinn kærði lét
úti nauðugr?" Þessi aðferð B. O. með
að klaga Lopt, sem á að liafa verið ó-
drengileg, á um leið að hafa orsakað
pað, að vitniu gáfu ekki eins skilmerki-
legau framburð í málinu eius og pau
mundu hafa gert, ef málið hefði verið,
ter ið fyrir á anuan veg, eins og nafni
segist ekki vera í vafa um. Með pessu
kaunast hann pá við, að pað hafi lítið
svo út sem vitniu hall viijað liiífa
hinum kærða; af hvaða orsökum pað
var kemr málinu ekkert við. Það kom
vitnunum ekkert við, hvernig málið var
tekið fyrir, pau áttu að segja sannleik-
ann midir öllum kringumstæðum, ann-
ars gerðu pau sig seka í að fótumtroða
réttTÍsinn, eins og ég hefi áðr sagt.
Þar sem nafni pykist samifærðr
um, að hefði Loptr verið kærðr fyrir
sölu áfengra drykkja, blöndun á peim
og ill útlát, og ef svo hefði mætt lög-
maðr frá lcærauda hálfu, pá hefði pessi
sömu vitni lagt fram skilmerkilegri vott
orð en pau gerðu, sannar einmitt pað,
að vitnunum hafi verið kunnugra um
vínsölu Lopts, heldr en kom í Ijós við
réttarhaldid,og að þeim hafl tekiztbetr
að dylja sannleikann í málinu, hel
en ef góðr lögmaðr hetði mætt frá
sækjanda hlið. Égsé því ekki betr en
að hann sé mér samþykkr í því, að
sumt afvitnunum liafi ekki fylgtsann-
leikanum; með öðrum orðum, að frarn-
burðr þeirra hafi verið óhreinn.
Til þess að gefa lesendum Hkr.
hugmynd um, hvað ódrengilega að-
ferð Mr.j Olson brúkaðí til að ná haldi
á Lofti, skal þess getið, aðhann er einn
af þeim fáu mönnum kring um Mount-
ain, sem hefir andstygð á drykkjuskap,
og er góðr bindindismaðr sjálfr. Hon-
um var, eins og flestum, kunnugt um
drykkjuskap á Mountain, og hann
vissi að einivegrinn til að minka hann
væri að taka vinsalana þar fasta, þar
sem aðvaranir þær sem búið var að
geíaþeim hvað eftirannað, liöfðu ekk-
ert aðsegja, eu að vissasti vegrinn til
að ná haldi á þeim, væri að kaupa
sjálfr að þeim vín; en þar sem vín-
sölunum var kunnugt um að hann var
bindindismaðrog mótstæðr vínsölunni,
þá þurfti hannauðvitað að brúka dálít-
il brögð til að fá hjá Lofti vínið, enda
man ég ekki betr, en að ritningin, sem
nafni minn trúiraðséöll innblásin af
guði, bjóði mönnum að vera slægir
sem höggormar.
Einni viku eftir fór hann ásamt
Mountain-skólakennaranum M. B.
Halldórsson til Lofts og báðu þeir
hann þi vinsamlega að liætta vínsöl-
unui; sögðust vita að hann seldi vín,
og kváðnst vera þar komnir til að vita
hvort hann vildi hætta nú þegar, létu
liann skilja, að þeim þætti drykkju-
skaprinn of langt kominn og að þeir
ætluðu sér að útrýma honuin, ef mögu-
legt væri. Hann neitaði að lofi þeim
nokkru, gekk burt fra þeim og sagði
þeim að gera livað þeir gætu. Svo
beið B. O. enn þá langan tíma, til að
sjá, hvort Loftr ekki hætti, og þegar
hann sá að honum var rækilega alvara
að lialda áfram, lagði hann inn klög-
unina til friðdómara. Af þessu geta
allir séð, sem viljasjá, hversu ódrengi-
lega aðferð að Mr. B. Olson brúkaði
með að sakfella Loft.
Hafi nafna mínum verið kunnugt
um vínsölu Lopts, blöndun á henni, og
ill útlát, eins og grein hans virðist bera
með sér, og ef að hann sjáifr hefir orð-
ið þess var að þessi vínsala hafi haft
eins vondar afleiðingar í for með sér
eins og hann talar um í grein sinni þá
var það skylda lians, ef hann annars
meinar nokkuð meðsinni trú, að koma
£ veg fyrir slíkt. Ekki einungis skylda
hans gagnvart kristindóminum, heldr
einnig skylda hans sem trús og ærlegs
bórgara.— Þessu liefr nafni minn Jóns-
son víst gleymt þegar liann var að á-
fella B. O.fyrir ódrengilega, og lítilmót-
lega aðferö sem hann hefði brúkað við
Loft, og sem öllum gefst nú tækifæri á
að sjá á hvað miklum rökum liefir ver-
ið bygt. Honum naína mínum hefr farið
líkt og manninum sem stóð út ágatna-
mótum og þakkaði Guði fyrir að hann
væri ekki sem aðrir menn.
Það sem nafni virðist vera sárnstr
yfir er: að ég skyldi gera nokkurn mun
á þeim sein báru sannleikan um vitni,
og hinum sem fóru í kring um liann
það sem þeirgátu, án þess þó að ljúga
beint út, eða þeim sem ekkert sögðu
satt; alt þetta skilst mér að lionum
finnist jafn lofsvert að minsta kosti
þykir honum það óþarfi af mér að gera
nokkurn greinarmun á því. Þetta er
aoðsjáanlega sprottið af því að kyrkju-
menn eiga hlut að máli á aðra hlið, en
„vantrúarmenn" á hina. Það var auð-
vitað leiðinlegt fyrir k. in. að liægt var
að segja utn þá að þeir hefðu gert sig
seka í að fótumtroða réttvísina en að
S. B. Brynjólfsson, sem kyrkjan hefur
sett sinn guðleysingja stimpil á, sýndi
með framburði sínum að sannleiksást
hans náði lengra, en flestra (eða allra)
þeirra manna er báru vitni i málinu.
Vitanl. gat eg þess ekki af neinum ó-
væntuin fögnuði frá minni hálfu, yfir
því að Skapti liefði nú getað sagt satt,
eins og nafni leitast við að sýna fram
á. Hvorki mér né öðrum hugsana
frelsismanna kom það á óvart en sam-
kvæmt því sem k. m. vóru áðr búnir
að segja viðvíkjandi eyði annara eins
manna og Skapta, þá hélt ég að það
mundu óvænt tíðindi fyrir þá að „Guð-
leysinginn" S. B. Brynjólfsson var þeg-
ar til kom stöðugri í sannleikanum
heldr en þeirra eigin trúbræðr.
Það sem nafni minn segir um hól
það, er ég hafi áttaðsetja uppá B. Olson
kæranda málsins, er, eins og flest annað
í grein hans, órökstaddar vöflur til þess
að reyna að klóra ofan yfir þann van-
heiðr, er hlutaðeigandi kyrkjumenn
hafa hér orðið fyrir. Ég gat þess að-
eins að R. O. hefði verið of heiðarlegr
maðr til að þiggja mútur þær er honum
voru boðnar, og hvað snertir söguna um
byssuna, þá eru það helbI * 3r ósannindi
að ég liafi vitað áðr en ég reit að sagan
var ósönn ; meira að segja hef ég enga
vissu fyrir að svo liafi verið, þar sem
engin rök hafa verið færð fyrir því af
þeim sem þó hafa gert sitt ýtrasta til
að hrekja bæöi það og fleiri atriði vir
þessari fréttagrein minni. Og að ég
liafi gert þenna eina mann (sem átti
að hafa komið með byssuna)aðfleirtölu,
þar sem eg segi: að það sé „sárt að sjá
þannig heilan hóp af mönnum, sem
þykjast vera kristnir, hjálpa til að fót-
umtroða réttvísina, og auka úlfúð og
ósamlyndi", eru enn ósvifnari ósann-
indi, þar sem hver maðr, sem les grein
mína, getr séð að ég með þessari setn-
inga á fyrst og fremst við vínpukrarana
sjálfa, og svo við alla þá sem beinlínis
stuðluðu að því að þeir gæti selt, en
þó einkum og sér í lagi þá, sem með
óheiðarlegu móti hjálpuðu til þess að
fá Loft sýknaðan.
Þar sem nafni gefr\í skyn, að alt
sem ég liafi sagt viðvíkjandi þessu
máli sé bygt á munnmælasögum og
skáldskap, sem hvergi hafi gert vart við
sig nema í lofttnu, og enn fremr þar
sem liann er að glósa um að það sé
varúðarvert að bera falskan vitnisburð
móti náunga sínum, heimfærðan undir
að „fótumtroða lög og réttvísi' o. s. frv.,
þá skora ég á hann að koma með eitt
einasta atriði úr þessari oftræddu grein
minni, þar sem hann geti sannað að
nokkur staðhæfing frá minni liálfu sé
fölsk eðr ósönn. Ég hef áðr boðizt til
að færa sönnur á mál mitt viðvíkjandi
vitnaleiðslunni, hvort heldr fyrir rétti
eða í blöðunum, hvenær sem vitnin
æsktu þess, og því hefir ekki verið
svarað, og þó er nafni minn Jónson
svo ósvífinn að bera mér á brýn að hafa
farið með vísvitandi lygi í þessu máli.
Hann sem sjálfr lét í ljósi við mig, að
réttarlialdinu tindrun sína yfir fram-
burði vitnanna.
Þegar maðr í fljótu bragði lftr yfir
vínsöluna á Mountain frá því fyrsta, þá
mætti ætla að það sæti á fáum verr en
nafna mínum að fjalla mikið um þau
mál, ef liann gæti rent nokkurn grun í,
afhvaða ættum þeir voru, sem fyrstir
manna urðu til þess að pukra par með
ölföng á óleyfilegan hátt.
Að endingbið ég bæði nafna minn
og aðra lesendr „Hkr“. að virða á betri
veg þó ég ekki hafi svarað fyrri grein
hans. Ég hef liaft öðru að sinna nú um
tíma
Thorlákr Thorfinnsson.
NOKKUR ORÐ Á MÓTI GREIN
Júnasar Stefánssonar
Eg held pað liefði verið betra fyrir
J. St. að minnast ekkertá Árnesbygðar
söfnuð, heldr en að fara með þá tilhæfu
lausu lýgi, að liér væri enginn söfnuðr,
er tilheyrði séra M., þar hann lilýtr að
vita eins vel og hver annar, áð liér eru
tvcir söfnuðir, anuar, er tilheyrir séra
M., „organiseraðr“, og hinn, er tilhevr-
ir lúterska kyrkjufél. En að ekki var
boðað til fundar, kom til af þeirri á-
stæðu, að safnaðarfulltrúi vissi ósköp
vel í hverju að vilji safnaðarmanna var
íólginn, og þar af leiðandi þurfti ekki
neinn fund, en aðfulltr. gat ekki fram-
kvæmtsinn vilja og annara, með því
að fara á ársþingið, kom til, eins og séra
M. tók frain í grein sinni, af veikind-
um lijá honum sjálfum. Önnur til-
hæfulaus lygin er, að séra ,M. eigi ekki
söfnuð.í Efri-Fljótsbygð, því þar munu
fiestir vera honum fylgjandi. Um
Neðri-bygðina ,er mér ókunnugt, en ó-
sköp Þykir mér ólíklegt, að greinar-
höf. hafi dottið í hug að fara að brúka
sannleikann í því eina atriði.
Um framkomu séra M. lield ég sé
ekki hægt að segja misjafnt, og það
er óhætt að fullyrða, að hann er ást-
sæll af öllum þeim, er þekkja hann
rétt. Að séra M. sé einlœgt fullr þegar
hanu geti í vín náð, eru h elber ósann-
indi. Ég hefi oft verið staddr á Gimli
þá tíma.sem nóg vín hefir þar verið að
fá, en aldrei séð hann svo mikið sem
hýran af víni.—Dæmið, sem greinar-
höf. dregr fram máli sínn til sönnun-
ar viðvíkjandi drykkjuskap prests,
verðr greinarhöf. dæmt til svívirðingar
af öllum, er vita ið sanna, og hann veit
það vel, að hann fer með vfsvitandi
lygi, par sem liann segir að séra M.
hafi verið blindr af fylliríi í tvo daga,
pegar inum alkunna mannvini (!!)auðn-
aðist að standa yfir moldum hans.
Það gegnir annars mikilli furðu, að
svo skynsamr maðr, sem greinar-höf.
sjálfsagt vill vera álitinn, að hann
skyldi ekki skirrast við að liafii eins
svívirðileg, og mér iiggr við að segja,
glæpsamleg orðatiltæki eins og hann
brúkar um þetta tilfelli, ogégímynda
mér, að það hefði verið eins heppilegt
fyrir hann, að láta þau—eins og önnur
svívirðileg orð—, sem ganga gegn um
grein þessa, liggja í liulstri hugsana
sinna, eius og að láta þau komast á
pappírinn.—Þá snýr greinarhóf. sér að
framkomú prests í trúmálum, en það
vili svo vel til, að það er sett fram í
þeim tón, að það getr engum blandazt
hugr um, að það sé, eins og annað lijá
hofi, sprottið af hatri og til að svívirða
prest sem mest. Enda veit J. St. það
sjálfr (hvort sem hann vill viðrkenna
það nú eða ekki), a’ð hann hefir látið
það í ijósi við menn, og það ekki alls
fyrir löngu, að það væri ekki fyrir mis-
munandi skoðanir í trúarbrögðum, að
hann vildi séra M. burtu. Fyrir hvaða
astæðu vi 11 J. St. þá brúka þá aðferð við
séra M., sem hann brúkar, fyrst hann
erásömu skoðun í trúmálum, eins og
bæði ég 0g aörir gætu sannað, eftir
hans eigin framburði. Ekki mun það
verafyrir mismunandi skoðanir í póli-
tík, er hann leggr hatr á prest fyrir ?
Þessari spurningu mun verðaaföllum
svarað á einn veg, sem vita það rétta
og vilja viðrkenna sannleikann, að sú
sé orsökin, og það hefir einmitt legið
þyngst á hjarta J. St., þegar liann
samdi þessa ritgerðsína.
Það er hvorttveggja, að J. St. er
viðrkendr af öllum þeim, er ekki vilja
taka af honum það sem hann á, sem
svívirðilegr mannhatari, enda hefir
hann fyllilega lýst sjálfum sér með
grein sinni, og þar með viðrkent al-
mennings álitið á sjálfum sér, svo eng-
inn og ekkert hefði getað gert það betr.
Engan vanheiðr til ég mér, þó
Jónas Stefánsson telji mig ekki af betri
endanum, því þeir verða svo margir,
ersama endanum tillieyra lijá lionum,
að ég beinlínis tel mér það lieiðr að
fylgjast með.
Með verðugri virðing.
St. Jónsson.
Við harðlífi
AYER’S PILLS
Við melting'arlejsi
AYER’S PILLS
Við gallsj’ki
AYER’S PILLS
Við höfuðverk
AYER’S PILLS
Við lifrarveiki
AYER’S PILLS
Við gulu
AYER’S PILLS
Við lystarleysi
AYER’S PILLS
Við gigt
AYER’S PILLS
Við köldu
AYER’S PILLS
Við hitasótt
AYER’S PILLS
Tilbúið af Dr. J. C. Ayer & Co.,T Lowell, Mass. Selt hjá öllum lyfsölum.
SÉItHVER INNTAKA VERKAR.