Heimskringla - 19.11.1896, Qupperneq 2

HEIMSKRINGLA 19 NOV. 1896.
■^•••••••••••••••••••••e
m
Heimskringla j
PUBLISHED BY
The Heimskringla l’rtg. & PnM. Co.
•• ••
Verð blaðsins í Canda og Bandar.:
$2 um árið [fyrirfram borgað]
Sent til íslands [fyrirfram borgað
af kaupendum bl. hér] $1.
• •0«
Uppsögn ógild að lögum nema
kaupandi sé skuldlaus við blaðið.
• •••
Peningar sendist í P. O. Money
Order, Registered Letter eða Ex-
press Money Order. Bankaávis-
anir á aðra banka en i Winnipeg
að eins teknar með afföllum.
•• ••
EGGERTJOHANNSSON
EDITOK.
EINAR OLAFSSON
BUSINESS MANAGER.
• • ••
Office : •
Corner Ross Ave & Nena Str. •
P. O. Box »05. 2
Ölfusár-brúin.
Eins og menn minnast var þess get-
ið meðal lausafregna, og haft eftir
dönskum skipsmönnum, að í jarðskjálft-
unum hefði Ölfusárbrúin alveg farið.
Fylgjandi grein í Þjóðólfi, dagsett 12.
Okt. síðastl., sýnir, sem betur fer, aðlít-
iö er hæft í þeirri sögu :
“Þá er nú svo langt komið, að lokið
er við aðgerð á Ölfusárbrúnni, og verð-
ur ekki annað sagt, en að það hafi vel
tekist, eftir þvi sem hún leit út í fyrstu.
Eftir allri grjót og cements-vinnu leit
Erl. Zakariasson, vegabótastjóri, Tr.
Gunnarsson bankastjóri brá sér hingað
austur og sá um smíði á undirviðum á
trébrúnni, og var svo greiðlega unnið að
þeirri viðgerð, að umferð með hesta tept-
ist að eins 3 daga. Til viðgerðar Ölfus-
árbrúnni tók Erlendur 12 menn af
vinnuliði sínu, auk þeirra unnu og 2
smiðir og fleiri, sem að flutningum störf-
uðu. Allur viðgerðakostnaður á brúnni
fer nálægt 980 kr. Til viðgerðar á múr-
verki á stöplum fóru um 20 tunnur ce-
ment, og talið að meira hefði til þurft,
en meira var ekki fáanlegt á Eyrar-
bakka. Til ísteypu í atkerisstöplana
fóru nálægt 12 tn.. þó nokkuð eftir ó-
steypt, sem í vantaði. Skemmdir á veg-
inum frá Hellisherði austur að brú hafa
ekki orðið neitt stórkostlegar; voru það
helzt rennur og kampar undir trébrúm,
sem hrundu, enda var gert við það alt á
mjög stuttum tíma og mun kostnaður
við það með kaupi 6 verkamanna, sem
að því unnu, um 160 kr, Á litlum kafla
fyrir neðan Ingólfsfjall hefir vegurinn
sigið, þar sem mýrin er blautust, en þó
vel fær eftir sem áður, og að öðru leyti
ekki skemmdur.
Nú eru allir í óða önnum að byggja
upp bæi sína, en lítið farið að eiga við
fénaðarhús enn. Hér í Sandvíkurhreppi
og enda víðar mun helzt vanta vinnu-
kraft, því um þessar mundir eru réttir
og smalamennska, enda á sumum heim-
ilum ekki nema bóndinn einn, sem að
moldverkum getur unnið svo teljandi sé.
Þessi áðurnefndi hreppur var fyrir hrun-
ið einn af bestu hreppum sýslunnar, en
er nú eflaust hinn lakasti, þegar litið er
til býlafjðlda, því við nákvæma skoðun,
sem hér fór fram f.yrir stuttu, kom það
í Ijós, að 16 býli eru alveg hrunin, 30
stórskemd, 5 lítið eða ekki skemd, og er
nú alt talið. Víst verður ekki annað
sagt, en að verkamenn þeir, sem ganga
milli Sandvíkur og Hraungerðishreppa
og voru léðir úr vegagerðarflokknum,
geri mikið gagn, en 6 menn geta ekki
nærri nægt í 2 hreppa ; aðrir 6 menn
fóru úr sama flokki í Ölfusið og hafa
það eitt til yfirferðar, enda er þörfin fyr-
ir því söm þar. Þrátt fyrir þetta eru
sumir hinna efnaðri og atorkusamari
búnir að byggja upp meiri hluta af inn-
anbæ jarhúsum.
Rétt í því að óg er að enda þessar
linur, fer hinn svo nefndi Barnavagn hér
hjá, fullfermdur af börnum fátæklinga
og annara, sem hús sín hafa misst, og
var mér sagt, að þetta vaeri 5. vagninn
héðan úr sýslu, er færi með barnafarm
til Reykjavíkur. Ég get ekki dulizt
þess, að ýms orð flugu fyrir í fjölmenni
því, er við var, um það, að Eyrbekking-
ar mundu nú, eftir öllum ástæðum, hafa
átt eins hægt með að taka, þó ekki hefði
verið nema 4—5 bðrn, eins og Seltirn-
ingar og aðrir sunnanmenn, eftir öll
fiskileysis og bágindaárin, — eða þá ljá
nágrönnum sínum vinnustjTk fyrir
sanngjarna borgun,—það kann að verða
siðar, en bráða-þörfina er mest að meta.
Hins vegar sagt hefir verzlunarstjórinn
þar, P. Nielsen, hjálpað stórkostlega,
lánað út timbur svo þúsundum króna
skiftir, sömuleiðis tjalda-efni víða um
*
sýsluna o. fl. Vegna alls þessa var hætt
við byggingu á stóru og vönduðu ishusi
sem hlýtur að koma sér mjög bagalega.
Sagt er og, að hreppstjóri Guðm. ísleifs-
son hafi sent 7—8 verkamenn austur og
ábyrgst þeim sanngjarna borgun.
Selfossi, 28. Sept. 1896.
Símon Jónsson.
Hvöt til Landnámu,
og drög til ættartölubókar íslendinga
i Ameríku..
Eftir Gunnar Gíslason.
“Það er svo margt ef að er gáð,
sem um er þörf að ræða”, sagði eitt
þjóðskáld okkar, og er það sannmæli.
Það er svo margt ótalað, sem ætti að
tala um, bæði í ræðum og ritum. Menn
gæta oft ekkiað því, hvað nauðsynlegt
er eða þarflegt fyrir komandi kynslóð.
Það hefir oft orðið, og verður enn, að
ýmisleg málefni eru miður aðgætt og
hugleidd, en vera ber, og þó þekkja
flestir spakmælið: “Viturt orð í
tíma talað er betra en mörg orð töluð í
ótíma’. En það eru lika margvislegar
skoðanir manna á sama málefni, því
“sínum augum litur hver á silfrið . En
mér finst að eitt málefni, sem ég áður
hefi vakið athygli á, og átt tal um við
ýmsa málsmetandi menn og konur og
fengið góðar undirtektir, hafi enn ekki
verið \ nógu rækilega hugleitt. Og
þetta málefnier það, að íslenzka þjóðin,
sem flutt hefir til Ameríku frá sinu
gamla föður- og fósturlandi, gengi í
nokkurskonar félag, til að stofna land-
námsbók yfir þá íslendinga, sem komn-
ir eru vestur og tekið hafa land, eða ut-
vegað sér aðra staðfestu. Því nú sýn-
ist vera kominn mjög hentugur tími til
þess og mátulega langur frá því land-
nám byrjaði hér. Heimskringla vakti
fyrstmáls á þessu alvarlega málefni
fyrir nokkrum árum, en fékk lltlar und
irtektir. En eins og þjóð okkar veit,
semkaupir og les íslenzku blöðin
hreifði ég vessu málefni á Þjóðhátíð
ok|^ ísiendinga 2, Ágúst 1895, ög
fær^; þar nokkur rök fyrir hvað þetta
væri nauðsynlegt og mætti ekki drag-
ast, ef vel ætti að fara. Þessi uppá-
stunga fékk á samkomunni hlýlegar
meðmælingar, að þörf væri á þessu, og
Heimskringla mælti með því. En sið-
an hefi ég ekki orðið var við neinar
hreifingar nema það lítið sem ritað er í
þessa árs Lögbergs Almanak herra 01-
afsÞorgeissonar. Það er gott. en oflít-
ið, En mjór er stundum mikils visir.
Mig furðar stóriega á, að ekki skuli
fleiri hafa gefið þessu máli gaum opin-
berlega. En kanskó margir hafi þá
skoðun annarsvegar, að þetta málefni
sé ekki svo nauðsynlegt, sem bæði eg
og sumir aðrir segja, það sé alt annar
hugsunarháttur nú í enda 19. .aldar, en
var á 12. og 13' öld. þegar Landnáma
var rituð.
Ari prestur fróði Þorgilsson ritaði
fyrstur Landnámu (1120) með tilstyrk
hinna spökustu og minnugustu manna,
er þá voru uppi, sem var Hallur Þórar-
iosson í Haukadal, stórvitur og minn-
ugur maður. Teitur fóstbróðir Ara
var sá maður, er hann kunni spakast-
ann og sagði honum marga fræði, sem
hann ritaði síðan. Þorkell Gellirson,
Þorkelssonar, sem átti guðrunu Ósvif-
ursdóttir, var ættfræðingur langt fram,
og Þuríður spaka dóttir Snorra goða
var bæði minnug og óljúgfróð, og fleirl.
Næst Arafróða ritaði Landnámu Sturla
lögmaður Þórðarson, hinn vitrasti
maður á sinni tíð, og jok við þar sem
nauðsyn bar til, Þar næst ritaðí Land
námu Styrmir prestur fróði—en sú bók
er nú eyðilögð—. Haukur lögmaður
Erlendsson ritaði síðastur landnámu
um 1300 og segist hafa haft fyrir sér
Sturlabók ogStyrmisbók. Af þessu má
sjá að hver fræðimaður eftir annan rit-
aði upp Landnámu og endurbætti hana
því þeir hafa álitið bókina ómissandi
undirstöðu bókmenta og vísinda seinni
tíðar manna, eins og í sannleika er.
Þetta var nú á lit forfeðra okkar. En
til að sýna að merkustu vísindamenn
19. aldar eru eins skapi farnir, skal ég
benda á, meðal margra, dr. Konráð
Maurer. Hann segir svo: “íslendinga-
bók Ara prests hins fróða er stutt ís-
lendingasaga, er tekur yfir 250 ár,
frá 870—1120 og telur alla hina mestu
PAIN-KILLER
THE GREAT
Family Wedicine of tlie Age.
Taken Internally, ItCures
Diarrhcea, Cramp, and Pain /n the
Stomach, Sore Throat, Sudden Colds,
Coughs, etc., etc,
Used Externally, ItCures
Cuts, Bruiaes, Burns, Scalds, Sprains,
Toothache, Pain in tlie Face, Neura/gia,
fíheumatism, Frostcd Feet.
No artfftl. rr-r atUlnod to »och imhoimdod poimtor-
Itr.—Salem Obserrer.
Wecanbear testimnny to the efflcacy of the raln-
Killer. Wehareseen ita magic effect* ín •«K>tbmg tb«
geverest pain, and know It tw k a good article.—cmcm-
'^lfothlni/haB ?®t«nrp#**e<1 the Pain-Killer, which i*
the most valuablÍB lamilj medicine now in use.—2ennesste
^íttaa* reul merit; as a meens of rnmoving paio, no
medlcine has acquired a reputation equal to Perry Davis
Pain-Klller.—Nevport Nevt.
Beware of imitationa Liiy only the grennlne ‘ PEKSY
DAVIS, ’ Öold cvorywhere; larpre tiottle, 25c.
\<uj Urgc iMktlU' övc.
og afleiðingadrjúgustu viðburði í réttri
tímaröð. Bókin er allsherja saga, sem
samin er af svo mikilli glöggskygni og
heilbrygðum skilningi á þjóðrikismál-
um og forðast öll aukaatriði, en segir
skýrt og skarplega frá öllum meginat-
riðum í sögu landsins”. Þetta er nu
álit hins þjóðverzka ritkóngs íslenzkra
bókmenta. Og þá er þessu líkur rit-
dómur dr. Guðbrands Vigfússonar :
1' Landnámabók er hin mesta prýði bok-
menta vorra og engin sögubók er oss
jafndýrmæt sem hún. I sumri greín
ættfræði væri meiri skaði að fyr-
ir sögu (andsins að missa hennar einn-
ar en allra hinna. Landnámabók er
frumsaga landsins, og ýtarlegri frum-'
sögu á engin þjóð. Þó ekki se til nema
mjög fáar sögur úr ýmsum héruðum
og alls engar úr sumum, þá vitum vér
þó um allar höfðingjaættir á landinu
frá landnámstíð og út í gegn, á þann
veg séð, í hvaða ætt gekk öll heraðs-
stjórn og fengið þannig aRherjar sögu
landsins”. Það er enginn fræðimaður
enn til á íslandi, sem ekki dáist að og
hefirí æðstu metum bókmenta vorra
Landnámu íslands, því hún fræðir oss
um alla merkilegustu atburði þeirrar
tíðar sem hún nær yfir og svo langt
fram í foinöld norðurlanda nær hún, að
engin mentuð þjóð á annan eins dýr-
grip af bók, eins og Landnáma er.
Mundi þá ekki koma líkt fyrir meðal
komandi kynslóða ? Ætli það yrði ekki
niðjum vorum til skemtunar og fróð-
leiks, að lesa landnámssögu vora eftir
100 ár hér frá, hvað þá 1000 ár ? Mundu
þeir ekki þakklátir forfeðrum sínum
fyrir bókina ?
Þó árlega sé ritað í dagblöð vor um
fólksflutninga hingað vestur, þá er það
svo tilkomulítið og ófullkomið, að eng-
inn hefir verulegt gagn af því þegar frá
iíður. Blöðin eyðileggjast dagsdag,lega
hjá flestum, og svo verður þessi léTega
frásögn— sem sjaldan er meira en fólks-
talan í þeim og þeim flokki — hulin i
rústum hverfandi tíðar. Öðru máli væri
að gegna ef bók væri samin um burt-
flutmnga frá íslandi og í henni lýst ná-
kvæmlega: Hver kom, hvaðanhann var
ættaður, hveirar stéttar hann var,
hverjir merkis atburðir hefðu komið
fyrir hann, hvar hann settist að hér,
hvað hann tók sér fyrir, hvað hann átti
þegar hann kom, hvað hann ánú,hverja
afkomendur hann átti og hvað varð úr
þeim o, s. frv. Þetta gæti verið bæði
fróðleg og merkileg bók, og einkar þarf-
leg fyrir framtíð hinnar íslenzku þjóðar,
or mundi varla í minna afhaldi og met-
um hjá kné-runnum landnámsmanna
vestau hafs. en gamla Landnáma-bók er
nú austan hafs. Væri það merkilegt,
að þessi fámenna og fátæka þjóð ætti
slíka kjörgripi í bókmentumsínum fram
yfir ailar metaðar stórþjóðir heimsins.
En þó vér höfum hér að framan t^il-
að um að nauðsynlegt væri að rita land
náma-bók, þá segir það sig sjálft, að
hún þarf að vera rökstudd af nokkrum
ættartölum, svo að eftirtíðarmenn geti
áttað sig á því, af hvaða kynþætti þeir
séu sem land hafa numið her í Ameríku.
Svo hefir ættfræðin verið rótgróin hjá
sagnariturum gamla íslands, að allar
hinar íslenzku sögur hefjast með ættar-
tölum, og sýnir það, hvað söguritar-
arnir hafa glöggt auga fyrir því, að
leiða menn sem ljósast inn í efnið, og
sýna sem bezt afstöðu hvers einstaks
mans við samtíð sína. En láta menn
ekki detta niður í frásögnina “eins og
hríðarkorn úr heiðríku lofti”.
Á meðan hin forna sagnaritun var
i blóma sínum, hélst við ættfræðin jafn-
framt, og má nafngro;nn !,ér nokkra af
þeim, auk þeirra sen. o voru taldir,
sem hafa verið gjö r I fornaldar
ættartölum : Á 12. < r Ingimundur
prestur Einarssou á J; , hólum, Styrk-
ár Sigmundarson og; : 'ingeyramenn.
Á 13. öld: Kolsker ritri, Styrmir
prestur fróði, Sturla <aður Þórðar-
son og Ólafur Hvítao l-i liróðir hans og
fleiri Sturlungar. Á *. öld: Haukur
lögmaðar Erlendsson. •< > kús á Melum,
Mela Snorri og Þorste Böllóttur son-
ur hans, ábóti á Helga.iúi., Einar prest-
ur Hafliðason og fleiri.
Hinmikla ættfræði fornaldarinnar
kemur stórkostlega fram í Landnámu
og Sturlungu, og er það mjög eðlilegt
því bæði þessi merkilegu rit hafa gengið
í gegnum hendur flestra þeirra, manna,
sem lærðastir voru á 12., 13, og 14. öld,
og aukin og endurbætt eftir því sem
einn vissi öðrum betur. Þeir dagar
fornaldarinnar yrðu æði myrkvir fyrir
sjónum nútiðarmanna, ef hinir gömlu
sögumenn og ættfræðingar hefðu ekki
skýrt svo ljóst og vel frá öllum þeim
ættum og atburðum, sem máli skiftir að
vita um.
Um og eftir miðja 14. öld fer að
halla ættfræðinni fornu eins og annari
• ö O O Q 9 9 0 9 9 9 9
'RelieffoT■ ;
^LiLTtg 9
v'Trozíbles •
:
ii' rin uMTireinw.
EMULSION
In COimJMPTIOJí *nd »11 MJHO
& 1U9SAS£I« M2*ITTlNO OF BLOODi Q
COIT.U, LOHH OF APPETITE. ^
® OEniLITY. th« Iwnfllhor (kto •
^ artlcle aro mont inanifcMt. 0
By thnald of Tho “D. & L." Einulsion I hav© »ot
A rid of » hActtng couflfb whlch had troublod me for 9
over » yettf, and hnv« gRinod conaiderably in
• wvÍEht. 1 lliced thli EmuUion *o w«il I waa t'ÍAd a
wlieu tbe timo canio around to take it. w
0 T. H. WINGHAM, C. E., Montreal ^
SU>c. nnd $1 per Bottle
® DAVIS & LAWRENCE CO., LlO., MoSTBtAL •
e o e ® ® e o eeeee
sagnaritan. Þó var ekki útdauð hin
mikla fróðleiksfýsn sem einkennir hina
íslenzku þjóð, og kemur það helst fram
í annálaritun, og þá fóru margir að
safna saman sem flestum sagnaritum
og ættartöluskrám sem þeir gátu náð til
Sem dæmi upp á það er hin afarstóra
“Flateyjarbók” og “Vatnshyrna,” sem
skrifaðar voru að tilhlutun þeirra Víði
dalstungufeðga, Gissurar galla, Hákon-
ar sonar hans og Jóns Hákonarsonar.
En einmitt um þessar mundir, 1402 til
1404, dynur hin mikla drepsótt yflr Is-
land, — hinn svokallaði svartidauði og
eyðir hér um bil tveim þriðjungum af
landsmönnum,— af fullum 120,000 verða
ekki eftir nema um 40,000. Má geta
nærri hve mikill fróðleikur hefir þar far-
ið í jörðina með öllum þeim manngrúa
sem þá dó; vita menn svo lítið um lands
sögu næstu 170 árin. Hvernig ættfræð-
inni hefir liðið á þessu tímabili er ekki
hægt að segja með vissu, því það var
þjóðvenja að hver lærði hana fram af
öðrum sem ómissandi ættræknisfræði.
En það er þó víst, að ættfræði um þess-
ar mundir hefir ekki altaf sofið, því
kyrkjan og kennivaldað hafði einlægt
vakandi auga á, að ekki giftust eða
ættu börn saman of náskildir karlar og
konur. Engir fjórmenningar máttu
eigast eftir kyrkjulögunum, enda svik-
ust hinir samviskusamari og harðvítug-
ustu byskupar ekki um það, svo sem
Ólafur Rögnvaldsson og Gottskálk Niku-
lásson, Hólabyskupar, og Stefán Jóns-
son Skálholtsbyskup. Þó var ættfræð-
in stunduð af þessum mönnnm sem
nauðsyn kyrkjunnar, en ekki sem vís'
indagrein, og því einmitt hvílir yfir öll-
um ættum þessara alda mikil móða.
Ef ættirnar voru ekki því meiri og
merkilegri, þá skrifaði enginn ættfræði.
En þegar hin svokallaða siðabót kom,
sem þó hafði í för með sér ýmsa galla
og ókosti, sem bæði útlendir og innlend-
ir þvinguðu þjóðina til að taka á móti,
þá fylgdi henni þó andleg hreyfing sem
ýtti svo við mönnum, að þeir rumskuð-
ust og mátti heita að þeir röknuðu úr
roti. Var þá fyrsta verk þeirra, að þýða
guðfræðisbækur af ýmsum tungumálum
og frumrita sumar, til að geta haldið
við hinni nýju guðfræði. En landssaga
og ættartölur voru ekki nefndar á nafn.
Þó kora á gang eftir siðabótina ættar-
tala Jóns byskups Arasonar, eignuð sr.
Sigurði Jónssyni á Grenjaðarstað. Og
litlu síðar er samin hin fyrsta almenna
ættartölubók (eftir siðaskiftin) af Magn-
úsi Jónssyni prúða, sýslumanni í Bæ á
Rauðasandi, sem þá var langmestur og
bestur Röfðingi á íslandi í fornum stíl,
(f 1591). Oddur byskup Einarsson, sem
fyrstur safnaði íslenzkum handritum
eftir siðaskiftin, hefir frelsað margt
merkilegt frá algerðri eyðilegging; hann
lét, eftir að hann kom til Skálholtsstóls,
skrifa margan fróðleik frá stofni, og þar
á meðal ættartölur frá 15. og 16. öld.
Um 1600 ritaði Sæmundur Árnason frá
Hóli í Bolungarvík, sína ættartölubók.
Þorsteinn Magnússon á Þykkvabæjar-
klaustri, í Veri, sýslumaður Skaftfell-
inga (t 1656), hinn gagnfróðasti maður
á sinni tíð, samdi ættartöluhók nálægt
1630, og vita menn ekki með vissu hvað
um hana hefir orðið, en geta til að hún
hafi lent í hendur séra Jóns á Lamba-
vatni og hann fylt hana og haldið áfram
því síðasta kona Magnúsar sýslumanns
var dóttir séra Ólafs skálds Jónssonar á
Söndum’. Séra Ketill Jörundsson, pró-
fastur í Hvammi, (t 1670) hinn lærðasti
maður, móðurafi og fósturfaðir Árna
Magnússonar, Iprófessors, samdi ættar-
tölubók, en ekki vita menn hvar hún er.
Séra Þórður Jónsson, pi ólástur í Hítar-
dal, var maður ágætlega vel að sér og
bjó til ættartölubók og er saina um hana
að segja. Árið 1680 gjörði séra Guð-
brandur Jónsson í Vatnsfirði ættartölu-
bók sína, og hefir hann að líkiudum
stuðst við ættartölusöfn ættarinnar,
svo sem ættartölubók Magnúsar prúða
laDgafa sins, sú bók er enu til með hönd
Ólafs Snókdalíns. Jóu Guðmundsson á
Austfjörðum tók saman sina ættartölu-
bók 1684 og tiieiukaði Jóui sýslumanni
Þorlákssyui. Eu 1591 jók og umbætti
þá bók, Sigurður Jónsson á Höskuld-
stöðum í Breiðdal, og er hún nú í safni
Árna Magnússonar. Séra Jón Ólafsson
á Hvammi í Norðurárdal (t 1694) samdi
ættartölubók. Séra Jón Ólafsson á
Lambavatni (seih fyr er getið, f 1728),
var fróður maður um margt og unni
fróðleik, haun hefir ritað ættartölur og
þar að auki bætt við og fylt upp ættar-
tölubók séra Jóns á Lambavatni. Odd-
ur, son Eiríks heimska. Oddssonar bysk-
ups, annálaritari á Fytjum í Skorradal,
t 1718, ritaði einnig ættartölur. Bene-
dikt lögmaður Þorsteinsson, t 1738,
safnaði miklum ættartölum sem enn
eru til, og eru þær grundvöllur undir
ættartölubók Jóns sýslumanns Espólins
Jón Magnússon, sýslumaður, samdi all-
mikla ættartölubók sem enn er til. Séra
Jón Halldórsson, prófastur i Hítardal,
(t 1736), safnaði ættartölum sem niðjar
hans héldu fram og fyltu. Séra Ásgeir
Bjarnason í Ögursþiugum, 1 1772, mik-
ill fróðleiksmaður, samdi ættartölubók^
Séra Vigfús Jónsson í Hítardal, 1 1776.
safnaði ættartölum og hefir fylt og auk-
ið ættartölusafn föður síns. Séra Jón
Helgason á Bjarnastöðum, sem dó úr
hor í Reykjarmóðuharðindum 11784, var
vel að sér i sagnfræði og ritaði ættartöl-
ur sem enn eru til og Jón Espólín hefir
notað. Hannes byskup Finnsson var
manna fróðastur í sögu landsins'og bæði
safnaði af stofni ættartölum og fyllti
söfn frænda sinna. Magnús sýslumað-
ur Ketilsson safnaði og ritaði upp ætt-
artölur. Torfi Sveinsson, bóndi á Klúk-
um i Eyjafirði, sem lifði fram yfir 1830,
safnaði og ritaði upp ættartölubók á

Pain-Killer.
(PffRRY DAVIS’.)
A £nre and Safo Remedy in everv case
and every kind of Bowel Complaint is
Pain-Killer.
This is a true statement and it can't be
made too strong or too emphatic.
It is a simple, safe and quick cure for
Cramps, Cough, Rheumatism,' |
Collc, Colds, Neuralgia,
Biarrhrea, Croup, Toothacho.
TWO SIZES, 25c. and 50c.

fyrsta fjórðungi þessarar aldar, og þar
eftir söfnuðu þeir sínum ágætu ættar-
tölubókum, Jón Espólín, Ólafur Snók-
dalín og Steingrímur byskup Jónsson.
Ættartölur Jóns Espólíns og Steingríms
byskups ná yfir alt Wnd,
Af þessu, sem nú hefir verið talið,
má sjá, að ættfræði hefir verið stunduð
af miklu kappi á íslandi síðan á ofan-
verðri 16. öld, að hún var hafin af nýju,
og þó hafa hér einungis verið nefndir
þeir menn, sem með vissu hafa safnað
nokkurs konar allsherjar ættartölum<
. en þó eru hinir langtum fleiri, sem menn
'dta að hafa verið ættfróðir, og hafa
mikið stuðlað að ættvísi, þó ekki séu
eftir þá ættartölubækur, og skal hér
nefna fáeina slíka ættfræðinga : Guð-
brandur hyskup Þorláksson, t 1627.
Það sýna morðbréfabæklingar hans af
1592, 1595 og 1608, að hann hefir verið
mjög ættfróður. Arngrímur prestur
Jónsson, lærði, f 1648. Séra Jón Eg-
ilsson, Jón Gissurarson, Brynjólfur
bysknp Sveinsson. Þorlákur byskup
Skúlason, Björn Jónsson á Skarðsá,
Gísli Konráðsson og Bjarni Gaðmunds-
son (ættartölu-Bjarni). Þessir allir voru
fróðir í ættartölum og landssögu Islands
Páll Vídalín var ágætlega heima í ætt-
fræði og landssögum sem öðru, og Hild-
ur Arngrímsdóttir, móðir hans var allra
kvenna ættfróðust á sinni tíð. Prófess-
or Árni Magnússon var svo kunnugur
íslandssögu, og íslenzkum bókfræðum
að fornu og nýju, að slíks eru ekki dæmi
fyr né síðar, og svo traustur og réttorð-
ur, að það má kalla fádæmi. Finnur
byskup og Hálfdán Einarsson voru prýð
isvel að sér í sagnfræði og ættfræði.
Jón Ólafsson frá Grunnavik var um fátt
ófróður; hann var flestra manna eftir-
tektasamastur á sinni tíð, og hafði stál-
minni, enda var hann lærisveinn og
fóstursonur tveggja hinna fróðustu á-
gætis manna, Páls Vídalíns og Árna
Magnússonar og gegnum rit hans, er
mikið af lærdómi þeirra komið til nútíð-
armanna, sem annars hefði glatast.
Eiríkur Gislason í Skál á Síðu, dá-
inn 1755, sonur séra Gísla á Krossi, Ei-
ríkssonar prests og formanns, var ætt-
fræðingur mikill. Sonur Eiríks í Skál
var Gísli lögréttumaður í Flögu í Skapt
ártungu og var Guðrún dóttir hans, d.
1814, gjörfróð um ættir. Hafði hún
numið ættvísi af Eiríki afa sínum og
Elínu dóttur séra Einars á Prestbakka,
d. 1759, sem var vel ættfróð. Guðrún
þessi var amma Seselju Jónsdóttir og
nam hún margt af ömmu sinni. Sese-
lia var fædd 1801; var hún móðir Jóns
á Steinum, en hannnam aí móður sinni
og ritaði síðan. En margt hafði Jón á
Steinum frá gamla Jóni í Hamragöfð-
um, d. 1868, Jón sýslumaður Jakobson
d. 1808, var ættfróður og jókmörguvið
ættartölubók Benedikts lögmanns Þor-
steinssonar, en sonur hans Jón Espólín
gerði það þó meira. Þessi mörgu dæmi
sýna hAernig ættfræði hefir haldizt við
fram á voi« d«ga.
Á þe«sari öld hafa lika verið marg-
ir ágæta vel að sér. þó |<eir liafi ekki
ritað all-heijar ættavtöliir, svo sem
Finnur Maguúbsou, Jón Sigurðsson.
dr. Guðbrandur Vigfússon, dr. Gísl:
Brynjólfsson, séra Sigurður Biynjólfs
son Sivertscn á Ltskáluin og margir
fleiri, sem nv’i i-ru dánii'. Aí konum á
þessari öld luunu vem iiHtnkeiidustar í
ættfræði JHólmfríöur Þorvaldsdóttir
prófasts Böðvarssonar, kona Jóns al-
þingismanns Guðmundssonar, og Krist
in systir hennar. Af nú lifandi mönn-
um hefir Jón Pétursson háyfirdómari*
ritað mest í ættfræði og hefir safnað
miklu til viðbótar eldri ættartölubókum
og sýna athugasemdir hans við sýslu-
mannaæfirnar og fleira, hve mikill af-
hragðsmaður hann er í ættfræði eins og
öðrum vísindum, enda mun ;hann eiga
* Jón háyfirdómari var lifandi þeg-
ar þetta var frumritað. G. G.
Positively Cures
COUGHS and COLDS
in a surprisingly short time. It’s a sci-
entific certainty, tried and true, soothing
and healing in its effects.
W. C. McCombkr & Son,
Bouchette, Que.,
repórfc in a letter that Pyny-Pectoral cured Mrs.
C. Garceau of chrOÐlc coíd in chest and broncliial
tnbes, and also cured W. G. McComber of a
loiiy-staiuiing cold.
Mr. J. II. Hutty, Chemist,
528 Yonge St., Toronto, writes:
‘‘ As a general cough and lung syrup Pyny-
Pectoral is a most invaluable preparatton. It
has given the utinost satisfaction to all who
have tried it, niany liaving apoken to rr.e of tho
bonefits derived from its use in thcir families.
It is sultable for old or yonng, b» ing pleasant, to
the taste. Its salo with rne has becn wonderful,
and I c:in always recoinmend it as a safo and
reliable cough medicine. “
í-argc liottlc, 25 Cts.
DAVIS & LAWRENCE CO.f Ltd.
Sole Proprietors
Montreal
mest ættartöluhókasafn af nú lifandi
mönnum á Islandi. Af yngri mönnum
munu þessir nú .ættfróðastir : Hannes
ritstj. Þorsteinsson, dr. Jón Þorkels-
son yngri, ritstj. Valdimar Asmnndsson
séra Einar Jónsson prófastur á Kyrkju
bæ í Hróarstungu og séra Jón Jónsson
prófastur á Stafafelli.
Dánarfregn.
5. þ. m. þóknaðist algóðum [guði að
burtkalla til sinna himnesku bústaða
minn hjartkæra eiginmann-Ólaf Sig-
urðsson eftir að eins tæpa 2 ára sam-
búð. Þessi missir minn er mér þung-
bær, því ég á þar á bak að sjá góðum
og hjartkærum eiginmanni. Það er
sviplegt og æfinlega stórkostlegt hrygð-
arefni að verða að sjá á bak sínu ást-
kæra ektapari og eftir jafnstutta sam-
veru, eða rétt eftir að ánægju- og gleði-
sólin hafði skinið litla stund.
Blessuð sé minning hans.
Gimli, 11. Nóv. 1896.
Jakobfna Jóhannsdóttir.
Ólafur sál. var fæddur 25. Júní 1871 á
Ásbrúnum í Húnavatnssýslu. gForeldr-
ar hans, Sigurður Guðlaugsson og
María Jónsdóttir, fluttust til þessa
lands árið 1876. Sama ár misti Ólafur
móðursina, er dó úr bóluveikinni, var
þá að eins 5 ára. Eftir það ólzt hann
upp með föður sínum, sem varð að
ganga honum í móðurstað, enda unni
hvor öðrum mjög mikið. Það er því
von að föðurhjartað hafi særzt djúpu
sári við missir sonarins, þar sem hann
er líka aldraður orðinn; harmur hans er
þvi þungbær. Ólafur sál. giftist á ný-
ársdag 1895 Miss Jakobínu Jóhannsdótt
ir. Þeim varð eins barns auðið; er Jiað
piltur og er tæpt ársgamall nú. For-
eldrar Jakobínu eru Jóhann Jónsson
og Þóra Sigáufedóttir, ættSð úr Hnappa
dalssýslu. ÓIjtTur sál. dó aðheimili sínu
Keldulandi í Viðinesbygð úr lungna-
tæring. Um fleiri ár mun veikin hafa
verið að búa um sig. í síðastl. Marz
Tór hún fyrir alvöru að gera vart við
sig. Leitað var til með lækningar, en
ekkert virtist duga, alt sýndist' árang-
urslaust. Hann lá ekki alveg rúmfast-
ur nema 2 mánuði. Allan þann tima
sem veikin var að vinna og fullkomna
sitt verk, bar hann þær þrautir með
stakri þolinmæði og stillingu. Ólafur
sál. var búinn góðum hæfileikum ; var
trúr til orða og verka, siðprúður gæt-
inn og stiltnr. Hann var töluvert hag
ur á tró. A meðal hinna, yngri missir
hygðarlagið einn sinn bezta mann. Er
hans mjðgsárt saknað af öllum sem
kynt.nst honum. Hann rar jarðsung-
iiiu 10. þ. m. í Gimli grafreit. Enginn
preslur var viðstaddur. A heimili hins
Játua, áður en kistan var borin út, hélt
Mr. Jón Kjærnested góða og kjarnorða
ræðu yfir hinum framfiðna. Einnig
talaði hann nokkur vel við eigandi orð
yfir gröfinni. Hra. Jóh. P. Sölmunds-
son talaði einnig vel við eigandi orð yfir
gröfinni. Við jarðarförina voru nær
40 manns, en hefði orðið töluvert fleira
ef veður og færi hefði verið gott. Ymsir
af vinum þess látna fylgdu honum til
grafar, meðal þeirra var hans harm-
þrungna ekkja og hálfbróðir. Öllum
sem við jarðarförina voru var boðið til
gildis í gistihús þeirra hjóna Vilhjálms
og Seselíu og fengu þar beztu veitingar.
Gimli, 11. Nóv. 1896.
Jón Sigurðsson.
;
*
*
*
*
*
i,*
“Ég hefi brúkað Ayer’s Cherry Ifc II Jn! !«««««»■
Pectoral i húsi mínu í 22 ár og H fD (1 H J C\Cf 11001]
mæli með þvi við aðra, við kvefi |f II U III UK IIUOIIl
og hósta og kíghósta. Hefi ekki k “
heyrt um eitt einasta dæmi þar » ----
hósta^^gar^1"* trUgð'St ^ k Maðurinn sem hæðist að því, er
f vinur hans ráðleggur honum að ‘taka
eitthvað við þessum hósta,’ heldur
áfram að hósta þangað til annaðhvort
að hann breptir skoðun sinni, eða breytir um jarðneskan bústað sinn í
hinsta sinni. Það er annars undarlegt hve menn eru þráir og hve leugi
þeir tefla á tvær hættur, þó heilsa og líf sé i veði, þegar þeir gætu fengið
læknað hóstann, kvefið og lungnaveikina með nokkrum inntökum af
Ayer’s Cherry Pectoral.
* Þessi vítnisburður er fullum stöfum i Ayer’s “Carebook” ásamt
hundrudum annara. Fsest ókeypis hjá J. C. Ayer Co», Lowell, Mass.