Heimskringla - 29.04.1897, Side 2

HE11ÍSKRINGLA29 APRÍL 1897.
Heimskringla
PUBLISHED BY
The Heimskriogla Prtg. & PuW. Co.
•• ••
Verð blaðsins í Canda og Bandar.:
$2 um árið [fyTÍrfram borgað]
Sent til íslands [fyrirfram borgað
af kaupendum bl. hér] $ 1.
• •••
TTppsögn ógild að lögum nema
kaupandi sé skuldlaus við blaðið.
• •••
Peningar sendist i P. O. Money
Order, Registered Letter eða Ex-
press Money Order. Bankaávis-
anir á aðra banka en í Winnipeg
að eins teknar með afföllum.
• • ••
EGGERTJOHANNSSON
EDITOR.
EINAR OLAFSSON
BUSINESS MANAOER.
• • ••
Office :
Corner Ross Ave & Nena Str.
P. O. Box 305.
Um skólakenslu.
Islendingar hér í fylkinu hafa
•ekki til þessa gengið eins vel fram
við að afla sór þeirrar sérstöku ment
unar sem skólakennarar þurfa, eins
og æskilegt hefði verið. Þeir hafa
sýnt alt of lítla löngun til að ganga
á kennaraskólana (Normal Schools),
altof fáir enda gengið á Collegiate
skólann til að fitvega sér þriðja o<j
þá því síður annað kennaravottorð,
en alt of margir treyst á náð menta-
málanefndarinnar,—vonað og beðið
að hún veitti þeim leyfi til að kenna
á þessum og hinum skólanum í þetta
og hitt skiftið. Þetta er afsakandi
fyrst um sinn, á meðan menn alment
eru virkilegir útlendingar í landinu,
en það er tæplega afsakandi lengur,
enda bendir margt á að kennarafé-
lag fylkisins fari smámsaman að taka
í strenginn betur hvað það snertir.
Það er heldur ekki nema eðlilegt.
Þar sem allir hafa jafnt tækifæri, að
því er réttinn snertir, til að afla sér
nauðsynlegrar mentunar á skóla, þá
er það naumast rétt, að einn fái leyfi
til að kenna þó hann aldrei hafl
gengið á kennaraskóla eða tekið
kennarapróf, og sé þar með settur á
sama bekk og sá eða þeir sem hafa
varið bæði tíma og peningum til ad
ná kennaraprófi. Þannig lita próf-
gengnir kennarar á málið, og þetta
álit þeirra verður ekki með sönnu
sagt rangt. Vitaskuld eru æfinlega
undantekningar í þessu sem öðru,
og við því verður líka að sjálfsögðu
æflnlega gert.
Það heflr og til þessa verið önn-
ur ástæða til þess, að svo fáir íslend-
ingar hata lagt sig fram til að afla
sér viðtekinnar kennaramentunar.
Það er sfi ástæðan, að sveitaskólarnir
í íslenzkum bygðum séu ekki það
keppikefli, að það svari kostnaði að
ganga á kennaraskóla og þreyta við
að ná hinum hærri kennaravottorð-
um. Og það er nokkuð í þessu, því
verður ekki neitað. Revnslan sýnir
að þegar unglingar í sveitunum hafa
n umið það sem numið verður á sveita
skólunum, hætta þeir annaðtveggja
við námið eða þeir slæðast til ná-
grannabæja og halda þar áfram námí
í stighærri skólum. Það má búast
við að þessu haldi áfram framvegis
og að það þess vegna eigi langt í
land, að stighærri skólar komist upp
f sveitahéruðunum. Af því leiðir
svo, að hér sýnist lítil ástæða fyrir
fjölda af' uDglingum vorum að keppa
VKITT •
HÆSTU VBROLAUN A HEIMSSf NINQUNN
DR
BAHING
POWDfR
IÐ BEZT TILBÚNA
-óblönduð vínberja Cream of Tartar
powder. Ekkert álán, ammonia eða
önnur óholl efni.
40 ira reynslu.
um kennarapróf. Vitaskuld mætti
benda á agnúa á þessari skoðun eða
annari eins, en vér sleppum því í
þetta skifti. Það sem vér öllu frem-
ur vildum leiða athygli íslenzkra
unglinga að, er það, að einmitt nú
gefst tækifæri, sem þeir hafa ekki
haft áður, Það er heill hópur Islend
inga sem nú getur — sem nú hlýtur,
að eiga vísa atvinnu sem skólakenn-
arar, ef þeir bara sýna þá rögg af
sér, að taka kennarapróf og hafa í
höndum venjulegt skírteini fyrir að
þeir séu góðir og gildir kennarar.
“Fátt er svo með öllu illt, að
ekki boði nokkuð gott”, stendur í
gömlum brag. Prótestöntuin mörg-
um í fylkinu þykir hvimleiður samn
ingur Greenways við Laurier um
breytingu á skólalfigunum frá 1890,
og þar af leiðandi þykja þá hvimieið
lögin sem samkvæmt þeim samningi
voru barin í gegn á síðasta þingi.
Eins og vér höfum áður bent á finna
prótestantar það að lagabreytingum
þessum, að með þeim sé að nokkru
leyti numin burtu grundvöllurinn
sem lögin frá 1890 hvíldu á, sá
grundvöllur sem sé, að enginn hafi
hærri rétt enn annar, en allir jafnan.
Vitaskuld neitar fylkisstjórnin að
hún í nokkru hafi skert þetta grund-
valiaratriði og er það afsakandi þó
hún geri sinn málstað svo fagran
sem verður, þegar athugað er, að alt
þangað til skólamálsþrætan hafði
fleytt Laurier í veldisstólinn, hafði
náð tilgangi sínum, var heróp stjórn
arinnar það, að ekki mætti þoka hárs
brcidd frá lögunum frá 1890. Það
heróp heflr nú fleytt Greenway á
veldisstólinn tvisvarsinnum, og þar
af leiðandi ekkí nema eðlilegt að
l».nn og hans nótar reyni að sýna að
breyting laganna sem samþykt var
á síðasta þingi skerði i engu grund-
völlinn sem lögin frá 1890 hvíla á.
I llokki stjórnarinnar er þó æfinlega
einn maður sem nú hefir viðurkent
að þessi úrlausn skólaþrætunnar sé
ekki eins og prótestantar í IManitoba
hefðu ákosið. Þessi maður er R. L.
Richardson, ritstjóri aðal-málgagns
Greenway-stjórnarinnar ‘Tribune, og
að nafninu til fulltrúi Lisgar-kjör-
dæmí3ins á Dominionþingi. Hann
flutti ræðu á sambandsþingi nú fyrir
fáum dögum og þó hann sé ritstjóri
Greenway-málgagnsins, gat hann
ekki annað í þeirri rseðu, en látið í
ljósi skoðun algerlega gagnstœða
þeirri er húsbændur hans og herrar
höfðu stuttu áður haldið fram hér í
fylkisþinginu, þegar þeir voru að
dást að þessu marglita afkvæmi sínu
og Lauriers. En hveimleið eins og
prótestöntum í heild sinni þykja
þessi lög, þar sem þau í vissu tilliti
gera kaþólíkum hærra uncfir höfði
en öðrum, hafa þó lög þessi nokkuð
það f for með sér, sem erlendum
þjóðflokkum hlýtur að þykjasannar-
legt gleðiefni. Það eru Akvæðin að
þar sem tíu (10) börn erlend ganga
á einn skóla skuli hin enska tunga
útikýrð fyrir þeim á þeirra eigin
móðurmáli. Þetta er fagnaðarefni
fyrir alla sem vilja viðhalda sínu
gamla móðurmáli, því með þessum
ákvæðum er fyrirbygt að það gleym
ist. Nú er það vitanlegt að hérlend
ir kennarar geta fæstir útskýrt ensk-
una á erlendu máli, að minstakosti
þá ekki nema á fáum erlendum mál-
um. Af því leiðir þá, að hérlendir
kennarar hljóta að fjölga — hljóta
í vissum skólum að koma í stað hér-
lendra kennara.
Þetta er það ágætasta tækifæri
sem hugsast getur fyrir unga ís-
lenzka mentavini, konur jafnt og
karla. Ef þeir að undanförnu hafa
efað að þeir fengju viðunanlega
kennarastöðu á alþýðuskólum utan
sinna sérstöku sveitaskóla, þá geta
þeir nú ekki efað það Iengur. Þessi
nýju lög taka af allan efa í því efni.
Þau segja ekki að það megi kenna
eins og áður hefir verið ávikið, held-
ur að það skuli gert. Þar er ekkert
undanfæri, ef foreldrar eða umsjón-
armenn barna í skólahéraðinu biðja
að lögunum í þessu efni sé framfylgt
og að það verði gert, þarf ekki að
efa, því það er ekki til neins að hafa
mikilvæg hlunnindi, ef þau eru ckki
notuð. Ef einn þjóðflokkur gengur
eftir rétti sínum í þessu efni, því þá
ekki annar. Greenway-stjórnin hef-
ir með þessum lögum sýnt að henni
er engin þægð í að menn hiki við að
ganga eftir þessum rétti sem hún nú
hefir veitt erlendum þjóðflokkum og
síns sérstaka þjóðflokks vegna hafa
menn þá því síður ástæðu til að
draga sig í hlé. Að íslenzkir for-
eldrar gangi eftir þessum rétti sín-
um er nokkuð sem ekki þarf að efa,
og þess vegna er þá líka bráðnauð-
synlegt að íslendingar bregði við nú
þegar og búi sig undir að taka kenn-
arastöðuna, spm bíður þeirra. Hér
er um svo mikið, svo æskilegt at-
vinnuspursmál að gera, að námfúsir
menn og konur mega ekki draga sig
í hlé, en þurfa nú að gera rögg á sig
og láta til sín taka, sjálfum sér og
þjóðflokki sínum til gagns og sóma.
Þó að til væru alt áð 20 próf-
gengnir íslenzkir kennarar næsta
haust, þegar skólakensla'byrjar, eíga
þeir allir vísa atvinnu sem kennarar,
Að frádregnum skólunum í hinum
sérstöku sveitabygðum Islendinga,
eiga þeir nú vísa kennarastöðu í
mörgum skólum í Winnipeg, að
minsta kosti einum skóla í Selkirk
og ef til vill í einum skóla í Bran-
don. Einn skólanefndarmaðurinn
hér I bænum gaf það í skyn I síðusr.u
sókn sinni um það embætti, að hann
hefði mælt með því á skólanefndar-
fundum, að íslenzkir kennarar fengjð
aðgang að Winnipegskólunum, en
að hinir aðrir nefndarmenn hefðu
ekki tekið því rétt vel. Sé það svo,
þá er sú tíð að verðugu nú á enda.
Hafi skólastjórnin í Winnipeg að
undanförnu ekki verið fús til að
ráða íslenzka kennara. þá má hún nú
til með að gera það framvegis'. Og
einmitt þar er þá sérstök ástæða fyr-
ir Winnipeg-íslendinga að láta til
sín taka, að koma skólanefndinni á
kné og láta hana auðmýkjast. En
það geta þeir því að eins, að þeir
hafi á boðstólum nóg af góðum og
gildum prófgengnum kennurum.
Síðan þeir fyrst komu til lands-
ins hafa Islendingar aldrei haft ann-
að eins tækifæri í þessu efni, eins og
þeir hafa nú. Að þeir grípi það
tveim höndum er vonandi. Þeir
hafa aldrei fyrri haft nein sérstök
hlunnindi í mentamálum, og þeim
verður aldrei talið það til gildis, ef
þeir neita að hagnýta þau hlunnindi,
nú þegar þau eru fengin, heldur
þvert á móti. Það er kunnugt að
íslemdingar þykjast af sinni gðmlu
feðratungu og bókmentunum miklu
og frægu, sem hún hefir að, geyma,
eins og þeir líka með réttu mega
þykjast af þcssari dýrmætu eign.
Með þessum lögum er þeim veitt ó-
segjanleg hjálp til að halda liinni
frægu íslenzku tungu í fersku minm
einmitt á því tímabili þegar mest er
hætta á að íslenzk ungmenni ryðgi
í íslenzkunni og gleymi henni, — á
tímabilinu á meðan þau eru á skól-
unum. Allir sem unna þjóð sinni og
tungu ættu því að vera hvetjandi
þess, að þessi nýfengnu sérstöku
hlunnindi verði hagnýtt eins og
framast má. Að ganga. ríkt eftir
því er lagalegur réttur vor og ekkert
meira.
Toll-breyti; ;arnar.
Því hefir verið fle> . r, fyrir [að und-
anförnu, að klofningu -,ó í ráðaneyti
Lauríers út af tollbr. ingunum, sem
verið er að gera. Vai ið sagt meðai
^nnars að þeir Sir Rici rd Cartwright,
Sir Oliver Mowat o, Clifford Sifton
hefðu sagt af sér, en tu var það borið
til baka, en þess þá jafnfram getið, að
Sir Richard sitji því að eins í ráðaneyt-
inu^enn, að hann eigi víst að verða ráð-
herra Canada á Bretlandi innan fárra
mánaða. Að klofuingur sé í ráðaneyt-
inu er enganveginn ástæðulaust, 'þegar
athugað er hver stefna ‘liberala’ hefir
verið og hve hlifðarlaust þeir menn
sem nú eru í ráðaneytinu hafa andmælt
öllum tolli og marglofað að svifta hon-
um burt, ef þeim bara væri gefið tæki-
færi til þess. Á meðan þeir voru á
siglingum.i að veldisstólnum spöruðu
þeir ekki, einkum Sir Richard, að
sýna fram á að ‘liberalar’ mundu þung-
hentir á tollinum, því saga og reynsla
demókrata í Bandaríkjum sýndi svo
Ijóslega að fiokkur sem flytti nýja kenn
ingu og sem lofaði löggjöf samkvæmt
henni, en sem svikist um það, er til
kæmi. en gæfi þjóðinni stein i stað
brauðs, yrði ekki langlífur sem stjórn-
andi flokkur. Það er litlum efa undir-
orpið, að hefði Sir Richard ráðið, hefði
nú tollinum af mörgum vörutegundum
verið sópað buit, eða því sem næst. En
hann hefir augsýnilega ekki fengið að
ráða, þvi það er enginn “free trade”-
blær á tölllögunum nýju, sem nú hafa
verið lögð fyrir sambandsþingið. Breyt-
ingarnar eru margar og sumar þeirra
virðast benda á að tollur sé lækkaður
einhverja ögn, en svo er alveg óvíst að
það sé. Tollurinn hefir að undanförnu
verið það sem kallað er “specific”, toll-
ur á mörgum vörutegundum.þ. e. ákveð
in upphæð á hverju “stykki”, hverri
tylft, hverju pundi, bush., gallónu o. s.
frv.. en nú er þessi tollur af tekinn svo
viða sem verður, en verðtollur einn lát-
inn nægja. þ. e.. 10. 20, 30 per cent. En
nú hefir verðtollurinn viða verið hækk-
aður frá því sem áður var og þess
vegna óþægilegt að sjá hvort verðið
hækkar eða lækkar. I heild sinni hækk-
ar þó tollurinn að mun. Það sannar
Fielding sjálfur, er hann gerir þá áætl-
un að lækkun tolla rýri tekjur stjórn-
arinnar svo nemi §700,000, en að hækk-
un tolla á öðrum varningstegundum
auki tekjurnar svo nemi SlJ milj.
Hann telur sér þannig vísan tekjuauka
sem afleiðing af hækkun tollanna, sem
svarar $1 rnilj. á ári. Vitaskuld er sá
tollauki langmestur á áfeDgisdrykkjum
og tóbaki, en það sýnist enganveginn
vera stefna í “free trade” áttina að
auka tolltekjurnar svo nemur $1 milj. á
ári, og það sýnist ekki auðgert að rjúfa
betur öll sín heit, eða éta betur ofan í
sig öll sín loforð á síðastl. mörgum ár-
um, en þessir menn nú hafa gert. IKenn
ing þeirra hefir eins og kunnugt er,
verið sú, að tollar allir séu banvæni, er
þurfi að svifta burt, og aðeinirétti, eini
eðlilegi skatturinn á þjóðinni sé nef-
skattur, tekjuskattur og eignaskattur.
Þá viti einstaklingurinn hvað hann
geldur, en það viti hann aldrei á meðan
hann sé knúður til að kaupa tollaðar
vörur. En svo snúa þessir menn við
blaðinu undireins og þeir hafa gabbað
alþýðu til að hreykja sér í stjórnarsæt-
ið og auka tollinn í heild sinni. Þeir
lækka tollinn með hægri hendi, en
hækka hann með þeirri vinstri. Og
verndunar-tollurinn er i engu skerður
—verndunartollurinu, sem þessir sömu
menn hafa sagt allra tolla ranglátast-
ann. Þar sem þeir i eiristöku atriðum
hafa lækkað toll á verkstæðitvarniugi 2
5%, hafa þeir lækkað tollinn á hinu ó-
unna efni, sem svarar niðurfærslunni
kaupandanum í hag, svoað verksmiðju-
eigandinn tapar ekki einum eyri við þá
niðurfærslu, en hefir alveg sömu toll-
verndun nú eins og að undanförnu.
Tollbreytingar þessar sanna svo vel
sem verður, að viðskiftastefna conserva
tíva er sú eina mögulega eins og kring-
umstæðurnar eru. Vér sögðum það
hér { blaðinu fyrir ári síðan, að saga
liberala’, raunarangl þeirra frá einni
stefnu til annarar, eða öllu heldur úr
einu stefnuleysinu í annað, væri óyggj-
andi sönnun fyrir þessu, og nú er það
komið á daginn. Því kærulausir eins og
þosair menn eru, gera þeir það vitanlega
ekki að gamni sínu að rjúfa öll sín heit
og snúa í flestum málum sem næst
þvert úr leið frá þeirri stefnu sem þeir
héldu alt til 23. Júníl896. Þeir gera
það af því ney ðin knýr þá til þess, af
því allir aðrir vegir eru ófærir.
Vér höfum ekki fengið nema óná-
kvæma skrá vfir tollbroytingarnar, —
það hrafl að eins sem teiegraferað hefir
verið dagblöðunura. Vér getum þess
vegna ekki gefið neina heíldlega skýrslu
um tollb'-eytingarnar, og sleppum því
svo að öru leyti en einstöku varnings-
togundum. Skal þess þá fyrst getið, að
það eru að sýnast tvær varningstegund
ir að eins, sem væntanlegt er að verði
undanþegnar tollgjaldi og sem bændum
flestum í Manitoba kemur vel. Það er
hteitiband, — tollurinn færður úr 12J í
10%— en verður tollfrítt eftir 1. Júlí
1898, og girðingarír, á honum hvílir
15% tollur í stað J cts. á pd. til 1. Jan.
næstk., eftir það tollfrí: Steinolíu-toll-
u.rinn er færður úr 6 í 5 eents gallónan.
Það var ekki lítið veður gert út af þess
um tolli í fyrra og sýnt fram á að hann
raætti til með að fara, og þetta er svo
árangurinn, — niðurfærslan 1 cent—
Tollur á linkolum stendur í stað,
þrátt, fyrir öll loforðiu nð svifta honum
burt tafarlaust. og fylgir sú skýring, að
undir eins og Dingleylögin í Bandaríkj
unum verði viðtekin, hækki linkolatoll-
urinn um 15 cents tonnið og að þá verði
lagður 60 centa tollnr á hvert tonn af
harðkolum. Á hveiti og hveitimjöli er
tollurinn lækkaður, á hveiti úr 15 112
cts. bush. og rnjölið úr 75 í 60 cts. tunn-
an. Samtímis er í Diugleylögum Banda-
ríkja gert ráð fyrir tolli á hveiti er nemi
25 cents á bush. og á mjöli er nemi 25%
Af þessu fyriikomuliigi leiðir, að setji
maður svo, «ð fyrir < inhverja tilviljun
yrði hveiti mn stund 15 cts. hærra hér
en í Bandarikj u, ' þa geta Banda-
ríkjamenn fylt markaöinn á augnabliki
borgaö 12 cent i t.oli og samt grætt 3 \
cent á hvei ju bush. Ef fyrir samskon- j
ar tilviljun hvciti i Bandaríkjunum yrði
um st.und 15 om ; hærraen i Canada, i
Pillurnar yðar ,eru hinar beztu fcrs* , I O n .1
pillur í heimi. Eg var oft illa CMlCtnlO Ju MQOtlDO
farinn af óhægðum þangað til ég (F | | O IU I O I UullÖO
fór að brúka þær. Núerégal- fc
heill og álít það sé hinum ágætu r —-----
pillum yðar að þakka. Ég brúka F oi - u , ,, ,
þær ætið á vorin * o ískammbyssan sem brukuð var en
wvigum til forna.er nú að eins til á gri
■W WW W’fP''W5Re'íRr'5|P''3?r'5j5r?söfnum til minningar um mannúða
leysi og grimd. Viðhlið hennar ætt
að setja alt það sem ásækir og skemmir lifrina í fólki. Þyí miður er n
samt ekki búið að því enn, og það verður ekki gert fyr en menn fara a
ment að brúka
Ayers Catliaric Pills..
Þetta vottorð er fullum stöfum í Ayers “Curebook” ásamt mörg
um fleiri. Bókin fæst frítt frá J. C. Ayer Co., Lowell, Mas3.
gætu Canadamenn ekki haft neitt gagn
af því, þar sem tollurinn þar er 25 cts.
á bush. Maiskorn er gert tollfrítt, nema
það sé keypt til víngerðar. Af því leið-
ir áð vesturríkjamenn, sem ekki geta
gert neitt við ósköpin sem þeir eiga af
maiskorni, geta nú dyngt þyí til Canada
og felt í verði hafra, bygg og aðrar fóð-
urtegundir Canadabænda.
Það er gert ráð fyrir að gefa Bret-
um sérstök hlunnindi, — að veíta varn-
ingi [leirra móttöku gegn lægra toll-
gjaldi, en samskonar varningi annara
þjóða, en það ætla menn að sé bara
plötusláttur, að Fielding só með því að
útvega sér riddaranafnbát, eða eitthvað
slíkt, þvl samkvæmt verzlunarsamning-
um Breta við ýmsar aðrar þjóðir geta
þeir að sögn ekk[ tekið slíkum boð-
um um sérstök hlunnindi, nema þau
hlunnindi séu þá jafnframt veitt þeim
þjóðum, sem Bretar eru bundnir.
Og eins er þessi náttúrulýsing. í sama
kvæði, góð :
“Reiðugleg Rán
Ramma við bjargdranga. hógværðar
Ömurlegt dauðalag drundi; [án,
Drangeyjan stundi.”
En ekki þykir mér hátturinn samsvara
efninu, og kveðandi er nokkuð laus í
stöku stað ; en það er smáræði eitt og
því afsakanlegt.
Þá eru kvæðin : “Til Jóns Ólafs-
sonar,” “Draumur,” “Margbreytni,”
“25. Nóvember,” “Minni Þórs,” “Heim-
koman,” “Lljóðabréf til kunningja míns
á íslandi,” “Jafnrétti,” “Miðnætursól-
in,” “Bón,” “Vonin,” öll snotur kvæði.
Kvæðið til Jóns Ólafssonar er með
þvi bezt kveðna í bókinni. Það kvæði
er eins vel kveðið eins og ‘ferhendurnar.’
sem þeir eru að guma af heima og sem
sumir álita öldungis óviðjafnanlegar.
Hvað kveðanda snertir, þá er engin
hrukka eða sijurða á þessum erindum.
Höf. segir svo um Jón :
Nokkur orð
um Ljóðmæli S. J. Jóhannessonar
sem nú eru nýprentuð, og
sem getið hefir verið í aug-
lýsingaformi í íslenzku blöð-
unum í Winnipeg.
Bókin er snotur, með góðri mynd
af höfundinum. Prentun og pappír er
viðunanlegt, en hvorugt gott og leiðin-*
legt hve litið hefir verið eftir sam-
kvæmni í rithætti. í bókinni eru á
annað hundrað kvæði ýmislegs efnis,
flest kveðin hér vestan hafs. Bókin
byrjar með kvæðum um ísland, og
lýsa þau hlýjum tilfinningum til gamla
Fróns.
Fyrsta kvæðið, "ísland,” er allvel
kveðið. Þar er rakin saga þjóðarinnar
í fáum orðum og hennar skuggum og
skýjarofi glögglega deilt. Það kvæði
her að.vísu nokkurn sálmablæ í byriun-
inni, on hann hverfur skjótt og kvæðið
fær sinn eiginlega lit. Kvæðið “Til
Fjallkonunnar” er betra. í því ber
meira á ættjarðarást höfundarins. Ég
skal henda á þetta erindi :
“Með tállausri aiúð þú tókst við mér
Ég teigaði loftið þitt lireina. [blitt,
Mér fanst pá mitt andans-fjör yrði
sem iiýtt,
Við illviga fóndur svo gæti ég -trítt,
Já, fóstra mín, fyrir þig eina.”
Sögukafla-kvæðin, eða kvæðin sem
böf. hefir ort út. af fornnöguköfinm, eru
kveðin á líkau hátt og rímur voru kveðn-
ar til íorna. Söguþráðurinn að eins
rakinn, og þykir mér það meinlegt hve
lítið höf. lætur af mörkum til þeirra
kvæða frá sínu eigin brjósti, annað en
rímið. Ég undanskil þó eitt kvæði, en
það er “Víg Grettis og Illhuga.” En
það er með þcssi kvæði eins og rímurn-
ar, að mörgum þykir vænt um þau.
Þau skilja allir. Þar villist enginn mað-
ur i nokkru moldviðri saroanskrúfaðra
orða eða langt sóttra hugmynda.
"Vig Grettis og Illhuga” þykir mér
bezt af bessum kvæðum. Þar gætir til-
þrifa og það kvæði flnnst mér skáld-
legra en hin.
Það ’er fallegt bardaga erindi lætta :
“Oddasköll æst
Endurtók Drangeyjar bjargfestin læst.
Gunnlogar blárauðir brunnu,
Benfossar runnu.”
.. . t
^ 'saiwoq 'OOS pnv 'osg ‘sozjg o.uj,
' ■jCnmuajxii i>un Snnnjojuj pasa
| ('.siAya ahh:í,i)
fq soiqnojj
osoqj JOJ OJIIJ qo|nö ‘ajvg ‘ojng y
. 'SJ.NJ V’MKOO ’m.ViOH Iinpnti
‘Aasj>xasA.a 'víohhhvia
“Hörð hvar stóðu þrætuþing
Þig brast aldrei svarið,
Heldur æ sem hetja sling
Hefur sótt og varið.
Fyrir hvöss og einbeitt orð,
Æskufiöri vakin,
Útlægur af ættarstorð
Eitt sinn varslu hrakinn.”
“Bón” er falleg vísa :
“Þú sem æ nærð svo hreinum hljómi
Er hörpu stillir þína,
Æ, fleygðu litlu ljóðablómi
A líkkistuna mína.”
En ekki get ég að því gert, að ég kann
illa við orðið “fleygðu” í þessu sambandi
og hefði mér þótt betur fara eitthvert
þýðara orð. Seinasta erindið í kvæðinu
“Vonin” er svona :
“Æ, blessuð von. æ bú í mínu hjarta,
Ei burtu frá mér vík þú nokkra stund,
Og send mér þína sólskinsgeisla bjarta,
En sérdeilis þá festi’ eg hinsta blund.”
Ég á nú eftir að heyra þá stóru
mennina okkar, komast mikið betur að
orði, í einu stuttu erindi, þegar þeir
syngja um vonina sína, en hér er gert.
“Miðnætur-sólin” erfallegt náttúru-
lýsingakvæði, en ekki er það frumlegt.
Það er búið svo oft að kveða um nátt-
úrufegurð Islands og augu og vanga
stúlknanna, að hver bergmálar annan
og engu er hægt orðið við ullar þær lýs-
irigar að bæta, því altaf er lagt út af
gamla textanum. Á því síðarnefnda
hafa þó tvö skáld ráðið miklabót. Hafa
þau tekið sór nýjan texta til að leggja
út af og tekst þeim líka mæta vel að fá
tilheyrendur.
Af eftirmælunum er kvæðið sem
höf. orti eftir Björn Pétursson bezt,
Það kvæði er prýðilega ort og finst mér
höf. óviða eins snjallmáll eins og þar.
Það kvæði er kveðið í yngri anda en
flest annað i bókinni. Höfundurinn
tæpir þar ekki á einu orði, heldur kveð-
ur hann skýrt og við raust svo að langt
heyrist. Hann hefir þar haft sannfær-
ingu fyrir því, sem hann var að kveða
um, og fundið til afls hið innra hjá sér,
sem hefir létt undir og skerpt róminn,
I bókinni eru nokkrar spaugvísur
liprar og viða smellnar og aftur nokkr-
ar sem stefna í ádeiluáttina. Þar eru og
nokkur þýdd kvæði. Bókin í kápu kost-
ar 50 cents og í bandi 80 cents, og er
hún vel þess virði.
ANON.
Sr
•
9
O
s
•
9
9
999999999 9
m:
I hare preicrlbed Menthol Plaiter In a nnmber
of cnsrs of nnuralgic aud rhoumAtic )>ains>anud
arn verr much pleased wlth tho effecta and
ploosantness of its application.—W, H. Cabpk.n-
TEK, M.D., Hote.l Uxford, Boston.
I hare useil Menthol Plasters in aereral cases
of nmscular rheumatism. cnd find in every cas*
that it re aimost Instant aml permanent relief.
—J. B. MooR'á M.D . Waahington, D.C.
It Cures 8ciatlcaf Lumhagn, Neu-
ralgla, PalnH ln Back or Side, or
anj Muscular Pains.
u
Price I Davls & Lawrence Co., Ltd,
2öc. I Sole Proprietors, Montkkal.
9 9 9 9 99 9 9 9 9
í5
9
9
8
9
•
9
9
4